زیست شناسی دریا (بیولوژی دریا)
سال:1389 | دوره:2 | شماره:6 |تعداد مقالات:12

این مطالعه به منظور بررسی تنوع و ترکیب گونه ای مرجان های متکی بر زیستگاه های مصنوعی 6 و 7 ساله احداث شده در سواحل بحرکان واقع در شمال شرقی خلیج فارس انجام شد. نمونه های مرجانی به صورت فصلی، از بهار تا زمستان 1388، از 4 ایستگاه، به طور تصادفی و با استفاده از کوادرات 0.25 × 0.25 متر، از طریق غواصی جمع آوری شدند. در طول دوره مطالعاتی 8 گونه مرجان نرم و تنها یگ گونه مرجان سخت مشاهده شد. نتایج مشخص کرد که مرجان های نرم و به ویژه .Plumarella sp بیش از 90 درصد پوشش زنده را به خود اختصاص دادند. همچنین ایستگاه های واقع در محل سازه های جدید و قدیم دارای ترکیب گونه ای متفاوتی از مرجان ها بودند. مرجان .Anthomasthus sp در ایستگاه قدیم و گونه .Plumarella sp در سایر ایستگاه ها به عنوان گونه های غالب مرجان شناخته شدند. تفاوت های بین دو نوع سازه را می توان ناشی از تفاوت در مکان استقرار، اندازه، پروفیل و سن آنها دانست.

در این مطالعه 30 قطعه میگوی وانامی بالغ سالم و 30 قطعه بیمار از مزارع آلوده به ویروس لکه سفید با طول متوسط 8±1 سانتیمتر و وزن متوسط 30±5 گرم صید و پس از توزین و بیومتری در محلول بوئن تثبیت گردید. پس از انجام مراحل استاندارد و معمول بافت شناسی مقاطع 6 میکرونی تهیه و در نهایت برشها با روش H&E رنگ آمیزی و در زیر میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفتند. در بررسی میکروسکوپی انواع سلول های رشته ای، جذبی- ذخیره ای، کیسه ای، جنینی، روده ای و میواپیتلیال تشخیص داده شدند. همچنین شکل و اندازه سلولها و لوله های هپاتوپانکراس مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده از مطالعات هیستوپاتولوژی گنجیدگیهای درون سلولی در سلولهای هپاتوپانکراس مشاهده گردید. سلولهای هپاتوپانکراس بشدت واکوئله شده و این عامل باعث کم شدن و از بین رفتن مجاری بین سلولها می شود. افزایش سلولهای واکوئول شده هپاتوپانکراس بدلیل فعالیت بسیار زیاد در مقابل ویروس و افزایش ایمنی سلولی می باشد. هپاتوپانکراس بصورت غیرمعمول بزرگ و شکننده بود. همچنین اکثر واکوئولها کوچک و تعداد واکوئولهای بزرگ اندک بود. هسته سلولهای آلوده بزرگ و هستکها متلاشی شده بود. در سلولهای هپاتوپانکراس همچنین عفونت ثانویه ناشی از باکتریها نیز مشاهده می گردید.

در این تحقیق سه جیره غذایی با درصد پروتئین متفاوت 30، 35 و 40 درصد جهت تغذیه شاه میگوی چنگال باریک آب شیرین با میانگین وزنی 2.4 ± 15 به مدت 8 هفته در 9 تانک در خرداد 1388 مورد بررسی قرار گرفت. شاخص هایی همچون ضریب رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی، نسبت بازده پروتئین، میزان بهره برداری از پروتئین خالص، افزایش وزن، مصرف غذای روزانه و در نهایت ترکیب بیوشیمیایی بدن اندازه گیری شد. در پایان این تحقیق با افزایش میزان پروتئین، اختلاف معنی داری در شاخصهایی همچون ضریب رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی و میزان مصرف غذای روزانه مشاهده نگردید، اما میزان بهره برداری از پروتئین خالص و نسبت بازده پروتئین با افزایش میزان پروتئین از 30 به 40 درصد کاهش معنی داری را نشان داد. بر اساس این تحقیق افزایش میزان پروتئین با کاهش وزن در پایان دوره همراه بود. آنالیز لاشه نیز بیانگر کاهش میزان پروتئین بدن با افزایش مقدار پروتئین در جیره غذایی بود که در هیچ یک از سطوح مختلف پروتیین جیره اختلاف معنی داری در نتایج حاصل از آنالیز لاشه بدست نیامد. با توجه به موارد ذکر شده بهترین مقدار پروتئین 30 درصد تشخیص داده شد.

این بررسی در زمستان 1387 در مناطق جزر و مدی جزیره هنگام انجام شد و مرجان های راسته Scleractinia مورد بررسی و شناسایی قرار گرفته اند. جهت انجام این بررسی 5 ایستگاه، شامل منطقه عرب ها، خنزی، عباس، غیل و اسکله در اطراف جزیره در نظر گرفته شد. نمونه برداری در زمان آغاز جزر انجام می شد. در هر منطقه، ترانسکت در نظر گرفته شده به طور کامل توسط کوادرات مشبکی با ابعاد 1×1 متر و مربع های 10×10 سانتی متر مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها بر اساس منابع معتبر مورد شناسایی قرار گرفته و تعداد کلنی و پوشش گونه ها در ایستگاه های مذکور با هم مقایسه شدند. بر اساس نتایج بدست آمده 8 گونه متعلق به 3 خانواده از راسته Scleractinia در مناطق جزر و مدی جزیره هنگام شناسایی شد. از نظر درصد پوشش و تراکم گونه ها، نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) در ایستگاه ها، دارای اختلاف معنی دار بوده است (p<0.05). راسته Scleractinia از خانواده Faviidae دارای بیشترین جنس و گونه بود. در بین ایستگاه های مورد بررسی، ایستگاه اسکله از نظر پوشش و تراکم مرجان ها نسبت به سایر ایستگاه ها برتری داشت. نتایج حاصل از بررسی شاخص تنوع و غنای گونه ای حاکی از آن است که تنوع در ایستگاه اسکله از سایر ایستگاه ها بیشتر بوده است.

این مطالعه به منظور بررسی ساختار جمعیتی وابسته به زیستگاههای مصنوعی احداث شده در سواحل هندیجان واقع در جنوب شرقی خلیج فارس انجام شد. نمونه های موجودات چسبنده به صورت فصلی از بهار تا زمستان 1388 از یک ایستگاه در محل سازه های قدیمی (D) و سه ایستگاه در محل سازه های جدید (A, B, C) انتخاب شد. نمونه برداری به طور تصادفی و با استفاده از کوادرت با ابعاد 25 سانتی متر از طریق غواصی انجام شد. در طول دوره مطالعاتی (یک سال) روی سازه ها، 59 گونه از موجودات چسبنده بر روی سازه متعلق به 13 گروه جانوری شناسایی شده که از این تعداد 9 گونه به مرجانها، 8 گونه به اسفنجها، 7 گونه شکم پا و 8 گونه دو کفه ای، 4 گونه به کرمها و 17 گونه به سخت پوستان اختصاص داشت. در سازه های مصنوعی بررسی شده از نظر بیوماس غالبیت با مرجانهای نرم بوده که بیش از 92 درصد از پوشش زنده را به خود اختصاص داده است و گونه غالب .Plumarella sp و از نظر فراوانی بیشترین درصد متعلق به گونه .Pisidia sp از خرچنگهای غیرحقیقی می باشد. طبق نتایج آنالیز MDS ((Multipel Dimention Similarity مشخص شد ایستگاههای مختلف بر اساس درصد شباهت (با استفاده از شاخص شباهت Bray Curtis) در فصول مختلف اختلافاتی را بر اساس بیوماس گونه های مختلف شناسایی شده نشان می دهند. در آنالیز خوشه ای که بر اساس میانگین بیوماس گونه ها در فصول مختلف انجام شده است، سازه قدیم D در سطح 55 درصد، سازه B در سطح 75 درصد و سازه های A و C در سطح 80 درصد تشابه از یکدیگر متمایز شده اند. در این مطالعه خرچنگهای Anomura مخصوصا گونه .Pisidia sp دارای فراوانی زیادی بخصوص در ایستگاه A و D (سازه قدیم) هستند که در مطالعات قبلی دارای حضور کمی بوده اند. همچنین انواعی از مرجانها از جمله Dendronephthya sp.، Sarcophyton sp. و .Lobophyllia sp برای اولین بار بر روی سازه قدیم (D) مشاهده شده اند و گونه هایی از قبیل کرمهای پرتار، نرمتنان، برخی سخت پوستان و خارتنان نسبت به مطالعات قبلی دارای حضور بسیار کمتری بوده اند که با توجه به نتایج به دست آمده می توان عنوان کرد که در طول زمان اجتماعات سازه ها تغییر کرده است. همچنین بر اساس نتایج حاصل از مطالعه ساختار جمعیتی سازه ها، بین ایستگاهها اختلاف معنی دار وجود نداشته که می تواند به علت تشابه در ویژگیهای ساختاری از جمله شیب بستر و عمر سازه ها باشد. طبق نتایج به دست آمده میانگین فراوانی کل در فصل بهار با سایر فصول اختلاف معنی دار داشته و بیشتر از سایر فصول بوده است که می تواند ناشی از فاکتورهای زیستی از جمله سیکل زندگی و فصول تولیدمثلی موجودات باشد. در مطالعه اخیر با افزایش بیوماس اجتماعات روی سازه ها افزایش بیوماس ماهیان را در مراحل بعد توالی می توان انتظار داشت. این بسترها فشار روی بسترهای طبیعی رو به زوال در منطقه را کاهش داده و سبب بازسازی مجدد این زیستگاه ها می گردد.

از شهریور 1387 تا مرداد 1388، 239 نمونه سیاه ماهی Capoeta capoeta از رودخانه تالار سرشاخه تجون صید شد. در این مطالعه 26 صفت ریخت سنجی و 7 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات بدست آمده در SPSS16 و به کمک t-test و PCA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. طبق نتایج بدست آمده میانگین ضریب تغییرات صفات ریخت سنجی و شمارشی سیاه ماهی در جنس نر به ترتیب 18.09 و 11.64 درصد و در سیاه ماهی جنس ماده به ترتیب 13.59 و 10.14 درصد بود. در مورد صفات ریخت سنجی 9 فاکتور که نشان دهنده 79.57 درصد تنوع صفات، در مورد صفات شمارشی 2 فاکتور که نشان دهنده 50.87 درصد تنوع صفات بین این دو جنسیت بود جدا گردید. همچنین این دو جنسیت نر و ماده در هیچ صفت ریخت سنجی و صفت شمارشی با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشتند (p>0.05). بررسی ساختار جمعیتی سیاه ماهیان نشان داد که محدوده سنی ماهیان +0 تا +3 ساله بود. بین طول و وزن ماهیان جنس نر (r2=0.928) و جنس ماده (r2=0.967) همبستگی زیادی برقرار می باشد. ضریب رگرسیون (b) بدست آمده از رابطه طول – وزن و همچنین نتایج حاصل از تعیین الگوی رشد با کاربرد روش پائولی نشان داد که الگوی رشد سیاه ماهیان در جنس نر آلومتریک منفی و در جنس ماده آلومتریک مثبت می باشد. در پایان با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت که سیاه ماهی در دو جنسیت نر و ماده، در فاکتورهای ریخت سنجی با هم اختلاف قابل توجهی دارند، در حالیکه این اختلاف در فاکتورهای ریخت شمارشی کمتر است. دلیل این اختلاف ها می تواند ناشی از تاثیر فاکتورهای محیطی نظیر درجه حرارت، شوری و ... بر روی فاکتورهای ریخت سنجی باشد. در حالیکه روی فاکتورهای ریخت شمارشی تاثیر نمی گذارد، زیرا این فاکتورها تابع تغییرات ژنتیکی است.

در این پژوهش، کارایی پروبیوتیکهای پریمالاک و پروتکسین در غلظتهای مختلف (0.1، 0.3، 0.5 و 1 درصد) و یک تیمار شاهد در غذای ماهی کپور وحشی (Cyprinus carpio) در میزان رشد و بقای آنها و همینطور بار باکتریهای روده آنها (بار کلی میکروبی و لاکتوباسیلوس) در 60 روز مورد بررسی قرار گرفت. میزان ضریب رشد ویژه و وزن نهایی بچه ماهیان کپور در تیمارهای آزمایش نسبت به تیمار شاهد بالاتر بود و میزان تلفات و ضریب تبدیل غذایی کمتری را در عین حال نشان داد. بالاترین میزان رشد ویژه و کمترین میزان ضریب تبدیل غذایی در تیمار 1 درصد پروبیوتیک پریمالاک حاصل گردید. با افزایش میزان پروبیوتیک در غذا، تعداد بار کلی میکروبی و لاکتوباسیلوس افزایش نشان داد.

در این تحقیق اثر تجویز خوراکی جلبک دونالیلا سالینا و رنگدانه مصنوعی آستاگزانتین بر روی رنگ پوست ماهی اسکار سفید (Astronotus ocellatus) مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 135 قطعه ماهی با وزن متوسط (27±0.5) به سه تیمار در سه تکرار تقسیم گردیدند: تیمار آستاگزانتین، تیمار دونالیلا و تیمار کنترل. تیمار اول و دوم به ترتیب با خوراک حاوی آستاگزانتین و دونالیلا به میزان 200 میلی گرم در کیلوگرم خوراک تغذیه شدند. تیمار شاهد با همان خوراک (فاقد افزودنی) تغذیه گردید. بعد از 6 هفته از 5 ماهی در هر تیمار عکس دیجیتال با شرایط ثابت و نور یکسان تهیه گردید و برای ارزیابی میزان تغییر رنگ ایجاد شده از سیستم رنگ سنجی L*a*b* با استفاده از نرم افزار Photoshop استفاده شد. رنگ سنجی پوست ماهی های تیمارها نشان داد که تجویز خوراک حاوی آستاگزانیتین و دونالیلا باعث تغییر رنگ معنی دار پوست ماهی ها گردیده است (P<0.05). بطوریکه مولفه *a که مقادیر مثبت آن معادل رنگ قرمز است، در تیمار آستاگزانتین و دونالیلا افزایش معنی داری نسبت به تیمار شاهد نشان داد (P<0.05). مولفه L* که معادل روشنایی تصویر است در تیمار آستاگزانتین کاهش معنی داری نسبت به دونالیلا و شاهد داشت (P<0.05)‏، ولی بین تیمار دونالیلا و شاهد تفاوت معنی داری مشاهده نگردید (P>0.05). مولفه * bکه مقادیر مثبت آن معادل رنگ زرد است در تیمار آستاگزانتین افزایش معنی داری نسبت به دونالیلا نشان داد (P<0.05)‏، ولی بین تیمار آستاگزانتین و شاهد تفاوت معنی داری مشاهده نگردید (P>0.05). Cab فقط در تیمار آستاگزانتین‏ و Hab در هر دو تیمار دونالیلا و آستاگزانتین تفاوت معنی داری نسبت به تیمار شاهد نشان دادند (P<0.05).

گونه کفشک زبان گاوی درشت پولک (Cynoglossus arel) متعلق به خانواده Cynoglossidae از ماهیان کفزی بوده و در سراسر خلیج فارس و دریای عمان پراکنش دارد. 5 گونه از خانواده Cynoglossidae در آب های ساحلی خلیج فارس در استان بوشهر شناسایی گردیدند. جهت انجام این مطالعات، 240 نمونه کفشک زبان گاوی درشت پولک از دی 1387 تا آذر 1388 به وسیله تور ترال عمقی (Bottom trawl) صید شده و در یخدان های محتوی پودر یخ به آزمایشگاه انتقال داده شدند. سپس طول کل و وزن کل ماهیان به طور دقیق اندازه گیری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها و رسم نمودار از نرم افزار SPSS، آزمون آنالیز واریانس یک طرفه ANOVA و ضریب رگرسیون استفاده گردید. میانگین طول کل 28.98±2.01 سانتی متر و میانگین وزن کل 109.80±15.92 بر حسب گرم به دست آمد. بر اساس نتایج این بررسی رابطه بین طول کل و وزن این گونه به صورت W=0.257 TL 1.757 تعیین گردید. این معادله در ماهیان ماده و نر به ترتیب W=0.308 TL 1.760 و W=0.494 TL 1.589 بدست آمد.