زیست شناسی دریا (بیولوژی دریا)
سال:1389 | دوره:2 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

این مطالعه به منظور بررسی تغذیه لارو میگوی ببری سبز Penaeus semisulcatus به عنوان گونه بومی خلیج فارس به اسپیرولینای تولید شده در داخل کشور و مقایسه آن با سایر مواد غذایی مورد استفاده در هچری های بوشهر انجام شده است. لاروها از مولدین پرورشی در بوشهر انتخاب گردیدند. آزمایش از مرحله ناپلی 5 تا ابتدای پست لارو در 4 تیمار آزمایشی و یک تیمار کنترل هر یک در سه تکرار انجام گردید. پرورش لاروها در ظروف پلی اتیلنی 2 لیتری با تعداد 100 عدد ناپلی در هر ظرف در دمای 30oC ، شوری36ppt ، هوادهی مداوم و روزانه 4 بار تغذیه انجام شد. تیمارها شامل: پودر اسپیرولینای تولید داخل، ترکیب پودر اسپیرولینای تولید داخل و مکمل غذایی تجاری Z plus، مکمل غذایی تجاری Z plus، اسپیرولینای غنی شده وارداتی (M.C.F) بودند و از جلبک کیتوسروس به عنوان شاهد برای تغذیه لاروها استفاده گردید. روزانه رشد طولی لاروها و در هر مرحله لاروی درصد بقا آنها ثبت گردید. نتایج رشد طولی لاروها توسط آزمون آنالیز واریانس دو طرفه با یک عامل تکرار شونده مقایسه شد که بین گروه ها اختلاف معنی داری مشاهده نشد و آنالیز بقا آنها توسط آزمون log-rank بررسی گردید که تفاوت معنی داری بین شاهد و ترکیب پودر اسپیرولینای تولید داخل و مکمل غذایی Z plus مشهود بود. بیشترین بقا مربوط به تیمار ترکیب پودر اسپیرولینای تولید داخل و مکمل غذایی تجاری Z plus (76.5 درصد) بود و حداکثر طول لارو مربوط به تیمار تغذیه شده با جلبک کیتوسروس (4.3 mm) بود و بیشترین مرگ و میر در مرحله زوآ در تیمار جلبک اسپیرولینا دیده شد.

تشکیل آبسنگهای مرجانی به علت همزیستی نوعی تاژکدار تک سلولی به نام زوگزانتله (Zooxanthellae) با مرجانها می باشد که عمدتا متعلق به جنس Symbiodinium بوده و نقش بسیار مهمی را در پدیده سفیدشدگی بر عهده دارد. این تک سلولی ها و میزبان آنها مرجانها در برابر شرایط استرس زای محیطی مانند شوری، درجه حرارت بالا، درجه حرارت کم، نور زیاد و کدورت می توانند از خودشان مقاومت نشان دهند. در این تحقیق 3 گونه مرجان Cyphastrea serailia, Coscinaraea columna, Anomastrea irregulariis از حوضچه های جزرومدی جزیره هنگام در خلیج فارس (جنوب جزیره قشم) در تابستان 1388 جمع آوری گردید. زیر واحد بزرگ ریبوزومی 28s با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمر از (PCR) تکثیر شده و سپس آنالیز فیلوژنی سکانس زیر واحد بزرگ ریبوزومی بر اساس نرم افزارهای PAUP و Clustal X مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مرجانهای مورد مطاله در این تحقیق دارای کلاد D میباشند که به دلیل وجود استرسهای محیطی و نوسانات شرایط زیستی در ناحیه ساحلی به خصوص در حوضچه های جزرومدی، وجود کلاد مقاوم D طبیعی به نظر می رسد.

در این پژوهش به منظور ایجاد جمعیت تک جنسی نر در بچه ماهیان مولی از هورمون 17- آلفا متیل تستوسترون استفاده شد. مولدین با مصرف خوراکی سه دوز مختلف از این هورمون در چهار تیمار به مدت 10 روز هورمونوتراپی و پرورش بچه ماهیان در شرایط رشد به مدت 2 ماه در پاییز تا زمستان 1388 ادامه یافت. در پایان دوره، بررسی های بافت شناسی و مورفولوژیک ماهیان همراه با محاسبات نرخ رشد روزانه و ویژه نمونه ها، درصد تلفات، درصد نرسازی، جنسیت بینابینی و عقیمی ماهیان به منظور تعیین بهترین بازده در تولید تجاری صورت گرفت که نتایج نشان داد: تیمار (F) ارایه 400 میلی گرم هورمون در کیلوگرم غذا با ایجاد 89.7 درصد جمعیت نر از نظر مورفولوژیک و 14.06 درصد تلفات همراه باحداکثر نرخ رشد ویژه، نرخ رشد روزانه و 90 درصد جمعیت نر از دیدگاه بافت شناسی بالاترین جمعیت تک جنسی نر را تولید نموده و مقرون به صرفه است (P<0.05). حال آنکه تیمار (G) مصرف 500 میلیگرم هورمون در کیلوگرم غذا علیرغم ایجاد جمعیت تمام نر از نظر ریخت شناسی حداکثر تلفات و 60 درصد جمعیت نر از نظر بافت شناسی را بدنبال دارد.

فراوانی دیاتومه ها در آبهای ساحلی خلیج فارس در استان هرمزگان، حد فاصل خور تیاب تا بندر لنگه، طی یکسال از آبان 1382 تا مهر 1383 برآورد شد. نمونه برداری در پنج ترانسکت (شامل خور تیاب، اسکله شیلات بندر عباس، اسکله نفتی بندرعباس، بندر خمیر و بندر لنگه) انجام شد. هر ترانسکت شامل سه ایستگاه بود و نمونه برداری در هر ایستگاه با استفاده از بطری روتنر از سه عمق صفر، دو و پنج متری سطح آب انجام شد. در این بررسی 40 جنس دیاتومه متعلق به 15 خانواده و 5 زﻳﺮ راسته شناسایی شدند که در ﻣﻴان جنس های شناسایی شده، به ترﺗﻴﺐ سه جنس Nitzchia‚ Thalassionema و Pleurosigma غالب بودند. بیشترین تنوع دیاتومه ها با 39 جنس در پاییز و کمترین آن با 28 جنس در بهار مشاهده شد. میانگین فراوانی سالیانه دیاتومه ها 2004 عدد در لیتر برآورد شد. حداکثر فراوانی دیاتومه ها در تابستان 4080 عدد در لیتر و حداقل آن در بهار 1914 عدد در لیتر بود. در برآورد فراوانی دیاتومه ها در ماههای متفاوت، بیشترین فراوانی دﻳاتومه ها در ﺗﻴﺮ ماه و کمترﻳﻦ مقادﻳﺮ آن در دی ماه بدست آمد. در برآورد فراوانی دیاتومه ها در ترانسکتهای مختلف، بیشترین و کمترین مقادیر به ترتیب به اسکله شیلات بندرعباس و بندر خمیر تعلق داشت. همچنین مشخص شد که فراوانی دﻳاتومه ها با دور شدن از ساحل در محدوده مورد بررسی افزاﻳش داشت. بررسی تعداد دیاتومه ها در اعماق مختلف نشان داد که در عمق 5 متری نسبت به عمق 2 متری و سطح آب از تراکم بیشتری برخوردار بودند. فراوانی دیاتومه ها در ماه ها، فصول و اعماق مختلف در ایستگاه های متفاوت، اختلاف معنی دار نداشت (0.05<P) ولی فراوانی آنها در ترانسکتهای مختلف دارای اختلاف معنی دار بود (0.05>P).

تنوع و فراوانی بی مهرگان آبزی بر حسب شرایط محیطی متفاوت می باشند، بنابراین با توجه به حساسیت آنها نسبت به آلاینده های مختلف می توان شرایط آب از نظر آلودگی را ارزیابی نمود. در این مطالعه ترکیب و تنوع بی مهرگان رودخانه حله به منظور مشخص نمودن شاخص های زیستی در سال 89-88 (تابستان و زمستان) بررسی گردید. رودخانه حله در منطقه حفاظت شده حله در استان بوشهر واقع شده است که از به هم پیوستن رودخانه های دالکی و شاپور تشکیل می شود. علاوه بر آن استفاده از شاخص های بیولوژیک و تطبیق نتایج حاصل از آن با آزمایشات فیزیکوشیمیایی تواما به کار گرفته شد تا اشتباهات و خطاها به حداقل امکان کاهش یابد. همچنین برخی شاخص های تعیین کیفیت آب که بر فیزیولوژی موجودات بنتوزی و نیز کیفیت آب اثرگذار هستند از قبیل (اکسیژن محلول، دما، شوری، pH) مورد سنجش قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده از این بررسی در مجموع 9 گونه مربوط به 4 رده از بیمهرگان کفزی آبهای شیرین در منطقه شناسایی گردید. بیشترین درصد فراوانی بی مهرگان به ترتیب مربوط به شکم پایان (Gastropoda)، حشرات (Insecta)، هیرودینه آ (Hirudinea)، الیگوکیت ها (Oligochaeta) بود. از میان شکم پایان، Lymnaea persica گونه غالب در اکثر ایستگاه های مطالعاتی منطقه بود. جهت ارزیابی تنوع زیستی درشت بی مهرگان کفزی منطقه مورد مطالعه از شاخص شانون ('H) و شاخص سیمپسون (l) استفاده گردید. در نتیجه بیشترین و کمترین شاخص شانون در زمستان ثبت شده است. به منظور پی بردن به وضعیت اکولوژیکی منطقه از نظر میزان آلودگی، از شاخص BMWP استفاده گردید. نتایج وضعیت کیفیت آب بر اساس شاخص ذکر شده در بیشتر ایستگاههای نمونه برداری ضعیف بود.

در این پژوهش تعداد 120 ماهی از کپور ماهیان علفخوار پرورشی در زمان های تقسیم به استخرهای پرواری و زمان برداشت مورد بررسی قرار گرفتند. ماهیان به طور اتفاقی از سه مزرعه پرورش ماهی (مجتمع پرورش ماهی آزادگان) در سال 1388 صید گردید. این ماهیان با میانگین وزنی به ترتیب؛ گروه اول 11.77± 26.96 گرم و گروه دوم 215.91± 1660 گرم بودند. پس از نخاعی کردن ماهی ها جهت بررسی های میکروسکوپی و هیستولوژیک، از آبشش نمونه گیری به عمل آمد. از هر آبشش قطعه ای به ابعاد 1×1×1 سانتی متر جدا شده و در فرمالین %10 قرار داده شدند. نمونه بافت طبق روش متداول عمل آوری (آبگیری با الکل و پارافینه کردن) شده و به وسیله میکروتوم برش هایی به ضخامت 5-4 میکرومتر تهیه شد. کلیه برش های بافتی تهیه شده آبشش کپور علفخوار پرورشی با روش هماتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شدند. انگل های مشاهده شده در تهیه گسترش مرطوب مربوط به دو جنس Dactylogyrus sp و جنس Trichodin sp بودند. نتایج مشاهدات آسیب شناسی بافتی و ضایعات بافتی و بررسی انگلی در ماهیان مورد مطالعه نشان داد که در ماهیان مورد مطالعه در ابتدای دوره پرورش میزان هیپرپلازی (0.08± 1.06)، تخریب (0.14± 0.26)، خونریزی (0.30± 1.33)، ادم (0.19± 0.43)، انگل های مشاهده شده (0.07± 0.80)، تلانژیکتازی (0.15±0.43 ) دیده شد. ماهیان مورد مطالعه در انتهای دوره پرورش هیپرپلازی (0.16±1.80 )، تخریب (0.1± 0.10)، خونریزی (0.22± 1)، ادم (0.25±0.90 )، انگل های مشاهده شده (0.19±2.43 )، تلانژیکتازی (0.12± 2.43) دیده شد. میانگین شدت در اکثر پارامترهای مورد بررسی در دو گروه مورد مطالعه تفاوت معنی دار داشته است. (0.05> P) میانگین شدت تخریب بافتی، نکروز در بین دو گروه مورد مطالعه تفاوت معنی دار نداشته است. (0.05< P)

در این پژوهش، 40 عدد ماهی گرین ترور از سیکلید ماهیان در 4 گروه 10 تایی درون 4 مخزن جداگانه به مدت 15 روز در شرایط یکسان در بهار 1388 و در دمای 27 درجه سانتیگراد نگهداری، تغذیه و با شرایط جدید عادت داده شدند. رنگهای مورد استفاده به منظور تزریق، رقیق شدند. ماهیان قبل از تزریق توسط اژنول (از مشتقات گل میخک) بیهوش شدند. تزریق رنگ گروه اول در ناحیه اپیتلیال پوست، در گروه دوم در ابتدای ساقه دمی و در گروه سوم در عمق پوست (عضلانی) توسط سرنگ انسولین انجام شد. در گروه چهارم به عنوان گروه شاهد سوزن سرنگ بدون رنگ، جهت ارزیابی اثرات احتمالی دستکاری در بدن ماهی فرو برده شد. رنگبندی بدن، میزان پایداری رنگ، اثرات سوء تزریق و تلفات آنها طی 30 روز بررسی شد. تلفاتی طی این دوره در تیمار اول و گروه شاهد مشاهده نشد. در حالیکه در تیمار 2 و 3 در تزریق با رنگ های خوراکی و مصنوعی تلفاتی بین 5 تا 100 درصد مشاهده گردید. رنگبندی و همچنین میزان پخش رنگ در بدن ماهی های گروه دوم و سوم بهتر از گروه اول بود. پایداری رنگ در گروه دوم و سوم مناسبتر از گروه اول بود بطوریکه گروه سوم تا پایان دوره 30 روزه رنگ خود را حفظ کرده ولی اختلاف معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد (0.05>P). به نظر می رسد بروز تلفات بالا در روش تزریق، ناشی از استرس دستکاری قبل و بعد از بیهوشی و ورود ماده رنگی به درون خون ماهی باشد. با توجه به نتایج این تحقیق در مشاهده اثرات سوء ناشی از دستکاری و تزریق بر ماهیان، تولید و خرید و فروش ماهیان زینتی رنگ آمیزی شده با روش تزریق برای رعایت حقوق حیوانات به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

در سال های اخیر، آب توازن یکی از راه های انتقال گونه های آبزی شناخته شده است (Carlton and Geller,1993; Carlton,1985; Ruiz et al., 1997). اگر چه آب توازن در عملکرد سالم شناورها نقش عمده ای دارد اما می تواند یک تهدید مهم زیستی - اقتصادی و بهداشتی به شمار رود. امروزه مساله انتقال گونه های مضر آبزی غیر بومی ناشی از تخلیه آب توازن کشتی به دریا، به شکل معضل جهانی نمود یافته است، به نحوی که حل این مشکل از برنامه های ملی فراتر رفته و نیازمند همکاری ها و عملکرد یکنواخت جهانی و منطقه ای شده است.

محصولات دریایی نقش قابل توجهی در تامین غذای مردم جهان دارند که با شناسایی برتری غذایی این فرآورده ها بر دیگر مواد پروتئینی روز به روز بر مصرف آنها افزوده می شود (رضایی و همکاران، 1384)، زیرا حاوی مقدار زیادی پروتئین و اسیدهای چرب امگا می باشد و اسیدهای چرب اشباع شده آن کم است (Tuzen and Soylak, 2007; Ikem and Egiebor, 2005). همگام با رشد تقاضا، افزایش روند آلودگی اکوسیستم های دریایی به شکلی جدی، احتمال بروز مشکلات کیفی در این منبع ارزشمند غذایی را تشدید کرده است (Laimansoetal., 1999). خوردن غذا به عنوان راه اصلی و جذب و در معرض قرار گرفتن سنگین شناخته شده است (Celik and Oehlenschlager, 2004). در میان منابع غذایی، ماهیان به طور مداوم در معرض فلزات سنگین موجود در آبهای آلوده قرار دارند، این فلزات می توانند در بافت های ماهی به میزان متفاوت تجمع یابند که به اندازه و سن ماهی بستگی دارد (Marijicand 2006، Demirezen and Uruc، Raspor 2007). بنابراین ماهی شاخص زیستی مناسب برای تعیین غلظت فلزات سنگین در اکوسیستم های آبی است (Keshinetal.,2007 Burger et al., 2002)