اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی (علوم کشاورزی)
سال:1389 | دوره:4 | شماره:15 |تعداد مقالات:9

این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1386 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام گرفت. تیمارهای اصلی طرح شامل: عدم کود دهی (شاهد) (F1)، مصرف کامل کود شیمیایی توصیه شده (F2)، مصرف کامل کود دامی توصیه شده (F3)، مصرف نصف کود دامی توصیه شده + مصرف نصف کود شیمیایی توصیه شده (F4) و تیمارهای کرت فرعی شامل نسبت های مختلف کاشت: کشت خالص ارزن (I1)،75 درصد ارزن + 25 درصد لوبیا (I2)، 50 درصد ارزن + 50 درصد لوبیا (I3)، 25 درصد ارزن + 75 درصد لوبیا (I4) و کشت خالص لوبیا (I5) بود. نتایج نشان داد که برای هر دو محصول بالاترین عملکرد علوفه خشک و دانه و همچنین شاخص برداشت از تیمار مصرف نصف کود دامی توصیه شده + مصرف نصف کود شیمیایی توصیه شده حاصل شده است. ولی تیمارهای کودی اثر معنی داری را بر وزن هزار دانه این دو گونه نداشتند. بیشترین میزان LER برای عملکرد علوفه خشک و دانه از تیمار مصرف نصف کود دامی توصیه شده + مصرف نصف کود شیمیایی توصیه شده به دست آمد. بالاترین درصد پروتئین خام و عناصر P و K نیز در بافت هر دو محصول از تیمار کود شیمیایی کامل حاصل شد. در بین تیمارهای مربوط به نسبت های مختلف کاشت، برای گیاه ارزن بالاترین عملکرد علوفه خشک، عملکرد دانه و بیشترین درصد عناصر P و K موجود در بافت گیاه از کشت خالص به دست آمد. ولی، بیشترین مقدار شاخص برداشت، وزن هزار دانه و درصد پروتئین خام موجود در بافت گیاه از تیمارهای کشت مخلوط حاصل گردید. برای گیاه لوبیا نیز تمامی این صفات از تیمار کشت خالص آن به دست آمد. علاوه بر آن، بیشترین مقدار LER علوفه خشک و دانه از تیمار 25 درصد ارزن + 75 درصد لوبیا حاصل شد.

عملکرد دانه و روغن آفتابگردان صفات کمی هستند که نتیجه توام صفات زیادی در گیاه می باشند، به همین دلیل ارزیابی صفات مختلف و روابط بین آن ها دارای اهمیت خاصی است. صفات مهم زراعی و ارتباط بین آن ها در 16 هیبرید سینگل کراس آفتابگردان بر اساس یک طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال زراعی 1387 مورد بررسی قرار گرفت. بین هیبریدهای مورد بررسی از نظر تمامی صفات به غیر از نسبت مغز به کل دانه و وزن طبق خالی حداقل در سطح احتمال 5% اختلاف معنی داری وجود داشت. همچنین، مقایسه میانگین با آزمون چند دامنه ای دانکن بین هیبریدها نشان داد که با در نظر گرفتن مهم ترین صفات یعنی عملکرد دانه و روغن و همچنین سایر خصوصیات زراعی از قبیل وزن صد دانه، قطر طبق، قطر ساقه، تعداد دانه در طبق، روز تا گلدهی، تعداد برگ هیبریدهای شماره (CMS322×R2) 8 و (CMS346×R56) 13 قابلیت قرارگیری در آزمایش های سازگاری نهایی جهت کشت در منطقه را دارا می باشند. همبستگی ساده صفات نیز نشان داد که بین عملکرد دانه و صفات مهمی از قبیل روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق و تعداد دانه پر در طبق حداقل در سطح احتمال 5% همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد.

به منظور بررسی همبستگی بین عملکرد دانه و تعدادی از صفات وابسته به آن در لاین های جو لخت (بدون پوشینه) در استان گلستان، تعداد 10 لاین جو لخت در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول فصل رشد و نیز بعد از برداشت محصول صفات ارتفاع، طول سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد بیولوژیک، تعداد کل پنجه، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، محتوی آب نسبی برگ، ضریب پایداری غشا، سطح برگ پرچم، نسبت سدیم به پتاسیم، عملکرد دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت در بوته مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش رگرسیون گام به گام مناسب ترین مدل برای عملکرد می باشد. با استفاده از تجزیه علیت، همبستگی بین صفات باقی مانده در مدل به اثرات مستقیم و غیر مستقیم تفکیک شد. با توجه به همبستگی و نیز تجزیه علیت، وزن هزار دانه با اثر مستقیم 0.69 مهم ترین جزء موثر بر عملکرد دانه تشخیص داده شد. اثر مستقیم تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه بارور بر عملکرد مثبت و معنی دار بودند و اثر غیرمستقیم تعداد پنجه بارور از طریق وزن هزار دانه نسبتا بالا برآورد شد.

به منظور بررسی تاثیر زمان های مختلف برداشت بر کیفیت و کمیت علوفه ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 704، تحقیقی در سال زراعی 85-1384 در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه زابل انجام گردید. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه زمان مختلف برداشت شامل ظهور اندام های نر ((H1، شیری شدن دانه ( (H2و خمیری شدن دانه ( (H3در چهار تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه های آماری نشان داد اثر زمان برداشت بر ارتفاع گیاه، درصد وزنی برگ، درصد وزنی ساقه، درصد وزنی بلال، درصد ماده خشک و عملکرد ماده خشک در هکتار معنی دار بود و بالاترین ارتفاع گیاه، درصد وزنی بلال، درصد وزنی ماده خشک و عملکرد ماده خشک در هکتار در مرحله H3 (خمیری شدن دانه) به دست آمد. بیشترین مقادیر درصد وزنی برگ، تعداد برگ و درصد وزنی ساقه نیز از مرحله H1 (ظهور اندام های نر) حاصل شد. تاخیر در برداشت باعث تغییرات کیفی علوفه گردید، به طوری که باعث افزایش ماده خشک، درصد چربی، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و لیگنین شد. همچنین، میزان کربوهیدارت محلول در آب در مرحله شیری شدن دانه نسبت به سایر مراحل در حداکثر بود و بعد از آن کاهش شدیدی یافت. غلظت عناصر معدنی موجود در علوفه با تاخیر در برداشت در مراحل مختلف رشد زایشی ثابت بود و تغییرات معنی داری در آن ها مشاهده نگردید. میزان خاکستر و درصد پروتئین خام علوفه بعد از مرحله ظهور اندام های نر در ذرت ثابت بود. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش می توان بهترین زمان برداشت علوفه جهت افزایش عملکرد کمی و کیفی بهینه علوفه را مرحله شیری شدن دانه اعلام نمود.

اثرات تاریخ کاشت تاخیری، تراکم بوته و روش برداشت بر عملکرد و اجزای عملکرد بچه ذرت (Baby Corn) در رقم دانه طلایی KSC 403 su در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در سال 1387 بررسی گردید. در این آزمایش، تاریخ کاشت در سه سطح (25 خرداد، 13 تیر و 3 مرداد)، تراکم بوته در سه سطح (65، 85 و 105 هزار بوته در هکتار) و دو روش برداشت (برداشت تمام کرت به عنوان بچه ذرت و برداشت دو منظوره) در نظر گرفته شد. در برداشت دو منظوره، بلال اول به عنوان ذرت شیرین و بلال های بعدی به عنوان بچه ذرت برداشت شدند. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل با چهار تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تاریخ های کاشت از نظر صفات مورد بررسی شامل ارتفاع بوته و بلال، قطر ساقه، طول و قطر بچه ذرت، عملکرد بلال با پوشش و عملکرد بلال بدون پوشش تفاوت معنی داری با همدیگر داشتند. حداکثر عملکرد بلال با پوشش در تاریخ کاشت 3 مرداد با متوسط عملکرد 8095 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. همچنین، بیشترین عملکرد بلال بدون پوشش در تاریخ کاشت 3 مرداد در روش برداشت کامل بلال ها به صورت بچه ذرت با متوسط 3051 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. تراکم های مختلف بوته در واحد سطح نیز منجر به بروز اختلاف معنی داری در صفات قطر ساقه، عملکرد بلال با پوشش و بدون پوشش، درصد بلال استاندارد و غیر استاندارد گردید. حداکثر عملکرد بلال با پوشش در تراکم 105000 بوته در هکتار با متوسط 7475 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. بیشترین عملکرد بلال بدون پوشش در تراکم 105000 بوته در هکتار در روش برداشت کامل بلال ها به صورت بچه ذرت با متوسط 2715 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. روش برداشت در صفات ارتفاع بوته و بلال، عملکرد بلال با پوشش و بدون پوشش باعث بروز تفاوت معنی داری گردید، به طوری که بیشترین عملکرد بلال با پوشش به میزان 10954 کیلوگرم در هکتار در روش برداشت کامل بلال ها به صورت بچه ذرت به دست آمد. اثرات متقابل سه جانبه تاریخ کاشت × تراکم گیاه × روش برداشت فقط برای صفات درصد بلال استاندارد و درصد بلال غیر استاندارد معنی دار بود، بنابراین تاریخ کاشت 3 مرداد با تراکم 105000 بوته در هکتار با تولید بیشترین عملکرد بچه ذرت با پوشش در روش برداشت کامل بلال ها به صورت بچه ذرت به عنوان تیمار برتر شناخته شد.

به منظور بررسی واکنش لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان به همراه والدین (روشن و سوپرهد) به تنش خشکی و گروه بندی آن ها، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. عامل اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری (80، 120 و 160 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس (A و عامل فرعی لاین ها بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف سطوح آبیاری از نظر عملکرد و برخی صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. مقایسات میانگین، کاهش این صفات را در اثر تنش خشکی نشان داد. همچنین، بین لاین ها از نظر کلیه صفات غیر از تعداد پنجه نابارور تفاوت معنی دار مشاهده شد. قابل ذکر است که اثر متقابل لاین × تنش برای کلیه صفات غیر معنی دار بود. تجزیه خوشه ای بر اساس کلیه صفات به روش WARD، لاین ها را به دو گروه تقسیم کرد و تجزیه تابع تشخیص این گروه بندی را تایید کرد. مقایسه انحراف از میانگین کل این دو گروه نشان داد گروه دوم با داشتن لاین های 10 و 31 و رقم روشن نسبت به گروه اول برتر می باشد. با انجام تجزیه به عامل ها بر اساس روش تجزیه به مولفه های اصلی و چرخش وریماکس چهار عامل 88.69 درصد تغییرات داده ها را تبیین نمودند. نتایج حاصل از بررسی ضرایب عاملی نشان دهنده اهمیت صفات عملکرد و اجزای عملکرد و قامت گیاه برای گزینش لاین های امیدبخش بود.

سلنیم عنصری ضروری برای سلامت انسان و دام با خواص آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی می باشد. اگرچه سلنیم هنوز به عنوان عنصری ضروری در گیاهان عالی به شمار نمی رود، ولی گزارش های متعددی در ارتباط با اثرات مثبت آن در افزایش رشد گیاه وجود دارد. به منظور ارزیابی اثر سلنیم و گوگرد بر رشد و عملکرد سه رقم گندم بهاره آزمایشی در گلخانه ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال 1388 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه رقم گندم (کرج، پیشتاز و سپاهان)، پنج سطح سلنیم (0، 0.2، 2، 5 و 10 میلی گرم بر کیلوگرم) که به صورت سلنات سدیم استفاده گردید و چهار سطح گوگرد (0، 50، 100 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم) که به صورت گوگرد عنصری مصرف گردید. نتایج نشان داد استفاده از سلنیم در سطوح 0.2 و 2 میلی گرم بر کیلوگرم، باعث افزایش رشد و عملکرد هر سه رقم می گردد، در صورتی که استفاده از 5 و 10 میلی گرم بر کیلوگرم سلنیم در شرایط نبود گوگرد باعث بروز علایم سمیت به صورت لکه های سفید در حاشیه برگ ها گردید که این علایم در تیمارهایی با مقدار 50 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم گوگرد کاهش و با مقدار گوگرد 150 میلی گرم بر کیلوگرم فاقد علایم سمیت بودند، که این امر نشان دهنده اثر مثبت مقادیر کم سلنیم در افزایش رشد و عملکرد گیاه و اثر متقابل معنی دار سلنیم و گوگرد در کاهش اثرات سمیت سلنیم در گیاه می باشد.

به منظور تعیین اثر تاریخ کاشت و روش های کنترل علف های هرز بر عملکرد و ویژگی های زراعی آفتابگردان، آزمایشی طی سال 1388 در روستای خان دیزج شهرستان خوی به اجرا درآمد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تاریخ کاشت در سه سطح شامل 15 فروردین، 15 اردیبهشت و 15 خرداد و روش های کنترل علف های هرز در پنج سطح شامل تریفلورالین (به میزان 2 لیتر در هکتار) + فوکوس (به میزان 1.5 لیتر در هکتار)، تریفلورالین + نابواس (به میزان 3 لیتر در هکتار)، تریفلورالین، یک بار وجین دستی و عدم کنترل بودند. نتایج نشان داد تاریخ کاشت و روش های کنترل علف های هرز اثر معنی داری روی قطر طبق، وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه در واحد سطح داشت. شاخص برداشت و درصد روغن تنها تحت تاثیر عامل تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه با 630.1 گرم در متر مربع از تاریخ کاشت دوم (15 اردیبهشت) و تیمار تریفلورالین + فوکوس به دست آمد. با تاخیر در کاشت، عملکرد دانه به طور قابل توجهی کاهش یافت. مهم ترین علف های هرز مزرعه شامل سلمه تره، پیچک صحرایی، شلمی، کنف وحشی، سوروف و چسبک بودند که در تاریخ های مختلف کاشت تغییرات شدیدی در وزن خشک هر یک از گونه ها مشاهده شد. به طوری که در تاریخ کاشت اول (15 فروردین)، وزن خشک علف های هرز پهن برگ و در تاریخ کاشت سوم وزن خشک باریک برگ ها در بالاترین مقدار بودند. میزان ماده خشک علف های هرز پهن برگ و باریک برگ در تاریخ کاشت 15 اردیبهشت در تعادل بوده و نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر در کمترین میزان خود بود. اثر متقابل تاریخ کاشت در روش های کنترل علف های هرز بر صفات قطر طبق، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و وزن خشک کل علف های هرز معنی دار شد.

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر بسترهای مختلف کاشت بر تولید مینی تیوبر ارقام سیب زمینی آگریا و ساوالان در گلخانه شرکت تولید بذر سیب زمینی دشت زرین اردبیل در سال 1388 انجام شد. این تحقیق در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار با دو عامل A شامل دو رقم سیب زمینی (ساوالان و آگریا) و عامل B شامل چهار بستر کاشت (بیولان، تراکولت، کوکوپیت و خاک به عنوان شاهد) اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس حاصل از اندازه گیری صفات مورد مطالعه نشان داد که بین بستر کاشت، رقم و اثرمتقابل رقم × بستر کاشت از لحاظ صفات تعداد و وزن مینی تیوبر در مترمربع، متوسط اندازه مینی تیوبر و ارتفاع بوته اختلاف معنی دار مشاهده شد. در بستر کاشت تراکولت رقم ساوالان دارای بیشترین تعداد و وزن مینی تیوبر در مترمربع و ارتفاع بوته و رقم آگریا دارای بیشترین متوسط اندازه غده بودند. وزن مینی تیوبر در متر مربع با ارتفاع بوته رابطه مثبت و معنی دار داشتند.