اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی (علوم کشاورزی)
سال:1389 | دوره:4 | شماره:13 |تعداد مقالات:8

این تحقیق به منظور بررسی تنوع بین صفات فنولوژیک و مورفولوژیک 18 لاین امید بخش گندم دوروم و رقم شاهد اریا (دوروم) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1387 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی داری را بین لاین ها برای صفات تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد پنجه در هر بوته، طول سنبله در هر بوته، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در هکتار، تعداد سنبلچه در سنبله، مساحت برگ پرچم و برگ ماقبل پرچم در هر بوته، طول ریشک، شاخص برداشت، تعداد سنبله بارور و سنبله غیر بارور در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و اندازه قطر سنبله در هر بوته نشان داد. لاین 17 با 9.49 تن در هکتار بیشترین و لاین 11 با 3.35 تن در هکتار کمترین عملکرد دانه در هکتار را نشان دادند. بالاترین مقدار ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی متعلق به صفت عملکرد دانه در هکتار بود. تجزیه خوشه ای لاین های مورد مطالعه را بر اساس صفات فنولوژیک و مورفولوژیک به 3 گروه تقسیم کرد. بنابراین، تحت شرایط محیط ازمایش، به نظر می رسد صفات تعداد سنبله بارور و سنبله غیر بارور در واحد سطح، شاخص برداشت، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن هزار دانه و طول ریشک بتوانند به عنوان معیارهایی برای گزینش لاین های با عملکرد بالا مورد استفاده قرار گیرند.

به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ بذور با اسید سالیسیلیک بر پاره ای صفات فیزیولوژیک لوبیا چشم بلبلی رقم پرستو، تحت تنش کم آبی، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت بلوک با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری به عنوان عامل اصلی در 2 سطح (آبیاری منظم - تنش کم آبی در زمان غلاف بندی) و پرایمینگ به وسیله اسید سالیسیلیک، به عنوان عامل فرعی در پنج سطح (صفر، 900، 1800، 2700 و3600 میکرو مولار) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر ابیاری و اسید سالیسیلیک بر روی تمام صفات، معنی دار بود. از سوی دیگر اثر متقابل آبیاری با اسید سالیسیلیک تنها برای محتوای نسبی آب برگ، سرعت فتوسنتز، محتوای کلروفیل a، محتوای کلروفیل کل برگ و عملکرد دانه معنی دار بود. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی نشان داد که محتوای آب نسبی، سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه در شرایط تنش کم آبی در مقایسه با شرایط آبیاری منظم کاهش، ولی میزان CO2 زیر اتاقک روزنه ای افزایش یافت. صفات مذکور در بذور پرایم شده با اسید سالیسیلیک جز میزان CO2 زیر اتاقک روزنه ای در مقایسه با بذور پرایم نشده افزایش یافت. بذور پرایم شده با دز2700 میکرومولار اسید سالیسیلیک محتوای آب نسبی بیشتری به خود اختصاص دادند که این امر محافظت علیه تنش خشکی را بهبود بخشید و با افزایش محتوای کلروفیل و هدایت روزنه ای، سرعت فتوسنتز گیاهان حاصله افزایش یافت. بنابراین بذور پرایم شده با دز 2700 میکرومولار اسید سالیسیلیک، بیشترین عملکرد دانه (معادل 4424 و 2475 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در تیمار آبیاری منظم و تنش کم آبی) را داشتند.

با توجه به فراوانی و اهمیت علف  هرز پنجه مرغی در مزارع گندم، این بررسی به منظور ارزیابی اثرات آللوپاتی عصاره حاصل از اندام های مختلف در غلظت های متفاوت این علف هرز بر جوانه زنی، رشد و عملکرد گندم به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال 1386 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل عصاره حاصل از اندام های مختلف پنجه مرغی در پنج سطح تیمار عاری از عصاره علف هرز (شاهد)، عصاره برگ، عصاره ساقه، عصاره ریشه و عصاره کل گیاه، و غلظت های مختلف عصاره حاصل از اندام های علف هرز در چهار سطح عصاره با غلظت 1 به 5، عصاره با غلظت 1 به 10، عصاره با غلظت 1 به 15 و عصاره با غلظت 1 به 20 بودند. تجزیه واریانس داده های حاصل از بررسی آزمایشگاهی در مرحله جوانه زنی نشان دادند که اثر عوامل اصلی و متقابل آزمایش بر تعدادی از صفات مورد بررسی معنی دار بودند. تیمارهای عصاره منجر به کاهش جوانه زنی و مولفه های ان نسبت به شاهد شد. بیشترین اثر کاهشی بر مولفه های جوانه زنی را عصاره ریشه و کل اندام ها داشت. عصاره با غلظت 5 به 1 صفات طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن خشک گیاهچه، درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی را به ترتیب 81.38، 79.37، 73.75، 97.33 و 70.31 درصد کاهش داد. تجزیه واریانس داده های حاصل از بررسی گلخانه ای نیز اثر معنی دار فاکتورهای اصلی و متقابل را در برخی از صفات مورد بررسی نشان داد. افزایش غلظت عصاره نیز از 20 به 1 تا 5 به 1 کاهش معنی داری را در کلیه صفات باعث شد. میزان کاهش ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد برگ، طول پدانکل، بیوماس، تعداد دانه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه نسبت به شرایط شاهد در تیمار با غلظت های 5 به 1 به ترتیب 53.88 و 40.42، 52.80، 63.85، 82.84، 88.63، 76.10 و 95.84 درصد بود. بر اساس نتایج این تحقیق می توان گفت که علف هرز پنجه مرغی از طریق تولید مواد شیمیایی برخوردار از خاصیت اللوپاتیک می تواند جوانه زنی و رشد و عملکرد گندم را شدیدا تحت تاثیر قرار داده و منجر به کاهش سبز مزرعه و رشد نامطلوب و تولید محصول بسیار اندک گردد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه بین آگاهی بوم شناختی و دانش برنج کاری زنان شالیکار بندرانزلی با میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار انجام شد. تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی بوده که به روش علی – رابطه ای انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه زنان شالیکار بالای 25 سال سن (N=3029) از دو دهستان و چهار روستای این شهرستان بود که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. با شیوه نمونه گیری تصادفی نظامدار 275 شالیکار زن انتخاب و در این مطالعه شرکت کردند. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه بود. یافته های توصیفی تحقیق نشان داد که پاسخ گویان از اگاهی بوم شناختی و دانش برنج کاری بالایی در حیطه کاری خود برخـوردار هستند و معیـارهای کشـاورزی پایدار را رعایت می کنند. یافته های تحلیلی نیز نشان داد که بین میانگین میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار زنان شالیکار از جهت روستاهای مورد مطالعه، سطح تحصیلات، نوع مالکیت بر شالیزار و نوع بذر مصرفی در سطح 1% خطا تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین، بین سن، سابقه برنج کاری، میزان تولید برنج، وسعت شالیزار، میزان مشارکت اجتماعی، درامد سالیانه فروش برنج، اگاهی بوم شناختی و دانش برنج کاری و میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار در سطح 99% اطمینان همبستگی مثبت و معنی دار، بین تعداد اعضا خانوار و میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار با همین احتمال، همبستگی منفی و معنی داری وجود دارد. متغیرهای مستقل میزان تولید برنج و درآمد سالیانه فروش برنج بیشترین نقش و سهم را در تبیین متغیر وابسته داشتند (R2=0.36).

در این تحقیق واکنش ارقام و ژنوتیپ های گوجه فرنگی نسبت به عامل لکه موجی در گلخانه و مزرعه در شرایط آلودگی مصنوعی بررسی گردید. در طول اجرای آزمایش از صفات متعددی شامل شاخص بیماری، میزان پیشرفت آلودگی، درصد گل های خشک شده و عملکرد در مزرعه و نیز درصد برگ های آلوده، سطح بلایت برگی و شاخص بیماری درگلخانه یادداشت برداری به عمل آمد. نتایج حاصله نشان داد که در آزمایش گلخانه ای ارقام Super 2270، Kingstone، Kallgi و ژنوتیپ 8403 کمترین میزان آلودگی را نسبت به بیماری داشتند در حالی که رقم Imperial و ژنوتیپ 8406 در این شرایط بیشترین میزان آلودگی را داشتند. در آزمایش مزرعه ای ارقام Super 2270، Kingstone، Early Urbano VF  و ژنوتیپ 8402 کمترین میزان پیشرفت بیماری و شاخص آلودگی را داشتند و بیشترین میزان آلودگی نیز مربوط به ژنوتیپ های 8406، 8405، 8407 و رقم Peto early ch در مزرعه بود. به طور کلی، ارقام Super 2270،Early Urbano VF  و Kingstone در شرایط گلخانه و مزرعه و ژنوتیپ 8402 در شرایط مزرعه و رقم Kallgi و ژنوتیپ 8403 در شرایط گلخانه با داشتن کمترین میزان آلودگی و شاخص بیماری، مقاومت نسبتا بالایی نسبت به بیماری لکه موجی گوجه فرنگی داشتند. همچنین، رقم Soria با وجود آلودگی بالا نسبت به عامل بیماری، با میانگین عملکرد 91.64 تن در هکتار برتر از سایر ارقام و ژنوتیپ ها بوده و از این رو به عنوان رقم متحمل نسبت به این بیماری معرفی گردید.

یونجه به عنوان یکی از زراعت های مهم ایران از حمله سرخرطومی های ریشه یونجه متعلق به جنس سیتونا(Sitona spp.)  در امان نمی باشد. حشرات کامل و لاروهای این افت به ترتیب با تغذیه از قسمت های هوایی و ریشه این گیاه، خسارت قابل توجهی به آن وارد می کنند. در بررسی گونه های متعلق به این جنس در مـزارع یونجـه یازده منطقـه از استـان آذربـایجـان شـرقی در ســال های 1383 و 1384، گونهSitona puncticollis Stephens  بیشترین جمعیت را داشت. جهت براورد میزان خسارت این گونه، صد گلدان قره یونجه (رقم مرسوم منطقه) کاشته و بعد از دو و نیم ماه، پنجاه عدد از گلدان ها با تخم این افت آلوده گردید. تخم ها در آزمایشگاه از حشرات جمع آوری شده از مزارع یونجه گرفته شد. دو ماه بعد، به منظور برآورد میزان خسارت افت، طول ساقه و ریشه، وزن خشک و تر ریشه و ساقه در 30 گلدان آلوده و 30 گلدان شاهد اندازه گیری شد و با آزمون تی نشان داده شد که در تمام صفات اندازه گیری شده بین تیمارهای شاهد و آلوده در سطح احتمال 1% اختلاف معنی دار وجود دارد.

امروزه تحقیقات گسترده ای روی بسترهای رایج در کشت بدون خاک انجام می شود تا با در نظر گرفتن مسایل اقتصادی، نوع کشت و اثر این بسترها روی خصوصیات کمی و کیفی محصول، بستر مناسب هر منطقه مشخص شود. از آن جایی که هزینه بستر، فاکتور مهمی در هزینه های تولید در این نوع کشت می باشد، تحقیقات اخیر عمدتا روی استفاده از بسترهای بومی با قیمت پایین می باشد. پژوهش حاضر در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با چهار بستر پرلیت، پیت نارگیل، خرده چوب و ترکیب پرلیت و خرده چوب (به نسبت وزنی 1:1) با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1384 انجام شد. به طور کلی، گیاهان پرورش یافته در بستر پیت نارگیل بهبود پارامترهای رشد نظیر وزن تر و خشک بوته (گرم در بوته)، شاخص کلروفیل و تعداد برگ (عدد در بوته) را از خود نشان دادند، در حالی که بستر پرلیت موجب افزایش عملکرد (گرم در بوته) و تعداد میوه (عدد در بوته) گردید که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری با بستر خرده چوب نداشت و حتی بستر خرده چوب موجب افزایش مواد جامد محلول (TSS) نیز گردید. از طرف دیگر، بستر مخلوط خرده چوب و پرلیت عملکرد مطلوبی از نظر رشد رویشی و زایشی از خود نشان نداد.

این آزمایش با هدف مطالعه اثرات عمل آوری تفت دادن (در دمای 125 درجه سلسیوس به مدت 15 و 30 دقیقه) بر محتوی گوسیپول آزاد، قابلیت هضم پروتئین، تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام و همچنین تعیین نوع پروتئین عبوری پنبه دانه، انجام شد. مقدار تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین به روش کیسه های نایلونی و با استفاده از سه راس گاو نر تالشی اندازه گیری شد. تفت دادن در دمای 125 درجه سلسیوس به مدت 15 و 30 دقیقه سبب کاهش مقدارگوسیپول آزاد موجود در پنبه دانه به میزان 17.5 و 21.3 درصد شد ((P<0.05. تفت دادن اثر معنی داری بر قابلیت هضم آزمایشگاهی پنبه دانه نداشت (P>0.05) اگرچه تفت دادن سبب کاهش نرخ ثابت تجزیه پروتئین پنبه دانه گردید ((P<0.05، اما این عمل اوری اثر معنی داری ((P>0.05 بر تجزیه پذیری موثر پروتئین پنبه دانه عمل اوری شده در مقایسه با پنبه دانه عمل اوری نشده، نداشته است (P>0.05). انالیز الکتروفورزی زیر واحدهای پروتئینی در این مطالعه نشان داد که عمل اوری تفت دادن در دمای 125 درجه سلسیوس به مدت 15 و 30 دقیقه تغییر محسوسی در الگوی ناپدیدشدن زیر واحدهای پروتئینی پنبه دانه در زمان های مختلف انکوباسیون ایجاد نکرد. در این مطالعه اگرچه عمل اوری تفت دادن به مدت 15 و 30 دقیقه سبب کاهش گوسیپول پنبه دانه شد ولی در کاهش تجزیه پذیری پروتئین پنبه دانه موثر نبود.