زراعت و اصلاح نباتات ایران
سال:1392 | دوره:9 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف تراکم، کود شیمیایی و کمپوست زباله شهری بر خصوصیات کمی و کیفی ذرت سیلویی (SC 704)، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد که فاکتورها شامل تراکم در2 سطح (80 و 100 هزار بوته در هکتار)، کود شیمیایی در 3 سطح (N60 P30, N120 P60, N240 P90 (کیلوگرم در هکتار) و کمپوست در 4 سطح (شاهد، 20، 30 و 40 تن در هکتار) در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج به عنوان کشت دوم انجام شد. صفات اندازه گیری شده شامل عملکرد تر کل، ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن تر، خشک و درصد ماده خشک، درصد قند های محلول در آب، درصد دیواره سلولی، درصدپروتئین و درصد ماده خشک قابل هضم اجزای عملکرد بودند. در سطوح تراکم صفات قطر ساقه، وزن تر چوب بلال و ساقه، درصد ماده خشک دانه، وزن خشک دانه، برگ و ساقه، درصد پروتئین و درصد دیواره سلولی و درصد ماده خشک قابل هضم پوست بلال با سطح احتمال 1% و درصد ماده خشک قابل هضم چوب بلال، وزن تر و درصد پروتئین و قندهای محلول در آب دانه با سطح احتمال 5% معنی دار شدند. در سطوح کود شیمیایی صفات قطر ساقه، وزن بلال، وزن تر چوب بلال، درصد پروتئین دانه و برگ و ساقه، درصد دیواره سلولی و ماده خشک قابل هضم پوست و برگ با سطح احتمال 1% و عملکرد تر کل، وزن تر دانه و پوست بلال، وزن خشک چوب بلال، درصد پروتئین پوست و چوب بلال، درصد قند های محلول در آب پوست بلال و درصد ماده خشک دانه با سطح احتمال 5% معنی دار شدند. سطوح کمپوست در عملکرد دانه، قندهای محلول در آب و دیواره سلولی ساقه و درصد قابلیت هضم برگ معنی دار شد. در اثر متقابل سطوح تراکم و کود شیمیایی صفات ارتفاع بوته، درصد پروتئین دانه و ماده خشک قابل هضم برگ با سطح احتمال 1% و همچنین درصد پروتئین ساقه و قند های محلول در آب دانه با سطح احتمال 5% معنی دار شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد وزن خشک چوب بلال و درصد قند های محلول در آب ساقه در سطح 5% نسبت به اثر متقابل سطوح کود شیمیایی و کود کمپوست معنی دار شدند. ولی درصد دیواره سلولی ساقه و درصد ماده خشک قابل هضم ساقه در سطح احتمال 1%معنی دار شدند. اثر متقابل سطوح مختلف تراکم، کود شیمیایی و کمپوست در ارتفاع بوته، قابلیت هضم و درصد دیواره سلولی ساقه، درصد دیواره سلولی و درصد قابلیت هضم پوست معنی دار شدند. اثر متقابل تراکم و کود کمپوست در هیچ صفتی معنی دار نشد.

یکی از شیوه های بیولوژیکی برای افزایش تولید در کشاورزی، استفاده بالقوه از میکروارگانیزم های مفید خاکزی است که می توانند به روش های مختلف باعث افزایش رشد و عملکرد گیاه شوند. به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر میزان اسانس گیاه دارویی سیاه دانه آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در زمینی به مساحت حدود 600 متر مربع در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: 1- کود بیولوژیک نیتروکسین، 2-نیتراژین، 3- باکتری های حل کننده فسفات، 4- بیوفسفر، 5- سوپرنیتروپلاس، 6- نیتروکسین+ باکتری های حل کننده فسفات، 7- نیتروکسین + بیوفسفر و 8- شاهد بودند. نتایج نشان دادند که کودهای بیولوژیک تاثیر معنی داری بر درصد روغن و درصد اسانس نداشتند اما عملکرد دانه، عملکرد اسانس و عملکرد روغن تحت تاثیر کودهای بیولوژیک قرار گرفتند. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در تیمارهای سوپرنیتروپلاس و شاهد بدست آمد، البته بین تیمارهای کود بیولوژیک اختلاف معنی داری از این نظر دیده نشد. عملکرد اسانس تابعی از عملکرد دانه و درصد اسانس آن است، لذا با هر گونه تغییر در عملکرد دانه و یا درصد اسانس، عملکرد اسانس نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. افزایش عملکرد دانه سیاهدانه سبب افزایش عملکرد اسانس شد و عملکرد دانه و عملکرد اسانس از همبستگی مثبت و بالایی (R2=0.895) برخوردار بود. بطور کلی کاربرد کود های بیولوژیک، به تنهایی و یا در ترکیب با یکدیگر، در بهبود عملکرد گیاه دارویی سیاه دانه، تاثیر مثبتی داشت و با توجه به ضرورت تولید گیاهان دارویی در نظام های زراعی و لزوم توجه به کشت این گیاهان، بنظر می رسد کودهای بیولوژیک جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی در تولید گیاهان دارویی باشند

ترکیبات هوموسی مواد آلی مختلف، دارای دو نوع اسید آلی مهم به نام های اسید هیومیک و اسید فولویک می باشند. به منظور بررسی اثر اسید هیومیک و اسید فلوویک بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه جو آزمایشی در سال 1391 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. فاکتور اول 4 سطح غلظت اسید هیو میک (0، 0.5، 1 و 2 گرم بر کیلوگرم خاک) و فاکتور دوم 4 سطح غلظت اسید فلوویک (0، 0.5، 1 و 2 گرم بر کیلوگرم خاک) بود. کشت در گلدان هایی که قبلا سطوح مختلف اسید هیومیک و اسید فلوویک به خاک آن ها اضافه شده بود انجام گرفت. نتایج نشان داد که اسید هیومیک و اسید فلوویک بر وزن خشک ساقه، برگ و سنبله تاثیر معنی داری داشت. همچنین اسید هیومیک و اسید فلوویک تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه (p£0.01)، وزن بیولوژیکی (p£0.01) و وزن هزار دانه (P£0.05) داشت اما تاثیر آن بر شاخص برداشت معنی دار نبود. بیشترین وزن بیولوژیکی زمانی حاصل شد که 1 g/kg اسید هیومیک و 1 g/kg اسید فلوویک به کاربرده شد. بطور کلی نتایج این تحقیق حاکی از آن است که کاربرد اسید هیومیک و اسید فلوویک در بهبود رشد و عملکرد گیاه جو تاثیر مثبتی داشته است.

این تحقیق در مزرعه آزمایشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس انجام شد. در این تحقیق از 15 عدد لایسیمتر زه کش استوانه ای شکل استفاده گردید. در 5 لایسیمترها اول گونه ای از نعناع به نام Mentha spicata، در 4 لایسیمتر دوم گونه Mentha piperita و در 3 لایسیمتر سوم یعنی لایسیمترهای 10 و 11 و 12 گونه Mentha aquatica نعناع کشت گردید. در انتهای پایلوت آزمایشگاهی یعنی لایسیمترهای13 و 14 و 15 یکی از گونه های فوق الذکر کاشته شده و آنها با با آب چاه (معمولی) آبیاری شدند. البته 5 لایسیمتر اول با فاضلاب خام خانگی تصفیه شده، 4 لایسیمتر دوم با زه آب اولیه و 3 لایسیمتر سوم با زه آب ثانویه آبیاری گردید. در شرایط آبیاری با آب چاه (شاهد) بالاترین مقدار عملکرد بیولوژیک نعناع، عملکرد سرشاخه گلدار و درصد اسانس نعناع به ترتیب برابر 6712 کیلوگرم بر هکتار، 935 کیلوگرم بر هکتار و 0.98 درصد به دست آمد در حالی که در شرایط آبیاری با تیمارهای مختلف فاضلاب خانگی بالاترین مقدار عملکرد بیولوژیک، عملکرد سرشاخه گلدار و درصد اسانس به ترتیب برابر 8346 کیلوگرم بر هکتار، 879 کیلوگرم بر هکتار و 1.12 درصد به دست آمد. همچنین استفاده از فاضلاب خانگی به عنوان آب آبیاری باعث افزایش مواد نیتروژن، فسفر، پتاسیم و پروتئین در گیاه نعناع گردید.

با توجه به بروز پدیده مقاومت به سموم در کشور تاثیر مصرف سموم علف کش های دو منظوره توتال، آسرت، آپیروس و شوالیه و ارزیابی کارائی آنها در مقایسه با علف کش های متداول تاپیک+گرانستار بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در منطقه ایلام در سال زراعی 90-89 بررسی گردید. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار و 6 تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل شاهد (بدون مصرف علف کش)، آپیروس با دز مصرفی 6.26 گرم در هکتار، شوالیه با دز مصرفی 400 گرم در هکتار، آسرت با دز مصرفی 2.5 لیتر در هکتار، توتال با دز مصرفی 40 گرم در هکتار، تاپیک+گرانستار با دز مصرفی0.8  لیتر + 25 گرم در هکتار بود. همراه آپیروس و شوالیه و توتال سیتوگیت به صورت دو درهزار مصرف گردید، نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین درصد کنترل علف های هرز پهن برگ به ترتیب به تیمارهای توتال و آپیروس متعلق بود. همچنین بیشترین و کمترین درصد کنترل علف های هرز کشیده برگ به ترتیب به تیمارهای توتال و آسرت تعلق گندم در تیمار توتال بیشترین و در تیمار آسرت کمترین عملکرد دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت را دارا بود. لذا با توجه به این که استفاده مداوم از اختلاط دو علف کش تاپیک+گرانستار باعث بروز بیوتیپ های مقاوم به این علف کش ها در بین علف های هرز منطقه شده است با توجه به نتایج این آزمایش می توان به ترتیب علف کش های توتال و شوالیه را جایگزین مناسبی برای مخلوط دو علف کش تاپیک+گرانستار دانست.

در این تحقیق ایزوله قارچ Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici از موسسه تحقیقات گیاهپزشکی تهران تهیه شد و با استفاده از میزبان های افتراقی نژاد یک تشخیص داده شد. نماتد ریشه گرهی، Meloidogyne incognita از بوته های گوجه فرنگی آلوده واقع در مزارع کرج و حومه جداسازی شده و بعد از شناسایی گونه و نژاد (نژاد دو)، نماتد روی نشاءهای گوجه فرنگی رقم روتگرز تکثیر گردید. در این آزمایش گیاهچه های شش برگی گوجه فرنگی رقم بانی بست، فلات، موبایل (حساس به فوزاریوز) و والتر (مقاوم به فوزاریوز) در بستری از 1000 گرم خاک لومی شنی سترون کشت شدند. آزمایش بر اساس طرح کاملا تصادفی در 32 تیمار و چهار تکرار به صورت ذیل طراحی گردید: شاهد، نماتد به تنهایی، قارچ به تنهایی، قارچ+نماتد (همزمان) و قارچ+نماتد (دو هفته زودتر).میزان مایه تلقیح نماتد با دو جمعیت (1000 و 2000) لارو سن دوم و در مورد قارچ 106×1 اسپور برای هر گلدان (تکرار) تعیین گردید. گلدان ها در شرایط گلخانه با نور طبیعی و دمای 25-27 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. پس از گذشت 10 هفته از مایه زنی، پارامترهایی رویشی گیاه مانند میزان وزن تر ریشه، وزن تر بخش هوایی، ارتفاع بوته و درصد برگ های کلروتیک و نکروتیک اندازه گیری شد. بیشترین و کمترین ارتفاع بوته به ترتیب در ارقام والتر و موبایل، بیشترین و کمترین وزن تر ریشه به ترتیب در ارقام والتر و بانی بست، بیشترین و کمترین وزن بخش هوایی به ترتیب در ارقام والتر و فلات و بیشترین درصد برگ های کلروتیک و نکروتیک به ترتیب در ارقام بانی بست و والتر مشاهده شد. در مقایسه تیمارها، بیشترین و کمترین وزن تر ریشه به ترتیب در تیمارهای قارچ+نماتد  2000(دو هفته زودتر) و قارچ+نماتد  1000(همزمان) و نیز بیشترین و کمترین میزان درصد برگ های کلروتیک و نکروتیک به ترتیب در تیمارهای قارچ+نماتد 2000 (همزمان) و قارچ و نماتد  1000(همزمان) بدست آمد. بین داده های مربوط به ارتفاع بوته و وزن تر بخش هوایی در تیمارهای مختلف تفاوت معنی داری مشاهده نشد (p£0.05).

جوانه زنی و استقرار گیاهچه یکی از حساس ترین دوره های زندگی گیاه است، که تحت تاثیر تنش های مختلف غیر زیستی بخصوص شوری قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر شوری و آسکوربیک اسید بر خصوصیات جوانه زنی گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی در آزمایشگاه دانشگاه پیام نور واحد باقر شهر، در سال 1390 به صورت فاکتوریل (4×4) در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول سطوح مختلف شوری15 dS/m)  و 10، 5، 0) و فاکتور دوم سطوح مختلف اسید آسکوربیک (30 mM و 20، 10، 0) بودند. بر اساس نتایج بدست آمده بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی و طول ریشه چه در تیمار 20 میلی مولار اسید آسکوربیک بدست آمد، افزایش سطوح شوری باعث کاهش شدید در صفات مورد بررسی شد. همچنین همبستگی بالایی بین طول ساقه چه و سرعت جوانه زنی مشاهد شد. تاثیر مثبت آسکوربیک اسید بر شوری 10 دسی زیمنس بر متر بارزتر بود. بطور کلی می توان بیان کرد اعمال پیش تیمار اسید آسکوربیک برای بهبود جوانه زنی و استقرار گیاهچه این گونه تحت شرایط شوری بالا قابل توجیه است.

این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تاریخ کاشت و مقدار بذر روی عملکرد کمی گیاه تله تربچه روغنی در منطقه کرج در سال 1390 اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار پیاده شد. کرت عمودی (SD) به سطوح مختلف تاریخ کاشت به ترتیب (SD1) 29 تیر (پس از برداشت گندم)، (SD2) بیست روز بعد از تاریخ کاشت اول در 17 مرداد و (SD3) 15 شهریور و کرت های افقی (D) بر اساس مقدار بذر تعیین و در چهار سطح به ترتیب (D1) مصرف 5کیلوگرم بذر در هکتار تربچه روغنی، (D2) مصرف 10 کیلوگرم بذر در هکتار تربچه روغنی، (D3) مصرف 15 کیلوگرم بذر در هکتار تربچه روغنی و (D4) مصرف 20 کیلوگرم بذر در هکتار تربچه روغنی اختصاص یافت. در انتهای دوره رشد صفات کمی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد تاریخ کاشت بر وزن خشک برگ، اندام هوایی، وزن خشک کل و نسبت ریشه به اندام هوایی در سطح احتمال پنج درصد تاثیر معنی داری گذاشت. بیشترین وزن خشک برگ مربوط به تاریخ کاشت های 17 مرداد و 15 شهریور (به ترتیب 287.751 و 280.656 گرم در متر مربع)، بیشترین وزن خشک اندام هوایی مربوط به تاریخ کاشت 17 مرداد (579.058 گرم در متر مربع)، بیشترین وزن خشک کل مربوط به تاریخ کاشت های 29 تیر و 17 مرداد (به ترتیب 639.370 و 745.080 گرم در متر مربع) و کمترین نسبت ریشه به اندام هوایی (0.29) از تاریخ کاشت 17 مرداد به دست آمد. مقدار بذر تنها بر وزن خشک گل آذین در سطح احتمال پنج درصد تاثیر معنی داری گذاشت. بیشترین وزن خشک گل آذین از مقدار بذر 10 و 15 کیلوگرم بذر در هکتار بدست آمد. اثر متقابل تاریخ کاشت×مقدار بذر در سطح احتمال پنج درصد بر وزن خشک برگ و در سطح احتمال یک درصد بر اندام هوایی معنی دار شد بطوریکه بیشترین وزن خشک برگ را مقدار بذر 5، 10 و 15 کیلوگرم بذر در هکتار تاریخ کاشت 17 مرداد (316.4-306.1 گرم در متر مربع) و مقدار بذر 20 کیلوگرم بذر در هکتار تاریخ کاشت 15 شهریور به خود اختصاص دادند. بیشترین وزن خشک اندام هوایی از مقدار بذر 5، 10 و 15 کیلوگرم بذر در هکتار تاریخ کاشت 17 مرداد (621.3-655.6 گرم در متر مربع) بدست آمد.