امداد و نجات
سال:1389 | دوره:2 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

در نوشتار پیشین به نقش لجستیک در عملیات امداد، جستجو و نجات و ارزیابی نیازها در این بخش اشاره کردیم و بیان کردیم که برای انجام عملیات آماد و پشتیبانی، تیم ارزیابی به چه سوالاتی باید پاسخ بدهد و چه اطلاعاتی را جمع آوری کند. همچنین با ذکر نیازهای حیاتی در عرصه، امداد، ذکر کردیم که تامین این نیازها، برای آسیب دیدگان در فاز امداد (Relief phase) اهمیت فراوانی دارد و در راستای تامین نیازهای معیشتی و حفظ کرامت انسانها باید به انجام برسد.

مقدمه: خودکارآمدپنداری یکی از متغیرهای روان شناختی مهم در زندگی فردی و اجتماعی است. خودکارآمدپنداری به این معنی است که فرد ضمن شناخت و آگاهی از توان و ظرفیت خود، به شایستگی و احساس کارایی خود در برخورد موثر با چالش ها، ضروریات و فرصت های محیطی و اعمال کنترل بر رویدادها، باور و اعتقاد داشته باشد. با توجه به اهداف پژوهش حاضر، خودکارآمدپنداری در موقعیت آسیب دیدگی روانی مورد ارزیابی قرار گرفته است.روش ها: در این پژوهش برای ارزیابی خودکارآمدپنداری از پرسشنامه خودکارآمدپنداری بندورا و برای ارزیابی آسیب دیدگی روانی از پرسشنامه SCL-90-R دراگوتیس (1) استفاده شده است. حجم نمونه 350 نفر دانش آموز دختر و پسر دبیرستانی مدارس شهرستان زلزله زده بم در سال تحصیلی 1384-1383 بوده است که به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شده اند. تحقیق از نوع همبستگی و مقایسه ای بوده است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میان آسیب دیدگی روانی و خودکارآمدپنداری رابطه معنی دار و منفی وجود دارد. سایر یافته های پژوهش نشان می دهد که:- تفاوتی میان دانش آموزان دختر و پسر از نظر میزان آسیب دیدگی روانی وجود ندارد.- خودکارآمدپنداری شخصی و جمعی دانش آموزان دختر به طور معنی داری از دانش آموزان پسر بالاتر است.- میان خودکارآمدپنداری شخصی و جمعی رابطه معنی دار و مستقیم وجود دارد.نتیجه گیری: نتیجه به دست آمده بیانگر آن است که هر چه میزان خودکارآمدپنداری در بین دانش آموزان زلزله زده بم بیشتر باشد، میزان آسیب دیدگی روانی آنان کمتر است.

مقدمه: امروزه در نگرش های نوین برنامه ریزی مدیریت بحران‏، مدیریت ریسک بحران به عنوان نگرش برتر مورد توجه است. در این نگرش، رویکرد به زلزله از خطر، به آسیب پذیری و از واکنش، به پیش کنش و از یک پدیده یک بعدی، به یک مقوله همه جانبه تغییر یافته است. از این رو در بررسی و تصمیم گیری درخصوص مسائل همه جانبه ای همچون زلزله که پیامدهای آن تمام جوانب شهر را دربر می گیرد، لازم است مجموعه ای از عوامل با درنظر گرفتن اهمیت هر یک از آنها لحاظ شوند. با توجه به این موضوع در این پژوهش، رویکرد تحلیل چند عاملی مورد توجه قرار گرفته است.روش ها: در این تحقیق به تحلیل ارتباط بین شاخص های برنامه ریزی شهری با عوامل موثر در آسیب پذیری در برابر زلزله برای منطقه 4 تهران پرداخته می شود. برای رسیدن به این منظور از مدل تحلیلی فرایند سلسله مراتبی به عنوان مدل اصلی استفاده شده است. همچنین قابلیت ها و تکنیک های تحلیلی نرم افزار GIS مانند همپوشانی لایه ها مورد استفاده قرار گرفته است.یافته ها: علاوه بر تاثیر عوامل کالبدی و محیطی، شاخص های مدیریت بحران نظیر وجود اماکن اسکان موقت و نزدیکی به ایستگاه های آتش نشانی هم در آسیب پذیری شهر در برابر زلزله موثر بوده است. درضمن تاثیرگذاری عوامل اجتماعی و اقتصادی از جمله تراکم خالص مسکونی، تراکم جمعیتی و دسترسی به زیرساخت های شهری را هم نمی توان انکار کرد.نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که علاوه بر عوامل محیطی (زمین ساختی) یا کالبدی، عوامل دیگری هم مانند عوامل اجتماعی و اقتصادی در افزایش خسارات ناشی از زلزله تاثیر دارند.

مقدمه: جذب و نگهداری مربیان امداد و کمک های اولیه، و نجات، به عنوان منبع و سرمایه ای سودمند در جامعه حائز اهمیت است. لذا این مقاله به منظور تحقق این هدف، به بررسی مشکلات مربیان از دیدگاه مسوولان آموزش شعب جمعیت هلال احمر استان تهران در طی سال های 1388-1386 پرداخته است.روش ها: این پژوهش از نوع پیمایشی، توصیفی و مقطعی است که در آن از روش اسنادی و کتابخانه ای نیز بهره گرفته شده است. جامعه آماری این تحقیق، شامل تمامی مسوولان آموزش شعب استان تهران طی سال های 1386 تا 1388 و نمونه آماری آن شامل تمام اعضای جامعه آماری بود. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته بود.یافته ها: بر اساس یافته های این پژوهش، سهمیه آموزشی و مربیان بین شعب، به طور مناسب توزیع نشده اند. مشکلات مهمی که مسوولان آموزش شعب در خصوص مربیان بیان داشتند به ترتیب شامل موارد عدم وجود مزایای مناسب اداری برای پرسنل آموزش (سختی کار، اضافه کاری و ...)، پایین بودن حق الزحمه مربیان و مدرسان، کافی نبودن تعداد پرسنل آموزش در شعب و کمبود و نامناسب بودن وسایل کمک آموزشی می شد.نتیجه گیری: حفظ و نگهداری مربیان در جمعیت هلال احمر حائز اهمیت است که با بهره گیری از الگوهای مشارکتی می توان به این مهم دست یافت. علاوه بر استفاده از این الگوها، بایستی به مشکلات مربیان نیز توجه داشت.

مقدمه: با توجه به شرایط کاری و ضرورت دقت و سرعت عمل تکنسین های فوریت های پزشکی در نجات جان انسان ها، اهمیت رضایت شغلی در این حرفه دو چندان به نظر می رسد. یکی از عواملی که ممکن است با رضایت شغلی رابطه داشته باشد، سبک رهبری است. هدف از این مطالعه بررسی رابطه سبک رهبری (تحول آفرین، تبادلی و عدم مداخله گر) مدیران و رضایت شغلی تکنسین های فوریت های پزشکی است.روش ها: تکنسین های مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی شهرستان اصفهان و مدیران سطوح مختلف آن اعم از سرپرستان پایگاه ها، معاونین مرکز مدیریت حوادث که بر پایگاه ها نظارت دارند و رئیس مرکز، جامعه آماری پژوهش حاضر را تشکیل می دهند. با توجه به محدود بودن تعداد آنها نمونه گیری انجام نشد و 21 مدیر و 87 تکنسین در مطالعه شرکت کردند. به منظور بررسی سبک رهبری، از پرسشنامه چند عاملی رهبری (MLQ) و برای بررسی رضایت شغلی از پرسشنامه شاخص توصیفی شغل (JDI) استفاده شده است. برای بررسی رابطه سبک رهبری و رضایت شغلی تحلیل همبستگی پیرسون به کاررفته است.یافته ها: بر اساس یافته های این پژوهش، دو سبک رهبری تحول آفرین و تبادلی، با رضایت شغلی رابطه معنی دار داشتند ((P<0.01 و سبک رهبری عدم مداخله گر با رضایت شغلی رابطه نداشت.نتیجه گیری: در حرفه چالش انگیزی چون خدمات فوریت های پزشکی، از بین سه سبک تحول آفرین، تبادلی و عدم مداخله گر، سبک رهبری تحول آفرین می تواند بیشترین رضایت شغلی را ایجاد کند.

مقدمه: داده های جمعیتی از اطلاعات حیاتی مدیریت بحران به ویژه سیستم های هشدار زود هنگام، یکی از ملزمات اقدامات آمادگی و پیشگیری از بحران به شمار می رود. اطلاعات تراکم جمعیت در کشورهای در حال توسعه بسیار با ارزش اما بسیار اندک و بیشتر در قالب سرشماری های عمومی است. اطلاعات سرشماری جمعیتی اغلب فاقد پیوستگی فضایی یا مکانی در مقیاس کوچک تر است به گونه ای که در فرایندهایی نظیر برآورد آسیب پذیری که یکی از موارد با اهمیت در پیشگیری و آمادگی از بحران و وابسته به محدوده جغرافیایی است، قابل استفاده نیست. از آنجا که روستاها نقش انکارناپذیری در تولید و اقتصاد کشاورزی کشور و حیات بخشی گستره وسیعی از سرزمین دارند، در نظام برنامه ریزی مورد توجه هستند و به دلایل زیرساختی و فرهنگی از آسیب پذیری بیشتری نسبت به شهرها برخوردارند. توجه به اطلاعات جمعیتی روستاها از جمله تراکم جمعیتی در اقدامات آمادگی و پیشگیری بحران با اهمیت است و می تواند این اقدامات را در جهت مشخصی هدفمند نماید.روش ها: به منظور تعیین دهستان های با تراکم جمعیتی بالا و آسیب پذیر، از داده های خام مرکز آمار ایران استفاده شد. داده های خام جمع آوری و پس از انجام محاسبات آماری، اطلاعات موردنیاز، استخراج و سپس با کمک نرم افزار ArcGIS پردازش گردید.یافته ها: بر اساس اطلاعات پردازش شده در محیط رقومی نرم افزار نرم افزارArcGIS ، نقشه پهنه بندی تراکم جمعیت تهیه و دهستان های استان از نظر تراکم جمعیت، شناسایی و رده بندی شد. تراکم جمعیت روستایی این استان25.61  نفر در کیلومترمربع است که رتبه هشتم را در استان های کشور به خود اختصاص می دهد.نتیجه گیری: با بررسی تراکم و توزیع جمعیتی در گستره دهستان های استان چهارمحال و بختیاری، دهستان های این استان از نظر تراکم جمعیت در 5 گروه، اولویت بندی گردید تا برنامه های مقاوم سازی مسکن روستایی با هدف کاهش تلفات انسانی به گونه ای مشخص انجام پذیرد. نتایج حاصل از این اولویت بندی تعیین کننده نقطه آغاز اجرای برنامه های کلان مدیریت بحران به ویژه پیشگیری است.

مقدمه: بشر همواره در طول دوران مختلف حیات خویش با سطوح متفاوتی از بحران مواجه بوده است. یکی از بحران های طبیعی سال های گذشته در ایران، زلزله بم است.در این پژوهش درنظر است اخبار مربوط به زلزله بم، منتشر شده در دو روزنامه همشهری و اطلاعات در بازه زمانی سه ماهه بعد از وقوع زلزله مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد و تشابهات، تعارض ها و تفاوت های احتمالی میان نحوه اطلاع رسانی به کمک روش تحلیل محتوا، بررسی شود.روش ها: روش به کار رفته در این پژوهش، تحلیل محتواست که از طریق طبقه بندی و کدگذاری کامل مطالب مربوط به موضوع مورد نظر و به صورت تمام شماری از جامعه آماری در روزنامه های یاد شده (در مقطع زمانی سه ماهه پس از وقوع زلزله بم)، مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها: روزنامه اطلاعات 815 مطلب، و روزنامه همشهری 486 مطلب خود را در سه ماهه مورد بررسی به زلزله بم اختصاص داده اند که از این میان روزنامه اطلاعات بیشترین مطلب را به خبر و روزنامه همشهری به سایر موضوعات غیر خبری تخصیص داده است. از طرف دیگر در بین مطالب خبری، روزنامه همشهری اخبار مصور بیشتری را چاپ کرده است.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش حاکی از آن است که برای فاجعه زلزله بم، بیشترین زمان قرارگیری در اولویت های پوشش خبری رسانه ها، حدود دو ماه بوده است.

مقدمه: استان ایلام از جمله استان های حادثه خیز کشور محسوب می شود. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی نگرش مردم این استان در مواجهه با حوادث شایع انجام پذیرفت.روش ها: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ درجه کنترل، میدانی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع پیمایشی و روش تحقیق توصیفی بود. جامعه آماری این تحقیق، شامل جوانان استان ایلام بود که تمام افراد 15 تا 29 ساله را دربر می گرفت (209893=N) که از این تعداد 360 نفر به عنوان نمونه آماری به شیوه نمونه گیری طبقه ای از شهرستان های مختلف این استان عملا در این تحقیق شرکت کردند. ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی آن از نظر صاحب نظران و پایایی آن با برآورد ضریب آلفای کرنباخ 0.80 مورد تایید قرار گرفت.یافته ها و نتایج: انجام برنامه ها و خدمات جمعیت هلال احمر استان موجبات بهبود نگرش پاسخگویان نسبت به حوادث شایع در سطح استان را دربر نداشته است. لذا به نظر می رسد در این برنامه ها باید بازنگری صورت پذیرد. ارائه راهکارهای عملی، تاثیر مثبت بر بهبود نگرش پاسخگویان داشته است.