امداد و نجات
سال:1393 | دوره:6 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

مقدمه: در مقاله پیشین با عنوان «کسب نشان هلال احمر» توسط ایرانیان خواندیم که اولین بار در 1874 میلادی در زمان ناصرالدین شاه کنوانسیون مصوب 1864 ژنو از سوی ایران پذیرفته شد، هرچند طی سال ها به جز امضای کنوانسیون 1899 میلادی توسط مظفرالدین شاه و شرکت عبدالصمد ممتازالسلطنه در کنفرانس بین المللی صلیب سرخ در 1906 (1284 ه.ش) و دریافت موافقت کنفرانس در پذیرش نشان هلال احمر و شیر و خورشید سرخ به عنوان نشان رسمی برای کشورهای مسلمان و دولت ایران برای جمعیت خود، هیچ اقدام جدی امدادی صورت نگرفت. در این مقاله به بررسی دوران دوم فعالیت های جمعیت هلال احمر (شیر و خورشید سرخ) تحت عنوان از «تشکیل تا ثبیت» می پردازیم.

مقدمه: شناسایی میزان آسیب پذیری مجموعه های مسکونی نواحی شهری و پهنه بندی و اولویت بندی آسیب پذیری این نواحی، پیشگیری و آماده سازی سیاست هایی برای مقاوم سازی مجموعه های مسکونی است. هدف این مقاله، شناخت و اولویت بندی میزان آسیب پذیری واحد های مسکونی مناطق شهری شیراز براساس شاخص های کالبدی است، به همین منظور، یک مدل چند هدفه با کاربرد نویددهنده برای برنامه ریزی آسیب پذیری واحد های مسکونی در شهر شیراز ارائه شده است.روش: این تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است. در این تحقیق، آسیب پذیری واحد های مسکونی بر مبنای 7 معیار، با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی به معیارها و نیز به کارگیری GIS برای تلفیق نقشه های مربوط به معیارها انجام گردید.یافته ها: براساس یافته ها، طراحی و برنامه ریزی شهری شیراز در راستای شاخص های کالبدی نمی باشد، به طوری که بالاترین آسیب پذیری بر اساس شبکه دسترسی راه ها و فضای باز به منطقه 8 و کمترین آسیب پذیری به مناطق 1 و 6 شهری مربوط می باشد. در نتیجه برای کم کردن میزان آسیب پذیری مناطق شهری شیراز، بر اساس معیار هم جواری با مراکز حساس، مناطق 4 و 1 در اولویت برنامه ریزی می باشند. برنامه ریزی برای معیار تراکم جمعیت، در مناطق 2، 5، 4 و 8 در اولویت است. معیار ایجاد فضای باز و زیربنای واحد های مسکونی در مناطق 8، 3 و 7، معیار تراکم ساختمانی در مناطق 1 و 6 و 5، معیار عمر بنای واحد های مسکونی و شبکه دسترسی در مناطق 8، 5 و 1 در اولویت برنامه ریزی می باشند. هر چه از حاشیه های شهر به مرکز شهر نزدیک تر شویم میزان آسیب پذیری واحد های مسکونی بیشتر می شود که این به دلیل وجود مراکز حساس نظامی، تراکم بالای جمعیت و زیربنای کم واحد های مسکونی در مرکز شهر می باشد.

مقدمه: حوادث طبیعی در جوامع رخ می دهند و هر از گاهی فجایع دلخراشی می آفرینند. در بین حوادث طبیعی، غافلگیری زلزله از همه بیشتر است و بدون پیشگیری و آمادگی جامعه، به فاجعه ای انسانی مبدل می شود که هم بر آدمیان و هم بر زیستگاه و جامعه آنان اثرات تخریبی مستقیم، غیرمستقیم و ثانویه بر جای می گذارد. این مطالعه در صدد پاسخگویی به این مساله است که مدیریت مناسب عملیات امدادی چگونه باید صورت گیرد؟ ازاین رو، با پرسشگری از مدیران و معاونان جمعیت هلال احمراستان و شعب آن که در کمک رسانی به زلزله زدگان آذربایجان شرقی مشارکت داشتند، در صدد بررسی و شناسایی نقاط قوت و ضعف مدیریت عملیات امدادی از دیدگاه آنان برآمده است.روش: این پژوهش یک مطالعه کیفی است. جامعه آماری این پژوهش، مدیران، معاونان استان و روسای شعب منطقه زلزله زده آذربایجان شرقی (ورزقان، اهر و هریس) در 1391 بود. از آنجا که دستیابی به تمام مدیران و معاونان (جمعیت هلال احمر) استان آذربایجان شرقی حاضر در عملیات امدادی در مناطق زلزله زده وجود نداشت، لذا از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد و با هر یک از نمونه های انتخاب شده، مصاحبه عمیق صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد. واحد محتوا در این مطالعه از نوع واحد ثبت است، پژوهشگر در فرایند تحلیل محتوای متن های مصاحبه از واحد ثبت «مضمون» استفاده کرده است. ضریب پایایی معادل RC=0.71 به دست آمده است.یافته ها: بر اساس نتایج، در اجرای عملیات امدادی جمعیت در زلزله آذربایجان شرقی فقط مقوله زمان حضور امدادگران نسبت به سایر مقوله ها مناسب بود و مابقی مقوله هادر وضعیت نامناسب/کمی نامناسب/و تا اندازه ای مناسب قرار گرفتند.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که یک ستاد مدیریت بحران متشکل از سازمان ها و ارگان های مختلف نیاز است تا بتوان برنامه ریزی مناسب در خصوص نحوه امداد رسانی، توزیع مناسب و به موقع امکانات و تجهیزات به عمل آید. این برنامه ریزی باید هم در سطح کلان، بین تمام ارگان ها و سازمان ها نظیر ارگان های نظامی، وزارت خانه ها (راه و ترابری، نیرو، مخابرات، بهداشت و درمان و...)، شهرداری و شوراها و فرمانداری، بخشداری، دهیاری و جمعیت هلال احمر صورت گیرد و هم این برنامه ریزی در سطح خرد (هماهنگی بین سازمان های مختلف جمعیت) در داخل جمعیت صورت گیرد و در قالب یک دستورالعمل و پروتکل شرح وظایف هر یک به طور شفاف مشخص گردد.

مقدمه: از آنجا که استان ایلام از جمله استان های حادثه خیز کشور است. لذا، تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر اثربخشی تیم های امداد و نجات برای پاسخگویی به حوادث و سوانح در سطح استان ایلام انجام پذیرفته است.روش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی، از لحاظ درجه کنترل متغیرها میدانی و نحوه گردآوری داده ها از نوع پیمایشی است، همچنین روش تحقیق توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری مورد مطالعه شامل تمامی نیروهای امدادگر و نجاتگر داوطلب فعال با درجات امدادی مختلف می باشند (n=0.728). حجم نمونه آماری این تحقیق از طریق جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان، 258 نفر برآورد شد. همچنین برای انتخاب نمونه از شیوه نمونه گیری «تصادفی طبقه ای با تخصیص متناسب» استفاده گردید. ابراز اصلی تحقیق پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی آن از نظر صاحبنظران و پایایی آن با برآورد ضریب آلفای کرونباخ 0.87 تایید شد.یافته ها: با توجه به یافته ها، بین مدت همکاری اعضای تیم های امداد و نجات جمعیت هلال احمر با میزان اثربخشی آنها (RS=0.676 و p=0.000) و نیز مدت ساعت آموزش این تیم ها با اثربخشی (RS=0.472 و p=0.023) رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین، جنسیت، وضعیت تاهل، محل سکونت، شرکت در عملیات امداد و نجات، مدرک تحصیلی و نوع فعالیت گروهی بر اثربخشی تیم های امداد و نجات تاثیرگذار است.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که در برنامه ریزی تیم های امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان ایلام به منظور اثربخشی بیشتر باید به متغیرهایی مانند مدت زمان همکاری تیم ها با جمعیت، ساعات آموزش تیم ها، بهره مندی بیشتر از مردان شهری و نیز به شرکت مستمر اعضای این تیم ها در عملیات امداد و نجات توجه ای ویژه داشت.

مقدمه: مدیران اثربخش، کسانی هستند که به خوبی از قابلیت های هیجانی خود بهره می گیرند و رابطه اثربخش و سازنده برقرار می کنند. در واقع، مدیران موفق بر ارتقای هوش هیجانی و پرورش قابلیت های عاطفی تاکید دارند. هوش هیجانی را توانایی درک و شناخت صحیح هیجان های خود و دیگران آن گونه که هست، توانایی به کارگیری هیجان ها به منظور کمک به حل مشکلات و داشتن زندگی اثربخش، توانایی حفظ انگیزه، استقامت در برابر ناملایمات، تنظیم حالات روحی و همدلی با دیگران گویند. از این رو، این مطالعه به بررسی تاثیر هوش هیجانی بر مهارت های مدیران موثر پرداخته است.روش: این مطالعه توصیفی- تحلیلی، با استفاده از روش سرشماری، همه مدیران جمعیت هلال احمر استان های فارس، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد را بررسی کرد (153=n). ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مشخصات فردی- اجتماعی، پرسشنامه استاندارد هوش هیجانی در 5 بعد (زیرمقیاس قابلیت فردی شامل سه بعد خودآگاهی، خودتنظیمی و انگیزش، و زیرمقیاس قابلیت اجتماعی شامل دو بعد همدلی و مهارت های اجتماعی) و پرسشنامه استاندارد مهارت های مدیران موثر، روایی و پایایی پرسشنامه ها بررسی و تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار 21-SPSS و روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده گردید.یافته ها: در هوش هیجانی بین سطوح جنسیت و در مهارت های مدیران موثر بین سطوح سنوات خدمت اختلاف معناداری وجود داشت (P<0.05). تمامی ابعاد هوش هیجانی دارای همبستگی مثبت و معناداری با مهارت های مدیران موثر بودند، هوش هیجانی نیز با ضریب همبستگی (P<0.001، r=0.55) ارتباط مثبت نسبتا قوی و معناداری با مهارت های مدیران موثر داشت. بر اساس تحلیل رگرسیون خطی چندگانه با روش گام به گام (Stepwise) ابعاد خودآگاهی (P<0.001، beta=0.43)، همدلی (P<0.05، beta=0.2) و مهارت های اجتماعی (P<0.001، beta=0.3) هوش هیجانی به ترتیب به طور معناداری دارای بیشترین قدرت پیش بینی کنندگی برای مهارت های مدیران موثر بودند.بحث و نتیجه گیری: هوش هیجانی با هر دو بعد قابلیت اجتماعی یعنی همدلی و مهارت های اجتماعی و فقط با بعد خودآگاهی از قابلیت فردی نقش مهمی در پیشگویی مهارت های مدیران موثر ایفا می کند. بنابراین به نظر می رسد برای افزایش مهارت های مدیران بهتر است روی قابلیت اجتماعی و بعد خودکنترلی برنامه ریزی بیشتری انجام گیرد.

مقدمه: فرسودگی شغلی یک احساس ذهنی- درونی است که باعث ایجاد احساسات و نگرش های منفی فرد در ارتباط با شغلش و بروز اختلال در عملکرد حرفه ای او می شود. در مقابل، تعهد سازمانی، تاب آوری و سلامت روانی به عنوان یک پیش بینی کننده برای جلوگیری و کاهش فرسودگی شغلی محسوب می شود. پژوهش حاضر برای تعیین رابطه تعهد سازمانی، تاب آوری و سلامت روانی با فرسودگی شغلی در کارکنان سازمان آتش نشانی شهر تبریز در 1393 انجام شد.روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه کارکنان آتش نشانی شهر تبریز در 1393 بودند که از این جامعه هدف، با استفاده از فرمول آماری کوکران، 142 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های فرسودگی شغلی مسلش، تعهد سازمانی آلن و می یر، سلامت عمومی گلدبرگ، و تاب آوری کانر و دیویدسون استفاده شد. داده ها به کمک روش های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام و با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری SPSS-20 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که فرسودگی شغلی با تعهد سازمانی و تاب آوری رابطه منفی و معنی دار و با وضعیت سلامت روانی رابطه مثبت و معنی داری دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای تاب آوری، سلامت روانی و تعهد سازمانی به ترتیب قادرند تغییرات فرسودگی شغلی را در کارکنان آتش نشانی پیش بینی کنند.نتیجه گیری: از یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که تاب آوری، سلامت روانی و تعهد سازمانی در فرسودگی شغلی نقش به سزایی دارند.

مقدمه: مدیریت استعداد با هدف بهره وری نیروی انسانی امروزه در بسیاری از سازمان های موفق به کار گرفته می شود. توجه به این ایده، به منظور بهره گیری از خدمات اعضا و داوطلبان هلال احمر که همکاری های بشردوستانه ارائه می دهند، باعث افزایش انگیزه افراد برای حضور در فعالیت های داوطلبانه می شود. هدف اصلی این پژوهش شناسایی مهم ترین موانع مدیریت استعدادهای داوطلبان از دیدگاه کارکنان سازمان داوطلبان است.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر داده ها کمی و از نظر ماهیت و نوع مطالعه از نوع پیمایشی مقطعی است که روی نمونه ای تصادفی به حجم 104 مورد از 240 نفر جامعه آماری شامل همه کارکنان صفی و ستادی سازمان داوطلبان استان تهران و مراکز استان ها انجام شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه 50 سوالی محقق ساخته بود که پس از تایید روایی صوری پرسشنامه توسط 6 نفر از متخصصان مدیریت منابع انسانی و مدیران ستادی سازمان داوطلبان و تعیین مقدار پایایی بر اساس یک نمونه 35 نفری با استفاده از آلفای کرونباخ (0.89) اندازه گیری شد. اطلاعات به دست آمده پس از ورود در نرم افزار SPSS-15، با استفاده از آزمون t تک نمونه ای و t دو گروه مستقل تجزیه و تحلیل شد. سطح معناداری آزمون ها 0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: نتایج بیانگر آن است که امتیاز همه شاخص های مدیریت استعداد از میانگین پایه کمتر و با اختلاف معنادار بوده است. از دیدگاه کارکنان شرکت کننده در پژوهش، توجه به ارکان سه گانه استعداد یعنی مهارت و تخصص ها، قابلیت و توانایی های ذاتی و ایجاد فرصت برای بروز استعدادها در داوطلبان سازمان داوطلبان هلال احمر در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و پایین تر از حد متوسط است. همچنین این سازمان در توجه به پنج عامل راهبردی زمینه ساز در مدیریت استعداد یعنی اهداف و راهبردها، قوانین و مقررات، رویکرد مدیران، فرهنگ سازمانی و مدیریت منابع انسانی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و پایین تر از حد متوسط می باشد. دیدگاه پاسخ دهندگان زن و مرد در شناسایی موانع مدیریت استعدادها با هم تفاوت معناداری ندارد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج، مواردی مانند نداشتن بانک اطلاعاتی از مهارت ها و تخصص های داوطلبان، عدم ایجاد فرصت متناسب برای بروز استعدادهای ناشناخته، نبود توجه کافی به مفاهیم مدیریت استعداد در برنامه ها، نبود قوانین لازم برای جذب و نگهداشت داوطلبان، ضعف فرهنگ سازمانی برای نگاه سرمایه ای به داوطلبان، توجه کمتر به جذب نیروی انسانی مورد نیاز از بین داوطلبان فعال از جمله مواردی است که می تواند مانعی برای اجرای موفق برنامه های مدیریت استعدادها در سازمان داوطلبان باشد.

مقدمه: ماماها برای ارائه موثر خدمات بهداشت باروری در بلایا، علاوه بر دانش و مهارت باید از خودکارآمدی کافی برخوردار باشند، زیرا آن یکی از عوامل موثر بر عملکرد صحیح در شرایط اضطراری و پر استرس است. وقوع ناگهانی بلایا، ضرورت بررسی خودکارآمدی ماماها را به عنوان عامل پیشگویی کننده عملکرد آنها در ارائه خدمات بهداشت باروری را بیش از پیش مشخص می کند.روش: در این مطالعه مقطعی، 361 مامای شاغل در بیمارستان های شهر تهران، بعد از تکمیل فرم رضایت از سه منطقه شمال، جنوب و مرکز با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، آگاهانه وارد مطالعه شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه معتبر و پایای محقق ساخته جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS-16 و آزمون های آماری توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معناداری P<0.05 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: میانگین امتیاز خودکارآمدی ماماها از مجموع 55 نمره، در حد متوسط (38.3±8) به دست آمد و فقط 19 درصد ماماها سطح خوبی از خودکارآمدی را ابراز کردند. در تحلیل گویه ها، بیشترین میزان خودکارآمدی ماماها در بخش «همکاری با دیگر اعضای تیم بلایا» و کمترین نمره مربوط به «تطابق با فشارهای روانی» بود. بین خودکارآمدی ماماها و سن (P=0.04)، سابقه کار مامایی (P=0.036) و مواجهه قبلی با بلایا (P=0.01) و سپری کردن دوره آموزشی قبلی (P=0.04) ارتباط معناداری وجود داشت.نتیجه گیری: با توجه به متوسط بودن خودکارآمدی ماماهای شهر تهران و ارتباط آن با سپری کردن دوره آموزشی، آماده سازی ماماها برای مواجهه با بلایا از طریق آموزش ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: توجه کافی به معلولان در همه مراحل مدیریت بلایا اهمیت بسیار دارد،زیرا علاوه بر کاهش آسیب به آنها موجب می شود تا از بروز بسیاری از پیامدهای سوء و غیرقابل جبران بلایا به این گروه جلوگیری شود. تجربیات گذشته حاکی از این است که در برنامه های مدیریت بحران کشور به نیازهای خاص معلولان توجه کافی نشده است. پژوهش حاضر با هدف جمع آوری و مرور مطالعات مربوط به معلولیت در بلایا که توسط پژوهشگران ایرانی در بانک های اطلاعاتی داخلی انجام شده است، ضمن تشریح ویژگی های مستندات موجود، جایگاه معلولان در مطالعات و پژوهش های بلایا را در کشور تبیین می کند.روش: در مهر 1392، شش بانک اطلاعاتی شامل پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه جستجوی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی کشور، بانک اطلاعات مقالات علوم پزشکی، بانک اطلاعات نشریات کشور، بانک اطلاعات توانبخشی ایران و Med Lib با استفاده از کلیدواژه های معلولیت، معلولان، معلول، بلایا، مخاطرات، حوادث، بحران، زلزله، ناتوانی، ناتوان، افراد ناتوان، جانباز، بدون محدودیت زمانی جستجو شدند. 13624 سند در جستجوی اولیه استخراج شد که در نهایت، پس از غربال گری و بر اساس معیارهای ورود و خروج، 10 مطالعه شامل مقالات و پایان نامه انتخاب و بررسی شد.یافته ها: مقالات وارد شده به بررسی نهایی، به سه گروه تقسیم شدند: 1) بررسی معلولیت قبل از رخداد بلایا (2 مقاله)، 2)مطالعه ناتوانی پس از رخداد بلایا (4 مقاله) و 3) مطالعات مدیریت بلایا شامل مراحل قبل و پس از رخداد بلایا (یک مقاله). پایان نامه ها که مربوط به دو دانشگاه علوم پزشکی کشور (کرمان و علوم بهزیستی و توانبخشی) بودند در دو گروه اول (یک پایان نامه) و دوم (دو پایان نامه) قرار گرفتند.نتیجه گیری: جمع آوری و بررسی شواهد علمی و دانشگاهی موجود در مورد معلولان و بلایا، ناکافی بودن منابع و مستندات علمی را آشکار ساخت و ضرورت بررسی نیازها و چالش های مرتبط با تمامی انواع معلولیت را با تمرکز بر کاهش آسیب و آمادگی معلولان در مقابله با انواع بلایای طبیعی و انسان ساخت یادآوری نموده و اهمیت آن را برای متصدیان امر خاطرنشان کرد.