تحقیقات نظام سلامت
سال:1389 | دوره:6 | شماره:3 |تعداد مقالات:30

مقدمه: در تولید مواد پلیمری مقدار زیادی مواد شیمیایی استفاده می گردد که این مواد در طول زمان از مواد پلیمری نشت کرده و می توانند سبب بروز مشکلات بهداشتی گردند.روش ها: در این تحقیق چهار نوع لوله پلی پروپیلن (PP) و دو نوع لوله پی وی سی (PVC) مورد آزمایش قرار گرفت و غلظت و میزان نشت فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، نیکل، کروم، روی و قلع) در دمای 20 درجه سانتی گراد مطالعه و با استاندارد ملی ایران و سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA) و رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت (WHO) مقایسه گردید.یافته ها: میانگین میزان سرب در لوله های PVC نو و کهنه نسبت به سایر لوله ها بسیار بیشتر بوده و بین مقادیر سرب در این دو لوله نسبت به سایر لوله ها از نظر آماری تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین میزان نشت این فلز در آب از لوله PP تولیدی کارخانه (الف) و (ب) بیشتر است. در این دما، میزان نشت سرب از لوله ها از استاندارد ملی کم تر، ولی در لوله PP تولیدی کارخانه (الف) و (ب) از استاندارد EPA و رهنمودهای WHO بیش تر بود. در مورد کادمیوم نیز میزان نشت لوله PP تولیدی کارخانه (پ) از هر سه استاندارد و رهنمود بیش تر بود.نتیجه گیری: با توجه به ارتباط مستقیم استفاده از لوله های پلی مری با سلامتی مصرف کنندگان، ضمن ضرورت کنترل جدی تولید لوله های مزبور از نظر بهداشتی توسط مراجع ذیربط، تغییر نوع تثبیت کننده و عدم استفاده از رنگ دانه های با پایه فلزات سنگین پیشنهاد می شود.

مقدمه: امروزه بهداشت دهان و دندان یکی از معضلات بهداشتی کشور می باشد. پوسترهای آموزشی، چنانچه به صورت مناسب طراحی و به کار گرفته شوند، یکی از راه های ساده و مقرون به صرفه آموزش بهداشت می باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر آموزش بهداشت دهان و دندان از طریق نصب پوستر آموزشی در آسانسور و تابلو اعلانات آپارتمان ها بود.روش ها: پژوهش حاضر به صورت نیمه تجربی با نمونه گیری از افراد ساکن در 10 مجموعه آپارتمان آسانسوردار نقاط مختلف شهر اصفهان در سال 1387 انجام شد (5 آپارتمان به عنوان مورد و 5 آپارتمان به عنوان شاهد انتخاب شدند). در مجموع 126 نفر در این مطالعه شرکت کردند. اطلاعات مربوط به آگاهی و نگرش در زمینه بهداشت دهان و دندان، با پرسش نامه خود ایفا در دو مرحله قبل و بعد از نصب پوسترهای آموزشی جمع آوری گردید. در آپارتمان های مورد، از پوستر آموزشی بهداشت دهان و دندان استفاده گردید. پس از یک ماه پوسترها جمع آوری گردید. پس از دو ماه مجددا پرسش نامه ها در میان تمام افراد (گروه مورد و شاهد) توزیع گردید. اطلاعات به روش آمار تحلیلی با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: 62.5 درصد از افراد زن و 37.5 درصد مرد بودند. 43 درصد از آنان مدرک تحصیلی دیپلم داشتند، 25.8 درصد از نظر نمره آگاهی و 86.7 درصد از نظر نمره نگرش وضعیت نامطلوب داشتند. قبل از مداخله وضعیت آگاهی، نگرش و عملکرد افراد دو گروه تفاوت معنی داری نداشت و پس از نصب پوسترهای آموزشی وضعیت آگاهی، نگرش و عملکرد افراد گروه مورد اندکی افزایش یافت اما این افزایش از نظر آماری معنی دار نبود.نتیجه گیری: روش آموزشی به کار رفته در این پژوهش کارآیی لازم جهت ارتقا سطح آگاهی، نگرش و عملکرد افراد را نداشت. پیشنهاد می شود جهت تکمیل اثر بخشی پوسترها از سایر روش های آموزش بهداشت نیز استفاده شود.

مقدمه: 4- کلروفنل یکی از آلاینده های رایج در فاضلاب تولیدی از صنایع شیمیایی و پتروشیمی است. این ماده به دلیل حضور کلر و حلقه بنزنی در آن، در برابر تجزیه بیولوژیکی مقاوم است. روش های متعددی جهت حذف این آلاینده در محیط، مورد استفاده قرار گرفته است که در این میان روش های اکسیداسیون پیشرفته دارای قابلیت بیشتری می باشند.روش ها: در این مطالعه امکان حذف این آلاینده با استفاده از یک دستگاه مایکروویو خانگی اصلاح شده به تنهایی و همراه با افزودن ماده اکسید کننده (پراکسید هیدروژن)، مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تاثیر pH، زمان تماس، قدرت امواج مایکروویو و غلظت اولیه ماده آلی مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: کارایی حذف این ماده شیمیایی به غلظت پراکسید هیدروژن بستگی دارد به طوری که غلظت بهینه ماده اکسیدکننده 0.1 مولار می باشد و با افزایش آن از مقدار بهینه میزان حذف کاهش می یابد. نتایج این مطالعه در خصوص تاثیر pH نشان می دهند که در pH=10.5 حداکثر کارایی حذف حاصل می شود. همچنین میزان تجزیه این ماده به شدت به غلظت اولیه آن بستگی دارد. توان مایکروویو عامل مهمی در حذف این آلاینده می باشد و با افزایش انرژی خروجی، میزان حذف افزایش می یابد. مقدار انرژی الکتریکی مورد استفاده در این روش 17460 کیلووات ساعت به ازای هر کیلوگرم ماده آلی تجزیه شده می باشد.نتیجه گیری: بررسی نتایج این مطالعه در خصوص حذف 4- کلروفنل با مایکروویو اصلاح شده حاکی از بالا بودن راندمان حذف این ماده آلی با استفاده از مایکروویو در محیط قلیایی و امواج بالای اشعه مایکروویو می باشد. با این حال مصرف برق بالا توسط این روش می بایست مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه: فناوری وب 2، رویکرد جدید در فرآیند اطلاع رسانی و اشتراک داده ها در اینترنت است. مشخصه بارز تمرکز بر تعامل کاربران و توسعه دهندگان سایت می باشد. هدف این پژوهش بررسی میزان دانش دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی غرب کشور در محیط های وب 2 صورت گرفته است.روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی می باشد. جامعه آماری مطالعه، دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی غرب کشور بوده اند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای، 303 نفر از آن ها به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری داده ها، یک پرسش نامه محقق ساخته بوده که روایی آن از نظر صاحب نظران حوزه علوم تربیتی و پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ قابل قبول (896). برآورد گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و برای سنجش فرضیات از آزمون k² و ضرایب همبستگی فی و وی کرامر استفاده شده است.یافته ها: نتایج این تحقیق بیانگر این است که میزان دانش اکثر پاسخ گویان ( 58.4درصد) در محیط های وب 2 کم و خیلی کم بوده و (26.7 درصد) از آن ها نیز در حد متوسط دارای دانش و مهارت بوده اند. همچنین بین میزان دانش پاسخ گویان در زمینه محیط های وب 2 و معدل آن ها رابطه معنادار وجود داشته، در حالی که بین مقطع تحصیلی پاسخ گویان و دانش وب 20 رابطه معناداری مشاهده نشده است.نتیجه گیری: دانش دانشجویان در فناوری های وب 2 مطلوب نمی باشد. برنامه ریزی برای آشنایی با فناوری های نوین و ترغیب آن ها و استفاده از فناوری ها در فرایند یادگیری ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: یکی از گزینه های مطرح در خصوص دفع لجن، استفاده از آن در زمین های کشاورزی به عنوان کود می باشد ولی به دلیل احتمال وجود انواع میکروارگانیسم های بیماری زا، ممکن است باعث ایجاد طیف وسیعی از بیماری های میکروبی و انگلی در انسان و دام شود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی امکان کاربرد لجن تولیدی در فرایندهای تصفیه فاضلاب شهری، برای حاصلخیزی زمین های کشاورزی با در نظر گرفتن استانداردهای معتبر زیست محیطی و بهداشتی می باشد.روش ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، سه تصفیه خانه فاضلاب واقع در شهرهای شهرکرد، فارسان و بروجن در استان چهارمحال و بختیاری به عنوان تصفیه خانه مدل، انتخاب شدند. دلیل انتخاب این تصفیه خانه ها مشابهت هایی بود که از نقطه نظر شرایط محلی، فرایندهای موجود در آن ها و نیز اهداف طرح وجود داشت. با توجه به کوهستانی بودن منطقه و دارا بودن آب و هوای سرد در زمستان و آفتاب داغ و سوزان در تابستان، دو فصل زمستان و تابستان به عنوان بازه زمانی طرح انتخاب گردیدند تا وضعیت لجن، در شرایط کمترین و بیشترین میزان تبخیر مورد بررسی قرار گیرد. در این تحقیق کلیفرم مدفوعی و کلیفرم کل به عنوان شاخص های میکروبی لجن تعیین شد و با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا از نظر بهداشتی مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مقادیر میانگین کلیفرم مدفوعی برای سه تصفیه خانه شهرکرد، فارسان و بروجن در فصل زمستان به ترتیب 106×1.63، 106×1.93 و 106×1.98 و برای فصل تابستان به ترتیب 106×4.51، 106×5.75 و 106×9.23 می باشد.نتیجه گیری: ارزیابی نتایج به دست آمده از این بررسی نشان داد که لجن بیولوژیکی تولید شده در هر سه تصفیه خانه در فصل زمستان پس از خشک کردن در شرایط طبیعی و بر مبنای استاندارد EPA در کلاس B واقع می شوند. بنابراین بر اساس توصیه های این سازمان این گونه لجن ها را می توان با در نظر گرفتن محدودیت هایی که در استانداردها آمده است برای کشاورزی به کار گرفت. این در حالی است که کیفیت میکروبی لجن های حاصل از این تصفیه خانه ها در فصل تابستان، پایین تر از استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا برای لجن کلاس B بوده و در نتیجه قابل استفاده در کشاورزی نمی باشند.

مقدمه: امروزه علت شکست 50 درصد از ازدواج ها، عدم رضایت جنسی می باشد. این مطالعه با هدف تاثیر مشاوره زناشویی بر رضایت جنسی زوجین مراجعه کننده به مرکز بهداشتی درمانی نادر کاظمی شهر شیراز انجام شد.روش ها: این مطالعه نیمه تجربی با روش نمونه گیری آسان روی (60 زوج) کلیه زوجین تازه ازدواج کرده شهر شیراز که 6 ماه قبل جهت دریافت گواهی ازدواج دایم به مرکز بهداشتی درمانی نادر کاظمی شهر شیراز مراجعه نمودند، انجام شد. زوجین با تقسیم تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند. داده ها با پرسش نامه های مشتمل بر دو قسمت، مشخصات دموگرافیک (دارای 6 سوال) و پرسش نامه استاندارد رضایت جنسی ISS استفاده شد. در مرحله پیش آزمون داده ها با پرسش نامه که روایی و پایایی آن مورد بررسی و تایید قرار گرفته بود در دو گروه گردآوری گردید. سپس برنامه مداخله آموزشی 4 جلسه ای برای گروه آزمون انجام شد. پس آزمون یک ماه بعد از دو گروه به عمل آمد و داده ها با آزمون های آماری تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: این مطالعه نشان داد که 46.67 درصد (28 نفر) زنان گروه آزمون. 53.33 درصد (32 نفر) زنان گروه شاهد در رده سنی 24-20 سال و نیز 53.3 درصد مردان (32 نفر) گروه آزمون و 50 درصد مردان (30 نفر) گروه شاهد در رده سنی 29- 25 سال بودند بودند و بین دو گروه در رده های سنی ذکر شده تفاوت آماری معنی دار مشاهده نشد (P³0.05). تفاوت معنی داری در رضایت جنسی در زنان و مردان بین دوگروه آزمون و شاهد در پس آزمون دیده شد (P=0.002).نتیجه گیری: مشاوره زناشویی بر کیفیت روابط جنسی تاثیر گذارده و رضایت جنسی زوجین را افزایش می دهد. مشاوره زناشویی با پیشگیری از وقوع اختلالات جنسی و بیماری های جنسی یکی از کارآمدترین روش های آموزش بهداشت و سلامتی برای کمک به افراد و زوجین است.

مقدمه: امروزه نقش مثبت فعالیت های جسمانی و ورزشی به خصوص پیاده روی در سلامت جامعه بشری و در پیش گیری و کنترل بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری دیابت ثابت شده است. هدف از این بررسی به منظور تعیین پیش بینی کننده های رفتار پیاده روی در بیماران مبتلا به دیابت تیپ 2 شهر یزد بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی صورت گرفت.روش ها: در این مطالعه ا توصیفی ـ مقطعی، تعداد 111 نفر از بیماران دیابتی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت شهر یزد بصورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ای مشتمل بر سازه های مدل اعتقاد بهداشتی به انضمام متغیرهای دموگرافیک و سوالات انجام رفتار پیاده روی بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و به کارگیری آمار توصیفی، آزمون های ضریب همبستگی و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: افراد مبتلا به دیابت نوع 2 (78 زن و 33 مرد) با میانگین سنی 7.44± 49.18در این مطالعه شرکت کردند. 102 نفر متاهل و 55 نفر از آنها تحصیلات زیر دیپلم داشتند. میانگین نمره آگاهی و رفتار پیاده روی به ترتیب 3.22± 6.93و 3.73±4.46 به دست آمد. افراد مورد مطالعه تنها 43.12 درصد از ماکزیمم نمره قابل اکتساب آگاهی و 31.85 درصد از ماکزیمم نمره رفتار پیاده روی را کسب کردند. بر اساس نتایج این مطالعه بین رفتار پیاده روی و آگاهی ( P<0.02و (r=0.221، رفتار و شدت درک شده ( P<0.03و (r=0.201، رفتار و منافع درک شده ( P<0.01و (r=0.234 همبستگی معنادار وجود دارد.نتیجه گیری: مدل اعتقاد بهداشتی می تواند علل ضعف انجام پیاده روی را پیش گویی کند و به عنوان چارچوبی جهت اجرای مداخلات آموزشی به منظور کنترل بیماری دیابت مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: در صورت حضور یون هایی مانند کلراید، برماید و یداید، در نمونه های فاضلاب و به ویژه فاضلاب های شور، مقدار گزارش شده به عنوان مقدار اکسیژن مورد نیاز شیمیایی COD) یا(Chemical oxygen demand ، مقدار حقیقی نمی باشد. هدف از این مطالعه تعیین میزان خطای آزمایش اندازه گیری COD ارایه شده در "روش های استاندارد آزمایشات آب و فاضلاب" در حضور یون کلراید برای فاضلاب های شور و غیر شور با غلظت های مختلف COD بود.روش ها: آزمایش به دو شکل انجام شد. روش اول بدون هر گونه حذف یون کلراید بود و روش دوم از روش حذف یون کلراید پیشنهادی در "روش های استاندارد آزمایشات آب و فاضلاب" استفاده شد. در این روش برای حذف اثر تداخل یون کلراید از نسبت HgSO4:Cl، 10:1 استفاده شد. تعداد نمونه ها 22 عدد بود و تمامی آن ها با دو بار تکرار سنجش گردید. گستره غلظت NaCl و COD در نمونه ها به ترتیب در محدوده 1.5-5g/L و 400-1500 mg/L متغیر بود. نمونه ها به دو بخش فاقد نمک به عنوان شاهد و حاوی نمک تقسیم شد.یافته ها: مقدار خطا در روش اول (بدون حذف شوری) معادل 16 درصد و در روش دوم (پس از حذف شوری) معادل 10.2 درصد بود. در روش دوم 63.6 درصد از داده های قرائت شده از مقدار واقعی کمتر بود؛ در حالی که در روش اول 36.4 درصد از داده ها از مقدار واقعی کمتر بودند.نتیجه گیری: حضور یون کلراید در فاضلاب های شور سبب ایجاد خطا در مقدار قرائت COD شد که این خطا گاه مثبت و گاه منفی است. در غلظت های بالای COD، مقدار خطا بیشتر است که دلیل آن را می توان از یک طرف به اکسیداسیون یون کلراید توسط دی کرومات و از طرفی به مقدار مواد آلی باقی مانده و اکسید نشده مرتبط دانست.

مقدمه: مسمومیت حاملگی با 14 درصد مرگ و میر مادران در کشورهای جهان سوم همراه است. از آن جا که شناسایی جمعیت مادران در معرض خطر و اقدامات مناسب با پیش آگاهی مناسب مادر و جنین همراه می باشد، داشتن آگاهی کافی بهداشت کاران خانواده و مادران می تواند به کنترل بهتر این بیماری و عوارض آن بیانجامد. در این بررسی سطح آگاهی و نگرش مادران قبل و بعد از دوره های آموزشی هدف دار مورد بررسی قرار گرفت.روش ها: در یک کارآزمایی قبل و بعد، آگاهی و نگرش 70 زن باردار با سواد خواندن و نوشتن، قبل و بعد از برگزاری جلسه آموزشی هدف دار در مورد فشار خون حاملگی مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی از پرسش نامه خود ایفای مشتمل بر 15 سوال آگاهی سنج و 6 سوال نگرش سنج استفاده شد. داده ها در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: در این بررسی نمره آگاهی مادران قبل و بعد از مطالعه به ترتیب 20.3±44 و 16.5±76.4 بود، میانگین و انحراف معیار نمره نگرش مادران نیز از 19.7±57.5 به 8.4±92.3 در پایان مطالعه افزایش یافت. در این مطالعه نمره آگاهی نگرش مادران با تعداد زایمان، تعداد حاملگی و سن مادران همبستگی معنی داری نداشت. همچنین 52.4 درصد از مادران آگاهی ضعیف و بسیار ضعیف داشتند.نتیجه گیری: آگاهی و نگرش زنان باردار به دنبال آموزش های هدف دار افزایش معنی داری یافت. مقایسه یافته های این مطالعه با آگاهی ضعیف بیش از 50 درصد از زنان باردار در ابتدای مطالعه، لزوم تدوین برنامه آموزشی برای جمعیت های خاص در معرض خطر بالا و بهداشت کاران خانواده را ضروری می سازد.

مقدمه: ورزش تولید رادیکال های آزاد و پراکسیدان های لیپیدی را افزایش می دهد که باعث آسیب اکسیداتیو و در نتیجه آسیب بافتی می شود. ویتامین C و E ممکن است پراکسیدان های لپیدی افزایش یافته در ورزش را کاهش دهند.مطالعه حاضر به بررسی وضعیت دریافت ویتامین های آنتی اکسیدانی در زنان ورزشکار مراجعه کننده به سالن های ورزشی آئروبیک در دو منطقه اجتماعی - اقتصادی مختلف شهر اصفهان می پردازد.روش ها: در این مطالعه توصیفی 99 زن در رنج سنی 50-15 سال با نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. با تکمیل پرسشنامه یادآمد 24 ساعته برای 2 روز متوالی اطلاعات غذایی افراد مورد مطالعه به دست آمد. در نهایت میانگین دریافت ویتامین C و ویتامین E اندازه گیری و با مقدار RDA و همچنین بین دو گروه مقایسه شد. جهت آنالیز داده ها از نرم افزار N4 و SPSS استفاده شد.یافته ها: میانگین دریافت ویتامین E در هر دو منطقه اقتصادی بالا (P=0.001) و منطقه اقتصادی پایین (P=<0.001) کمتر از مقدار توصیه شده است و میانگین دریافت ویتامین E در افراد منطقه اقتصادی بالا به طور معنی داری از افراد منطقه اقتصادی پایین بیشتر است. (P=0.033) میانگین دریافت ویتامین C در هر دو منطقه اقتصادی بالا ( (P=0.004و منطقه اقتصادی پایین ( (P=0.006بیشتر از مقدار توصیه شده می باشد. اما اختلاف معنی داری بین میانگین دریافت ویتامین C در این دو منطقه مشاهده نشد (.(P=0.098نتیجه گیری: دریافت ویتامین E در زنان ورزشکار پایین است ارایه راهکارهای لازم برای بهبود وضعیت دریافت ویتامین E ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: کیفیت کمپوست تولیدی، یکی از پارامترهای مهم و تاثیرگذار در کیفیت و فروش کمپوست بوده، مواد خارجی موجود در کمپوست اهمیت ویژه ای دارند. در این مطالعه، کیفیت مواد خارجی موجود در کمپوست تولیدی کارخانه های خمین و تهران مطالعه شد.روش ها: این مطالعه به مدت 9 ماه بر روی کمپوست تولیدی در کارخانه های کمپوست خمین و تهران، با نمونه برداری مرکب تعداد 10 نمونه از کمپوست تولیدی برداشته شد و مواد خارجی آن از قبیل شیشه، پلاستیک، فلز، مواد خارجی و سنگریزه مورد آنالیز قرار گرفت و از آزمون t برای مقایسه میانگین داده ها استفاده شد.یافته ها: میانگین درصد شیشه، پلاستیک، فلز، مواد خارجی و سنگریزه در کمپوست تولیدی تهران 0.62، 0.22، 0، 0.84 و 2.24 درصد به دست آمد. در کمپوست خمین به ترتیب 1.17، 0.17، 0.02، 1.36 و 3.61 بود، که در محدوده استانداردهای مورد نظر می باشد. همچنین با توجه به آزمون آماری اختلاف معنی داری بین میانگین پلاستیک نمونه های کمپوست خمین و تهران مشاهده نشد، ولی میانگین سایر اجزا اختلاف معنی دار با هم داشت (P<0.0001).نتیجه گیری: به طور کلی، کمپوست تولیدی کارخانه های تهران و خمین، مشکل خاصی از لحاظ مواد خارجی نداشت و در محدوده اکثر استانداردها قرار داشت. با این حال، چون مقدار مواد خارجی کمپوست حتی در مقادیر کم نیز موجب عدم ترغیب کشاورزان به خرید کمپوست می شود، با کاهش مواد خارجی توسط برنامه های تفکیک از مبدا و ممانعت پسماند مخلوط به کارخانه کمپوست، باعث بهبود کیفیت و ورود آن به بازار مصرف خواهد بود.

مقدمه: امروزه دیابت یکی از شایع ترین بیماری های متابولیک و عامل مهمی برای مرگ و میر و ناتوانی در جوامع مختلف از جمله ایران می باشد. دیابت درمان قطعی ندارد ولی می توان با تامین رژیم غذایی مناسب از پیشرفت و بروز عوارض آن جلوگیری کرد. هدف این مطالعه بررسی ارتباط میزان مصرف میوه جات و سبزیجات با سطح هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1C) در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 می باشد.روش ها این مطالعه به صورت مقطعی بر روی 105 بیمار مبتلا به دیابت در سال 1389 انجام گردید. نمونه ها به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. داده های عمومی و دریافت غذایی با استفاده از پرسشنامه های عمومی و بسامد خوراک (FFQ) و میزان هموگلوبین گلیکوزیله بیماران با انجام آزمایش خون تعیین گردید. پردازش اطلاعات با استفاده از نرم افزارهای Nutritionist 4 و SPSS انجام گردید.یافته ها: با افزایش 10 گرم مصرف سبزیجات به تنهایی و یا افزایش 10 گرم مصرف میوه جات و سبزیجات به طور هم زمان به ترتیب میزان هموگلوبین گلیکوزیله 0.03 درصد و 0.02 درصد به طور معنی داری ( P=0.049و (P=041 کاهش می یابد.نتیجه گیری: افرادی دیابتی که از میوه جات و سبزیجات بیشتری استفاده می کنند سطح هموگلوبین گلیکوزیله پایین تری دارند.

مقدمه: صدا یکی از عوامل زیان آور محیط های صنعتی است که اختلالاتی از قبیل نقص شنوایی، پر فشار خونی، آزردگی، اختلالات خواب، افزایش تعداد تنفس و مصرف اکسیژن را به وجود می آورد. هدف این پژوهش اندازه گیری و ارزیابی میزان مواجهه پرسنل با صدا در واحدهای مختلف صنعتی و اداری مجتمع دانشگاهی هوا و فضا در جنب فرودگاه مهرآباد بود.روش ها: در این مطالعه به دلیل تنوع هواپیماهای موجود در سیستم حمل و نقل هوایی و متغیر بودن تعداد پروازها در طول روز دوزیمتری فردی هشت ساعته، در یک دوره یک هفته ای و همچنین آنالیز اکتا و باند در سالن تونل باد انجام شد. صداسنج (مدل (CEL 440 و دوزیمتر 282 (مدل – (CEL جهت اندازه گیری استفاده شد. داده ها با استاندارد کمیته فنی بهداشت حرفه ای ایران و انجمن دولتی متخصصین بهداشت صنعتی آمریکا (ACGIH -2005) مقایسه گردید.یافته ها: مقادیر به دست آمده از دوزیمتری سر و صدا در سالن های ساخت dB 96.7، آهنگری و جوشکاری dB 99.6، آیرودینامیک dB 94، مدل سازی و نجاری dB 99.6، ورق کاری dB 95، کارگاه تونل باد 94 dB، ساختمان های اداری ستاد dB 77، دفتر طراحی 77 dB و ایستگاه نگهبانی 76 dB بود. نتایج آنالیز اکتاوباند سالن تونل باد در فرکانس های 125، 250، 500، 1000، 2000، 4000 و 8000 هرتز به ترتیب 97.1، 95.5، 93.1، 90.2، 85.5، 77.6 و 68.46 دسی بل بدست آمد.نتیجه گیری: میزان سرو صدا بالاتر از میزان های استاندارد ACGIH و کمیته فنی بهداشت حرفه ای کشور می باشد و برای پیشگیری از پیامدهای مواجهه با سروصدا توصیه هایی ارایه گردید.

مقدمه: یکی از تغییرات مهم دوران بارداری افزایش وزن زنان باردار به عنوان یکی از شاخص های معتبر تغذیه است که بر اساس شاخص توده بدنی (BMI) سنجیده می شود. این مطالعه با هدف مقایسه تاثیر برنامه آموزش تغذیه بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی با آموزش کلاسیک بر افزایش وزن توصیه شده دوران بارداری در زنان باردار در شهر گناباد انجام شد.روش ها: مطالعه نیمه تجربی روی 110 زن باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر گناباد در سال 1388 در دو گروه آزمون (54 نفر) و کنترل (56 نفر) انجام شد. انتخاب گروه آزمون و شاهد به این صورت بود که اولین نفر به تصادف در گروه آزمون و نفر بعدی در گروه شاهد قرار می گرفت و این روند تا پایان نمونه گیری ادامه یافت در مرحله پیش آزمون داده ها توسط پرسش نامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن مورد بررسی و تایید قرار گرفته بود در دو گروه در نوبت اول مراقبت دوران بارداری جمع آوری گردید. سپس برنامه مداخله آموزشی 2 جلسه ای متناسب با سازه های مدل اعتقاد بهداشتی برای گروه آزمون و 2 جلسه آموزشی بر اساس آموزش های سنتی انجام شد. پس آزمون در آخرین نوبت مراقبت بارداری از دو گروه به عمل آمد و داده ها توسط آزمون های آماری تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: آزمون های آماری تفاوت معنی داری را بین تحصیلات، تعداد بارداری، سابقه سقط، شغل و میانگین سنی در دو گروه نشان نداد. بعد از مداخله مهم ترین راهنمای عمل خارجی گروه آزمون، همسر و گروه کنترل، کارکنان بهداشتی درمانی بود.آزمون های آماری تفاوت معنی داری را بین دو گروه در خصوص کسب وزن مطلوب در این دوران را نشان می داد.نتیجه گیری: کاربرد الگوی اعتقاد بهداشتی در جهت آموزش تغذیه به منظور افزایش وزن توصیه شده در زنان باردار نتایج موفقی را در مقایسه با آموزش های سنتی دارد.

مقدمه: نفت خام ترکیبی بسیار پیچیده است و حاوی تعداد زیاد هیدروکربن با اثرات مضری مثل سرطان زایی و اثرات خونی می باشد. در این مطالعه فرایند ازن زنی جهت کاهش سمیت نفت خام مورد استفاده قرار گرفت.روش ها: نمونه استاندارد قسمت محلول نفت خام با اختلاط یک قسمت نفت خام با 9 قسمت آب تهیه گردید. جهت آزمون سمیت از غلظت های مختلف، قسمت محلول نفت خام و لارو ماهی قزل آلا استفاده شد. قبل و بعد از فرایند ازن زنی با غلضت های مختلف، آزمون سمیت و کربن آلی کل، روی نمونه ها انجام گردید.یافته ها: با افزایش زمان آزمون سمیت، اختلاف بیشتری در نتایج حاصل از آزمون سمیت مشاهده شد. میزان غلظت کشنده 50 درصد 96 ساعته و کل کربن آلی قبل از فرایند ازن زنی برابر با 60 و 54.98 میلی گرم بر لیتر بوده. بعد از فرایند ازن زنی با مقادیر 1 و 10 میلی گرم بر لیتر، میزان غلظت کشنده 50 درصد 96 ساعته به 113.3 و 205.5 و کل کربن آلی به 42.8 و 40.04 میلی گرم بر لیتر رسید. غلظت های بالاتر ازن جهت کاهش سمیت، تاثیر زیادی داشت، ولی در کاهش میزان محتوی کربن آلی کل تاثیر قابل توجهی مشاهده نشد.نتیجه گیری: برای بررسی تاثیر یک فرایند تصفیه موثر برای حذف آلاینده های خاص، استفاده از آزمایش های زیست آزمونی می تواند نتایج ارزشمندی داشته باشد و به عنوان مکمل پیشنهاد می گردد.

مقدمه: برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع یکی از برنامه های مهم در بخش بهداشت و درمان کشور است که از سال 84 به اجرا درآمده است. بهداشت و سلامت پدیده ای خودجوش است و باید اطلاعات مربوطه در این زمینه به افراد داده شود. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین آگاهی و نگرش روستاییان با منابع کسب اطلاعات در مورد برنامه پزشک خانواده و بیمه روستایی در مناطق روستایی شهرستان شهرکرد در سال 1388 بود.روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی بود که تعداد 1100 نفر (45.5% مرد و 54.5% زن) از افراد تحت پوشش برنامه پزشک خانواده در مناطق روستایی شهرستان شهرکرد به روش نمونه گیری به صورت چند مرحله ای انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه استفاده شد. در نهایت داده ها بوسیله آزمون های آماری t-test و ANOVA آنالیز شد.یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میانگین سنی افراد مورد بررسی 34.23 سال بود، تنها به 51% از روستاییان، موضوعات مربوط به برنامه پزشک خانواده آموزش داده شده بود و بین میانگین نمره آگاهی و نگرش روستاییان با آموزش های داده شده ارتباط معنی داری مشاهده شد ,(P<0.05P<). 0.001 بیشترین درصد روستاییان اطلاعات خود را از (34 درصد) بهورزان و کارمندان مراکز بهداشتی درمانی دریافت نموده بودند، همچنین بین منابع کسب اطلاعات و آگاهی و نگرش روستاییان تفاوت معنی داری مشاهده شد (P<0.001).نتیجه گیری: میزان اطلاع رسانی به افراد در مورد برنامه در حد متوسط می باشد، با توجه به اینکه روستاییان بیشترین اطلاعات خود را از بهورزان دریافت کرده بودند، بنابراین اجرای برنامه های آموزشی برای پزشکان و بهورزان و انتقال به سایر افراد جامعه می تواند موجب ارتقای کیفیت و اثربخشی این برنامه گردد.

مقدمه: چاقی یک فاکتور خطر مستقل برای ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی، دیابت نوع 2، بیماری های کیسه صفرا، سرطان های مختلف، التهاب مفاصل و مرگ و میر می باشد. افزایش وزن طی بزرگسالی به ویژه در دهه های سوم و چهارم زندگی با افزایش فشار خون همراه می باشد.روش ها: در این مطالعه مقطعی تعداد 1493 (1159 زن و 334 مرد) فرد 16 تا 85 ساله در 12 منطقه روستایی اطراف اصفهان به طور تصادفی از بین افراد قابل دسترسی مورد بررسی قرار گرفتند و متغیرهای فشار خون، سن، قد، وزن، جنس و ارتباط بین آن ها مورد مطالعه قرار گرفت. BMI از رابطه وزن و قد محاسبه شد. آنالیز آماری اطلاعات به وسیله نرم افزار SPSS11.5 و با استفاده از آزمون ANOVA و محاسبه ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی ارتباط ها صورت گرفت.یافته ها: میانگین نمایه توده بدن در این مطالعه 23.37 کیلوگرم بر متر مربع، فشار سیستولی 122 و فشار دیاستولی 76 میلی متر جیوه بود. در این مطالعه بیش از نصف افراد شرکت کننده BMI در محدوده طبیعی 24-20 و درصد کمی BMI بالاتر از 40 را دارا بودند. فشار خون سیستولیک و دیاستولیک ارتباط معنی داری با BMI داشت (P<0.0001،r=0.202 ). بر اساس آزمون ANOVA فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به طور معنی داری در بین گروه های مختلف BMI متفاوت بود .(P<0.0001)نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نیز ارتباط فشار خون و BMI را تایید می کند. به نظر می رسد افزایش وزن با احتباس نمک و مایعات، باعث افزایش فشار خون می شود، بنابراین کنترل وزن جزء مهمی در کنترل فشار خون محسوب می شود. کنترل فشار خون از طریق پیشگیری اولیه با شناسایی موارد جدید و در معرض خطر امکان پذیر است.

مقدمه: تغذیه مناسب به ویژه دریافت انرژی و مواد مغذی ضروری و کافی در دختران جوان به خصوص دانشجویان بسیار حایز اهمیت است. مطالعه حاضر با هدف تعیین دریافت ریز مغذی ها و درشت مغذی ها و مقایسه آن با استانداردهای تعیین شده، بر روی دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد.روش ها: این مطالعه مقطعی روی 100 نفر دختر دانشجوی 25-18 ساله در سال تحصیلی 88-1387 انجام شد. داده های تن سنجی به روش استاندارد، اندازه گیری شد و داده های غذایی با استفاده از 2 یادآمد 24 ساعت خوراک جمع آوری شد و توسطfood prossesor 2  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های مربوط به دریافت مواد مغذی با مرجع میزان توصیه شده مواد مغذی ((DRI, Dietary reference intakes 2008، مورد مقایسه قرار گرفتند.یافته ها: 61.1 درصد افراد مورد مطالعه خوابگاهی و 12.7 درصد متاهل بودند. شیوع چاقی و اضافه وزن در افراد مورد بررسی 6.9 درصد و چاقی شکمی 46.1 درصد بود. میانگین فشار خون سیستولی 15.6±105.2 میلی متر جیوه و دیاستولی 10.4±69.2 میلی متر جیوه بود. در مجموع 3.9 درصد مبتلا به پرفشاری خون بودند. از بین مواد مغذی دریافتی، میزان دریافت B12، ریبوفلاوین، فولات، منیزیم، پتاسیم و کلسیم در مقایسه با مقادیر توصیه شده DRI ناکافی و میزان دریافت E، C، پانتوتنیک اسید، تیامین، نیاسین، فسفر و روی بیش از مقادیر توصیه شده بود و وضعیت دریافت درشت مغذی ها، انرژی دریافتی، A، پیرودوکسین، آهن و سلنیوم مطابق با مقادیر توصیه شده بود.نتیجه گیری: از بررسی نتایج مطالعه حاضر مشخص گردید که دریافت درشت مغذی ها در دانشجویان مشکل چندانی ندارد و عدم تعادل، عمدتا در گروه ریزمغذی ها است. بنابراین مصرف گروه های مهم غذایی مانند لبنیات، سبزی و میوه که منابع عمده ریز مغذی ها می باشند در این جامعه باید افزایش یابد. با توجه به اهمیت تغذیه مناسب در این رده سنی و اثرات آن بر سلامت آینده جامعه، به نظر می رسد باید توجه بیشتری به آموزش و فراهم آوردن امکانات برای عملکرد مناسب تغذیه ای دانشجویان مبذول شود.

مقدمه: سبک زندگی، فعالیت عادی و معمول روزانه است که افراد آن ها را در زندگی خود به طور قابل قبول پذیرفته اند که بر روی سلامتی افراد تاثیر می گذارند. این مطالعه با هدف بررسی سبک زندگی معلمان شهرستان گرگان در سال 1388 انجام گرفت.روش ها: پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی، 336 معلم به روش نمونه گیری طبقه ای ـ خوشه ای در مقاطع ابتدایی راهنمایی، دبیرستان و پیش دانشگاهی انتخاب شدند. اطلاعات با پرسش نامه جمع آوری گردید و با نرم افزار آماری SPSS11.5 با استفاده از روش های آماری توصیفی و آزمون من ویتنی، t مستقل، کروسکال والیس و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ضریب اطمینان 95 درصد درنظرگرفته شد.یافته ها: در این پژوهش 268 نفر (84 درصد) دارای سبک زندگی نیمه مطلوب بودند. 251 نفر 74.7) درصد) از کمربند ایمنی در هنگام رانندگی استفاده می کردند. 14 نفر (4.2 درصد ) افراد سیگاری 80 نفر (23.6 درصد ) به طور مرتب ورزش می کردند. 181 نفر (54 درصد( دارای اضافه وزن یا چاقی بر اساس معیار نمایه توده بدنی بودند. 148 نفر 44.1) درصد( افراد در زمینه تغذیه سالم و 239 نفر  71.1)درصد( نیز در زمینه تغذیه غیرسالم دارای وضعیت مطلوب بودند. 302 نفر (82.9 درصد( در زمینه کنترل استرس در وضعیت نیمه مطلوب بودند. بین سبک زندگی و متغیر مقطع تدریس (p=0.05) و بین انجام ورزش مرتب و جنسیت رابطه معنی دار مشاهده شد.(p=0.002) نتیجه گیری: با توجه به اینکه اکثریت افراد مورد بررسی دارای سبک نیمه مطلوب و غیر مطلوب بودند مداخله سازمان یافته و گسترده و منطبق با شرایط افراد مورد بررسی ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: سنی که در آن اولین قاعدگی رخ می دهد به عنوان سن منارک در نظر گرفته می شود و شاخص خوب رسیدگی زن محسوب می شود. این پژوهش با هدف تعیین سن منارک و ارتباط آن با قد فعلی و وضعیت اجتماعی– اقتصادی در دختران دانش آموز شهر آق قلا انجام گرفت.روش ها: در این پژوهش توصیفی تحلیلی 145 نفر دانش آموز مقطع راهنمایی شهر آق قلا در سال 1388 از طریق سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه ای روا وپایا به همراه متر پلاستیکی و ترازوی استاندارد بود. داده ها با استفاده از آزمون های tمستقل، ANOVA، و ضریب همبستگی پیرسون نرم افزار آماری SPSS11/5 تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن شروع منارک 0.98±12.15 سال بود. میانگین و انحراف معیار قد و وزن فعلی آنان برابر به ترتیب برابر با 5.37±156.35 سانتی متر و 9.34±49.51 کیلوگرم بود. همچنین میانگین و انحراف معیار نمایه توده بدنی آنان Body Mass Index (BMI) 20.2±3.4 کیلوگرم بر متر مربع بود. ارتباطی بین سن منارک نمونه ها با قد فعلی، وزن فعلی، نمایه توده فعلی، سطح تحصیلات والدین، رتبه تولد، بعد خانوار، محل سکونت و قومیت جد نمونه ها مشاهده نشد (p>0.05) از لحاظ آماری تفاوت معنی داری بین شروع منارک و فصول سال مشاهده شد(P<0.05) .نتیجه گیری: جهت استنتاج و دسترسی به نتایج قطعی تر مطالعه گسترده تربه روش آینده نگر و با حجم نمونه بیشتر در سطح شهرستان با در نظر گرفتن تمامی عوامل مرتبط جهت برنامه ریزی بهداشت دوران بلوغ ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: اختلال های عضلانی– اسکلتی مرتبط با کار عمده ترین عامل از دست رفتن زمان کار، افزایش هزینه ها و آسیب های انسانی نیروی کار به شمار می رود. هدف از تحقیق حاضر، بررسی شیوع اختلال های عضلانی - اسکلتی مرتبط با کار پرستاران بیمارستان الزهرا و تاثیر 8 هفته تمرین های اصلاحی منتخب و مداخله های ارگونومی بر آن ها بود.روش ها: از پرسش نامه نوردیک برای مطالعه شیوع اختلال های عضلانی- اسکلتی مرتبط با کاراستفاده شد و همچنین برای ارزیابی سطوح مواجهه با خطر اختلال های عضلانی - اسکلتی در 6 وظیفه کاری پرستاران عکس برداری و از روش ارزیابی سریع ریسک فاکتور (QEC) استفاده شد.یافته ها: پرسش نامه نوردیک در بین 216 نفر از پرستاران توزیع گردید. تعداد 29 نفر که دارای اختلال های عضلانی– اسکلتی بودند. میزان شیوع اختلال های عضلانی- اسکلتی در ناحیه کمر 64.4 درصد، زانو 51.4 درصد، گردن 48.6 درصد، شانه 43.5 درصد و مچ دست 40.7 درصد، نواحی پشت 29.6 درصد، پا و قوزک پا 29 درصد، باسن– ران24.5  درصد و آرنج 15.3 درصد بود. جا به جا کردن بیمار، بالاترین امتیاز را در میان وظایف به خود اختصاص داده است. به دنبال 8 هفته تمرین های اصلاحی و مداخله های ارگونومی میزان اختلال های کمر، شانه، گردن و مچ دست بهبودی معنی داری را نشان دادند(P<0.05) .نتیجه گیری: میزان شیوع اختلال های عضلانی- اسکلتی در پرستاران مورد مطالعه به طور نسبی بالا بود. بالا بودن سطح ریسک خطر نشانه آسیب زا بودن شرایط و محیط کار در بیمارستان است. اصلاح تکنیک جا به جا کردن بیماران و بهبود شرایط بلند کردن بیماران توصیه می شود.

مقدمه: دیابت یکی از شایع ترین بیماری های مزمن می باشد امروزه دیابت در سالمندان یکی از مهم ترین اپیدمی های قرن است این مطالعه با هدف بررسی اثر بخشی مدل بزنف (باورها، نگرش ها، نرم های انتزاعی و عوامل قادر کننده) در آموزش تغذیه کوتاه مدت به سالمندان (≥60 سال) مبتلا به دیابت نوع 2 انجام پذیرفت.روش ها: دیابت یکی از شایع ترین بیماری های مزمن می باشد امروزه دیابت در سالمندان یکی از مهم ترین اپیدمی های قرن است این مطالعه با هدف بررسی اثر بخشی مدل بزنف (باورها، نگرش ها، نرم های انتزاعی و عوامل قادر کننده) در آموزش تغذیه کوتاه مدت به سالمندان (≥60 سال) مبتلا به دیابت نوع 2 انجام پذیرفت.یافته ها: پس از مداخله آموزشی میانگین کلیه سازه های مدل بزنف (آگاهی، نگرش، نرم های انتزاعی، عوامل قادر کننده) تفاوت معنی داری را در بین گروه مداخله و گروه کنترل نشان می دهد (P<0.001). علاوه بر آن میانگین هموگلوبین گلیکوزیله ((P<0.001، قند خون ناشتا ((P<0.001، تری گلیسیرید ( (P<0.001و لیپوپروتئین سبک ( (P=0.02بهبود معنی ‎داری را در گروه مداخله نشان می دهد.نتیجه گیری: مداخله آموزش تغذیه بر اساس مدل بزنف علاوه بر بهبود آگاهی و نگرش سالمندان مبتلا به دیابت نوع 2 سبب بهبود شاخص های متابولیک آن ها نیز شده است.

مقدمه: برخی مطالعات انجام شده ارتباط بین چاقی و اضافه وزن با نمایه توده بدنی وتوده چربی در افراد معلول را نشان داده اند. با توجه به این که چاقی و اضافه وزن عوارض جدی بر روی سلامتی دارد، هدف از انجام این مطالعه بررسی میزان شیوع چاقی و اضافه وزن در گروهی از جانبازان بود.روش ها: در مطالعه مقطعی حاضر تعداد 106 نفر از جانبازان شهر اصفهان مورد مطالعه قرار گرفتند. جمع آوری داده ها شامل داده های تن سنجی و تاریخچه پزشکی انجام و داده ها در نرم افزار SPSS10 ثبت گردید.یافته ها: میانگین و انحراف معیار شاخص های تن سنجی به شرح زیر می باشد: وزن78.75±13.44 Kg ، قد168.39±8.04cm ، نمایه توده بدنی27.98±4.68Kg/m2 ، دور وسط بازو33.19±4.12cm ، دور ساق پا31.96±7.38cm ، محیط دور عضله بازو27.34±11.02cm چین پوستی دو سر بازو12.10±5.47mm ، چین پوستی سه سر بازو16.35±6.08mm ، چین پوستی زیر کتفی30.17±8.10mm ، چین پوستی بالای ایلیاک32.82±7.33mm ، چربی کل.89.13±24.16mm نتیجه گیری: با توجه به یافته ها بیش از نیمی از جمعیت مورد مطالعه دچار اضافه وزن و چاقی هستند. این در حالی است که جانبازان قطع نخاعی با نمایه توده بدنی یکسان در مقایسه با دیگر جانبازان، میزان توده چربی بیشتری داشتند که از علل عمده آن می توان به کم تحرکی در این گروه اشاره کرد. البته بررسی بیشتر و با حجم نمونه بیشتر توصیه می شود.

 مقدمه: بهداشت مواد غذایی و محل های توزیع مواد غذایی دارای اهمیت فراوان می باشد. گردشگران به جایی سفر می کنند که از اعتماد، اطمینان و امنیت کافی برخوردار باشد. در این شرایط ارایه خدمات و امکانات مناسب نظیر محل های توزیع مواد غذایی با شرایط بهینه بهداشتی در افزایش انگیزه آن ها موثر است. هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت بهداشت محیطی رستوران ها و هتل های دارای سالن غذا خوری مرکز توریستی شهر اصفهان بود، که سالانه پذیرای مسافران فراوانی است.روش ها: این تحقیق به صورت توصیفی و نمونه گیری به صورت غیر احتمالی هدف دار انجام شد. اطلاعات بازرسی بهداشت محیطی از رستوران ها و هتل های دارای سالن غذا خوری مراکز بهداشتی و درمانی 16 ملک و خواجو در طی سال های 87 و 88 جمع آوری و خلاصه گردید، سپس توسط نرم افزارSPSS 15   Excel 2007 ومورد آنالیز توصیفی و تحلیلی قرار گرفت. تصویر اصفهان با استفاده از نرم افزارهای Google earth و Corel draw تهیه شده، در نرم افزار Arc view 2.0 با توجه به اطلاعات بهداشت محیط مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: مراکز بهداشتی و درمانی 16 ملک و خواجو در مجموع دارای 26 واحد بودند، که 17 مورد تحت پوشش مرکز 16 ملک (65 درصد کل واحدها) و 9 مورد تحت پوشش مرکز خواجو (35 درصد کل واحدها) قرار داشت. 65 درصد این واحدها رستوران و 35 درصد نیز هتل های دارای سالن غذاخوری بودند. میانگین تعداد بازدید از هر واحد در طی 2 سال در کل منطقه و در مراکز 16 ملک و خواجو به ترتیب برابر 11.41، 12.07 و 10.25 بازدید بود. این میانگین در سال اول و دوم به ترتیب برابر 6 و 5.32 بازدید و برای رستوران و هتل ها به ترتیب برابر 11.77 و 10.89 بازدید به دست آمد.نتیجه گیری: وضعیت بهداشت محیط در سال 87 و همچنین در منطقه خواجو و در هتل ها به ترتیب از وضعیت بهداشت محیط در سال 88، منطقه 16 ملک و رستوران ها بهتر بود. وضعیت بهداشت محیط در دو واحد معادل 9 درصد در سطح یک (عالی)، 10 واحد معادل 45 درصد در سطح دو (خوب)، 8 واحد معادل 36 درصد در سطح سه (متوسط) و 2 واحد معادل 9 درصد در سطح چهار (ضعیف) قرار داشتند.