علوم دامی ایران
سال:1397 | دوره:49 | شماره:3 |تعداد مقالات:16

هدف از این بررسی، برآورد و مقایسه ی عملکرد زیستی (بیولوژیک) و اقتصادی گله در دو حالت تصمیم برای حذف اختیاری بهینه و نابهینه بود. به این منظور اطلاعات یکی از گاوداری های صنعتی اصفهان در سال های 1394 و 1395 گرد آوری شد و با استفاده از رویه های مختلف نرم افزار آماری (NLIN, MEANS, LIFETEST) SAS، فراسنجه های زیستی گله اعم از شکل منحنی شیردهی، خطر حذف اجباری و احتمال آبستنی در دوره های مختلف شیردهی و ماه های مختلف پس از زایش برآورد شد. سپس با واردکردن فراسنجه های زیستی و اطلاعات مالی گله در یک مدل زیست-اقتصادی توسعه یافته در نرم افزار DairyVIP، وضعیت گله در شرایط مختلف شبیه سازی شد. مبنای تصمیم برای حذف بهینه و نابهینه به ترتیب کمینه کردن هزینه ی فرصت و رسیدن تولید شیر گاوهای غیر آبستن به کمتر از 20 کیلوگرم در روز بود. با اجرای سیاست های بهینه، نرخ حذف سالیانه از 9/31 به 9/41 درصد افزایش یافت که این باعث افزایش 9650 هزار ریالی در هزینه های خرید تلیسه جایگزین شد. با این حال افزایش درآمد ناشی از فروش شیر، گاو حذفی و گوساله باعث شد که در کل سود خالص سالیانه به ازای یک رأس مولد، 3390 هزار ریال بهبود یابد. نتایج این تحقیق می تواند به تغییر نگرش دامداران نسبت به سیاست حذف و جایگزینی کمک کند.

با توجه به اهمیت حفظ تنوع در نژادهای بومی و شناسایی ذخایر ژنتیکی کشور، تنوع ژنتیکی جمعیت گاومیش آذری با استفاده از ده نشانگر ریزماهواره ای (BoLA-DRB3، BM1818، BM1824، CSSM033، CSSM047، ILSTS017، ILSTS033، ILSTS058، ILSTS061 و ILSTS089) بررسی شد. شمار 70 نمونه مو از گاومیش های آذری در سه منطقه ی شمال غربی کشور (استان های اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی) گردآوری شد. استخراج DNA ژنگانی (ژنومی) به روش استخراج نمکی تغییریافته انجام و واکنش های زنجیره ای پلیمراز برای همه ی آغازگرها بهینه شد. نتایج نشان داد، در این جمعیت، همه ی جایگاه ها چندشکلی بالایی داشته و افزون بر این به استثنای جایگاه BoLA-DRB3، انحراف معنی داری از تعادل هاردی-واینبرگ نشان دادند (001/0p<). میانگین شمار آلل های مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب برابر با 90/5 و 72/4 بود. افزون بر این میانگین ناخالصی (هتروزیگوسیتی) مشاهده شده و مورد انتظار، محتوی اطلاعات چندشکلی و شاخص شانون، به ترتیب برابر با 87/0، 75/0، 71/0 و 57/1 بود. بنابراین، با توجه به این نتایج، تنوع ژنتیکی بالایی در جمعیت گاومیش آذری وجود دارد.

به منظور مقایسه اثر سطوح مختلف زرده تخم مرغ بر انجمادپذیری اسپرم بز، آزمایشی با استفاده از چهار رأس بز در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با شش تکرار انجام شد. نمونه ها دو بار در هفته از حیوانات جمع آوری و در رقیق کننده بر پایه زرده در دو سطح 15 و 20 درصد رقیق و سپس منجمد شدند. پس از یخ گشایی، فراسنجه های کیفی ازجمله ویژگی های حرکتی اسپرم با کمک CASA، یکپارچگی غشا، درصد سلول های اسپرم با غشای فعال، درصد سلول های اسپرم با شکل طبیعی، وضعیت آپپتوز، یکپارچگی آکروزوم و قطعه قطعه شدن DNA مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از رویه GLM نرم افزارSAS آنالیز شدند. جنبایی کل و جنبایی پیش رونده، در رقیق کننده حاوی 20 درصد زرده (به ترتیب 69/1± 00/69 و 29/1± 57/52) در برابر 15 درصد زرده (به ترتیب 69/1± 21/68 و 29/1± 35/52) تفاوت معنی دار نداشت. همچنین درصد اسپرم زنده، اسپرم با غشای فعال و درصد سلول های اسپرم طبیعی در رقیق کننده حاوی 20 درصد زرده (به ترتیب 08/1± 88/83، 43/2± 80/72 و 85/1± 31/84) و در رقیق کننده حاوی 15 درصد زرده (به ترتیب 08/1± 65/86، 43/2± 37/72 و 85/1± 25/79) اختلاف معنی داری نداشتند. درصد اسپرم با آکروزوم سالم و نرخ قطعه قطعهشدن DNA بین دو گروه آزمایشی تفاوت معنی داری نداشت. اما در آزمون آپپتوزیس، سلول های اسپرم زنده بیشتری در گروه حاوی 20 درصد (17/0± 18/46) نسبت به گروه حاوی 15درصد (17/0± 52/45) زرده دیده شد (05/0>P). داده های حاضر نشان-دهنده بهبود نسبی انجمادپذیری اسپرم بز در رقیق کننده حاوی 20 درصد زرده تخم مرغ است، اما برای اظهارنظر دقیق تر در خصوص سطح مناسب زرده در رقیق کننده، به مطالعات باروری درون تنی نیاز است.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی الگوی بیان ژن TLR4 در آمپولا و ایستموس اویداکت گاو در مراحل مختلف چرخه تخمدانی (پیش از تخمک ریزی، پس از تخمک ریزی و میانه چرخه) بود. مرحله چرخه تخمدانی با توجه به ظاهر، اندازه و رنگ جسم زرد و فولیکول چیره مشخص شد. بیان ژنTLR4 در ایستموس و آمپولای 40 اویداکت به روش qRT-PCR اندازه گیری شد. نتایج نشان داد، که در اویداکت های واقع در سمت تخمدان فعال (دارای فولیکول غالب یا جسم زرد)، میزان بیان ژن TLR4 در ایستموس به طور معنی داری بیش تر از آمپولا بود. همچنین، پیش از تخمک ریزی، بیان ژن TLR4 در آمپولا و ایستموس اویداکت های واقع در سمت تخمدان فعال به صورت معنی داری از دیگر مراحل چرخه تخمدانی و همچنین از آمپولا و ایستموس اویداکت های مربوط به تخمدان غیرفعال (فاقد فولیکول غالب یا جسم زرد) بیشتر بود. به طورکلی نتایج این مطالعه نشان داد که بیان ژن TLR4 در اویداکت گاو تحت تأثیر وضعیت هورمونی (چرخه تخمدانی)، موقعیت قرارگیری آن نسبت به تخمدان فعال و ناحیه اویداکتی (آمپولا یا ایستموس) قرار دارد.

هدف از این تحقیق محاسبه هم خونی با استفاده از رشته های هموزیگوت ژنومی و بررسی روند تکاملی اندازه مؤثر جمعیت (Ne) در برخی از نژادهای اسب آسیایی بود. به این منظور از اطلاعات ژنومی مجموع 99 نمونه حیوان شامل 19، 24، 18، 19 و 19 نمونه به ترتیب از نژادهای آخال تکه، عرب، کاسپین، مغولی و تروبرد استفاده شد که با به کارگیری آرایه های Illumina SNP50K Beadchip تعیین ژنوتیپ شده اند. این تحقیق با همکاری کنسرسیوم تنوع ژنتیکی اسب (EGDC) انجام شد. ضریب هم خونی با استفاده از روش FROH بر پایه رشته های هموزیگوت ژنومی (ROH) و اندازه مؤثر با به کارگیری اطلاعات عدم تعادل پیوستگی در طی 5 تا 1000 نسل قبل محاسبه شد. نتایج آنالیز مؤلفه های اصلی (PCA) نشان داد که تمام نژادها با استفاده از دو مؤلفه اول از همدیگر مجزا می شوند. میانگین هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده در نژادهای مختلف به ترتیب در دامنه 294/0-278/0 و 308/0-278/0 بود. محاسبه ضریب همخونی بر پایه اطلاعات ژنومی نشان داد که مقادیر محاسبه شده بین 003/0 (نژاد مغولی) و 166/0 (نژاد تروبرد آمریکایی) در نوسان می باشد. نتایج حاصل از محاسبه اندازه مؤثر در نژادهای مختلف، نشان دهنده روند کاهش تدریجی Ne در طی 1000 سال گذشته تاکنون با یک شیب کاهشی زیاد در حدود 100 نسل قبل برای تمام نژادها بود. بیشترین Ne در نسل های حاضر (5 نسل قبل) در نژاد عرب (53 رأس) و کمترین در نژادهای کاسپین و تروبرد (33-34 رأس) مشاهده شد. در مجموع، نتایج این تحقیق نشان داد که در بین نژادهای آسیایی، نژاد اسب کاسپین با وجود تنوع ژنتیکی مناسب و ضریب همخونی پایین، اندازه مؤثر آن نسبت به سایر نژادهای مورد مطالعه در این تحقیق کمتر می باشد که طراحی برنامه های مناسب برای حفاظت از حیوانات خالص باقیمانده این نژاد بومی کشور ضروری است.

به منظور بررسی مکمل آلی عنصر روی در تغذیه جوجه های گوشتی پرورش یافته در شرایط متفاوت تراکم، آزمایشی با استفاده از دو سطح تراکم (10 و16 قطعه پرنده در هر مترمربع) و 4 سطح عنصر روی (40، 80، 120 و 160 میلی گرم در کیلوگرم) در قالب طرح کاملا تصادفی به روش فاکتوریل 2×4 انجام گردید. نتایج در 1 تا 21 روزگی نشان داد، پرندگان پرورش یافته در تراکم بالا کمترین میزان خوراک مصرفی و ضریب تبدیل خوراک را نسبت به تراکم نرمال و د ر 22 تا 42 روزگی پرندگان پرورش یافته در تراکم نرمال کمترین خوراک مصرفی و ضریب تبدیل خوراک را داشتند (05/0>P). با افزایش سطح عنصر روی در جیره، جمعیت باکتری های کلی فرم سکوم جوجه ها در شرایط تراکم نرمال و بالا کاهش نشان داد (05/0>P). قابلیت هضم ایلئومی پروتئین با افزایش سطح عنصر روی در جیره در شرایط تراکم نرمال و بالا افزایش یافته است (05/0>P). یافته های پژوهش حاضر نشان داد که افزودن عنصر روی در شرایط پرورش متراکم نتوانست فراسنجه های عملکردی را تحت تأثیر قرار دهد، اگرچه با افزایش سطح عنصر روی در جیره، قابلیت هضم ایلئومی پروتئین خام و ماده آلی افزایش و جمعیت میکروبی کلی فرم و ای کولای در سکوم جوجه های گوشتی کاهش یافت.

آزمایش حاضر به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف نانوامولسیون اسانس رازیانه بر نسبت بازده انرژی و پروتئین، کیفیت بستر و فضولات و ویژگی های رفاهی جوجه های گوشتی تحت تنش گرمایی انجام شد. تعداد 200 قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه راس 308 در قالب طرح کاملا تصادفی به 5 تیمار و 4 تکرار اختصاص داده شدند. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد (جیره پایه بدون هیچ افزودنی)، جیره پایه به همراه 200 میلی گرم بر کیلوگرم اسانس و جیره پایه به همراه سطوح 50، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم نانوامولسیون اسانس رازیانه بودند. نتایج این آزمایش نشان دادند که ترانس-آنتول، فنچون و لیمونن به ترتیب با 42/81، 16/7 و 98/4 درصد، از ترکیبات اصلی اسانس رازیانه بودند. نسبت بازده پروتئین و انرژی تحت تأثیر تیمار های مختلف آزمایشی قرار نگرفتند (05/0P>). pH فضولات به هنگام استفاده از نانوامولسیون در سطح 200 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت معنی داری کمتر از سطوح 50 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم نانوامولسیون اسانس رازیانه و گروه شاهد بود. رطوبت بستر به هنگام استفاده از جیره حاوی 50 میلی گرم بر کیلوگرم نانوامولسیون اسانس رازیانه نسبت به گروه شاهد کاهش یافت (05/0≥ P). سوختگی مفصل خرگوشی و سینه به هنگام استفاده از نانوامولسیون اسانس رازیانه در سطح 50 میلی گرم بر کیلوگرم نسبت به سایر گروه ها کمتر بود (05/0≥ P). بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که استفاده از نانوامولسیون اسانس رازیانه در شرایط تنش گرمایی می تواند با کاهش رطوبت بستر باعث بهبود ویژگی های رفاهی جوجه های گوشتی شود.

این آزمایش با هدف مقایسه اثر برخی پروبیوتیک های طیور تولید ایران بر مؤلفه های عملکردی، شاخص های اقتصادی و ریخت شناسی روده کوچک با استفاده از 500 قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه تجاری راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 5 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1-جیره پایه (شاهد) و جیره پایه به همراه پروبیوتیک-های 2-باکتوژن® 3-دی پرو® 4-های پروتکت® و 5-پروبیتاز® بودند. در سنین 24 و 41 روزگی، یک قطعه پرنده جنس نر از هر واحد آزمایشی برای بررسی شاخص های ریخت شناسی روده کوچک کشتار گردید. مقایسات مستقل برای مقایسه اثر پروبیوتیک در مقابل شاهد انجام شد. نتایج این مطالعه نشان دادند که تیمارهای حاوی پروبیوتیک تأثیر معنی داری بر افزایش وزن بدن و ضریب تبدیل غذایی نداشتند. مصرف پروبیوتیک های پروتکت® موجب کاهش مصرف خوراک در کل دوره آزمایش نسبت به سایر تیمارهای حاوی پروبیوتیک شد (05/0≥ P). وزن بدن نهایی، شاخص تولید اروپایی، شاخص های اقتصادی و درصد لاشه تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند. استفاده از پروبیوتیک ها تأثیر معنی داری بر طول نسبی و شاخص های ریخت شناسی تهی روده و ایلئوم نداشت. در مقایسه مستقل، استفاده از تیمارهای حاوی پروبیوتیک در مجموع باعث افزایش هزینه خوراک مصرفی نسبت به گروه شاهد گردید (05/0>P). بر طبق نتایج این مطالعه، به نظر می-رسد که استفاده از پروبیوتیک های مورد بررسی در مقایسه با گروه شاهد، تأثیر معنی داری بر عملکرد صفات، شاخص های اقتصادی و ریخت شناسی روده کوچک جوجه های گوشتی پرورش داده شده در شرایط بهینه نداشت.

تحقیق حاضر، به منظور بررسی روش های مختلف فرآوری حرارتی بر ارزش غذایی دانه ماشک انجام شد. دانه ماشک با روش های پرک، تفت و ماکروویو فراوری شد. تجزیه پذیری ماده خشک با استفاده از کیسه های نایلونی در زمان های صفر، 2، 4، 8، 12، 24، 36، 48 ساعت انکوباسیون شکمبه ای تعیین شد. فرآوری دانه ماشک، تجزیه پذیری ماده خشک را تحت تأثیر قرار داد به طوری که ماشک پرک شده و تفت داده به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تجزیه پذیری را دارا بودند (به ترتیب 06/91 در مقابل 49/70 درصد، 05/0>P). تجزیه پذیری پروتئین خام هم روند مشابهی را نشان داد (64/91 در مقابل 52/57 درصد به ترتیب برای دانه ماشک پرک شده و تفت داده شده، 05/0>P). برای تفسیر روند تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین دانه ماشک خام و فرآوری شده از 5 مدل هضمی متفاوت استفاده شد. برای ماده خشک دانه ماشک خام، پرک و تفت داده شده بهترین مدل برازش شده مدل ارسکوف و مکدونالد با لحاظ نمودن فاز تأخیر و برای دانه ماشک ماکروویو مدل فرانس بهترین مدل بود. بررسی مدل ها نشان داد برای بخش پروتئین، بهترین مدل برای دانه ماشک خام و پرک مدل دانوا بدون فاز تأخیر، برای دانه ماشک تفت داده شده ارسکوف و مکدونالد با فاز تأخیر و برای ماکروویو شده مدل دانوا با فاز تأخیر بود. ماشک پرک شده و ماکروویو شده با 96/184 و84/141 میلی لیتر به ترتیب بیشترین و کمترین حجم گاز تولیدی را در طول 48 ساعت انکوباسیون داشتند. تفت دادن ماشک منجر به افزایش میزان انرژی قابل متابولیسم گردید (82/4 در مقابل 53/5 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک به ترتیب برای دانه خام و تفت داده شده ماشک، 05/0>P)، این در حالی است که پرک کردن و مایکروویو تأثیری بر میزان انرژی قابل متابولیسم نداشتند.

استفاده از نشانگرهای مولکولی در سال های اخیر جهت تعیین تنوع ژنتیکی بین جمعیت ها و گونه های مختلف جانوری کاربرد گسترده ای یافته است. مطالعات ژنتیک مولکولی، مقایسه تنوع ژنتیکی درون و بین نژادها و بازسازی از تاریخ نژاد و جمعیت اجدادی را امکان پذیر می نماید. این تحقیق با بررسی ساختار ژنتیکی در نژادهای بومی و خارجی با استفاده از 50000 نشانگر SNP با هدف شناسایی تنوع ژنتیکی انجام شد. اطلاعات ژنوتیپی مورد نیاز از پروژه Ovine HapMapشامل نژادهای بومی (نژاد افشاری، مغانی و قزل) و خارجی (نژاد دورپر، مرینوس و رامنی) اخذ گردید. آنالیز آماری با استفاده از چندین روش لایه بندی جمعیت، بررسی ساختار جمعیت با استفاده از آمار چند متغیره بیزی و روش مبتنی بر مدل بررسی شد. نتایج به دست آمده از آنالیز مشخص مؤلفه های اصلی، تفکیک نژادهای ایرانی و خارجی را به خوبی نشان داد و هر دو تصویر آشکاری از ساختار ژنتیکی جمعیت های مورد بررسی را نشان داد. در روش DAPC، برای ارزیابی شمار بهینه خوشه با معیار ارزیابی BIC، 4K=بهترین نتیجه را نشان داد. علی رغم این که در این مطالعه از روش های مختلف برای بررسی ساختار جمعیت استفاده شد، همه این روش ها توانستند ساختار جمعیت های بومی و خارجی را متمایز از هم نشان دهند که نژادهای ایرانی بررسی شده (افشاری، مغانی و قزل) در مقایسه با نژادهای خارجی دارای تشابه ژنتیکی بیشتری بوده و در یک گروه نژادی و نژادهای دورپر، مرینوس و رامنی در گروه های مجزای ژنتیکی قرار گرفتند. البته زمانی که نژادهای داخلی به تنهایی مورد بررسی قرار گرفتند. این نژادها از لحاظ ژنتیکی کاملاً از هم متمایز بودند و میزان آماره تمایز جمعیتی Fst برای نژادهای افشاری، مغانی و قزل به ترتیب 038/0، 107/0 و 298/0 برآورد شد.

این پژوهش به منظور بررسی فیلوژنی و بیوانفورماتیکی جهش تک نوکلئوتیدی در ناحیه 5`UTR ژن نوروپپتید وای (Neuropeptide Y=NPY) و ارتباط آن با صفات تولید تخم مرغ و وزن بدن در مرغان بومی استان فارس، انجام گرفت. از 200 قطعه مرغ بومی ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد مرغ بومی استان فارس خون گیری انجام شد. استخراج DNA با روش نمکی انجام شد. جهش تک نوکلئوتیدی ژن NPY با تکنیک PCR-RFLP شناسایی شد. فراوانی آلل های A و B به ترتیب 46/0 و 54/0 برآورد شد و جمعیت مورد مطالعه در تعادل هاردی-واینبرگ نبود. واکاوی آماری نشان داد که، بین چندریختی نوروپپتید وای و صفات مورد مطالعه (شمار تخم مرغ، اولین سن تخم گذاری، وزن تخم مرغ در 84 هفتگی و وزن بدن در 12 هفتگی) ارتباط معنی داری وجود ندارد. همچنین، واکاوی فیلوژنی نشان داد که ناحیه توالی یابی شده ژن NPY مرغ بومی فارس با اطلاعات توالی های EU447658. 1 و EU447659. 1 دارای بیشترین شباهت است. نکته قابل توجه در واکاوی فیلوژنی، وجود ژن NPY از گونه بلدرچین بود که می تواند نشان دهنده نقش کلیدی این ژن در تنظیم فرآیندهای فیزیولوژیک محسوب گردد.

هدف، مطالعه اثرات یونجه خشک به عنوان جاذب رطوبت بر تخمیر و تولید پساب در ذرت سیلوشده و عملکرد گاوهای تغذیه-شده با آن بود. علوفه ذرت با ماده خشک 22 درصد برداشت و با صفر، پنج و 10 درصد یونجه خشک بر حسب وزن تر در سیلوهای زمینی ذخیره شد. با افزایش درصد یونجه، پساب سیلوها و pH، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و کربوهیدرات-های محلول در آب کاهش اما ماده خشک سیلوها به صورت خطی افزایش یافت (05/0P<). در آزمایش عملکردی که روی نه راس گاو شیری اواخر شیردهی در قالب طرح مربع لاتین ناقص تکرارشده در دو دوره و با سه تیمار فوق انجام شد، مصرف مواد مغذی و قابلیت هضم ظاهری آنها و نیز تولید و ترکیب شیر تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت. با این حال، قابلیت هضم ماده آلی با افزایش سطح جاذب به صورت خطی افزایش یافت. کل فعالیت جویدن و خوردن بین تیمارها مشابه اما کل زمان نشخوار و زمان جویدن، نشخوار به ازای هر کیلوگرم ماده خشک مصرفی با افزایش درصد جاذب به صورت خطی کاهش یافت. غلظت کل اسیدهای چرب فرّار و pH شکمبه تحت تأثیر تیمارها نبود. طبق نتایج، استفاده از یونجه خشک ضمن حفظ کیفیت ذرت سیلوشده و عملکرد گاوهای شیری اثر معنی داری در کاهش تولید پساب داشت، لذا به عنوان یک جاذب مؤثر پساب در سیلوی علوفه ذرت نابالغ توصیه می شود.