راهور
سال:1391 | دوره:9 | شماره:18 |تعداد مقالات:6

یکی از پارامترهای مربوط به سطح رویه های آسفالتی که در تصادفات جاده ای موثر است، کاهش مقاومت لغزشی در فصل مشترک تایر وسیله نقلیه با سطح آسفالت می باشد. رابطه بین مقاومت لغزشی و تصادفات از سال های قبل مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است؛ اما روابط کمی بین این متغیرها به طور کامل تعیین نشده است. این مقاله به تحلیل تاثیر مقاومت لغزشی در تصادفات جاده ای به همراه آمار ترافیک پرداخته است. در این مقاله مقاومت لغزشی در شرایط مرطوب به کمک دستگاه چرخ قفل شونده با استفاده از تایر صاف اندازه گیری شده است و با نرخ تصادفات در شرایط خیس مقایسه گردیده است. علاوه بر این تاثیر حجم ترافیک عبوری در نرخ تصادفات نیز مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله به صورت موردی از اطلاعات و آمار ترافیکی در یکی از ایالت های امریکا استفاده کرده است. پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات خام مورد پردازش قرار گرفتند سپس گروه بندی و آمار اضافی حذف شدند. آمار تصادفات در مقاطع 1 مایلی محاسبه و بر حجم ترافیک آن قطعه تقسیم شدند تا نرخ تصادفات بدست آید. کمترین مقاومت لغزشی در هر قطعه به عنوان مقاومت لغزشی آن قطعه در نظر گرفته شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که رابطه آماری بسیار مناسبی در تاثیر مقاومت لغزشی بر روی نرخ تصادفات با کاهش عدد اصطکاک افزایش یافته است. اگرچه همان طور که انتظار می رود نمی توان تنها با عدد اصطکاک نرخ تصادفات را مدل کرد. همچنین با تحلیل نتایج نرخ تصادفات با حجم ترافیک نشان داد که نرخ تصادفات با افزایش حجم ترافیک کاهش یافته است.

اولین مرحله اجرای قوانین جدید راهنمایی و رانندگی برای کاهش تخلف و سوانح ترافیکی، از اردیبهشت 1390 به اجرا درآمده است. در یک مطالعه کارآزمایی شاهد دار مداخله در طول زمان کلیه افرادی که در طی زمان تعریف شده در مطالعه (از اول خرداد 1390 تا پایان آبان همان سال به عنوان گروه بعد از مداخله و شش ماه مشابه سال 1389 به عنوان گروه کنترل) که دچار تصادفات منجر به مصدومیت یا مرگ ناشی از شش تخلف سرعت غیر مجاز، سبقت غیر مجاز، عبور از چراغ قرمز، حرکت مارپیچ، حرکت با دنده عقب در کشور و انجام دو تخلف همزمان حادثه ساز شده اند مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه های مورد مطالعه از نمونه های در دسترس از اطلاعات فاوا و پزشکی قانونی جمع آوری شد و تاثیر قانون جدید با عوامل مرتبط با تصادف جرحی و مرگ سنجیده شد. مصدومیت و فوت ناشی از سوانح ترافیکی در محورهای درون شهری و برون شهری بعد از اجرای قانون جدید کاهش یافته و این میزان کاهش در طی شش ماه نیز ادامه داشته است. کاهش مصدومیت ناشی از سوانح ترافیکی در گروه سنی 20-29 سال بعد از اجرای قوانین بیشتر از سایر گروه های سنی بود. اثر قانون جدید بر فوت سر صحنه ناشی از سوانح ترافیکی موید این است که قانون جدید موارد فوت را به میزان 8.7 درصد و موارد مصدومیت را به میزان 3.33 درصد کاهش داده است. مرحله اول اجرای قانون جدید در کل توانسته است در کاهش تخلفات همین طور مصدومیت و مرگ ناشی از سوانح ترافیکی تاثیر مثبت داشته باشد. عدم تاثیر قانون جدید در بعضی از استان های کشور باید بررسی شود.

هر ساله تصادفات رانندگی زیادی به دلیل خواب آلودگی و عدم تمرکز حواس راننده در سراسر دنیا رخ می دهد که خسارت های جانی و مالی فراوانی به همراه دارد. یکی از روش های تشخیص خواب آلودگی و عدم تمرکز حواس، استفاده از سیستم های نظارت چهره راننده است. سیستم های نظارت چهره راننده با دریافت تصاویر از دوربین و پردازش آنها، نشانه های خستگی و عدم تمرکز حواس را از چهره استخراج می کنند. در این مقاله یک سیستم نظارت چهره راننده طراحی شده است که با استخراج نشانه های خستگی و عدم تمرکز حواس از ناحیه چشم، کاهش هوشیاری راننده را تخمین می زند. در این سیستم دو ویژگی شامل 1-درصد بسته بودن چشم (PERCLOS) و 2-نرخ پلک زدن، از تصاویر چهره استخراج می شود. هر دو ویژگی استخراج شده می تواند در تشخیص خواب آلودگی و عدم تمرکز حواس راننده مورد استفاده قرار گیرد. نتایج آزمایش ها بر روی فیلم های تهیه شده در محیط واقعی و آزمایشگاهی نشان می دهد که روش پیشنهادی دقت بسیار خوبی در استخراج ویژگی و تشخیص کاهش هوشیاری راننده دارد.

رشد میزان مرگ و میر ناشی از حوادث رانندگی نگرانی ها و تلاش های فراوانی را در راستای شناسایی و کنترل علل وقوع تصادفات از سوی مراجع مسوول برانگیخته است. هرچند اعتقاد کلی بر این است که در حوادث رانندگی عامل انسانی نقش اصلی را ایفا می کند، لکن هنوز مجادلاتی در این زمینه وجود دارد. در حمل و نقل جاده ای، خستگی یکی از مهمترین و اصلی ترین عامل خطای انسانی است که می تواند باعث حوادث مرگبار شود. خستگی به دلیل ناشناخته بودن و مشکل بودن تشخیص آن به عنوان عامل دخیل در تصادفات، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. خستگی در حالت کلی به معنای تحلیل و زوال انرژی فرد است و می تواند از نوع جسمی و یا روحی و روانی باشد. خستگی راننده منجر به ضعف توانایی او در رانندگی و تصمیم گیری صحیح می شود که می تواند تبعات مخاطره آمیزی به همراه داشته باشد. خستگی با علائمی از قبیل کندی عکس العمل، انحراف از مسیر مستقیم، کاهش اثر ترمز، سنگینی پلک ها و خواب آلودگی بروز می کند. نقش پارامترهای مکان و زمان نیز به طور مجزا مورد بررسی قرار گرفته است. بیشترین تصادفات با عامل خستگی در ساعت 00 الی 06 بامداد و نیز 14 الی 16 اتفاق می افتد و مطابق انتظار، جاده های برون شهری دوطرفه، یکی از محتمل ترین نقاط برای وقوع تصادفاتی است که عامل آن خستگی رانندگان است. نصب تابلوهای حاوی پیام های هشدار دهنده خطرات ناشی از رانندگی در حالت خستگی و مدیریت خستگی، طرح هندسی مناسب راه ها، نظارت قانونی و سیستم هشدار دهنده و سیستم های فنی وسایل نقلیه و الزام استراحت برای رانندگان در طول مسیر با پیش بینی مکان استراحت از جمله این عوامل هستند.

ارتباط بین کیفیت زندگی، ایمنی و کاهش ضایعات و هزینه های ترافیکی و مخصوصا تصادفات با شاخص توسعه پایدار قبلا تاکید شده است. بر ارزش حیات و عمر انسان تعاریف و فلسفه ها و دیدگاه های گوناگون وجود دارد. در میان شیوه های مختلف ارزیابی اقتصادی تصادفات ترافیکی، شیوه «سرمایه انسانی» با وجود نارسایی که دارد همچنان در کاربرد پیشتاز است. در ایران این شیوه و شیوه «دیه» همچنان بیشترین کاربردها را دارند. وجود قانون، مقررات و دستورالعمل های به روز و استفاده از تکنیکهای ویژه، ارزیابی و ممیزی خطر قبل از اجرای طرح ها به همراه مجموعه ای از اقدامات مدیریتی و مشارکتهای مردمی و تحقیق و مطالعات سبب شده موفقیت های چشمگیری در ارتقا ایمنی جاده ای و کاهش ناشی از تصادفات نصیب کشورهای توسعه یافته شود. این اقدامات و تکنیک ها می تواند با پشتوانه قانون و مقررات و دستورالعملها در دستور کار طراحان و مجریان و مدیران بومی و محلی قرار گیرد. از تجارب کشورهای توسعه یافته می توان به نفع ایمنی جاده ای ایران بهره برداری کرد. در زمینه معرفی شیوه ارزیابی، تعریف تصادفات منجر به قتل، اقلام در برگیرنده هزینه تصادفات و قوانین و مقررات و دستورالعملهای کاربردی و کنترلی در مقیاس ملی کاستی وجود دارد. میزان هزینه های ترافیکی و تصادفات و انچه که بر مردم و مسوولین ترافیک تحمیل می شود بسیار بیشتر از مقادیری است که اعلان و یا تصور می شود.

مطالعه قبل و بعد یکی از روش های ارزیابی اثرات اقدامات ایمن سازی به شمار می رود. در این روش ارزیابی معمولا از شاخص تعداد تصادفات برای مقایسه شرایط قبل و بعد از اجرای اقدام ایمن سازی استفاده می شود. بدین ترتیب ارائه روشی برای ارزیابی اثر اقدام ایمن سازی بر سهم تصادفات منجر به جرح، در مواردی که هدف از ایمن سازی، کاهش تصادفات منجر به جرح است، ضرورت می یابد. مهم ترین بخش مطالعات قبل و بعد پیش بینی تصادفات با فرض عدم اجرای اقدام ایمن سازی است. در این پیش بینی بایستی، تغییرات تاثیر گذار بر شاخص های پیش بینی در گذر زمان لحاظ شود. در این مطالعه ضریب اصلاحی مبتنی بر آمار کل تصادفات برای پیش بینی مناسب تعداد تصادفات در دوره بعد از اجرای اقدام پیشنهاد شده است. این ضریب در یک مطالعه موردی برای اثر سنجی تاثیر بستن کمربند بر تعداد تصادفات منجر به جرح کشور کویت به کار گرفته شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که به کارگیری این ضریب اصلاحی اثر قابل انتظار بستن کمربند را به دست می دهد.