راهور
سال:1391 | دوره:9 | شماره:17 |تعداد مقالات:7

امروزه رشد و توسعه فیزیکی سریع و پرشتاب شهرها تحولات چمشگیری را در کیفیت کالبدی و کارکردی آنها سبب شده است و به تبع آن معضلات، مشکلات و نیازهای جدیدی را در عرصه برنامه ریزی شهری مطرح کرده است. شهر کرمانشاه نیز به عنوان یکی از کلان شهرهای ایران، از این قاعده مستثنی نبوده که با توجه به توسعه بدون برنامه آن در سال های اخیر و تمرکز و تراکم بیش از حد انواع کاربری های به ویژه کاربری ها و خدمات درمانی در بخش مرکزی مسائل و مشکلاتی از جمله نارسایی در شبکه حمل و نقل، کمبود پارکینگ و ... مواجه است که با توجه به ارتباط دوجانبه بین ساختار فضایی و کالبدی و سیستم های حمل و نقل موجود به عنوان عامل ارتباط دهنده کاربری ها در شهر به عنوان تعیین کننده رفتار ترافیکی و میزان ترافیک شهری باید مورد توجه جدی قرار بگیرند. این تحقیق با هدف شناخت پیامدهای توزیع نامناسب کاربری ها (خدمات پزشکی) بر ترافیک شهری و چند و چون آن در مرکز شهر کرمانشاه صورت پذیرفته است. نوع پژوهش توسعه ای - کاربردی و روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی از نوع پیمایش بوده است. روش گردآوردی داده ها اسنادی، پرسشنامه ای بوده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مکان یابی کاربری های بهداشتی - درمانی در سطح شهر کرمانشاه بر اساس اصول و ضوابط شهرسازی و برنامه ریزی نبوده و از بخشایش مناسبی برخوردار نیستند؛ به طوری که تمرکز بسیار زیاد این کاربری ها در محدوده ای از بخش مرکزی شهر سبب تداخل شعاع کارکردی آنها در این منطقه و عدم دسترسی مناسب محدوده وسیعی از دیگر مناطق شهری به این نوع کاربری ها شده است. همچنین این تمرکز، بیشترین تاثیر را در جذب سفرهای روزانه به این بخش از شهر داشته است. به طوری که بیشتر مشکلات ترافیکی بخش مرکزی شهر ناشی از همین امر است.

تصادفات ترافیکی در حال حاضر به صورت یک معضل اجتماعی در سطح جهان مطرح است که همه ساله جان تعداد زیادی از مردم را گرفته و هزینه های اقتصادی بزرگی را به جامعه وارد می کند. در کشور ما نیز این موضوع به مشکلی بزرگ و مهم تبدیل شده است؛ به گونه ای که ایران به لحاظ تصادف ها و سوانح جاده ای و ترافیکی به عنوان یکی از کشورهای دارای بیشترین موارد تصادف و مرگ و میر ناشی از آن معرفی شده است. با توجه به این که بزرگراه های شهری سهم بسزایی از تردد و سفرهای شهری را به خود اختصاص می دهند، بنابراین در این تحقیق علل تصادفات بزرگراه های شهر اصفهان در سال های 88 و 89 مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی علل تصادفات در بزرگراه های درون شهری اصفهان است و هدف دیگر آن تعیین سهم هر یک از عوامل موثر در بروز تصادفات در بزرگراه ها، تحلیل توزیع و پراکنش فضایی تصادفات رخ داده در بزرگراه های مورد مطالعه و ارائه راهکارهایی برای کاهش عوامل تاثیرگذار در بروز تصادفات است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی از نوع پیمایشی بوده که در قالب تحلیل های همبستگی و خی دو و تحلیل فضایی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به انجام رسیده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشترین دلایل تصادف در بزرگراه های درون شهری اصفهان، عدم توجه به جلو (14.6 درصد)، عدم رعایت حق تقدم (12.2 درصد) و عدم رعایت فاصله طولی (9 درصد) است. در این میان سبقت و سرعت غیر مجاز بیشترین تصادفات فوتی در بزرگراه ها را به خود اختصاص داده اند.

علت اصلی بسیاری از تصادفات انسان بوده و در اکثر این موارد، راننده دچار تخلف شده است. با توجه به هزینه های سنگین تصادفات ترافیکی و اختصاص بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی کشور به این امر، لازم است تا تخلفات ترافیکی و در نتیجه تعداد تصادفات در کشور کاهش یابد. یکی از مهمترین ابزار موجود برای این منظور، جریمه کردن رانندگان متخلف است. جریمه ها دارای انواع و میزان متفاوتی بوده و تعیین نوع و میزان جریمه دارای اهمیت زیادی است. هدف از این تحقیق، بررسی سطح جریمه های نقدی و غیر نقدی در ایران، نسبت به 14 کشور مبنای انتخاب شده می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان جریمه های نقدی در ایران نسبت به سایر کشورها پائین اما نسبت جریمه ها به درآمد متوسط افراد جامعه به نسبت زیاد است. با این حال، تعداد زیاد تخلفات ترافیکی در ایران و هزینه بالای ناشی از تصادفات، بالاتر بودن میزان نسبت جریمه به درآمد افراد جامعه را توجیه می نماید. حتی برای کاهش تعداد تخلفات می توان میزان این جریمه ها را برای دوره های کوتاه مدت و میان مدت افزایش داد تا رعایت قوانین و مقررات ترافیکی به عنوان یک هنجار و عادت در جامعه تبدیل شود. همچنین بررسی جریمه های غیرنقدی در ایران در مقایسه به کشورهای مبنا، نشان می دهد که این جریمه ها نیاز به بازنگری و مطالعات کارشناسی دارد، تا قوانین سخت گیرانه تری با جزئیات بیشتر در این رابطه وضع شود. اهمیت کار بر روی امتیازهای منفی، به دلیل تاثیرگذاری بیشتر این جریمه ها و وابسته نبودن آنها به سطح درآمد افراد جامعه است.

در ایران پس از سال ها قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی مورد بازنگری قرار گرفت. این مطالعه با هدف تعیین نظرات ذی نفعان مربوطه از جمله رانندگان، پلیس حاضر در صحنه، کارشناسان و خبرگان مرتبط در مورد قانون جدید رسیدگی به تخلفات رانندگی کشور انجام شد. مطالعه حاضر از نظر نوع تحقیق کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع پیمایشی است. در این مطالعه 801 نفر شامل 241 کارشناس و متخصص حمل و نقل و 560 راننده وسیله نقلیه شخصی و عمومی مورد بررسی قرار گرفتند. از پرسشنامه های محقق ساخته که جداگانه برای رانندگان و کارشناسان تهیه شده بود استفاده شد. انتخاب رانندگان به صورت تصادفی هدفمند و سهمیه ای به نسبت توزیع رانندگان در محورهای بین شهری و بقیه در محورهای درون شهری بودند.یافته ها: این تحقیق نشان داد که میانگین سنی کارشناسان و خبرگان ترافیکی 35.5±8.6 و میانگین سنی رانندگان مورد بررسی 37.8±10.5 بود. به نظر افراد مورد مطالعه مهمترین برتری قانون جدید و بالاترین تاثیر به ترتیب مربوط به افزایش مبلغ جریمه، درج امتیاز منفی و توقیف خودرو به علت دو تخلف همزمان حادثه ساز است. در خصوص سازگاری میزان جریمه با درآمد 70.9 درصد از کارشناسان و خبرگان آن را ناسازگار عنوان کرده اند. 75.9 درصد از کارشناسان و خبرگان و 66.8 درصد از رانندگان رضایت بالا و متوسط از قوانین جدید راهنمایی و رانندگی داشتند. بین میزان جریمه با سطح درآمد جامعه و میزان رضایت از قوانین جدید راهنمایی و رانندگی ارتباط معناداری منفی مشاهده شد (r=-0.28 و p<0.001). بین کاهش تخلف رانندگی و میزان رضایت از قوانین جدید ارتباط معناداری منفی مشاهده شد (P<0.001 و r=-0.25).نتایج این تحقیق نشان می دهد که قوانین جدید راهنمایی و رانندگی کشور فرصت های ارزشمندی را برای کاهش تخلف و جرح و فوت ناشی از سوانح ترافیکی ایجاد کرده است و نظر مثبت اکثر رانندگان، کارشناسان و متخصصان عرصه ترافیک از قانون جدید که می تواند حامی مناسبی برای اثربخشی بیشتر این قانون در کشور باشد. اعمال جدی، کامل و مستمر اجرای قوانین جدید توسط پلیس، به روز کردن مستمر قانون و افزایش رضایتمندی کاربران، نکته ای اساسی در افزایش موفقیت این قانون در پیشگیری از تخلف و جرح و فوت ناشی از سوانح ترافیکی کشور است.

مطالعه حاضر به منظور بررسی و شناسایی راهکارهای مدیریتی برای حل معضلات ترافیکی شهرستان تنکابن از شهرهای شمالی استان مازندران انجام شد. جامعه آماری مطالعه حاضر، کلیه رانندگان وسایل نقلیه سواری شخصی و عمومی شهرستان تنکابن تشکیل می دهند و برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری طبقه بندی شده استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد، سهم وسایل نقلیه شخصی بالغ بر 95 درصد و سهم وسایل نقلیه عمومی تنها 5 درصد خودروهای موجود در شهرستان تنکابن را به خود اختصاص داده اند. همچنین کلیه مسایل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی و اجرایی شهروندان و موقعیت جغرافیایی محیط مورد مطالعه، به عنوان عوامل موثر در ایجاد معضل ترافیک، نقش بسزایی دارند. به طوری که ابزار گردآوری اطلاعات این مطالعه، مصاحله و پرسشنامه است. مردم تمایل شدیدی به داشتن وسیله نقلیه شخصی دارند.

بی توجهی به مقررات راهنمایی و رانندگی و قانون گریزی همواره یکی از علل بروز مشکلات، معضلات و حوادث ترافیکی در همه جوامع است که بسته به بافت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی جوامع، میزان و نوع آن متفاوت خواهد بود. گرچه در بروز تخلفات رانندگی عوامل محیطی نیز دخیل می باشد، اما علل انسانی علاوه بر این که به عنوان اصلی ترین عامل بروز علت تخلفات است می تواند عاملی موثر در جهت تعدیل و رفع سایر نواقص و کمبودها باشد. این مقاله با کاربرد عملی داده کاوی در داده های تخلفات ترافیکی بررسی کرده است که شناسایی رانندگان پرخطر چگونه انجام شده و آیا می توان با دانستن سوابق تخلفاتی و مشخصه های فردی و محیطی، آنان را شناسایی و قوانین لازم را برای کاهش تخلفات ترافیکی تدوین و اجرا کرد. در اجرای روش دسته بندی در داده کاوی دو تکنیک شبکه های عصبی و درخت تصمیم در اطلاعات تخلفات به کار گرفته شد و در انتها برای بهبود نتایج از رویکرد ترکیبی، متشکل از تکنیک خوشه بندی و درخت تصمیم استفاده شده است. نتایج این تحقیق اهمیت داده کاوی در دامنه تخلفات ترافیکی و دیگر مشخصه های رانندگان نشان داد.

در میان کاربران معابر شهری، عابران پیاده به عنوان آسیب پذیرترین گروه ها که در معرض خطرات زیادی می باشند، محسوب می شوند. زیرا تصادف یک وسیله نقلیه با عابر پیاده تقریبا به طور اجتناب ناپذیری منجر به جرح یا مرگ عابر پیاده می شود. از سوی دیگر، تمامی شهروندان در طول روز حداقل یک بار از این مد حمل و نقلی استفاده می کنند. بنابراین توجه، تامین و افزایش ایمنی این دسته از شهروندان از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و همواره یکی از دغدغه های مدیران شهری است. ایمنی عابران پیاده مقوله ای است که بایستی در کنار مطالعات حمل و نقل و ترافیک شهری مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. تحقیقات نشان می دهد که بهبود تجهیزات ایمنی عابر پیاده به خصوص در گذرگاه های عرضی تاثیر بسزایی در افزایش ایمنی و کاهش تصادفات عابران دارد. بنابراین لحاظ کردن موارد آیین نامه های شهری در طراحی و مکان یابی گذرگاه های عابران پیاده بسیار حائز اهمیت می باشد. در تحقیق حاضر، ضمن ارائه ضوابط مربوط به گذرگاه های عرضی تردد عابران پیاده، نواقص آنها شناسایی شده و دسته بندی می شود. سپس با مطالعه موردی بر روی گذرگاه های عرضی معابر شریانی منطقه 3 شهرداری تهران، که از طریق مطالعه میدانی و کتابخانه ای حاصل شده، میزان فراوانی هر نقص مشخص شده و ارزیابی مناسبی از وضعیت گذرگاه ها احصا شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که می توان چهار اولویت؛ علایم افقی و عمودی، استانداردهای تیپ تقاطعات، احداث گذرگاه، گذرگاه برجسته و رعایت استاندارد علائم برجسته، اصلاح امکان نامناسب گذرگاه ها و رعایت فاصله مناسب و رعایت استاندارد سرعت کاه، استاندارد امتداد جداول و نصب چراغ چشمک زن و ... برای رفع نواقص گذرگاه های عرضی عابران پیاده تدوین و تبیین کرد.