پایش
سال:1391 | دوره:12 | شماره:1 |تعداد مقالات:17

رویکرد نظام ملی نوآوری به صورت ویژه ای در نقشه جامع علمی کشور، در حوزه سلامت مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه سعی شده تا با انجام نگاشت نهادی در نظام نوآوری سلامت ایران، ارتباطات مختلف سازمان های اصلی درگیر در نظام ملی نوآوری سلامت کشور بررسی و راهکارهایی برای اصلاح آن پیشنهاد گردد.پژوهش حاضر، پژوهشی کاربردی است که با استفاده از روش کیفی ـ توصیفی و به صورت مقطعی انجام شد. این پژوهش در 4 مرحله شامل شناسایی سازمان های فعال در لایه های نظام ملی نوآوری سلامت کشور، تعیین نحوه فعالیت سازمان های فعال، شناسایی ارتباطات مختلف بین سازمان های مختلف فعال و نهایتا شناخت نارسایی های نظام نوآوری بخش سلامت کشور انجام شد. به منظور تحلیل داده ها از جداول نگاشت نهادی، روش تحلیل شبکه های اجتماعی، چارچوب پذیرفته شده OECD و روش تحلیل محتوا استفاده گردید.یافته های پژوهش نشان داد که ارتباط مالی در لایه های بالاتر به نسبت قوی تر بوده، اما در حد فاصل انجام پژوهش و به کارگیری از نتایج، این ارتباط افت پیدا می کند. در زمینه ارتباط اداری، شدت و تمرکز این ارتباطات در لایه های بالایی بیشتر بود. بیشتر این ارتباطات از نوع عمودی بوده و ارتباطات افقی کمی مشاهده شد.در زمینه ارتباط مشاوره ای، شدت این نوع ارتباط در میان سازمان های لایه های میانی بهتر و بیشتر بود. به طور کلی می توان چنین نتیجه گرفت که نقایصی در لایه های مختلف کارکردی نظام ملی نوآوری در بخش سلامت کشور وجود دارد که این نقایص چه در تعداد و نوع فعالیت سازمان ها و چه در نوع ارتباط موجود بین این سازمان ها به چشم می خورد و جا دارد به منظور ارتقای نوآوری در بخش سلامت کشور و تحقق اهداف چشم انداز 20 ساله در بخش سلامت به این نقایص توجه جدی مبذول داشت.

محدودیت منابع در بخش سلامت خصوصا منابع انسانی یکی از عوامل مؤثر در سهمیه بندی تقاضا و ایجاد صف انتظار برای دریافت خدمات است. بررسی زمان انتظار و عوامل مؤثر بر آن نقش مهمی در شناسایی وضعیت منابع ارائه خدمت و مدیریت بهتر نظام ارائه خدمت ایفا می کند. در این مقاله زمان انتظار پزشکان متخصص غدد جهت اولین ویزیت مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.این مطالعه از نوع «مقطعی» و جمعیت هدف آن پزشکان فوق تخصص غدد کشور بود. نمونه گیری به روش آسان از بین متخصصان شرکت کننده در همایش سالانه غدد سال 1387 انجام گرفت. 24 نفر اقدام به تکمیل پرسشنامه نمودند. داده ها به وسیله پرسشنامه خود ایفا جمع آوری شدند. این پرسشنامه خودساخته بوده و روایی ظاهر و محتوی آن با استفاده از نظرات متخصصان این رشته بررسی و تأیید شده بود. بررسی یافته های حاصل از نظرات متخصصان حاکی از آن بود که میانه و متوسط زمان انتظار بیماران جهت اولین ویزیت توسط متخصصان غدد به ترتیب 15 و 30 روز (135-0 روز) است. 41.7 درصد از پزشکان مورد مطالعه امکان افزایش زمان ارائه خدمات بالینی را به طور متوسط 10.8 ساعت در هفته اعلام کردند و متوسط زمان انتظار مراجعین به این گروه حدود 14 روز بود. از بین عوامل مورد بررسی، فقط تعداد اشتغال با متوسط زمان انتظار پزشکان ارتباط داشت. (P=0.027) یافته های این مطالعه نشان می دهد که با افزایش تعداد متخصصان زمان انتظار کاهش نخواهد یافت. درضمن بالا بودن متوسط زمان انتظار برخی از متخصصان غدد مورد مطالعه می تواند ناشی از توزیع نامناسب بیماران بین پزشکان باشد. چنین به نظر می رسد که دلیل ازدحام برخی مطبها تقاضای بیشتر بیماران برای مراجعه به پزشکی خاص است نه کمبود نیروی انسانی.

تحولات تکنولوژیک، گرایش های اقتصادی و دیدگاه های زیبایی شناسی خاص، سبب گردیده است که به منظر شهری، فضای باز عمومی و روابط اجتماعی بین شهروندان و به ویژه به تأثیر کیفیت این فضاها در سلامتی ساکنان توجه کمتری شود. این وضعیت موجب شده است شهرها، مراکز محلات و واحدهای همسایگی و مجتمع های مسکونی به سرچشمه بروز ناراحتی های جسمی و روانی برای ساکنان آنها، تبدیل گردد. تحقیق حاضر با تمرکز بر عناصر تشکیل دهنده فضاهای عمومی باز شهری و تأثیر آن بر کیفیت روابط بین شهروندان پایه ریزی شده است، تا رابطه زندگی سالم را با کیفیت فضاهای باز شهری و واحدهای همسایگی، بررسی نماید.در پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه نمونه های مورد مطالعه ای پرداخته و برای بررسی و کنکاش مسایل و مطالب مورد نظر، از روش تحلیل محتوایی و بررسی تطبیقی استفاده شده است. اطلاعات لازم از طریق مطالعات اسنادی، میدانی، مشاهده توصیفی، عکس و نقشه های تفصیلی منطقه به دست آمده است. پس از تجزیه تحلیل و بررسی تطبیقی معیارهای ارتقای سطح سلامت و تعاملات اجتماعی با نمونه های موردی، به نقد این دو مجموعه پرداخته شده است.در نهایت آن چه که نتیجه گیری می شود پاسخی است به این که چه عناصری در منظر شهری سبب ایجاد هنجارهای اجتماعی و سلامت شهروندان می گردد.

تأثیر روزه داری بر وضعیت کنترل دیابت هنوز کاملا مشخص نیست؛ چراکه تغییرات شیوه زندگی از جمله تغییر زمان و دوز مصرف دارو، تغییر چرخه خواب و بیداری، فعالیت فیزیکی و رژیم غذایی فرد از جمله مواردی هستند که در روزه داری ماه رمضان رخ داده و می توانند موجب عدم تعادل متابولیک شود؛ چنانچه برخی مطالعات افزایش خطر هیپرگلیسمی و هیپوگلیسمی را نشان داده اند. بنابراین، لازم است در ابتدا با بررسی شواهد علمی موجود در خصوص بی ضرر بودن و اجازه روزه داری در طیف گسترده ای از بیماران دیابتی با سطوح مختلف کنترل متابولیک تصمیم گیری شود و سپس تغییرات مناسب دارویی برای کنترل هرچه بهتر دیابت در این ایام شناسایی شده و مورد استفاده قرار گیرند. در این مقاله مروری، نتایج مطالعات مختلف در ارتباط با اثرات روزه داری بر کنترل متابولیک بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 جمع بندی و ارائه شده است. واژه های "Ramadan"، "Ramadan Fasting"، "Islamic Fasting"، Fasting in Ramadan"، Calorie Restriction، Fasting و Starvation به همراه Diabetes Mellitus، Hyperglycemia، Hypoglycemia، Ketoacidosis، Glucose، در پایگاه های علمیPubMed ، SID (Scientific Information Database)، و برخی مقاله های منطقه ای مورد جستجو قرار گرفته و همه مقالات موجود (مقطعی توصیفی ـ تحلیلی، کوهورت، کارآزمایی بالینی و مقالات مروری) از سال 1957 تا 2010 جمع آوری شد و اطلاعات موجود در 87 مقاله مرتبط مورد استفاده قرار گرفت. در بیماران مبتلا به دیابت بی ضرر بودن روزه داری بر اساس کنترل قند خون در محدوده طبیعی تعریف می شود. در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 که دچار عوارض مزمن دیابت نشده اند و قادر به مراقبت از خود هستند، به شرط آموزش مناسب، تنظیم زمان و دوز دارو، کنترل رژیم غذایی، فعالیت فیزیکی و SMBG یا اجازه روزه داری داده می شود. تصمیم گیری برای اجازه روزه داری در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و یا استفاده کنندگان از انسولین باید با احتیاط انجام شود. چراکه این افراد مستعد هیپوگلیسمی هستند. در صورت روزه داری، تنظیم زمان، نوع و دوز انسولین مصرفی به کنترل دقیق تری نیاز دارد.

در خیابان ها و جاده های سراسر دنیا روزانه 3000 نفر می میرند و 30000 نفر به طور جدی دچار آسیب می شوند. این پژوهش با استفاده از سری های زمانی الگویی برای پیش بینی حوادث رانندگی ارائه خواهد داد.این مطالعه تحلیلی به بررسی روند زمانی بروز حوادث بر حسب ماه در 24 ماه از ابتدای فروردین سال 1387 تا پایان اسفند سال 1388 در بیمارستان دولتی اصلی شهرستان مسجد سلیمان پرداخته است. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS و Minitab مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. به منظور تعیین الگوی آماری روند آسیب های ترافیکی از روش Times Series استفاده شد. به منظور برازش یک الگوی خطی برای پیدا کردن روند میزان بروزحوادث ترافیکی، الگوهای خطی ARMA Box-Jenkins مورد ارزیابی قرار گرفته و در انتها الگوی اتورگرسیو (Autoregressive) جهت پیش بینی انتخاب گردید.از تعداد 1210 بیمار حادثه دیده مراجعه کننده به بیمارستان، تعداد 78.5 درصد (950 نفر) مرد بودند. میانگین سن آسیب دیدگان برابر با (17.08±) 30.57 سال بود. بیشترین فراوانی نسبی (35.1%) مربوط به گروه سنی (29-20) سال بود. سیر ماهیانه بروز تصادفات از الگوی اتورگرسیو مرتبه اول تبعیت می کرد. بروز حوادث، دارای روند صعودی و میانگین افزایش ماهیانه آن حدود 0.7 نسبت به ماه های قبلی بود.فراوانی حوادث در مردان جوان که نقش فعالی را در امور اجتماعی و اقتصادی بر عهده دارند، بیشتر بود. این مسئله به ویژه با وجود روند افزایشی که مشاهده شد، قابل تأمل و نیازمند توجه و بررسی بیشتری است.

کودکان عابر پیاده بیش از هر گروه سنی دیگر دچار سانحه ترافیکی می شوند. یک دلیل مطرح شده برای نرخ بالای حوادث ترافیکی کودکان، قدرت ضعیف آنها در درک خطر است. توانایی درک خطر با سن افزایش می یابد.هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثربخشی آموزش داستان گویی و مدل رومیزی بر افزایش یکی از توانایی های لازم کودکان برای عبور از خیابان یعنی شناسایی مکان های ایمن و ناایمن بود و این که کدام نوع آموزش اثربخش تر است. شصت کودک 6 تا 7 ساله و بیست کودک 9 ساله در این تحقیق شرکت جستند. کودکان 7-6 ساله به طور تصادفی و مساوی در سه گروه، آموزش از طریق داستان گویی، مدل رومیزی و کنترل قرار گرفتند.توانایی کودکان پیش دبستانی در شناسایی مکان های ایمن و ناایمن به وسیله تصاویری از مکان های خیابانی در دو مرحله پیش و پس از ارائه آموزش و توانایی کودکان 9 ساله یک بار اندازه گیری شد. آموزش برای هر دو گروه داستان گویی و مدل رومیزی در چهار جلسه انجام گرفت. طی آموزش به آنها مفاهیم خطر چون محدودیت دید و چند طرفه بودن خیابان ها ارائه شد.نتایج نشان داد توانایی درک خطر کودکان پیش دبستانی آموزش دیده افزایش یافت. نمرات آنها در پس آزمون به طور معنادار بیش از گروه کنترل و برابر با نمرات کودکان 9 ساله بود. همچنین از بین دو طریق آموزش، مدل رومیزی مؤثرتر بود.مطالعه نشان می دهد که آموزش می تواند توانایی درک خطر کودکان پیش دبستانی را افزایش دهد و سطح آنها را به کودکان 9 ساله برساند. از نتایج می توان در جهت طراحی برنامه های آموزشی مناسب با استفاده از روش کم هزینه و ایمن مدل رومیزی بهره برد.

افزایش و بهبود صلاحیتهای بالینی دانشجویان در شرایط رشد فزاینده دانش بشر، اهمیت توجه به پرورش مهارت های بالینی دانشجویان را روشن نموده است در این راستا استفاده از راهبرد بازاندیشی به عنوان یک راهکار توصیه شده است. چهل و دو نفر از دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهرستان شیراز داوطلبانه در این پژوهش شرکت نمودند .این افراد پس از شرکت در یک جلسه توجیهی در آزمون مهارت های بالینی شرکت نمودند؛ سپس به صورت تصادفی به دو گروه (21) نفری آزمون و کنترل تقسیم شدند. گروه کنترل در برنامه های معمول بالینی تنظیم شده و گروه آزمون، علاوه بر شرکت در برنامه های معمول بالینی در برنامه مداخله این پژوهش نیز شرکت نموده، پس از آن به مدت دوازده هفته به بازاندیشی پرداختند. در پایان دو گروه مجددا در آزمون مهارت های بالینی شرکت کردند. نتایج به دست آمده از این آزمون مبنای تحلیل آماری بوده و برای تحلیل داده ها از آزمون تی استفاده شد. نتایج پژوهش مؤید تأثیر بازاندیشی بر صلاحیتهای بالینی بود. یافته ها تفاوت دانشجویان دو گروه را از نظر کسب مهارت های بالینی مورد تأیید قرار داد. با توجه به اینکه آزمون مهارت های بالینی یک آزمون اختصاصی برای اندازه گیری مهارت های بالینی است تغییر به دست آمده در نتیجه یک روش آموزشی یافته ارزشمند است که لزوم استفاده از راهبرد بازاندیشی را در برنامه های آموزشی تصریح می نماید.

اختلال عملکرد جنسی در بیماری مالتیپل اسکلروزیس (Multiple Schlerosis-Ms) شایع بوده، و بررسی اختلال مذکور در این بیماری مورد غفلت واقع شده است. این مطالعه به منظور شیوع اختلال عملکرد جنسی و عوامل مستعدکننده آن در بیماران زن مبتلا به بیماری مالتیپل اسکلروزیس انجام شد. در این مطالعه مقطعی، کلیه زنان مراجعه کننده به دو کلینیک تخصصی MS واقع در شهر تهران، مورد بررسی قرار گرفتند. گردآوری اطلاعات در زمینه عملکرد جنسی بیماران و میزان گستردگی ناتوانی فیزیکی بیماران به ترتیب با استفاده از دو پرسشنامه شاخص عملکرد جنسی زنان و مقیاس گستردگی ناتوانی فیزیکی بیماران انجام شد. در این مطالعه مقیاس خصوصیات بالینی و میزان ناتوانی بیماری توسط متخصص مغز و اعصاب ارزیابی گردیدند. به منظور تحلیل داده ها از روشهای آماری توصیفی، تحلیل رگرسیون لجستیک یک و چند متغیره استفاده شد. میانگین سن 226 شرکت کننده در مطالعه حاضر (8.07±) 35.77 سال بود و 125 نفر (55.3 درصد) دارای اختلال کارکرد جنسی بودند. شایعترین اختلال مربوط به حوزه تهییج جنسی (44.2 درصد) و کمترین فراوانی مربوط به اختلال کارکرد درد جنسی ( 12.8درصد) بود. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره بیانگر آن بود که در بین متغیرهای دموگرافیک شانس ابتلا به وقوع اختلالات کار کرد جنسی، درسطح درآمد ناکافی 3.9 برابر و با تعداد فرزندان بیش از 3 نفر، نیز احتمال وقوع 4.6 برابر افزایش می یابد. از بین خصوصیات بالینی در مواردی که روند بیماری پیشرونده بود احتمال وقوع اختلال مذکور 3 برابر افزایش یافت. با توجه به شیوع اختلالات کارکرد جنسی و با در نظر گرفتن عوامل مرتبط با آن در زنان مبتلا به بیماری MS می توان نسبت به طراحی و اجرای برنامه های مشاوره و توانبخشی مسائل جنسی بعنوان بخشی از مراقبتهای جامع بیماران مبتلا به MS اقدام نمود.

پژوهش حاضر مطالعه ای روش شناختی است که با هدف ترجمه و تعیین روایی و پایایی پرسشنامه 5 بعدی و 19 گویه ای سنجش کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آنژین صدری (Seattle Angina Questionnaire) انجام گرفته است. پس از کسب مجوز از طراح ابزار، ترجمه بر اساس پروتکل پروژه بین المللی ارزیابی کیفیت زندگی انجام گرفت. سپس روایی صوری، محتوا، سازه و ملاکی پرسشنامه تعیین گردید. به منظور تعیین روایی سازه از مقایسه گروه های شناخته شده (بیماران با و بدون درد قفسه سینه) و برای تعیین روایی ملاکی، از پرسشنامهSF36 استفاده شد. تعیین پایایی ابزار با تحلیل همسانی درونی و روش آزمون باز آزمون انجام شد. به این منظور 100 بیمار مبتلا به آنژین صدری بستری یا سرپایی مراجعه کننده به دو مرکز آموزشی درمانی منتخب شهر قم، در مطالعه شرکت نمودند. نتایج تحلیل مقایسه گروه های شناخته شده نشان داد که میانگین کیفیت زندگی بیماران بدون درد علامت قفسه سینه در تمامی ابعاد بالاتر و در بیشتر ابعاد معنی دار بود. همبستگی بالا و معنی دار بین اکثر نمرات حاصل از دو پرسشنامه SAQ و SF-36 روایی ملاکی آزمون را مورد تأیید قرار داد. آلفای کرونباخ در محدود 0.59تا 0.85 و ضریب پایایی آزمون مجدد (ICC) در دو بار اجرا و به فاصله 2 هفته، در تمام ابعاد بیشتر از 0.90 بود. بر اساس یافته های این مطالعه،SAQ  ابزاری پایا و رواست و می تواند جهت اندازه گیری پیامد سلامت در بخش های پژوهشی و درمانی مورد توجه قرار گیرد. پیشنهاد می شود در مطالعات آتی، محققان بر روی نمونه های بیشتر و گروههای مختلف بیماری های عروق کرونر تمرکز داشته باشند.

برای ارزیابی نیازهای اعضای خانواده بیماران واحد مراقبت ویژه، استفاده از ابزاری معتبر و پایا ضروری است. این مطالعه با هدف ترجمه و اعتباریابی نسخه فارسی پرسشنامه 5 بعدی و 45 گویه ای سنجش نیازهای خانواده بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه آن انجام شد. پس از ترجمه و اخذ نظرات کارشناسان ادبیات فارسی، روایی صوری و محتوای پرسشنامه به صورت کیفی تعیین گردید. به منظور تعیین روایی سازه از مقایسه گروه های شناخته شده (بیماران بستری به علل غیرجراحی و جراحی) و برای تعیین روایی افتراقی، بخش های معمولی با واحد مراقبت ویژه مقایسه شدند. تعیین پایایی ابزار با تحلیل همسانی درونی در بیماران واحد مراقبت ویژه انجام شد.به این منظور 150 نفر خانواده بیماران بستری در بخش ویژه و 150 نفر خانواده بیماران بستری در بخش های عمومی در مطالعه شرکت نمودند. تفاوت معنی داری میان گروه بیماران غیرجراحی و جراحی ( (P=0.03و نیز بیماران واحد مراقبت ویژه با بخش عادی گزارش شد (. (P=0.007همبستگی مثبت و معنی داری میان تمامی ابعاد مقیاس وجود داشت (<P001،0.684≤r≤0.439). ضرائب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 0.926، در سه بعد حمایت، راحتی و نزدیکی بیش از 0.7 و در دو بعد اطلاعات و اطمینان بین 0.6 تا 0.7 بود. یافته های پژوهش، مبین روایی صوری، سازه، افتراقی و همسانی درونی ابزار بوده استفاده از پرسشنامه در تحقیقات پیشنهاد می شود.

هدف اصلی از انجام این مطالعه، مقایسه پیشگویی قصد و رفتار فعالیت جسمانی با استفاده از نظریه خودکارآمدی و نظریه رفتار برنامه ریزی شده است.این پژوهش، یک مطالعه مقطعی ـ تحلیلی با هدف تعیین پیشگویی کننده های قصد و رفتار فعالیت جسمانی بود که در آسایشگاه کهریزک شهر تهران انجام شد. نمونه مورد نظر در این مطالعه 60 نفر فرد سالمند سالم سن 60 تا 85 سال بودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه بر اساس نظریه خودکارآمدی و رفتار برنامه ریزی شده بود. داده ها بر اساس نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون تحلیل رگرسیون چند مرحله ای تجزیه و تحلیل شد.یافته های این مطالعه نشان داد که نظریه خودکارآمدی، 23.4 درصد و سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده، 35.6 درصد از واریانس قصد و نیز خودکارآمدی 21.3 درصد و رفتار برنامه ریزی شده 15.7 درصد از واریانس رفتار فعالیت جسمانی را پوشش داده اند.با توجه به نقش نظریه خودکارآمدی و سازه نگرش احساسی در پیشگویی قصد و نظریه خودکارآمدی و نگرش ابزاری در پیشگویی رفتار، نتایج این مطالعه بر لزوم توجه به مؤلفه های فوق، به منظور آموزش قصد و رفتار فعالیت جسمانی در سالمندان، تأکید می کند.

پان نوعی ماده مخدر جویدنی است که از مواد معدنی، تنباکو، ادویه جات و شیرین کننده ها تشکیل شده است. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر اثربخشی مداخله آموزشی بر محوریت باورهای عاطفی بر کاهش مصرف پان در نوجوانان 14-12 ساله شهر چابهار بود. در این پژوهش نیمه تجربی 105 نفر از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب و در دو گروه کنترل و آزمون تقسیم شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه شامل سؤالات دموگرافیک، آگاهی، نگرش، باورهای عاطفی مربوط به مصرف پان پراگ بود. که پس از بررسی روایی و پایایی جهت گردآوری اطلاعات از جامعه نمونه به کار گرفته شد. پس از جمع آوری اطلاعات اولیه مداخله آموزشی از طریق سخنرانی، همراه توزیع پمفلت و برگزاری جلسه پرسش و پاسخ و بکارگیری تصاویر ذی ربط در گروه آزمون انجام شد و بلافاصله بعد از مداخله آموزشی و نیز 3 ماه پس از آن اطلاعات مجددا جمع آوری و نهایتا با نرم افزار اماری SPSS16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. قبل از مداخله، میانگین نمرات در گروه از نظر سطح آگاهی نگرش، و باورهای عاطفی تفاوت معنی دار نداشتند. برخلاف گروه شاهد پس از آموزش، میانگین نمرات تمام متغیرهای فوق در گروه آزمون به طور معنی دار افزایش پیدا کرد. نتایج این مطالعه حاکی از تأثیر مداخله آموزشی با تأکید بر باورهای عاطفی در رفتارهای پیشگیری کننده از مصرف ماده پان پراگ در بین دانش آموزان گروه سنی 14-12 ساله شهر چابهار بود.