تحقیقات روانشناختی
سال:1388 | دوره:1 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

در این پژوهش عملی بودن، اعتبار و روایی و نرم یابی پرسشنامه هوش معنوی در دانشجویان بررسی شده است. یک گروه نمونه با حجم 489 نفر (306 نفر دختر و 192 نفر پسر) از طریق نمونه برداری تصادفی انتخاب شد. سیاهه هوش معنوی که بر پایه طیف لیکرت 4 درجه ای نمره گذاری شده، شامل 83 سوال بود. تعداد 11 سوال به دلیل همبستگی ضعیف با کل تست و 4 سوال نیز به علت بار عاملی ضعیف از کل پرسشنامه حذف شد. ضریب اعتبار سیاهه 68 سوالی از طریق فرمول کلی ضریب آلفای کرونباخ 0.909 به دست آمد. برای روایی سازه از روش تحلیل مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان می دهد 12 عامل استخراج شده، 43.9 درصد کل واریانس متغیرها را تبیین می کند. 12 عامل شامل: خودآگاهی فردی، رفتار فضیلت مآبانه، روشن فکری، حل مساله، هوشیاری، کل نگر بودن، مراقبت، پرسشگری وجودی، معنا، شهود عمیق، الوهیت و نظارت درونی است. افزون بر آن، بین میانگین نمرات هوش معنوی دختران و پسران، تفاوت معنادار مشاهده نشد.

به منظور بررسی ساختار عاملی و ویژگی های روانسنجی پرسشنامه حل مساله اجتماعی (فرم کوتاه تجدید نظر شده)، 253 دانشجوی پسر و 275 دانشجوی دختر دانشگاه های آزاد اسلامی پرسشنامه حل مساله اجتماعی (2002) و پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت (1991) را تکمیل کردند. تحلیل مولفه های اصلی، پنج عامل نظری حل مساله اجتماعی (شامل جهت گیری مثبت نسبت به مساله، جهت گیری منفی نسبت به مساله، حل منطقی مساله، سبک اجتنابی و سبک تکانشی / بی دقتی) را تایید و نتایج تحلیل عاملی تاییدی از ساختار عاملی به دست آمده را حمایت کرد. ضرایب همبستگی بین عامل های پرسشنامه حل مساله اجتماعی و پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت مبین روایی همگرای این پرسشنامه است. ضرایب آلفای کرونباخ برای عامل های جهت گیری مثبت نسبت به مساله، جهت گیری منفی نسبت به مساله، حل منطقی مساله، سبک اجتنابی و سبک تکانشی / بی دقتی، به ترتیب 0.68، 0.77، 0.71، 0.80 و 0.73 به دست آمد. نتایج پژوهش حاضر، ثبات ساختار عاملی پرسشنامه حل مساله اجتماعی و اعتبار آن را برای سنجش حل مساله اجتماعی در دانشجویان ایرانی نشان می دهد.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه اعتیاد با مولفه های هوش هیجانی پرداخت. هدف اصلی این پژوهش تعیین مولفه های هوش هیجانی پیش بینی کننده اعتیاد بود. بدین منظور 276 نفر از معتادان زن و مردی که مواد کند کننده (مانند تریاک، شیره، هروئین، و غیر کند کننده (مانند شیشه، کوکایین و حشیش) مصرف داشتند و جهت ترک اعتیاد به مراکز دولتی و خصوصی شهر اصفهان مراجعه کرده بودند، از طریق روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. افراد نمونه آزمون هوش هیجانی بار – ان (1980) و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی را تکمیل کردند. اطلاعات به دست آمده با استفاده از رگرسیون لجستیک تحلیل شد. نتایج نشان می دهد از بین مولفه های هوش هیجانی تنها مولفه حل مساله توان پیش بینی اعتیاد به مواد غیر کننده را دارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثرات درمانی روشهای درمان حساسیت زدایی با حرکت چشم و بازپردازش، درمان دارویی و شناخت درمانی در کاهش علائم اضطراب بود. برای این مقصود چهل نفر از بین مراجعان 15 تا 50 ساله که با شکایت اضطراب به مراکز مشاوره و روان درمانی مراجعه کرده بودند و نمره های بالای 55 در آزمون اضطراب اشپیل برگر (1983) داشتند، به عنوان گروه های نمونه به صورت تصادفی در چهار گروه ده نفره در گروه های حساسیت زدایی با حرکت چشم و بازپردازش، درمان دارویی، درمان شناختی و کنترل جایگزین شدند. طرح پژوهش شبه آزمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه اشپیل برگر (1983) و روشهای آماری مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل داده ها، تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی شفه بود. نتایج تحلیل کوواریانس نمرات پیش تست و پس تست اضطراب چهار گروه شرکت کننده در پژوهش نشان می دهد بین میانگین پس تست اضطراب گروههای شناختی و دارویی با میانگین پس تست اضطراب گروه حساسیت زدایی با حرکت چشم و بازپردازش تفاوت معنادار وجود دارد. به عبارت دیگر، هر سه روش درمانی در کاهش اضطراب تاثیر دارد، اما روش حساسیت زدایی با حرکت چشم و بازپردازش و شناخت درمانی نسبت به درمان دارویی از اثربخشی بیشتری برخوردار است. در اثربخشی درمانهای مورد استفاده در کاهش پس تست اضطراب بدون اثر تعامل جنس، تکنیک درمانی حساسیت زدایی با حرکت چشم و بازپردازش در کاهش علائم اضطراب بیشترین نقش را بعد از گروه شناختی و دارو درمانی در رتبه بعدی در کاهش اضطراب نشان داده است.

زودانگیختگی برای بسیاری از روانشناسان که با آسیب شناسی روانی جوانان و نوجوانان سروکار دارند، یکی از مفاهیم عمده روانشناختی به شمار می آید. اما درباره تعریف و ابعاد اصلی آن توافق چندانی وجود ندارد. در پاسخ به این عدم توافق، وایت ساید و لینام (2001) برای سنجش رفتار زودانگیختگی مقیاسی را که می تواند چهار بعد فوریت، فقدان تفکر پیشین، فقدان استمرار، و هیجان خواهی در بزرگسالان را بسنجد، توسعه دادند. این پژوهش با هدف اعتباریابی، رواسازی و تعیین ساختارعاملی مقیاس زودانگیختگی در گروه نمونه ای با حجم 484 نفر (294 دختر، 190 پسر) به روش نمونه برداری در دسترس در شهر تهران به اجرا در آمد. بر پایه ضریب همبستگی هر سوال با نمره کل مجموعه و تحلیل عاملی مواد پرسشنامه، تعداد چهار سوال حذف شد. ضریب آلفای کرونباخ برای مجموعه 42 سوالی برابر با 0.769 به دست آمد. نتایج تحلیل مولفه های اصلی با استفاده از چرخش واریماکس منجر به استخراج چهار عامل: فوریت، فقدان تفکر پیشین، فقدان استمرار، هیجان خواهی شد. شاخصهای برازندگی تحلیل عاملی تاییدی بر پایه نرم افزار لیزرل وجود عوامل چهارگانه را تایید کرد. اما تحلیل عاملی مرتبه دوم تنها یک مدل سه عاملی (بدون هیجان خواهی) را برای تبیین سازه زودانگیختگی مورد تایید قرار داد.

به منظور بررسی رابطه بازیهای رایانه ای با پرخاشگری و رابطه والد- فرزند در دانش آموزان 60 دانش آموز پسر و 60 دانش آموز دختر با روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. برای سنجش پرخاشگری از پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992)، و برای سنجش روابط والد – فرزند از پرسشنامه تهیه شده فاین و دیگران، (1983) که دارای دو فرم مجزا برای پدر و مادر است، استفاده شد. به منظور سنجش بازیهای رایانه ای از دو شاخص مدت زمان صرف شده برای بازی رایانه ای در روز و نوع بازی رایانه ای که شامل چهار نوع بازی (پرزد و خورد، ورزشی-رزمی، ماجراجویانه و فکری-آموزشی) بود، بهره به عمل آمد. به منظور تحلیل نتایج از آزمون های ضریب همبستگی، آزمون t و آزمون مجذور کای استفاده شد. نتایج نشان می دهد با افزایش ساعات صرف شده برای بازیهای رایانه ای پرخاشگری افزایش می یابد اما رابطه پدر-فرزند در جنبه های آمیزش پدرانه و ارتباط با پدر و نیز رابطه مادر-فرزند در جنبه های عاطفه مثبت، همانندسازی و ارتباط با مادر کاهش می یابد. نوع بازیهای رایانه ای با میزان پرخاشگری دانش آموزان رابطه نداشت و رابطه والد – فرزند در دانش آموزان پسر بالاتر از دانش-آموزان دختر بود.

هدف از انجام این پژوهش، مقایسه ویژگیهای کارآفرینی مدیران شرکتهای هواپیمایی خصوصی و دولتی در ایران بود. این ویژگی ها مشتمل بر ریسک پذیری، کانون کنترل، نیاز به موفقیت، سلاست فکری، عملگرائی، رویا پردازی، تحمل ابهام و چالش طلبی بودند. جامعه آماری شامل 5 شرکت غیردولتی و 2 شرکت دولتی بود. جهت انجام پژوهش تعداد 20 مدیر دولتی و 20 مدیر غیردولتی با روش هدف دار انتخاب شدند. نتایج با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس چندمتغیری تحلیل و مشخص شد هیچ نوع تفاوتی از لحاظ ویژگی های کارآفرینی (ریسک پذیری، کانون کنترل، نیاز به موفقیت، سلاست فکری، عملگرائی، رویا پردازی و چالش طلبی) بین شرکت های هواپیمایی خصوصی و دولتی ایرانی وجود نداشت.

این پژوهش مداخله ای با هدف بررسی تاثیر آموزش بهداشت بلوغ و قاعدگی بر سلامت عمومی دانش آموزان دختر دوره سوم راهنمایی انجام شد. در این مطالعه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای گروه آزمایشی (35 نفر) و کنترل (32 نفر) انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات بهداشت بلوغ و قاعدگی و پرسشنامه 28 سوالی سلامت عمومی گلدبرگ (1972 ) بود. پیش آزمون به طور همزمان در هر دو گروه اجرا شد. سپس، آموزش در 8 جلسه 1.5 ساعته به گروه آزمایشی ارایه گردید. چند روز بعد از اتمام دوره آموزشی، دوباره از هر دو گروه به طور همزمان، پس آزمون گرفته و یک ماه بعد آزمون پیگیری به طور همزمان انجام شد. تحلیل آماری داده ها نشان می دهد، آموزش بهداشت بلوغ و قاعدگی بر سلامت عمومی دختران نوجوان تاثیر مثبت دارد. همچنین، این آموزش بر مولفه های سلامت عمومی (علایم اضطراب- افسردگی- کارکرد اجتماعی) موثر بوده است. افزون بر آن، آموزش بهداشت بلوغ و قاعدگی می تواند منجر به کاهش اضطراب، اختلالهای خواب، افسردگی و بهبود کارکرد اجتماعی آنها شود.