مطالعات روانشناسی بالینی
سال:1390 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

امروزه سلامت روان کارکنان، یکی از دغدغه های پژوهشگران و مدیران ادارات، سازمان ها و نهادهاست. در همین راستا، مهارت های مقابله ای به عنوان یکی از راهبردهای شناختی، رهگشای عادات سالم و مانعی برای آسیب های روانی و جسمی ناشی از تنیدگی محسوب می شود. پژوهش ها حاکی ست، با آگاهی فرد از راهبردهای مقابله ای مناسب و بکارگیری آن ها، سلامت روان وی تضمین خواهد شد.هدف اصلی از مقاله حاضر به دنبال بررسی اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای بر سلامت عمومی و حرمت خود در کارکنان زن ناجا می باشد. روش تحقیق پژوهش حاضر، از نوع پیش آزمایشی و مدل تک گروهی با پیش آزمون و پس آزمون است. نمونه پژوهش حاضر شامل 15 نفر از کارکنان زن ناجا در شهر تهران است که با روش نمونه گیری در دسترس از جامعه انتخاب شدند و به آنها طی 10 جلسه مهارت های مقابله ای آموزش داده شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های سلامت عمومی (GHQ) و حرمت خود کوپر اسمیت (SEI) و برای تحلیل داده ها از آزمون t وابسته استفاده شد.نتایج به دست آمده بیانگر آن است، از نظر سلامت عمومی و حرمت خود اجتماعی، بین دو موقعیت پیش آزمون و پس آزمون، تفاوت معناداری وجود دارد. به نظر می رسد، آموزش مهارت های مقابله ای می تواند هیجان های مثبت را جایگزین هیجانات منفی، در برخورد با استرس های روزمره فرد کند که منجر به بالا رفتن سلامت عمومی فرد می گردد. همچنین، احتمالا، این آموزش ها توانسته موقعیتی برای ارضای نیازهای احساس شایستگی، پیشرفت، توانمندی، کفایت، اطمینان، استقلال و آزادی در فرد، بخصوص در زمینه ارتباطات اجتماعی و روابط دوستانه به وجود آورده باشد که منجر به افزایش حرمت خود اجتماعی شده است.

هدف مقاله حاضر بررسی طرحواره های ناسازگار اولیه (EMSs) فعال در بیماران مبتلا به اختلال وسواس – اجبار (OCD) است.تعداد 42 نفر بیمار مبتلا به اختلال وسواس – اجبار (OCD) و 70 نفر به عنوان گروه کنترل مورد مطالعه قرار گرفتند. بیماران اختلال وسواس – اجبار (OCD) که شامل 33 زن و 9 مرد بودند بعد از اجرای آزمون SCL90-R و مصاحبه بالینی ساختاریافته بر اساس DSM-IV، (SCID-I)، اجرای پرسشنامه فرم کوتاه یانگ (YSQ-SF)، پرسشنامه فرزندپروری یانگ (YPI) و مقیاس وسواس – اجبار ییل براون (Y-BOCS) انتخاب شدند.نمرات کلی پرسشنامه طرحواره یانگ (YSQ) گروه وسواس – اجبار به طور معناداری بالاتر از گروه کنترل بود (P<0.0001، t=4.44). میانگین نمرات اکثر مقیاس های طرحواره های ناسازگار اولیه بیماران OCD به طور معناداری بالاتر از میانگین نمرات مقیاس های گروه کنترل بود.این مطالعه نشان داد علاوه بر وجود رابطه معنادار بین نمره GSI پرسشنامه SCL-90-R با نمره کلی YSQ، YPI-F و YPI-M، مهم ترین طرحواره های فعال بیماران OCD عبارتند از: استحقاق، معیارهای سرسختانه، بی اعتمادی، بدرفتاری، آسیب پذیری در برابر ضررو بیماری.

این پژوهش به بررسی اثربخشی اجتماع درمان مدار (TC)، بر تغییر سبک اسناد معتادان می پردازد. بدین منظور، دو گروه آزمایش و کنترل انتخاب شدند. گروه آزمایش شامل 25 نفر از افرادی که در مرکز اجتماع درمان - مدار هجرت تهران اقامت داشتند و گروه کنترل شامل 28 نفر که از مرکز ترک اعتیاد شهید فامیلی تهران بودند، که با پر کردن پرسشنامه سبک اسناد (ASQ)، در این پژوهش شرکت کردند. به منظور تعیین اثربخشی اجتماع درمان مدار بر تغییر سبک اسناد، ابتدا نمرات افتراقی هر گروه (که از تفاضل پیش آزمون و پس آزمون هر گروه به دست آمد) محاسبه شد. سپس با استفاده از آزمون T برای گروه های مستقل، تفاوت میانگین های دو گروه بررسی شد، تا مشخص شود آیا اجتماع درمان مدار بر تغییر سبک اسناد افرا معتاد موثر است. نتایج پژوهش نشان داد که سبک اسناد افراد مقیم مرکز اجتماع درمان مدار (گروه آزمایش) پس از حضور سه ماهه در این مرکز بهبود معناداری یافته است. به این معنی که سبک اسناد آنها در پایان سه ماه اقامت در مرکز اجتماع درمان مدار در رویدادهای خوشایند (موفقیت)، درونی تر، پایدارتر و کلی تر و در رویدادهای ناخوشایند (شکست)، بیرونی تر، ناپایدارتر و اختصاصی تر می باشد. در مجموع، یافته های این پژوهش نشان داد که اجتماع درمان مدار در تغییر سبک اسناد افراد معتاد موثر است.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین روایت از رویا و مولفه های تجارب خواب با ویژگی های شخصیتی دانشجویان دانشگاه اراک انجام شد. گروه نمونه شامل 75 دانشجو (71 دختر و 4 پسر) با میانگین سنی 21.75±1.77 بود که به روش نمونه گیری داوطلبانه از میان دانشجویان دانشگاه اراک انتخاب شدند. آزمودنی ها ضمن ارایه مجموعه گزارش رویاهای خود در مدت 6.5 ماه، به پرسشنامه های پنج عاملی شخصیت نئو (NEO-PI-R) و زمینه یابی تجارب خواب آیوا (ISES) پاسخ دادند. پس از تحلیل محتوای آشکار رویاها بر مبنای ملاک های دو پرسنامه NEO، ISES و بررسی رابطه بین متغیرها با استفاده از نرم افزار SPSS نتایج پژوهش نشان داد متغیر روان رنجوری (N) در پرسشنامه نئو با تحلیل محتوای (روایت از رویا) برون گرایی، پذیرا بودن نسبت به تجربه، مسوولیت پذیری، مولفه های تجارب عمومی خواب و زمینه یابی تجارب خواب آیوا رابطه منفی و معنی داری داشته است، اما با تحلیل محتوای روان رنجوری و رویای روشن (LD) رابطه ای نداشت. همچنین متغیر روان رنجوری (N) نئو در ارتباط با پرسشنامه ISES تنها با عامل رویای روشن (LD) رابطه منفی و معنی دار داشته است. متغیر سازگاری (A) پرسشنامه نئو نیز تنها با تحلیل محتوای سازگاری رابطه مثبت و معنی دار داشته است. متغیر مسوولیت پذیری (C) پرسشنامه نئو با تحلیل محتوای مسوولیت پذیری، برون گرایی، پذیرا بودن نسبت به تجربه، سازگاری، تجارب عمومی خواب و زمینه یابی تجارب خواب آیوا رابطه مثبت و معنی دار داشته است و با تحلیل محتوای روان رنجوری رابطه ای معنی دار حاصل نشد. علاوه بر این متغیر مسوولیت پذیری (C) پرسشنامه نئو در رابطه با پرسشنامه ISES با مولفه های رویای روشن (LD) رابطه مثبت و معنی داری داشته است. بنابراین به جز در فرضیه های اول و پنجم که در بسیاری ابعاد بین متغیرها رابطه معنی دار وجود دارد و در یک بعد فرضیه سوم، سایر فرضیه های تحقیق مورد تایید قرار نگرفته است. همچنین برای فرضیه ها در موارد معنی دار مدل های پیش بینی رابطه بین متغیرها ارایه شده است.

بر اساس تحقیقات قبلی علاوه بر مشکلات جسمانی، سلامت روانی پایین یکی از مشکلات روان شناختی جانبازان شیمیایی می باشد.هدف پژوهش حاضر مقایسه تاثیر آموزش های ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر سلامت روانی جانبازان شیمیایی بود.روش پژوهش حاضر آزمایشی چندگروهی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل بود. 47 نفر از جانبازان شیمیایی شهرستان سردشت که دارای نمره بالا در پرسشنامه سلامت روانی بودند، به صورت تصادفی انتخاب و سپس در سه گروه آموزش ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس، آموزش تنظیم هیجان و کنترل جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سلامت عمومی و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز واریانس مختلط استفاده شد.نتایج نشان داد که میانگین نمرات سلامت روانی در گروه آموزش ذهن آگاهی نسبت به گروه آموزش تنظیم هیجان و در گروه آموزش تنظیم هیجان نسبت به گروه کنترل در پس آزمون و پیگیری به طور معنی داری بهبود یافته است. همچنین نتایج نشان داد که میانگین نمرات علایم جسمانی، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعی و افسردگی در گروه های آزمایشی نسبت به گروه کنترل به طور معنی داری در پس آزمون و پیگیری کاهش معنی داری داشته است (P<0.01).نتایج پژوهش حاکی از اثربخشی آموزش های ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر بهبود سلامت روانی جانبازان شیمیایی است. با توجه به افزایش نمرات سلامت روان و موثر بودن آموزش های ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر بهبود نمرات سلامت روان در جانبازان شیمیایی باید به چنین آموزش هایی در این گروه توجه جدی شود.

پژوهش های اخیر حاکی از آن است که بررسی مشکلات روانی زندانیان و ارائه خدمات در زمینه بهداشت روان به آن ها از جمله دغدغه های روان شناسان و روان پزشکان بوده است. با توجه به گستردگی میزان ناهنجاری های روانی و اختلالات شخصیت زندانیان در مقایسه با جمعیت عادی، ضرورت توجه به روان درمانی برای این افرد بیش از پیش مشخص می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی گروه درمانی انسان گرایانه – وجودی بر کاهش علائم اختلال شخصیت مرزی زندانیان می باشد. نمونه مورد مطالعه شامل 34 نفر زندانی مرد بود که به شیوه نمونه گیری تصادفی از بین 105 نفر زندانی مبتلا به اختلال شخصیت مرزی زندان مرکزی شهرستان بجنورد انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش عبارت بودند از: سومین ویراست پرسشنامه چندمحوری بالینی میلون (MCMI-III)، مقیاس شخصیت مرزی (STB) و مصاحبه بالینی – ساختاریافته (SCID)DSM-IV-TR. نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین علائم ناامیدی، تکانش گری و علائم پارانوئیدی و تجزی ای وابسته به استرس در گروه درمانی انسان گرایانه – وجودی نسبت به گروه گواه به طور معناداری کاهش پیدا کرده است. بر طبق نتایج این پژوهش گروه درمانی انسان گرایانه – وجودی می تواند به عنوان شیوه درمانی انتخابی جهت درمان افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به کار گرفته شود.

پژوهش حاضر به منظور ارائه یک ابزار معتبر برای سنجش کیفیت زندگی و تبیین رابطه بین کیفیت زندگی و بهزیستی ذهنی و تاثیرات متقابل آن ها بر یکدیگر انجام شده است. طرح حاضر از نوع پژوهش های علی مقایسه ای است. شرکت کنندگان پژوهش شامل 500 نفر از معلمان تهرانی بودند که به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و پرسشنامه های کیفیت زندگی و سلامت روان شناختی را تکمیل نمودند نتایج نشان داد که بین زیرمجموعه های کیفیت زندگی (ملزومات زندگی، داشتن سلامت بدنی، معنی داشتن در زندگی) و رضایت از زندگی به عنوان زیرمجموعه بهزیستی ذهنی رابطه معنادار وجود دارد، ولی بین کیفیت زندگی و سلامت ذهنی رابطه معناداری یافت نشد. این نتایج نشان می دهد که برخورداری از کیفیت زندگی خوب، به معنی داشتن بهزیستی ذهنی نیست، چرا که داشتن کیفیت مناسب زندگی می تواند منجر به رضایت زندگی شود که تنها یکی از مولفه های بهزیستی ذهنی است و نه تمام آن. این یافته ها تلویحات مهمی در طراحی برنامه های مناسب برای ارتقای کیفیت زندگی دارد.