روانشناسی بالینی و شخصیت
سال:1390 | دوره:3 | شماره:5 |تعداد مقالات:7

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر پردازش کلی چهره ای و اضطراب خصلتی در سوگیری توجه کودکان نسبت به طرح های کلی چهره های هیجانی (خشمگین، شاد و خنثی) طبیعی و درهم ریخته صورت گرفت. آزمودنی ها بر اساس نمرات آزمون اضطراب خصلتی کودکان اسپیلبرگر و انجام مصاحبه ای نیمه ساختاریافته به دو گروه دارای اضطراب خصلتی بالا و پایین تقسیم شدند. 30 کودک دارای اضطراب خصلتی بالا و 30 کودک دارای اضطراب خصلتی پایین نسخه تصویری آزمایه اصلاح شده دات پروب را کامل کردند. از تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر و تحلیل واریانس چندمتغیره برای تحلیل نتایج استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که کودکان دارای اضطراب خصلتی بالا نسبت به چهره هیجانی خشمگین طبیعی گوش به زنگی توجهی نشان می دهند در حالی که کودکان دارای اضطراب خصلتی پایین نسبت به همین چهره اجتناب توجهی نشان می دهند؛ این یافته فقط در چهره هیجانی خشمگین طبیعی مشاهده شد و در چهره های هیجانی درهم ریخته هیچ اثری از سوگیری توجه دیده نشد. یافته های این پژوهش همسو با مطالعات پیشین در زمینه ارتباط میان اضطراب و سوگیری توجه به تهدید در کودکان بوده، تایید کننده دیدگاه پردازش کلی چهره ای در بازشناسی چهره نیز هست.

پژوهش حاضر به منظور پیش بینی سبک های هویت بر اساس سبک های دلبستگی انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه این مطالعه شامل 130 نفر از دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا بود که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بودند. سبک های دلبستگی به وسیله مقیاس دلبستگی بزرگسال هازن و شاور و سبک های هویتی به وسیله پرسشنامه سبک های هویت برزونسکی سنجیده شد. یافته ها نشان دادند که رابطه ای معنی دار میان سبک های دلبستگی و سبک های هویت وجود دارد. رابطه ای معنی دار میان جنس و سبک هویت وجود دارد؛ اما رابطه ای معنی دار میان جنس و سبک دلبستگی وجود ندارد. رابطه ای معنی دار و مثبت میان سبک دلبستگی ایمن و سبک هویت اطلاعاتی و رابطه ای معنی دار و منفی میان سبک دلبستگی ایمن و سبک هویت هنجاری وجود دارد؛ میان سبک دلبستگی ایمن و سبک هویتی سردرگم نیز رابطه ای معنی دار و منفی وجود دارد. سبک دلبستگی ایمن، توان پیش بینی سبک هویت اطلاعاتی را دارد. این یافته ها بار دیگر، نقش بنیادی و پویای کیفیت پیوندهای عاطفی نخستین میان کودک و مادر را در شکل گیری، استقرار و تداوم اعتماد اساسی، پیوندجویی، اکتشاف گری، تجربه آموزی، قدرت مواجهه، حل مساله و به ویژه، هویت، برجسته می سازد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر کاهش تعلل و افزایش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع سوم راهنمایی شهرستان اسلام آباد غرب صورت گرفت. جامعه آماری این پژوهش را همه دانش آموزان دختر مقطع سوم راهنمایی شهرستان اسلام آباد غرب تشکیل می داد. روش نمونه گیری به صورت تصادفی خوشه ای انجام گرفت؛ بدین منظور از جامعه مورد نظر، دو برابر و نیم ظرفیت انتخاب شدند؛ سپس پرسشنامه تعلل روی آنها اجرا و افرادی را که واجد شرایط بودند و بیشترین میزان تعلل را داشتند، انتخاب شدند. پس از انتخاب تصادفی گروه های آزمایش و گواه، ابتدا روی هر دو گروه پیش آزمون اجرا شد و نسبت به اخذ معدل نیمسال اول آنها اقدام شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه تعلل شوارزر، شمینتز و دیهل (2000) بود. پس از اجرای پیش آزمون مداخله آزمایشی (آموزش مهارت های زندگی شامل خودآگاهی، حل مساله، مدیریت زمان و تصمیم گیری) برای گروه آزمایشی، طی ده جلسه اجرا شد ولی به گروه گواه هیچ آموزشی داده نشده. پس از اتمام برنامه، آموزشی از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد و معدل نیمسال دوم نیز گردآوری شد. برای اجرای این پژوهش از طرح آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چندمتغیری (مانکوا) نشان داد که آموزش مهارت های زندگی باعث کاهش تعلل دانش آموزان دختر گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه می شود؛ اما این آموزش بر پیشرفت تحصیلی آنان تاثیری معنی دار نشان نداد. نتایج، اهمیت آموزش مهارت های زندگی را بر کاهش تعلل ورزی در یادگیرندگان نمایان می سازد.

از آنجا که زنان در اجتماع امروزی نقش هایی چندگانه و گاه متضاد دارند، بررسی سلامت روانی آنان اهمیتی ویژه دارد. یکی از عوامل موثر در سلامت روانی نقش جنسیتی است. در پژوهش حاضر، رابطه نقش جنسیتی مردانگی و زنانگی با یکدیگر و با سلامت روانی و مولفه های آن در زنان شاغل شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است؛ به این منظور، نمونه ای متشکل از 500 زن شاغل در ادارات، سازمان ها و شرکت های دولتی شهر تهران با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. همه آزمودنی ها به کلیه گویه های پرسشنامه سلامت روانی گلدبرگ (1972) و مقیاس نقش جنسی بم فرم کوتاه (1981) پاسخ دادند. برای تحلیل آماری داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که زنانگی و مردانگی با یکدیگر همبستگی مثبت معنی دار دارند؛ همچنین، زنانگی با سلامت روانی، مولفه اضطراب، مولفه اختلال در عملکرد اجتماعی و مولفه افسردگی همبستگی ساده معنی دار دارد؛ اما با مولفه نشانه های بدنی، همبستگی معنی داری ندارد. مردانگی با سلامت روانی و مولفه اختلال در عملکرد اجتماعی همبستگی ساده معنی دار دارد؛ اما با مولفه های نشانه های بدنی، اضطراب و افسردگی، همبستگی معنی داری ندارد؛ علاوه بر آن، نتایج تحلیل رگرسیون نشان دادند که وقتی متغیرهای زنانگی و مردانگی با هم در تحلیل رگرسیون وارد می شوند، تنها متغیر زنانگی توان پیش بینی سلامت روانی و برخی از مولفه های آن را دارد و متغیر مردانگی در این پیش بینی نقشی ندارد؛ در کل نتایج این پژوهش نشان داد که زنان شاغل از لحاظ سلامت روانی در وضعیتی مناسب قرار دارند، لذا، می توان نتیجه گرفت که اشتغال زنان در بیرون از خانه مفید است و برای آنان سلامت روانی، احساس رضایت و عزت نفس فراهم می کند.

مطالعه اثربخشی درمان شناختی رفتاری در جلوگیری از عود اختلال دوقطبی. طرح پژوهش شبه آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه هدف شامل بیماران سرپایی بهبود یافته از اختلال دوقطبی نوع І مراجعه کننده به بیمارستان امام حسین تهران بودند که با وجود تجویز تثبیت کننده های خلقی دچار عودهای متناوب بودند. از این بین با روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 14 بیمار دوقطبی نوع I، به طور تصادفی در گروه درمان شناختی رفتاری یا گروه گواه قرار گرفتند. هر دو گروه درمان و گواه تثبیت کننده های خلقی دریافت می کردند. به علاوه، گروه درمان به طور میانگین 14 جلسه درمان شناختی رفتاری دریافت کردند. از مقیاس های مانیای یانگ، افسردگی و اضطراب همیلتون و پایبندی دارویی موریسکی استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از کواریانس و آزمون t جفتی تحلیل شد. گروه آزمایش در علائم افسردگی و اضطراب کاهش قابل ملاحظه نشان دادند. در علائم مانیا و پایبندی دارویی تفاوت معناداری میان دو گروه وجود نداشت. افزودن درمان شناختی رفتاری به دارودرمانی به بهبود علائم در بیماران دوقطبی منجر می شود.

سبک های انتخابی مدیران برای حل تعارض در سازمان از ویژگی های منحصر به فرد آنان، نظیر شخصیت، نگرش ها و جنسیت تاثیر می پذیرد. این تحقیق با هدف بررسی ارتباط میان ویژگی های شخصیتی و راهبردهای مدیریت تعارض در مدیران اداره های تربیت بدنی استان خوزستان به تعداد 140 نفر در سال 1388 انجام شد. این تحقیق توصیفی تحلیلی و به روش میدانی اجرا شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه محقق ساخته به منظور ویژگی های فردی و پرسشنامه های استاندارد ویژگی های شخصیتی نئو (1992) و مدیریت تعارض پوتنام و ویلسون (1987) بود. سطح معنی داری فرضیه ها p£0.05 تعیین شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی ساده و تحلیل رگرسیون چندگانه انجام گرفت. یافته های همبستگی ساده میان ویژگی روان رنجورخویی با راهبردهای عدم مقابله و کنترل، رابطه مثبت معنی دار و با راهبرد راه حل گرایی، رابطه منفی معنی دار نشان داد؛ همچنین، میان ویژگی های برون گرایی، خوشایندی، وجدانی بودن با راهبرد راه حل گرایی، رابطه مثبت معنی دار مشاهده شد. میان ویژگی فراخ ذهنی با هیچ یک از سه راهبرد مدیریت تعارض، رابطه معنی دار مشاهده نشد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد وجدانی بودن، بهترین پیش بینی کننده برای راهبرد عدم مقابله است که در سطح P<0.001 معنی دار بود؛ همچنین، برون گرایی و خوشایندی، بهترین پیش بینی کننده ها برای راهبرد راه حل گرایی بودند که در سطح P=0.008 و p<0.001 معنی دار بود. با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد می شود در انتخاب مدیران ورزشی، ویژگی شخصیتی آنان به عنوان یکی از ملاک های مهم مدنظر قرار بگیرد.

پژوهش ها نشان داده اند که خشم مزمن و مستمر و شیوه های بیان و کنترل آن بر سیر اختلال های خلقی و اضطرابی و نیز بر برآیند درمان آنها تاثیر منفی برجا می گذارد. به همین دلیل ارزیابی معتبر و پایا از تجربه خشم و شیوه های بیان و کنترل آن به یکی از ضروریت های فعالیت روان شناسان بالینی تبدیل شده است؛ با این همه، پرسشنامه ای که بتواند به ارزیابی خشم و شیوه های بیان و کنترل آن در جمعیت بالینی ایرانی بپردازد، وجود ندارد. پژوهش حاضر با هدف وارسی اعتبار ملاک و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه حالت صفت بیان خشم (STAXI-2) (اسپیلبرگر، 1999) در یک جمعیت بالینی ایرانی انجام شده است. در این پژوهش، اطلاعات به دست آمده از دو نمونه بالینی و غیربالینی که نسخه فارسی STAXI-2 را تکمیل کرده بودند، مورد استفاده قرار گرفت؛ این پرسشنامه از شش مقیاس و پنج خرده مقیاس برای ارزیابی حالت خشم، صفت خشم و نیز شیوه های بیان خشم و کنترل آن تشکیل شده است. نمونه بالینی از 451 بیمار مبتلا به اختلال های روان شناختی با میانگین سنی 31.2 سال (انحراف معیار= 9.7 سال) تشکیل شده است. روان شناس بالینی و روان پزشک، این بیماران را مورد بررسی قرار دادند و بر اساس ملاک های تشخیصی چهارمین راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روان پزشکی آمریکا (متن تجدیدنظر شده) در یکی از چهار گروه تشخیصی اختلال های اضطرابی، اختلال های افسردگی، رخداد مانیا و اختلال شخصیت ضداجتماعی و اختلال کنترل تکانه جای گرفتند. نمونه غیربالینی از 1071 نفر از جمعیت عمومی جامعه با میانگین سنی 28 سال (انحراف معیار= 10.1 سال) تشکیل شده است؛ همچنین، به منظور بررسی پایایی آزمون طی زمان، یک نمونه فرعی از گروه بالینی ((n=22 پرسشنامه را با رعایت فاصله زمانی چهارده روز دو بار تکمیل کردند؛ در مجموع، نتایج این مطالعه اولیه حاکی از پایایی (بازآزمایی و همسانی درونی) مطلوب و اعتبار ملاک نسخه فارسی پرسشنامه حالت - صفت بیان خشم در جمعیت بالینی مورد مطالعه است.