به زراعی کشاورزی (مجله کشاورزی پردیس ابوریحان)
سال:1397 | دوره:20 | شماره:1 |تعداد مقالات:20

به منظور بررسی اثر دور آبیاری بر رنگیزه ها و ترکیبات بیوشیمیایی چهار رقم انگور (یاقوتی قرمز، عسکری، صاحبی و کشمشی سفید) پژوهشی با پنج تیمار آبیاری (3، 6، 9، 12و 15 روز در میان) در چهار تکرار به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 91-1390 در شرایط گلخانه ای در گلخانه های پژوهشی دانشکدة کشاورزی دانشگاه ولی عصر(عج) انجام گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که دور آبیاری بر عوامل فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ارقام انگور اثرگذار بود. میزان کلروفیل a، b و کلروفیل کل برگ در هر چهار رقم با افزایش دور آبیاری کاهش یافت و بیش ترین کاهش در دور آبیاری 15 روز در هر چهار رقم مشاهده شد. بیش ترین میزان کلروفیل a، b، کل و میزان کاروتنوئید در رقم صاحبی و در دور آبیاری شش روز و کم ترین میزان در رقم عسکری با دور آبیاری 15 روز مشاهده شد. میزان قند های محلول، ترکیبات فنلی و پرولین برگ در همة ارقام با افزایش دور آبیاری افزایش و محتوای آب نسبی برگ کاهش یافت. بیش ترین میزان محتوای آب نسبی برگ و پرولین در رقم صاحبی و کم ترین میزان محتوای آب نسبی برگ در ارقام عسکری و یاقوتی قرمز مشاهده شد. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد رقم صاحبی نسبت به افزایش دور آبیاری متحمل تر از ارقام یاقوتی قرمز، عسکری و کشمشی سفید باشد.

این پژوهش به منظور بررسی آثار تاریخ کاشت و هیدروپرایمینگ بر عملکرد دو رقم پنبه در سال 1392، در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل نخست (A) تاریخ کاشت در سه سطح شامل 9 اردیبهشت، 23 اردیبهشت و 6 خرداد، عامل دوم (B) هیدروپرایمینگ در دو سطح شامل شاهد (بدون پرایمینگ) و انجام هیدروپرایمینگ و عامل سوم (C) رقم در دو سطح شامل ارقام «پاک» و «ورامین» بود. نتایج نشان داد که انجام هیدروپرایمینگ در تاریخ کاشت نخست موجب افزایش معنا دار عملکرد وش نسبت به شاهد شد، ولی با تأخیر در کاشت، عمل هیدروپرایمینگ اثری بر عملکرد وش نداشت. رقم «ورامین» نسبت به کاشت زودهنگام به خوبی پاسخ داد به طوری که عملکرد وش آن در تاریخ کاشت نخست به طور معناداری بیشتر از رقم «پاک» بود ولی در تاریخ های کاشت دوم و سوم، دو رقم از لحاظ تولید وش با هم تفاوت معنا داری نداشتند. تأخیر در کاشت و عدم پرایمینگ موجب افت معنادار درصد روغن در رقم «پاک» شد ولی اثری بر درصد روغن دانه رقم «ورامین» نداشت.

به منظور بررسی اثر محلول پاشی نانو کود کلات آهن و روی بر عملکرد و خصوصیات زراعی کلزا رقم هیبرید هایولا 308 درشرایط تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 93-1392 در شهرستان رامهرمز استان خوزستان به صورت کرت های خرده شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. آبیاری، عامل اصلی در سه سطح آبیاری در کل دورة رشد، قطع آبیاری در مرحلة ظهور جوانة گل و قطع آبیاری در مرحلة تشکیل دانه و محلول پاشی در مراحل ابتدای ساقه رفتن و شروع گل دهی عامل فرعی در چهار سطح محلول پاشی با آب، محلول پاشی با نانو کلات روی، محلول پاشی با نانو کلات آهن و محلول پاشی با ترکیب نانو کلات روی و آهن (هرکدام با غلظت دو در هزار) بود. نتایج نشان داد قطع آبیاری در مراحل رشد زایشی عملکرد دانه (18 درصد)، وزن خشک گیاه (شش درصد) و شاخص برداشت (14 درصد) را کاهش داد. ارتفاع بوته و وزن هزاردانه تحت تأثیر برهمکنش تنش خشکی و محلول پاشی قرار گرفتند. بیشترین میزان درصد روغن دانه (2/45 درصد)، وزن هزار دانه (13/4 گرم) و ارتفاع گیاه (5/106 سانتیمتر) مربوط به تیمار آبیاری در کل دورة رشد و محلول پاشی ترکیبی نانو کود کلات روی و آهن بود. محلول پاشی نانو کود کلات آهن و روی باعث بهبود تحمل گیاه در شرایط تنش خشکی شد و عملکرد را نسبت به شاهد (هشت درصد) افزایش داد.

جایگزینی نهاده های شیمیایی با نهاده های بوم سازگار، به عنوان گامی به منظور گذار از کشاورزی رایج به پایدار، ضروری به نظر می رسد. در این راستا، آزمایشی در سال 1394 در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه زابل، به صورت طرح کرت های یک بار خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش خشکی در چهار سطح 30، 50، 70 و 90 درصد رطوبت دردسترس گیاه، عامل اصلی و کودهای نانو و نانوزیستی در چهار سطح، عامل فرعی در نظر گرفته شد. اثر اصلی تیمارهای کود، تنش خشکی و برهمکنش آنها بر تمامی صفات مورد بررسی معنادار شد. بیشترین مقدار رنگیزه های فتوسنتزی، وزن تر و خشک کاسبرگ در تیمار تنش خشکی 70 درصد رطوبت دردسترس و محلول پاشی کود نانوکلات آهن به دست آمد. بیشترین مقدار اسمولیت های آنتوسیانین، پرولین و کربوهیدرات به تیمار تنش خشکی 30 درصد رطوبت دردسترس و بیشترین محتوای نسبی آب برگ به تیمار آبیاری 90 درصد رطوبت قابل دسترس و محلول پاشی کود نانوکلات آهن تعلق داشت. نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که بهترین تیمار مورد بررسی، تنش خشکی 70 درصد رطوبت دردسترس توأم با محلول پاشی کود نانوکلات آهن بود. محلول پاشی با کود نانوکلات آهن موجب تعدیل آثار تنش خشکی و افزایش کمّیت و کیفیّت کاسبرگ های چای ترش شد.

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری، نیتروژن و زئولیت بر کلروفیل، عملکرد و کیفیت علوفة تاج خروس، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعة تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، در دو سال زراعی 1392و 1393 انجام شد. عامل اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری در سه سطح آبیاری بعد از تخلیه 40، 60 و 75 درصد آب قابل استفاده و عامل فرعی حاصل از ترکیب دو عامل سطوح مختلف نیتروژن با چهار سطح صفر، 80، 160 و 240 کیلوگرم در هکتار و عامل سطوح مختلف زئولیت در دو سطح صفر و 10 تن در هکتار بود. نتایج نشان داد که افزایش فواصل آبیاری، به ویژه آبیاری بعد از تخلیه 75 درصد آب قابل استفاده، منجر به کاهش کلروفیل (37 درصد)، عملکرد خشک علوفه (40 درصد)، مادة خشک قابل هضم (18 درصد)، پروتئین (17 درصد) و خاکستر (16 درصد)، ولی باعث افزایش الیاف شوینده در محلول خنثی (16 درصد) و اسیدی (7 درصد) نسبت به تیمار آبیاری شاهد شد. اما، کاربرد زئولیت در شرایط تنش کم آبیاری، منجر به افزایش محتوای کلروفیل، عملکرد خشک علوفه، مادة خشک قابل هضم، پروتئین و خاکستر و کاهش الیاف شوینده در محلول اسیدی و خنثی شد. در شرایط کمبود آب در خاک، همچنین در شرایط کاربرد زئولیت، مصرف بیش از 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن تأثیری در عملکرد علوفة خشک نداشت. بنابراین، در صورت استفاده از زئولیت، کاربرد 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، برای به دست آوردن عملکرد علوفه مناسب و با کیفیت تاج خروس کافی است.

اطلاع از نیاز دمایی درختان میوه، آثار مهمی در تولید و تعیین نواحی مناسب برای پرورش آن ها دارد. این پژوهش به روش قلمه های تک جوانه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکدة مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری در سال 95-1394 انجام شد. در این پژوهش نیاز سرمایی ارقام هایوارد، توموری و ژنوتیپ های طلایی نر و مادة کیوی، براساس مدل های ساعات سرمایی، یوتا و دینامیک و نیاز گرمایی به روش درجة ساعت رشد (GDH) بررسی شد. نتایج نشان داد که نیاز سرمایی جوانه های ژنوتیپ طلایی ماده و نر به ترتیب برابر با 480 و 585 ساعت سرما و برای ارقام هایوارد و توموری برابر با 692 ساعت سرما بود. مقدار نیاز گرمایی جوانة ارقام و ژنوتیپ ها از بین 2233 GDH در ژنوتیپ طلایی ماده تا 4066 GDH در جوانه های رقم هایوارد متغیر بود. نیاز سرمایی برای حداکثر گل دهی رقم هایوارد برابر با 966 ساعت سرما بود، در حالی که در رقم توموری و ژنوتیپ های طلایی نر و ماده نیاز سرمایی برای شکفتن جوانه های رویشی و گل دهی یکسان بوده و به ترتیب 692، 585 و 480 ساعت سرما بود. با تداوم دریافت سرما در جوانه ها، نیاز گرمایی برای شکفتن آن ها کاهش یافت و همبستگی منفی و معنا دار بین نیاز سرمایی و گرمایی برای شکفتن جوانه ها به دست آمد. با توجه به نیاز سرمایی کم ژنوتیپ های طلایی نر و ماده، به نظر می رسد که شرایط اقلیمی در پراکندگی منطقة کشت آنها محدود کننده نباشد. تصور می شود که مدل های یوتا و دینامیک برای ارزیابی نیاز سرمایی مناسب تر از مدل ساعتی باشند.

لایم کوآت هیبرید سیتروفورچونلایی است که از تلاقی کامکوآت و لیمو آب شیرازی یا کی لایم به وجود آمده است. آب میوة آن با داشتن ویتامین ث و اسیدیته بالا، مشابه آب لیموی عمانی است. این ویژگی ها، همراه با مقاومت نسبی به سرما باعث شده که به کشت و کار آن در مناطق شمالی توجه شود؛ زیرا در شرایط آب و هوایی مازندران لیموترش ها با خطر سرمازدگی روبه رو هستند. پایه ها بسیاری از صفات پیوندک (رقم) مانند قدرت رشد، مقاومت به تنش ها، عملکرد و کیفیت محصول را تحت تأثیر قرار می دهند. بنابراین، این آزمایش به منظور بررسی تأثیر پایه های نارنج، سیترنج و سیتروملو بر رشد رویشی، اندازة درخت و جذب عناصر معدنی لایم کوآت در قالب طرح کاملاً تصادفی با هفت تکرار انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که نهال های لایم کوآت روی پایه های نارنج (91 سانتی متر) و سیترنج (90 سانتی متر) با رشد عمودی، ارتفاع بیشتری دارد. اما بیشترین قطر نهال (07/7 میلی متر) بر پایة سیترنج مشاهده شد. با این وجود، نهال ها روی پایة سیتروملو بیشترین شاخة جانبی (8/5 عدد) را تولید کردند. بیشترین درصد آب نسبی برگ ها روی پایة نارنج (84/62 درصد) و کمترین آن روی پایة سیترنج (60/54 درصد) ملاحظه شد. بیشترین میزان کلروفیل (84/4 میلی گرم در صد گرم) هم در برگ های لایم کوآت روی پایة سیترنج وجود داشت. تمام پایه ها در جذب ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم و آهن اختلاف زیادی نداشتند، ولی قابلیت جذب منیزیم و منگنز در سیتروملو کمتر از سایر پایه ها بود. براساس نتایج پژوهش حاضر، پایة سیترنج می تواند پایة مناسبی برای لایم کوآت در شرایط آب و هوایی مازندران باشد.

به منظور تشخیص مناسب ترین مکان و تراکم کشت آویشن باغی در شرایط دیم، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در هفت استان کشور انجام شد. عوامل مورد بررسی در آزمایش شامل تراکم (4، 6 و 8 بوته در مترمربع)، زمان (سال اول و دوم پس از کشت) و مکان (تهران، خراسانشمالی، اصفهان، کردستان، کرمانشاه، گیلان و آذربایجان شرقی) بود. ویژگی های اندازه گیری شده شامل ارتفاع، قطر تاج پوشش، عملکرد مادة خشک اندام هوایی، بازده اسانس و عملکرد اسانس در مرحلة گل دهی کامل بود. نتایج نشان داد که برهم کنش تراکم، مکان و سال بر همة ویژگی های مورد مطالعه معنا دار بود. بیشترین عملکرد مادة خشک (1734 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (84/16 کیلوگرم در هکتار) اندام های هوایی در تراکم 8 بوته در متر مربع در گیلان به دست آمد. بیشترین درصد اسانس (96/1 درصد) به اصفهان و کمترین درصد آن (50/0 درصد) به آذر بایجان شرقی تعلق داشت. در کل، به نظر می رسد که کشت آویشن باغی در تراکم های بالا می تواند به تولید بیشتر ماده خشک و عملکرد اسانس در شرایط دیم کشور بیانجامد.

گندم (Triticum aestivum L. ) یکی از مهمترین محصولات زراعی از جایگاه ویژه ای در کشور برخوردار است. یکی از راه های افزایش تولید، کاهش خلأ عملکرد است. در این راستا با استفاده از مدل شبیه سازی SSM-Wheat[1] و نرم افزار GIS[2] میزان تولید و خلأ عملکرد گندم در استان گلستان بررسی شد. بدین منظور، عملکرد بالقوه در شرایط آبی و دیم در سطح استان شبیه سازی و پهنه بندی عملکرد پتانسیل در محیط GIS انجام شد و سپس خلأ عملکرد و خلأ تولید نیز در شرایط آبی و دیم محاسبه شد. نتایج نشان داد که با ارقام گندم مورد ارزیابی و روش های فعلی زراعی، میانگین عملکرد بالقوة گندم آبی و دیم به ترتیب 8140 و 4930 کیلوگرم در هکتار است. همچنین تولید پتانسیل در شرایط آبی و دیم در استان برابر با 35/1 و 11/1 میلیون تن (جمع 469/2 میلیون تن) به دست آمد. در صورت شناسایی و رفع عوامل ایجاد کنندة خلأ عملکرد در استان، مقدار کل تولید گندم از حدود یک میلیون تن فعلی (میانگین 10 سال اخیر) به 97/1 میلیون تن قابل افزایش است. براساس نتایج در استان گلستان، مهم ترین عوامل ایجاد کنندة خلأ عملکرد گندم با ارقام و مدیریت های زراعی فعلی، مدیریت نادرست آبیاری، نامناسب بودن ارقام مورد کشت و استفادة نامناسب از کودهای پایه، سرک و کم مصرف است و برای رفع خلأ عملکرد، مصرف 165 تا 215 کیلوگرم بذر در هکتار، استفاده از بذرهای گواهی شده ارقام مناسب برای کشت آبی و دیم، مصرف حداقل 50 کیلوگرم کود فسفر (معادل P2O5) در هنگام کشت، مصرف حداقل 95 کیلوگرم کود نیتروژن خالص در هکتار و یکپارچه سازی مزارع پیشنهاد می شوند.

به منظور مطالعة تأثیر پیری کنترل شده بر پارامترهای جوانه زنی، پراکسیداسیون غشاء و فعالیت آنتی اکسیدانی بذرهای تنش دیدة بالنگو، پژوهشی به صورت فاکتوریل چهار عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد اجرا شد. بالنگو شهری ((Lallementia iberica و شیرازی (Lallemantia royleana)، در سه سطح تنش رطوبتی (شاهد، ملایم و شدید) در زمان تشکیل بذر قرار گرفتند و برای بررسی بنیه بذر، آزمون پیری کنترل شده روی بذرهای حاصل در زمان های مختلف (24 و 48 ساعت) و رطوبت های متفاوت بذر (5، 15 و 25 درصد) انجام شد. اثر متقابل گونه، تنش رطوبتی در زمان تشکیل بذر، مدت زمان و رطوبت اعمال شده به منظور فرسودگی کنترل شده بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، متوسط زمان جوانه زنی، پراکسیداسیون غشاء و فعالیت آنزیم کاتالاز معنا دار بود. افزایش درصد، سرعت جوانه زنی و متوسط زمان جوانه زنی، فعالیت آنزیم کاتالاز و کاهش پراکسیداسیون غشاء در بذرهای تنش دیدة بالنگو شیرازی و افزایش پراکسیداسیون غشاء، درصد و سرعت جوانه زنی، متوسط زمان جوانه زنی و فعالیت آنزیم کاتالاز در بذرهای تنش دیدة بالنگو شهری مشاهده شد. بذرهای حاصل از پایة مادری تنش دیدة بالنگو شهری نسبت به بذرهای حاصل از پایة مادری تنش دیدة بالنگو شیرازی بیشتر تحت تأثیر آثار منفی پیری قرار گرفت.

به منظور بررسی عملکرد و محتوای دانة دو هیبرید ذرت شیرین چیس و چلنجر در شرایط کم آبیاری و محلول پاشی با ترکیبات حاوی عنصر روی، آزمایشی به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال های 1393و 1394 انجام شد. تیمار الگوی آبیاری در کرت های اصلی شامل آبیاری کامل مزرعه یا تمامی جویچه ها (شاهد)، آبیاری یک درمیان جویچه ها، آبیاری یک درمیان متناوب جویچه ها و در کرت های فرعی تیمار محلول پاشی با عنصر روی شامل عدم محلول پاشی (شاهد)، کاربرد سولفات روی زینک درآپ (دو در هزار لیتر)، کاربرد سولفات روی زینک فست (دو در هزار لیتر) و دو هیبرید ذرت به صورت فاکتوریل قرار گرفتند. نتایج نشان داد تأثیر الگوهای آبیاری، محلول پاشی روی، رقم و برهمکنش آن ها برعملکرد دانه، پروتئین دانه، روغن دانه، رطوبت دانه و پرولین برگ در سطح احتمال 1 درصد معنا دار بود. بالاترین میزان پرولین درروش آبیاری یک درمیان با میزان 21/30 میلی گرم بر گرم مشاهده شد که تفاوت معنا دار 86/39 درصد نسبت به روش آبیاری شاهد با میزان 60/21 میلی گرم بر گرم داشت. بالاترین میزان روی در دانه در تیمار کاربرد زینک فست به میزان 50/28 میلی گرم بر گرم مشاهده شد در حالی که در تیمار عدم کاربرد روی این میزان به 09/18 میلی گرم بر گرم کاهش یافت. یعنی 54/57 درصد افت نشان داد. بر اساس نتایج این تحقیق، در شرایط کم آبی، استفاده از الگوی آبیاری تناوبی و محلول پاشی با زینک فست در تولید ذرت شیرین رقم چلنجر توصیه می شود.

به منظور تعیین بهترین شاخص های گزینش برای تسهیل عمل انتخاب در مرحلة زایشی 96 لاین جهش یافتة (M2) برنج در شرایط متفاوت رطوبتی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در دو محیط، در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در سال 1395 اجرا شد. بررسی درصد کاهش میانگین صفات در اثر تنش خشکی، نشان داد که بیشترین آسیب ناشی از تنش خشکی به دلیل کاهش تعداد دانه پر، تعداد پنجه و وزن هزار دانه بود. رگرسیون مرحله ای نشان داد که در شرایط غرقاب به ترتیب صفات وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، تعداد دانه پر، تعداد روز تا گل دهی، میزان لوله شدن برگ پرچم، تعداد پنجه و طول خوشه و در شرایط تنش خشکی به ترتیب صفات وزن هزار دانه، تعداد روز تا گل دهی، ارتفاع بوته، درصد باروری، طول خوشه، میزان سوختگی برگ پرچم و تعداد پنجه، ویژگی های مهم و تأثیرگذار بر عملکرد دانه وارد مدل نهایی رگرسیون چند متغیره شدند. ارزیابی میزان آثار مستقیم و غیرمستقیم صفات بر عملکرد دانه، از روش تجزیة علیت نشان داد که در شرایط غرقاب، وزن هزار دانه به دلیل اثر مستقیم و بالا و تعداد دانه پر به دلیل اثر غیرمستقیم از طریق وزن هزار دانه می تواندبه عنوان مهمترین صفات برای افزایش عملکرد دانه، کانون توجه قرار گیرد. در شرایط خشکی صفات وزن هزار دانه و درصد باروری به عنوان معیار انتخاب برای بهبود عملکرد دانه معرفی می شوند.

فراتحلیل[1] علم تحلیل آماری، مجموعه ای بزرگ از نتایج آماری مربوط به مطالعات مختلف به منظور یکپارچه سازی یافته های آن است. در این مطالعه اثر برخی عملیات زراعی شامل خاک ورزی، سطوح کود نیتروژن، تنش شوری، هیدروپرایمینگ، اسموپرایمینگ، هورموپرایمینگ و پرایمینگ فیزیکی بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت گندم به روش فراتحلیل با رویکرد هدگز[2] آزمون شد. به این منظور در تحقیقاتی که در آن ها تیمار های مختلف در مقابل شاهد مقایسه شدند، پس از وزن دهی مقادیر صفات در هر تیمار، اندازة آثار، نسبت واکنش و حدود اطمینان آن تخمین زده شد. نتایج فراتحلیل نشان داد که استفاده از کود نیتروژن در مقادیر 50-250 کیلوگرم در هکتار در کشت گندم باعث افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در سطح 125-150 کیلوگرم در هکتار و بالاترین شاخص برداشت نیز در سطح 230-250 کیلوگرم در هکتار مشاهد شد. خاک ورزی ثانویه نیز نسبت به خاک ورزی رایج در هر دو اراضی دیم و آبی باعث افت عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد که این کاهش در اراضی دیم مشهودتر بود. کمترین (15/21 درصد) و بیشترین (41/76 درصدی) افت تولید گندم (عملکرد دانه) نیز در شوری4-6 و 12-16 دسی زیمنس بر متر در ثانیه حاصل شد. همچنین، نتایج نشان داد که هیدروپرایمینگ، اسموپرایمینگ و هورموپرایمینگ باعث افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به ترتیب به میزان 16، 23، 19 و 30، 24، 25 و 50، 59 و 1درصدی شده است. ضمن اینکه پرایمینگ فیزیکی تأثیر قابل ملاحظه ای (غیرمعنادار) بر صفات مورد مطالعه نداشت و فقط به افزایش عملکرد دانه در حدود 3 درصد انجامید. نتایج به طورکلی بر مصرف 125-150 کیلوگرم در هکتار کود ازته، دقت بیشتر در نتایج جایگزینی ادوات خاک ورزی ثانویه با ادوات خاک ورزی رایج در اراضی دیم، توصیه به کشت در خاک ها یا آبیاری با آب های کمتر از 4 دسی زیمنس بر متر بر ثانیه و آثار مثبت هورمو، هیدرو و اسموپرایمینگ بر تولید گندم، ضمن بیان توانایی فراتحلیل در شناسایی و نهایی کردن آثار مثبت یا منفی عوامل مهم و مؤثر بر تولید تأکید دارد.

به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر رنگدانه های فتوسنتزی، محتوی رطوبت نسبی آب برگ و عملکرد دانه کدوی پوست کاغذی تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشاتی به مدت دو سال در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. این آزمایش به صورت کرن های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمار تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در 4 سطح (شامل تیمارهای بدون تنش (شاهد)، تنش ملایم، تنش متوسط و تنش شدید) و کودهای زیستی به عنوان عامل فرعی در 4 سطح (شامل تیمارهای بدون کاربرد کود زیستی (شاهد)، نیتروکسین، مایکوریزا و تیوباسیلوس) بودند. نتایج تجزیة واریانس مرکب نشان داد که اثر متقابل رژیم های رطوبتی و کودهای زیستی در صفات کلروفیل a، b و عملکرد دانه معنادار بود. تیمارهای نیتروکسین و مایکوریزا در شرایط تنش شدید خشکی غلظت کلروفیل a را به ترتیب 78/15 و 21 درصد و غلظت کلروفیل b را به ترتیب 40 و 47 درصد نسبت به عدم کاربرد کود زیستی افزایش دادند. فقط تیمار مایکوریزا تأثیر مثبت و معناداری در میزان کارتنوئید و محتوای رطوبت نسبی آب برگ داشت (به ترتیب 19 و 58/5 درصد افزایش در مقایسه با عدم تلقیح). با توجه به تأثیر مثبت تیمار نیتروکسین در افزایش عملکرد دانه (به ترتیب تحت شرایط تنش متوسط و شدید خشکی، 13 و 6/12 درصد عملکرد دانه را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد)، پایین بودن هزینة تهیه و سهولت کاربرد آن، استفاده از تیمار مذکور قابل توصیه است.

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر تیمارهای مختلف حاصلخیزی خاک بر عملکرد و صفات کیفی آفتابگردان (Helianthus annusL. ) رقم آذرگل، تحت رژیم های متفاوت آبیاری، در سال های 1391 و 1392 در مزرعه ی پژوهشی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. سه رژیم آبیاری شامل آبیاری پس از مصرف 30، 50 و 70 درصد رطوبت قابل استفاده در عمق توسعة ریشه، به عنوان عامل اصلی و هشت تیمار کودی شامل تأمین کامل نیتروژن گیاه ازطریق کود شیمیایی اوره، کود شیمیایی اوره+کود دامی، زئوکمپوست ورمی کمپوست، زئوپونیکس، زئوکمپوست + ورمی کمپوست، زئوکمپوست + زئوپونیکس، ورمی کمپوست + زئوپونیکس، عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که در شرایط آبیاری مطلوب (آبیاری پس از مصرف 30 درصد رطوبت قابل استفاده) بیشینة عملکرد دانه به عنوان مهم ترین صفت بررسی شده از تیمارهای آلی ترکیبی به دست آمد. در شرایط تنش کم آبی (آبیاری پس از مصرف 50 و 70 درصد رطوبت قابل استفاده) تیمارهای آلی دارای زئولیت بیشتر (زئوکمپوست، زئوپونیکس و زئوکمپوست + زئوپونیکس) عملکرد دانة بهتری را حاصل کردند. در شرایط تنش کم آبی شدید (آبیاری پس از مصرف 70 درصد رطوبت قابل استفاده) تیمارهای آلی دارای زئولیت بیشتر شامل زئوکمپوست، زئوپونیکس و زئوکمپوست + زئوپونیکس در مقایسه با تیمار شیمیایی به ترتیب درصد روغن را 8، 9 و 13 درصد در سال نخست 13، 10 و 12 درصد در سال دوم افزایش دادند. کاربرد تیمارهای کود آلی با افزایش میزان اسیدهای چرب لینولئیک و اولئیک دانه سبب افزایش کیفیت روغن دانة آفتابگردان شد. یافته های این پژوهش نشان داد که با کاربرد ترکیبی کودهای آلی فرآوری شده مانند ورمی کمپوست، زئوکمپوست و زئوپونیکس در زراعت آفتابگردان علاوه بر تولید محصولی سالم با عملکردی قابل قبول، می توان مصرف کودهای شیمیایی را نیز کاهش داد.

به منظور بررسی اثر باکتری بومی فزآینده رشد Enterobacter sp. بر برخی صفات رویشی و عملکرد شلتوک برنج (رقم ’ طارم هاشمی‘ ) آزمایشی در یکی از مزارع روستای آقاملک شهرستان بابل در سال 1395 انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شش سطح کود سولفات پتاسیم (0، 25، 50، 75، 100 و 125 کیلوگرم در هکتار)، در کرت اصلی و روش های تلقیح در چهار سطح (عدم تلقیح بذر یا نشاء به عنوان تیمار شاهد، تلقیح بذر در خزانه، تلقیح ریشه نشاء و تلقیح همزمان بذر در خزانه و ریشه نشاء) در کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد که روش های مختلف تلقیح موجب افزایش ارتفاع بوته (25/1-54/2 درصد)، تعداد پنجه (7/11-5/16 درصد)، تعداد برگ در کپه (5/12-2/14 درصد)، شاخص سطح برگ (16/7-9/17 درصد) و عملکرد شلتوک (6/14-8/19 درصد) و تسریع وقوع مرحلة گرده افشانی حدود یک روز نسبت به شاهد شدند. در این آزمایش، آثار اصلی بر صفات مورد مطالعه معنا دار و اثر متقابل تیمارها غیرمعنا دار بود. روش تلقیح توأم بذر در خزانه و ریشه نشاء با باکتری بر روش های دیگر برتری داشت. همچنین، با مصرف کود پتاسیم از صفر تا 125 کیلوگرم در هکتار مقدار تمامی صفات اندازه گیری شده به ویژه عملکرد شلتوک (2/18 درصد بیشتر از شاهد) افزایش یافت. در نتیجه، کاربرد باکتری و مصرف کود پتاسیم به طور جداگانه از طریق بهبود صفات رویشی به ویژه تعداد پنجه و تعداد برگ، به افزایش شاخص سطح برگ منجر شد. که از جمله مؤلفه های مهم در جذب نور و تأثیرگذار بر میزان کارایی فتوسنتز است و بدین ترتیب سبب بهبود عملکرد برنج شد.

این آزمایش با هدف بهینه سازی تکثیر تمشک سیاه، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با عامل نخست شامل ارقام (بی خار معمولی، بی خار اولیه، خاردار زودرس و خاردار میان رس) حاصل از کلکسیون تمشک، عامل دوم قطر قلمة ریشه (2-3 و 3-5 میلی متر) و عامل سوم طول قلمة ریشه (6، 8، 10 و 12 سانتی متر)، در هفت تکرار در اسفند 1395 صورت گرفت. بعد از سه ماه نگهداری قلمه ها در ماسة مرطوب و زیر سایه، صفات ریشه دهی و رشد حاصل از آن اندازه گیری شد. نتایج ریشه دهی قلمة ریشه در ارقام خاردار و بی خار نشان داد که رقم خاردار میان رس، قطر 2-3 میلی متر و طول 12 سانتی متر بیشترین طول ریشه را در گره نزدپاهنگ با میانگین 43/123 میلی متر داشت. ارقام بی خار معمولی و اولیه در طول 12 سانتی متر در هر دو قطر با میانگین 42/71 درصد بیشترین درصد ریشه زایی را دارا بودند و اختلاف معنا داری با سایر تیمارها داشتند. ارقام بی خار در مقایسه با خاردار، به طور معنا داری از درصد زنده مانی (3/77 درصد) بهتری برخوردار بود. درحالی که طول ریشة کمتر (8/51 سانتی متر) و ساقة کوتاه تری (07/46 سانتی متر) داشت. در رقم های بی خار، بیشترین درصد زنده مانی را بی خار معمولی و در بین خاردارها، رقم خاردار زودرس (58/64 درصد) ثبت کرد. نتایج نشان داد که قطر 3-5 میلی متر و طول 10 و 12 سانتی متر تأثیر معنا داری در افزایش ریشه زایی قلمه ها داشت. تفاوت ژنتیکی ارقام و میزان ذخیره مواد غذایی قلمه ها، باید در تکثیر تمشک سیاه با قلمة ریشه مدنظر قرار بگیرد.

به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی، بیولوژیک و نانو بر عملکرد و کیفیت (میزان روغن و پروتئین) دانة کنجد در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دانشگاه شاهد در سال 95-1394 اجرا شد. سطوح آبیاری شامل، آبیاری کامل (شاهد) و قطع آبیاری در BBCH 75 و 65 (کدهایی برای فنولوژیک گیاه که به ترتیب معادل 50 درصد گل دهی و دانه بندی است) در کرت های اصلی و ترکیب های مختلف نیتروژن (نیتروکسین، اوره و تلفیق 50 درصد اوره و نیتروکسین) و ترکیب های مختلف پتاسیم (عدم مصرف، محلول پاشی نانو پتاسیم (2 در هزار)، مصرف آبی دی اکسید پتاسیم (2 لیتر در هکتار) و مصرف خاکی نانو پتاسیم (2 کیلوگرم در هکتار) در کرت های فرعی قرار داشتند. بیشترین تعداد کپسول در بوته، در آبیاری تا 50 درصد دانه بندی و مصرف اوره به همراه محلول پاشی نانو کلات پتاسیم (26/19 عدد) بود. بالاترین عملکرد دانه و همچنین عملکرد و درصد پروتئین در آبیاری تا 50 درصد دانه بندی در شرایط عدم استفاده از کود پتاسیم و کاربرد نیتروکسین (به ترتیب 5/1340، 53/276 کیلوگرم در هکتار و 5/20 درصد) حاصل شد. بیشترین درصد و عملکرد روغن در آبیاری تا 50 درصد گل دهی، و محلول پاشی نانو کلات پتاسیم به همراه سیستم تلفیقی 50 درصد کود اوره به اضافة کود نیتروکسین به ترتیب با میانگین 96/47 درصد و 46/550 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. استفاده از کود بیولوژیک نیتروکسین و محلول پاشی نانو کلات پتاسیم در شرایط قطع آبیاری در 50 درصد دانه بندی، باعث افزایش عملکرد دانه (حدود 15 درصد نسبت به شاهد) و همچنین بهبود صفات کیفی دانه کنجد شد.

برای آنالیز رشد گیاه در طول فصل رشد به داده های سطح برگ و تجمع مادة خشک نیاز است. استفاده از مدل های رگرسیون غیرخطی مثل بتا، لجستیک، گمپرتز، ریچاردز، نمایی خطی بریده و نمایی خطی متقارن به دلیل داشتن پارامتر هایی با مفهوم فیزیولوژیک در آنالیز رشد درحال گسترش هستند. هدف از انجام تحقیق حاضر ارزیابی مدل های رگرسیونی غیرخطی مختلف، برای بررسی روند شاخص سطح برگ و تولید ماده خشک و برآورد پارامترهای مربوط به آنالیز رشد است. مطالعه روی گیاه باقلا رقم «برکت» به صورت طرح اسپلیت-پلات در قالب طرح پایة بلوک های کامل تصادفی، با سه تاریخ کاشت و چهار تراکم در چهار تکرار در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. معیار AICc نشان داد که مدل بتا نسبت به مدل لجستیک برای داده های سطح برگ برازش بهتری داشت. طبق این مدل در تراکم های مختلف LAImax بین 3/2 تا 3/5، tm بین 9/131 تا 2/144 و te بین 7/158 تا 5/163 روز پس از کاشت متغیر بود. معیار AICc برای داده های تولید ماده خشک نشان داد که مدل بتا نسبت به مدل های گمپرتز و لجستیک در ارزیابی روند تولید مادة خشک بهتر بود. طبق این مدل Wmax در تراکم های مختلف بین 1/725 تا 3/1484 گرم در مترمربع، tm بین 3/138 تا 4/146 و te بین 6/162 تا 0/179 روز پس از کاشت متغیر بود. نتایج نشان داد عملکرد دانه از 231 تا 2744 گرم در مترمربع متغیر بود و با افزایش تراکم در هر تاریخ کاشت عملکرد دانه روند افزایشی نشان داد. تغییرات عملکرد تحت تأثیر مستقیم حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر تجمع مادة خشک و سرعت رشد محصول قرار گرفت.

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر سیلیسیم در کاهش آثار خشکی، روی ژنوتیپ های «برگ موجی» و «برگ صاف» گیاه آلترنانترا (AlternantherarepensL. ) انجام گرفت. آزمایش به صورت گلدانی، با ترکیب مساوی از خاک، ماسه و کود حیوانی و به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شش تکرار انجام شد. بعد از استقرار گیاهان، تیمار سیلیسیم در سه سطح صفر، 1 و 2 میلی مولار، یک هفته قبل از شروع تنش خشکی و سپس تنش خشکی در سه سطح 90، 75 و 55 درصد ظرفیت زراعی اعمال شد. تیمار سیلیسیم به صورت هفته ای انجام گرفت. پس از گذشت 12 هفته از اعمال تیمارها، نمونه برداری صورت گرفت. نتایج تجزیة واریانس نشان داد افزایش خشکی به طور معنا داری بر تمامی صفات مورفولوژیکی (ارتفاع گیاه، قطر ساقه و قطر ریشه)، رویشی و فیزیولوژیکی (نشت الکترولیت، محتوای نسبی آب برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه) و بیوشیمیایی (کلروفیل a، b و کل، پرولین و آنتوسیانین) تأثیر داشت. در حالی که کاربرد سیلیسیم آثار تنش را تعدیل کرد، به طوری که در همة سطوح خشکی تیمار سیلیسیم به ویژه با غلظت دو میلی مولار باعث افزایش رشد، وزن خشک گیاه و شاخص مقاومت به تنش شد. در این مطالعه نشت یونی که شاخصی از یکپارچگی غشاء سلولی است با کاربرد سیلیسیم در سطوح بالای تنش خشکی کاهش یافت. نتایج مطالعة حاضر نشان داد دو ژنوتیپ مطالعه شدة آلترنانترا، تحمل متفاوتی به تنش خشکی دارند. در این مطالعه ژنوتیپ «برگ موجی» نسبت به «برگ صاف» متحمل تر بود. بنابراین، در مناطقی که آب کمتری در دسترس است، می توان آن را در فضاهای سبز کشت کرد.