تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده
سال:1390 | دوره:2 | شماره:3 (پیاپی 5) |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی تاثیر روش های اصلاح و احیا مراتع با خاک شور و سنگین مطالعه ای در مراتع استان خوزستان انجام گرفت، در این مطالعه چهار عملیات اصلاحی شامل ذخیره ریزش های آسمانی توام با بذرپاشی، بوته کاری، قرق و رعایت سیستم های چرایی و کشت علوفه انتخاب شد و در کنار هر عملیات اصلاحی تیمارهایی به عنوان شاهد، مورد مطالعه قرار گرفت. برای نمونه برداری خاک در هر تیمار 4 ترانسکت ثابت به طول 100 متر مستقر شد و در امتداد هر ترانسکت 6 پروفیل شناسایی خاک حفر شده و از دو عمق 30-0 و 30 تا 60 سانتی متری 12 نمونه خاک گرفته شد. و سپس نمونه های خاک به آزمایشگاه خاکشناسی منتقل شد. فاکتور های ماده آلی، ازت، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب، کاتیون های سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم، درصد سدیم تبادلی، درصد اشباع، درصد رس، لای و شن، pH خاک و سطح ایستابی آب زیرزمینی در هر عمق مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که پارامترهای نیتروژن، کربن و پتاسیم با تیمار شاهد تفاوت معنی دار داشتند. فاکتورهای EC، سدیم، کلسیم و منیزیم، ESP و Sp نیز در بین تیمارها دارای تفاوت معنی دار است. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق می توان گفت که پروژه مدیریت مرتع (قرق و رعایت سیستم های چرای) به دلیل عدم دخالت در طبیعت و صرف هزینه و سپس پروژه اصلاحی ذخیره ریزشها آسمانی توام با بذرپاشی دارای تاثیر مثبت بر خاک می باشند و پروژه های کشت علوفه دیم با توجه به نیاز به صرف هزینه زیاد و مقرون به صرفه نبودن و بوته کاری به خصوص با کشت گونه های غیر سازگار فعلی در منطقه مورد مطالعه توصیه نمی گردد.

امروزه تصاویر سنجش از دور به عنوان اطلاعات کاربردی در جهت مطالعه پوشش زمین و کاربری های اراضی شناخته شده اند. در این تحقیق برای مطالعه تغییرات کاربری اراضی شهرستان تالش از تصاویر TMو ETM+ ماهواره لندست به ترتیب مربوط به سال های 1989 و 2000 و همچنین از تصویر LISS III ماهواره IRS مربوط به سال 2007 استفاده شد. مرحله پیش پردازش شامل تصحیح رادیومتریک و تصحیح هندسی در سطح ارتو انجام گرفت. در مرحله پردازش ابتدا اقدام به تولید باندهای جدید گردید و سپس با استفاده از روش OIF (O) مناسب ترین باندها در هر تصویر برای طبقه بندی انتخاب گردیدند و با استفاده از روش طبقه بندی نظارت شده نقشه های کاربری اراضی از روی تصاویر ماهواره ای تهیه گردید. آنگاه لایه های کاربری اراضی تهیه شده، مورد مقایسه قرار گرفت و نتایج استخراج گردیدند. نتایج آشکار سازی تغییرات کاربری اراضی نشان داد که اراضی جنگلی و کشاورزی کاهش یافته و اراضی ساخته شده و شهری دارای رشد مثبت هستند. در مرحله آخر توزیع تغییرات کاربری اراضی در شرایط مختلف فیزیوگرافیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده اثر عوامل مذکور بر تغییرات کاربری بوده، به طوری که بیشترین تغییرات کاربری در شیب و ارتفاعات کم و در جهت های شرقی رخ داده است.

فرمالین به عنوان یک ماده ضد عفونی کننده و نیز درمانی در هچری های ماهیان قزل آلای رنگین کمان به کار برده می شود. در این بررسی به ارزیابی خطرات برای سلامت کارگرانی پرداخته شده است که در هچری های ماهیان قزل آلای رنگین کمان استان چهارمحال و بختیاری از فرمالین استفاده می کنند. در این تحقیق به سه محور مهم در 11 کارگاه مورد بررسی توجه شده است که عبارتند از اطلاعات کلی کارگران در خصوص خطرات فرمالین برای سلامت، ملاحظاتی که باید برای سلامت در هنگام بروز حادثه نشت فرمالین و یا در هنگام کار با فرمالین به آن توجه کنند و نیز ابزار و تمهیدات در نظر گرفته شده در کارگاه برای حفاظت کارگران و نیز جلوگیری از آسیب های محیط زیست و به خطر افتادن سلامت عمومی مردم. بررسی ها نشان داد که در همه موارد مشاهده شده، کاربرد فرمالین از سوی کارگران هم از نظر دوز مورد استفاده، و هم از نظر به کارگیری ابزار مناسب نادرست بوده است. تنها یک مورد استفاده از دست کش مناسب ( غیر لاتکسی) و 33 درصد ماسک تنفسی ساده به عنوان اولین راه حفاظت فردی مشاهده شد. این در حالی بود که به ترتیب در 100 درصد، 70.8 درصد و 91.7 درصد از این افراد به وجود سوزش چشم و گلو، سرفه و بی حسی در انگشتان اشاره داشته اند. آگاهی افراد نسبت به سرطان زا بودن، خاصیت فیکساتوری فرمالین برای بافت ها و نیز قابل اشتعال بودن آن به ترتیب 16.7، 62 و 33 درصد بوده است. در هیچکدام از 11 کارگاه مورد بررسی برای 5 خطر عمده حوادث ناشی از فرمالین، تمهیدات لازم برای، کمک های اولیه و اطفای حریق (به جز دو مورد کپسول اطفای حریق) تعبیه نشده بود.

یکی از عوامل توسعه پایدار اکولوژیکی، با ارزش بودن سرمایه های زیست محیطی می باشد و این مفهوم ارزش منابع، ناچارا ما را به سوی سوالاتی درباره میزان و مقدار ارزش گذاری محیطی راهنمایی می کند که می تواند در سطوح اقتصادی رخ دهد. در این مطالعه جهت بررسی ارزش مطبوعیت محیط زیست منطقه گردشگری تنگه واشی و آبشار ساواشی، ارزش تفرجی این منطقه با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط برآورد شد. عوامل موثر بر میزان این مطبوعیت با استفاده از مدل لاجیت، تعیین گردید. میزان تمایل به پرداخت جهت کسب مطبوعیت حاصل از استفاده تفریحی منطقه گردشگری تنگه واشی و آبشار ساواشی برای هرفرد در هر بازدید، 9082.7 ریال به دست آمد. نتایج نشان داد که متغییرهای مبلغ پیشنهادی، درآمد ماهیانه خانواده، سطح تحصیلات و میزان رضایت، اثر معناداری بر تمایل به پرداخت افرادجهت استفاده از مطبوعیت محیط زیست در این منطقه داشته اند. لذا به نظر می رسد با تشویق و حمایت بخش خصوصی جهت ساخت امکانات و تجهیزات زیر بنایی، ارائه خدمات اطلاع رسانی وآموزشی می توان در بهره گیری از منافع اکوتوریسم و حداکثر نمودن آن موفق بود.

وسعت زمین های تحت تاثیر فعالیت های معدن کاری به ویژه محل های انباشت باطله، روز به روز افزایش می یابد. درنتیجه هر روز ضرورت اجرای احیای معادن نیز بیشتر می شود. انتخاب گونه گیاهی و کاشت آن به منظور حفظ محیط زیست منطقه و بازسازی معدن مس سرچشمه، از مهم ترین اهداف این پژوهش است. مطالعه موردی در منطقه معدنی سرچشمه در رفسنجان، انجام شد. ابتدا گونه های گیاهی متناسب با فاکتورهای اولیه طرح بازسازی که استفاده مجدد از زمین معدن کاری شده، زمین شناسی و اقلیم منطقه، پارامترهای خاک شناسی منطقه، می باشند، انتخاب شدند. سپس ماتریس های تصمیم گیری بر اساس پرسشنامه های اهمیت معیارها و گزینه ها که توسط کارشناسان تکمیل گردیده، به دست آمده اند و گونه های گیاهی بر اساس فاکتورهای ثانویه که معیارهای چشم انداز منطقه، مقاومت در برابر بیماری و حشرات، قدرت و نحوه رشد، دسترسی به گونه گیاهی، بازدهی اقتصادی، حفاظت از خاک و ذخیره آب، جلوگیری از انواع آلودگی ها، می باشند، با روش TOPSIS فازی و AHP فازی، اولویت بندی شدند و در نهایت، مناسب ترین گونه های گیاهی برای کاشت در محدوده معدن کاری و سد باطله معدن مس سرچشمه در هر دو روش به ترتیب اولویت، بادام وحشی، بنه (پسته وحشی)، گز، افدرا، گون، سالسولا تعیین گردیدند.

هدف تحقیق حاضر بررسی ساختار جمعیت کیلکای چشم درشت (Clupeonella grimmi) در جنوب دریای خزر در سواحل استان مازندران بود. در این مطالعه که طی سال 1389 انجام شد، در مجموع 1043 نمونه هر دو هفته یک بار از بندر صیادی بابلسر در استان مازندران جمع آوری شدند. طول، وزن، جنسیت و سن نمونه ها تعیین شد. تعیین سن با استفاده از اتولیت ساجیتا انجام گرفت. نتایج با مطالعات سال های گذشته مقایسه شد. پارامترهای رشد برای جنس ماده (L∞=149.71mm, k=0.32yr-1, t0=-1.20yr) و برای جنس نر (L∞=136.5mm, k=0.65yr-1, t0=-0.24yr) برآورد شد. رابطه طول و وزن در جنس ماده (R2=0.813) w=0.0000006FL3.043و در جنس نر (R2=0.834) w=0.0000006FL3.079 بود که الگوی رشد در هر دو جنس آلومتریک مثبت بود. جمعیت کیلکای چشم درشت از 6 گروه سنی، شامل 2 تا 7 سال تشکیل شد. میانگین سن ماهیان ماده و نر به ترتیب 4.09±1.25 و 3.61±1.45 سال بود. در ماهیان ماده، گروه سنی 4 ساله با فراوانی 33.34 درصد و در نرها، گروه سنی 3 ساله با فراوانی 47.45 درصد غالب بودند. نسبت جنسی ماده: نر، 1: 0.656 بود و ماده ها غالب بودند. نتایج نشان داد که طی سال های اخیر، جمعیت کیلکای چشم درشت، مسن تر شده و طول و وزن آنها افزایش یافته است. بر اساس پارامتر های زیستی این گونه و مقایسه آنها با سال های گذشته، کیلکای چشم درشت به علت سکونت در مناطق عمیق، چندان تحت تاثیر تغییرات محیط پلاژیک دریای خزر قرار نگرفته است.

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر تیمار آنزیمی بر خصوصیات مکانیکی کاغذ ساخته شده از خمیرکاغذ جوهرزدایی شده از کاغذ باطله مجله پوشش دار انجام گرفت. به این منظور پس از تهیه نمونه های آزمونی، عملیات خمیرسازی در درصد خشکی 4 درصد، به مدت 2.5 دقیقه، در pH خنثی و تحت تاثیر دو تیمار آنزیمی سلولاز و ترکیب سلولاز/ لیپاز در دو دمای 20 و50 درجه سانتی گراد انجام گرفت. پس از تهیه خمیر کاغذها، مرحله جوهرزدایی به روش شستشو و بر روی الک با مش 120 انجام گردید. در ادامه و پس از ساخت کاغذ دست ساز، اثر تیمار آنزیمی بر ویژگی های مکانیکی کاغذهای ساخته شده مورد بررسی و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج حاصل از اندازه گیری ها نشان داد که تیمار آنزیمی به غیر از مقاومت به پارگی، سبب افزایش ویژگی های مکانیکی کاغذ دست ساز می شود. نتایج درجه روانی خمیر کاغذها نشان داد که تیمار آنزیمی باعث کاهش مقدار درجه روانی خمیر کاغذ می شود. همچنین افزایش دما در تیمار های آنزیمی سبب کاهش بیشتر مقدار درجه روانی خمیر شد.

بالغ بر 27 نژاد گوسفندی در ایران وجود دارد که برای تعیین ظرفیت چرا در هر منطقه ضرورت دارد؛ جثه، وزن، معادل واحد دامی و نیاز روزانه هر نژاد مشخص شود. در این تحقیق معادل واحد دامی نژاد هرکی و ضریب تبدیل آن نسبت به واحد دامی کشور مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور؛ 2 گله از میان گله های موجود در مراتع مورد چرای این نژاد انتخاب شد. در هر گله؛ 15 راس میش 3 ساله، 15 راس میش 4 ساله، 5 راس قوچ 3 ساله و 5 راس قوچ 4 ساله انتخاب که در ییلاق و قشلاق وزن آنها اندازه گیری شد. در ییلاق علاوه بر این تعداد، 10 راس بره 3 ماهه و 10 راس بره 6 ماهه نیز وزن کشی شد. میانگین وزن میش های بالغ (سه و چهار ساله) به عنوان وزن گوسفند نژاد هرکی مد نظر قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله؛ وزن گوسفند نژاد هرکی، 1.73±56.53 کیلوگرم است و در مقایسه با وزن واحد دامی کشور، جزء نژاد های سنگین وزن می باشد. معادل واحد دامی رده های مختلف این نژاد (میش، قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه) نسبت به واحد دامی کشور، به ترتیب برابر؛ 1.10، 1.31، 0.51 و 0.65 می باشد. نتایج حاصل نشان می دهد؛ تنوع نژاد، باعث اختلاف وزن نژادهای گوسفندی می شود. بر همین اساس وزن نژاد های مختلف با همدیگر متفاوت و در طبقات وزنی متفاوت از هم قرار می گیرند و نمی توان بر اساس وزن پایه واحد، نیاز روزانه نژادهای دامی مختلف در محاسبه ظرفیت چرا را یکسان در نظر گرفت.