افق توسعه آموزش علوم پزشکی
سال:1400 | دوره:12 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

پیشرفت فناوری و اکتشافات جدید، ارتقاء خدمات بهداشتی درمانی و به تبع آن بهبود کیفیت خدمات مراقبت از بیمار را به همراه دارد. در این میان برنامه های آموزشی و روش های تدریس در تحقق اهداف نقش به سزایی دارند و ضروری است که همگام با پیشرفت تکنولوژی و مواقع بحرانی که جامعه را به اغما خواهد برد؛ نظیر بیماری های واگیر چون کووید-19، تغییر و به روز رسانی های لازم در آن ها ایجاد شود؛ تا بتوان پاسخگوی نیازهای روز بشر بود و سیستم سلامت و مراقبت کارآمدی خود را حفظ کند. اعمال تغییر در برنامه های آموزشی با هدف همگام شدن در راستای فناوری ها و نوآوری های موجود، حتی برای بهترین اساتید دانشگاه های علوم پزشکی نیز یک چالش محسوب می شود. «تغییر» پروتکلی از «بهترین اصول» را دارد که توسط «مدیران تغییر» تدوین شده اند و در زمان تدوین برنامه های آموزش پزشکی باید اعمال شوند. علیرغم این که برنامه های آموزشی مختلف خروجی ها و اهداف یادگیری مختلف و مختص به خود را دارند؛ اما اصول پایه نظریه مدیریت تغییر برای کلیه جنبه های تغییر در برنامه های آموزشی اعمال می شود و شامل 6 گام است: محرک تغییر و تنظیم اهداف، برقراری ارتباط با ذینفعان، برنامه ریزی، نظارت و ارزیابی.

مقدمه: اضطراب امتحان فاکتور مهمی است که تاثیر منفی روی موفقیت و پیشرفت دانشجویان طی فرایند تحصیل دارد. با توجه به شیوع بالای اضطراب آزمون در دانشجویان پرستاری، این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آروماتراپی بر اضطراب آزمون عینی ساختار یافته در دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج سال 1398 انجام گرفت. روش کار: این کارآزمایی بالینی تصادفی یک سو کور روی دانشجویان پرستاری سال آخر (n=60) در دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه آزاد اسلامی کرج انجام شد. نمونه ها به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. در پیش آزمون، پرسشنامه دموگرافیک و اضطراب امتحان ساراسون توسط دانشجویان هر دو گروه پر شد. سپس آروماتراپی استنشاقی برای دانشجویان گروه آزمون انجام شد. برای دانشجویان گروه کنترل هیچگونه مداخله ای انجام نشد. پس از 15 دقیقه هر دو گروه مجدد پرسشنامه اضطراب آزمون را پر کردند. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS 18 و آزمونهای آماری (یعنی کای دو، تی زوجی و تی مستقل و تحلیل کواریانس) تجزیه و تحلیل شد. نتایج: از نظر آماری میزان اضطراب در هر دو گروه کاهش یافته است. میزان کاهش در نمره اضطراب در گروه کنترل 13/1 (pvalue<0. 001)و در گروه مداخله 8/3 بود P-value = 0. 029 نتیجه حاصل از آنالیز کواریانس نشان داد که میزان اضطراب قبل از مداخله تاثیر خیلی زیادی بر میزان اضطراب بعد دارد در صورتی که مداخله روی اضطراب تاثیر جزئی دارد (P-value <0. 001) و ( p-value = 0. 049). نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که آروماتراپی استنشاقی می تواند در کاهش میزان اضطراب امتحان OSCE موثر باشد. استفاده از آروماترپی در محیط آزمون برای دانشجویانی که اضطراب آزمون دارند، گزینه خوبی برای کمک به آنها است هرچند ارزیابی های بیشتری برای تایید تاثیر آروماتراپی روی اضطراب آزمون باید انجام شود.

مقدمه: طبق بررسی های متعدد مشخص شد که دستیاران درمان ریشه در زمینه انجام جراحی های آپیکال مشکلاتی داشتند و بدون هیچ آموزش عملی و صرفا بر اساس اندوخته های نظری، در سال سوم دستیاری جراحی آپیکال را آغاز میکردند که موجب کاهش کیفیت جراحی ها، شکست های بالای درمان ها، استرس بالا و کاهش انگیزه و اعتماد به نفس دستیاران، طولانی شدن عمل های جراحی، اذیت شدن بیمار و گاها ایجاد خطا های جبران ناپذیر بر روی بیمار می شد. بنابراین تصمیم گرفته شد که گام هایی پیوسته جهت رفع این مشکلات از مرحله پره کلینیک آغاز شود و تا مراحل کلینیک و کار بر روی بیمار ادامه یابد. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی ارتقاء مهارت، توانمندی و انگیزه دستیاران رشته درمان ریشه در انجام جراحیهای پری آپیکال بعد از اعمال تغییرات در پره کلینیک درمان ریشه بود. روش کار: سال 1395 تغییراتی در مدل و نحوه آموزش جراحی آپیکال در بخش درمان ریشه دانشکده دندانپزشکی مشهد انجام شد که بر اساس نظرسنجی هایی از اساتید و دستیاران، همچنین بررسی کیفیت درمان های انجام شده، کارآیی این سیستم جدید ارزیابی شد. بنابراین مطالعه ای توصیفی-مقطعی طراحی گردید. جهت بررسی میزان رضایتمندی دستیاران، پرسشنامه ها بین دستیاران درمان ریشه دانشکده دندانپزشکی مشهد از ورودی1395 تا 1399 توزیع شد و به منظور ارزیابی اساتید از نحوه عملکرد دستیاران، پرسشنامه ها به 13 نفر هیات علمی بخش درمان ریشه داده شد. قبل از توزیع پرسشنامه ها روایی صوری و محتوایی آنها بررسی شد و پایایی آنها با روش آزمون-باز آزمون تعیین گردید. نمونه گیری به صورت همه پرسی انجام شد. نتایج: نتایج نظرسنجی از دستیاران، نشان از افزایش 3/78% کیفیت درمان ها، 65% در سرعت عمل و افزایش اعتماد به نفس، و 3/78 % در انگیزه انجام عمل های جراحی پری آپیکال به طور مستقل بود. بر اساس نظر اساتید، تسلط و مهارت، موفقیت درمان ها، نمرات در سمینارهای ارائه caseجراحی 100 افزایش داشت و سرعت عمل، دستیاران و همچنین رضایتمندی بیماران به میزان 70% افزایش یافت. نتیجه گیری: ارایه این مدل آموزشی جراحی پری آپیکال، نقش مهمی در ارتقا آموزش دستیاران درمان ریشه دارد و میتواند در کوریکولوم آموزشی وارد شود.

مقدمه: از نظر طراحان، یک برنامه درسی واقعی که به وسیله دانشجویان تجربه می شود بر برنامه درسی قصدشده برتری دارد. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه نمرات دانشجویان و رضایت مندی ایشان در دروس فارماکولوژی قبل و بعد از برنامه درسی ادغام یافته و همچنین بررسی دیدگاه اساتید و دانشجویان در این خصوص می باشد. روش کار: در این مطالعه توصیفی و مقطعی جامعه آماری شامل 1620 دانشجوی رشته پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی مشهد است که از سال تحصیلی 1387 لغایت 1394 در مقطع فیزیوپاتولوژی به تحصیل اشتغال داشته اند. نمرات دانشجویان در دروس فارماکولوژی (1) و (2) جمع آوری و به دو گروه قبل و بعد از برنامه درسی ادغام یافته تقسیم و مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفت. نتایج: در درس فارماکولوژی (1) بین میانگین نمرات دانشجویان (14. 8) قبل از برنامه درسی ادغام یافته با میانگین (13. 24) بعد از برنامه درسی ادغام یافته، تفاوت وجود دارد در حالی که در درس فارماکولوژی (2) این رابطه برعکس می باشد به طوری که میانگین نمرات درس فارماکولوژی (2) دانشجویان شرکت کننده در برنامه درسی ادغام یافته (12. 81) بالاتر از نمرات دانشجویان قبل از آن (12. 69) است. رضایت مندی دانشجویان درباره دروس فارماکولوژی (1) و (2) در دو دوره قبل از برنامه درسی ادغام یافته و بعد از آن، به طور معناداری از یکدیگر متفاوت است (p≤ 0. 001). در حیطه انگیزشی، بین رضایت مندی دانشجویان قبل و بعد از بازنگری دوره نیز تفاوت معنادار بود (p≤ 0. 001). همچنین اعضای هیات علمی در حیطه های انگیزشی، رضایت مندی و فهم مطالب دانشجویان بعد از برنامه درسی ادغام یافته را بهتر از قبل از آن، ارزیابی نمودند. نتیجه گیری: برنامه درسی ادغام یافته به مرور زمان جای خود را در برنامه درسی موجود باز کرده و اثرات تسهیل کننده یادگیری آن در دانشجویان به مرور زمان بروز و ظهور می کند.

مقدمه: طراحی آموزشی به عنوان یکی از عوامل موثر در بهبود کیفیت آموزش مجازی معرفی شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عناصر و مولفه های طراحی و مدیریت فرایند تعاملی آموزش مجازی انجام شده است. روش کار: مطالعه حاضر مروری از نوع Overview است. این نوع مطالعات مروری، با هدف بررسی و تبیین ویژگی های یک مفهوم و توضیح آن انجام می شود. مطالعه حاضر در پاسخ به این سوال که مولفه های اساسی در طراحی، اجرا و مدیریت یک برنامه آموزش مجازی مورد نیاز است، انجام شده است. نتایج مطالعه حاضر می تواند در برنامه ریزی مداخلات و یا دوره های آموزشی که بستر آموزش مجازی طراحی و اجرا می شود، کاربرد داشته باشد. مطالعه حاضر از طریق جستجوی کلید واژه های Distance education, virtual education, e-learning, instructional design, e-teaching, educational management, و e-teacher معادل فارسی آن طراحی آموزشی، آموزش مجازی، یادگیری الکترونیکی، تدریس الکترونیکی، آموزش از راه دور، مدیریت آموزشی، آموزش و مدرس الکترونیکی در پایگاه های دادهMagIran, ISC, SID, Scopus, Science Direct, PubMed انجام شده است. جستجو به زبان فارسی و انگلیسی در سالهای 2000-سپتامبر 2020 انجام شده است. در بررسی انجام شده در مرحله اول 128 مطالعه استخراج شد. سپس عنوان متون مستخرج بررسی و 78 مستند شامل مقاله، گزارش و راهنما جهت بررسی چکیده در مرحله بعد وارد شد. در نهایت براساس معیار ورود 42 مطالعه، 18 مطالعه فارسی و 24 مطالعه انگلیسی جهت بررسی کامل متن مورد بررسی قرار گرفت و در مطالعه حاضر مورد استفاده شد. نتایج: نتایج مطالعات نشان دادند چارچوب طراحی آموزشی در فرایند آموزش مجازی شباهت زیادی به مراحل طراحی آموزشی در فرایند آموزش حضوری دارد اما در جزئیات، لازم است ویژگی های آموزش مجازی/الکترونیکی درنظرگرفته شود. در فرایند طراحی آموزش مجازی لازم است به هشت مؤلفه شامل تعیین مخاطب، تعیین اهداف و پیامدهای مورد انتظار، محتوای آموزشی، نحوه سازماندهی محتوا، تعیین روشهای آموزش و فعالیتهای یادگیری، تعیین رسانه های آموزشی، نحوه ارزیابی فراگیر و ارزشیابی برنامه/دوره آموزشی توجه داشت. تدوین طرح درس/دوره و تدوین راهنماهای یادگیری به عنوان نقشه راه برای اساتید و فراگیران در بستر آموزش مجازی اهمیت دارد تا یادگیری مؤثر فراگیران را تسهیل نماید. در فرایند آموزش مجازی لازم است مدرس با ایجاد فعالیتهای یادگیری مبتنی بر مسئله مانند پروژه، سؤالات مبتنی بر سناریو، تکالیف تحلیلی و گروه های بحث، فرصت تحلیل و کاربرد آموخته ها را برای فراگیران فراهم کند. همچنین بازخورد اساتید به فعالیتهای یادگیری فراگیران به عنوان پایه ای ترین سطح تعامل مدرس و فراگیر تعریف شده است. ارزشیابی به عنوان آخرین گام طراحی آموزشی معرفی شده است که اجرای مداوم آن در رشد اثربخشی برنامه های آموزشی اهمیت دارد نتیجه گیری: طراحی و مدیریت یک فرایند آموزش مجازی، موضوع چند بعدی است که مؤلفه های مختلفی مانند عناصر هشت گانه طراحی آموزشی، تکنولوژی های آموزشی دردسترس، فعالیتهای مشارکتی و ایجاد فرصت یادگیری همتا و رشد توانمندی های مدرسین در محیط آموزش الکترونیکی در موفقیت برنامه آموزش مجازی نقش کلیدی دارد.

مقدمه: استفاده از روش های ارزیابی مبتنی بر عملکرد در کارآموزی های دانشجویان رشته ی مامایی اهمیت زیادی دارد و امکان رشد مهارت های فراگیران را در تشخیص، تصمیم گیری و مهارت های عملی فراهم می کند. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر استفاده از روش بحث مبتنی بر مورد در دوره کارآموزی بیماری های زنان بر مهارت های مدیریت بیمار و رضایتمندی دانشجویان مامایی دانشگاه علوم پزشکی جیرفت اجرا شد. روش کار: مطالعه حاضر، مداخله ای تک گروهی است. دانشجویان مامایی ترم هفت دانشگاه علوم پزشکی جیرفت به صورت سرشماری در مطالعه وارد شدند. در این مطالعه از روش بحث مبتنی بر مورد به عنوان یکی از روش های ارزیابی مبتنی بر عملکرد در کارآموزی بیماری زنان استفاده شد. هدف این روش، ارزیابی توانایی مدیریت بیماران، در 9 بیماری شایع و مهم زنان بود. برای اجرای روش مذکور، دانشجو لازم بود با گرفتن شرح حال کامل، بررسی پرونده بیمار و مطالعه منابع و متون در دسترس، بطور کامل بیماری مدنظر را بررسی کند و مراقبت های مورد نیاز بیمار را انجام دهد. جلسات بحث مبتنی بر مورد به صورت تکوینی و پس از جلسات کارآموزی برگزار شد. در این جلسات مهارت دانشجو در بررسی شکایت های بیمار و علایم بیماری، تشخیص های افتراقی، اقدامات تشخیصی و درمانی مورد نیاز ارزیابی شد. پس از ارزیابی، بازخورد لازم به دانشجو ارائه شد. ارزشیابی پایانی دانشجویان بصورت مشاهده ای انجام شد. رضایت مندی فراگیران بااستفاده از فرم نظرسنجی السون و همکاران انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 و آزمون های توصیفی(mean, SD) انجام شد. نتایج: در این مطالعه 30 نفر از دانشجویان مامایی شرکت داشتند. میانگین سنی آن ها 1± 22 سال بود. میانگین نمرات دانشجویان در رابطه با ارزیابی مدیریت بیمار 72/12± 86 تعیین شد. 8/77 درصد دانشجویان معتقد بودند آموخته های حاصل از این روش در زمان اشتغال به آن ها کمک کرده است. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد روش بحث مبتنی بر مورد برای دانشجویان مامایی می تواند به عنوان ابزاری متناسب برای ارزیابی تکوینی مهارت های مدیریت بیمار دانشجویان استفاده گردد. استفاده از این روش، ضمن تعیین نقش و مسئولیت به دانشجویان به دلیل ارزیابی و ارائه بازخورد آنی می تواند به عنوان روشی مناسب در کارآموزی های بالینی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: در جهان امروز با گسترش دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی بحث در مورد کیفیت آموزش از اهمیت ویژه ای برخوردار است به طوری که مسائل و مشکلات دانشجویی از موضوعات بسیار حیاتی به حساب می آید. لذا این مطالعه باهدف بررسی دیدگاه مربیان و دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی قاین درباره عوامل بازدارنده و تسهیل کننده مؤثر بر یادگیری مهارت های بالینی در سال 1395 انجام گرفت. روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی می باشد که بر روی کلیه مربیان بالینی (22 نفر) و دانشجویانی دانشکده پرستاری و مامایی قاین که واحد کارآموزی دارند (280 نفر) به صورت سرشماری انجام شد ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش مشخصات فردی، 38 سؤال در رابطه با عوامل تسهیل کننده و 27 سؤال عوامل بازدارنده مؤثر بر یادگیری مهارت های بالینی بود داده ها توسط Spss ورژن 22 تجزیه و تحلیل شد. . نتایج: نتایج نشان داد که میانگین سنی در مربیان 54/4± 13/32 و در دانشجویان 24/3± 4/22 سال بود. در توزیع فراوانی عوامل بازدارنده از دیدگاه مربیان، ارتباط بین مربی و دانشجو 7/XMRبررسی عوامل تسهیل کننده از دیدگاه مربیان، رضایت دانشجو از نحوه ی ارائه ی دروس عملی و تئوری 7/XMR درصد بیشترین درصد فراوانی را به خود اختصاص دادند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده جهت تسهیل در نحوه ارائه دروس تئوری و نظری و بهبود ارتباط بین دانشجویان و مربی ها و همچنین با ایجاد انگیزه و مسئولیت در دیگر اعضای تیم بهداشتی – درمانی، بازنگری و اقدامات مناسب توسط مسئولین آموزشی برای یک محیط بالینی آموزشی پیشنهاد می شود.

مقدمه: نقطه برش در یک آزمون، نمره ای است که آزمون دهندگان را به طبقات مختلف(نظیر رد – قبول ) تقسیم می کند. فرایند تعیین نقطه برش در آزمون های حوزه آموزشی به کرات مورد استفاده قرار می گیرد. نقطه برش باید بر اساس یک متدولوژی مورد قبول عموم بوده و منعکس کننده قضاوت افراد با کفایت و واجد شرایط باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین مبانی اولیه تعیین نقطه برش در آزمون های پیشرفت تحصیلی انجام شد. روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه مروری است که طی آن کلیه مقالات مرتبط با هدف، با استفاده از کلید واژه های فارسی استاندارد سازی آزمون و تعیین نقطه برش در سایت های معتبر علمی فارسی و انگلیسی جستجو شد. نتایج: در جستجوی انجام شده، هیچ منبع علمی معتبر فارسی در زمینه تعیین نقطه برش یافت نشد. با این حال مقالات و کتب انگلیسی موجود در این زمینه به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. نتیجه گیری: با وجود اهمیت تعیین صحیح نقطه برش علی الخصوص در آزمونهای پیشرفت تحصیلی، واینکه متون فارسی حاوی منابع اندکی در زمینه اصول و مبانی انجام این کار می باشد و احتمالا اندک بودن این منابع موجب آشنایی کمتر پزوهشگران با روند صحیح تعیین نقطه برش و تمایل انها به استفاده از روش های غیر علمی جهت انجام این مهم در مطالعات خود می باشد، این مقاله می تواند به عنوان راهنمای مبانی اولیه تعیین نقطه برش در آزمون های پیشرفت تحصیلی، کمک کننده باشد