ارگونومی
سال:1400 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: در صنعت تولید خودرو، مونتاژکاران به دلیل بار کاری زیاد در معرض استرس شغلی هستند. استرس با توانایی کار ارتباط دارد و می تواند بر آن تاثیر منفی بگذارد. این پژوهش تاثیر برنامه ارگونومی مبتنی بر مدیریت استرس شغلی (Ergo-JSI) بر شاخص توانایی کار و استرس شغلی مونتاژکاران را در یک کارخانه تولید قطعات خودرو بررسی کرده است. روش کار: این مطالعه از نوع مداخله ای و به روش پیش آزمون و پس آزمون در بخش مونتاژ یک کارخانه تولید قطعات خودرو انجام شد. گروه نمونه شامل 80 نفر از شاغلان این بخش بود و نمونه گیری بصورت سرشماری صورت گرفت. تجزیه و تحلیل ها داده ها به روش های آماری ویلکاکسون، t زوجی و آزمون ساین تست انجام شد. برنامه مداخله ای ارگونومی مبتنی بر استرس شغلی (Ergo-JSI) به مدت 8 هفته اجرا شد. پرسشنامه های استرس شغلی (BJSQ)، شاخص توانایی کار (WAI)، چک پوینت های ارگونومی (ECP) و پیشگیری از استرس در محیط کار (سازمان بین المللی کار) ابزار پژوهش بودند. ارزیابی میزان استرس شغلی بر اساس دو معیارA و B؛ استرس بالا به عنوان بالاترین سطح واکنش استرس (معیارA) و داشتن سطح متوسط یا بالاتر واکنش استرس، همراه با داشتن بالاترین میزان استرسور شغلی یا کمترین حمایت اجتماعی در محل کار (معیار B) برای کارکنان تعیین شد. یافته ها: برنامه مداخله ای به طور معناداری نمره توانایی کار کارگران را افزایش داد (0/001>P). همچنین سطح توانایی انجام کار در 16/25 درصد از کارگران افزایش یافت (0/012=P). به علاوه، نمره استرس شغلی کارگران، به میزان فراوانی کاهش یافت (0/05>P). تغییرات کمی در کاهش استرس براساس معیار A (51/25 درصد) و براساس معیارB پرسشنامه استرس شغلی BJSQ (27/5 درصد) مشاهده شد که از لحاظ آماری معنادار بود (0/001>P). نتیجه گیری: برنامه مداخله ای مدیریت استرس شغلی) (Ergo-JSI با رویکرد فردی و سازمانی بر کاهش استرس شغلی و افزایش شاخص توانایی کار کارگران مونتاژ کارخانه تولید قطعات خودرو موثر بود. بنابراین، این برنامه ارگونومی مشارکتی که رویکردی یکپارچه دارد، می تواند سلامت روانی کارکنان را بهبود دهد.

زمینه و هدف: افزایش ماندگاری کارکنان مراقبت های بهداشتی-درمانی یکی از مهم ترین چالش ها نظام های سلامت به دلیل کمبود نیروی انسانی است. هدف از این مطالعه شناسایی عوامل تاثیرگذار بر تمایل به کار یا انگیزه ترک شغل در کارکنان مراقبت های بهداشتی-درمانی در پاندمی COVID-19 است. روش کار: به منظور یافتن مطالعات مرتبط، پایگاه های اطلاعاتی شامل Scopus, PubMed, Web of Science, ProQuest با استفاده از کلیدواژه های متناسب در تاریخ 20 اکتبر 2020 جستجو شدند. تنها مطالعاتی که بر روی کارکنان مراقبت های بهداشتی-درمانی در زمان پاندمی COVID-19 انجام شده بودند و همچنین عوامل تاثیرگذار بر تمایل به کار یا انگیزه ترک کردن شغل را بررسی کرده بودند، تحلیل شدند. یافته ها: از 610 مطالعه ای که از طریق جستجو در پایگاه های اطلاعاتی یافته شده بود، بعد از حذف مطالعات مشابه و نامرتبط، تعداد 10 مقاله توصیفی-تحلیلی-مقطعی (Cross-Sectional) باحجم نمونه 15834 نفر انتخاب شدند. میزان تمایل به کار در مطالعات بین 61 تا 98/7 و به طور میانگین 83/5 درصد بود. نتایج مطالعات نشان می دهد عوامل شغلی مانند سابقه کار، سابقه کار قبلی در شرایط اضطراری یا کرونا، جایگاه شغلی، بارکاری، همکاری بین کارکنان، ارتباطات میان کارکنان و مدیران، دسترسی به وسایل حفاظت فردی و امکانات رفاهی به طور معناداری با تمایل به کار افراد در ارتباط است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، برای ماندگاری کارکنان مراقبت های بهداشتی-درمانی در زمان پاندمی کرونا متغیرهای شغلی و روانی بیشتر باید مدنظر قرار بگیرد. با توجه به تعداد محدود مطالعات و گستردگی متغیرهای تاثیرگذار لازم است مطالعات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.

زمینه و هدف: پرزنتیسم پدیده ای است که براساس آن کارکنان به صورت فیزیکی در محیط کار حضور دارند اما از لحاظ کارکردی غایب هستند. هدف این مطالعه بررسی پدیده پرزنتیسم و کاهش بهره وری مرتبط با مشکلات سلامتی در بین کارکنان شرکت انتقال گاز ایران بود. روش کار: افراد مورد مطالعه 2298 نفر از کارکنان بودند. داده های مطالعه با استفاده از مقیاس پرزنتیسم استنفورد (SPS-6) و پرسشنامه سلامت و کار (HWQ) جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون لجستیک چندمتغیره در نرم افزار SPSS نسخه 26 انجام شد. یافته ها: بیش از 52 درصد از افراد موردمطالعه (1189 نفر) در طول یک سال حداقل یک بار پدیده پرزنتیسم را تجربه کرده بودند در حالی که در مجموع تعداد 1073 نفر (47 درصد) غیرپرزنتیست بودند. نتایج نشان داد بین پدیده پرزنتیسم و زیرمجموعه های بهره وری (P=0/001)، تمرکز (P=0/023)، روابط با مسیول یا رییس (P=0/007)، بی صبری و تحریک پذیری (P=0/026)، رضایت از محیط کار (P=0/038)، و در نهایت نمره HWQ (P=0/011) از نظر آماری رابطه معناداری وجود داشت. نتیجه گیری: بروز پدیده پرزنتیسم در بین کارکنان با اثر بر روی زیرمجموعه های موثر در بهره وری نیروی انسانی از جمله کاهش بهره وری فردی، کاهش قدرت تمرکز افراد، درک نامناسب آنان از ارتباط با مسیول، افزایش بی صبری، تحریک پذیری و سطح استرس شغلی آنان و کاهش سطح رضایت افراد از محیط کار، بهره وری نیروی کار را کاهش می دهد. همین امر سبب تحمیل هزینه های زیادی به سازمان می شود.

زمینه و هدف: تاب آوری یکی از عوامل تاثیرگذار بر عملکرد شغلی و حفظ سلامت کارکنان در محیط کاری استرس زا است. هدف این مطالعه عبارت است از استفاده از مدل الزامات-منابع (JD-R) برای بررسی تاب آوری فردی و عوامل تاثیرگذار بر آن در کارکنان شعب بانک ملی شهر کرمان است. روش کار: در این پایش مقطعی از نوع خود اظهاری، 358 نفر از کارکنان شعب بانک ملی شهر کرمان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از مرداد تا آذر 1398 شرکت کردند. بر اساس مدل JD-R، سازه های تاب آوری، هوش عاطفی، حمایت اجتماعی، و استرس شغلی به ترتیب به عنوان نتیجه، منبع شخصی، منبع شغلی، و الزام شغلی انتخاب شدند و مشارکت کنندگان با پاسخ دهی به پرسشنامه طراحی شده از این چهارسازه در پایش شرکت کردند. داده ها با استفاده از نرم افزارهای 23 نسخه SPSS و AMOS نسخه 21 تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان دادند که منابع (هوش عاطفی و حمایت اجتماعی) و الزامات (استرس شغلی) هم بصورت مستقیم و مجزا با تاب آوری ارتباط دارند (به ترتیب 0/001˂ P، 0/006=P، و 0/001˂ P) و هم به صورت تعاملی (تعامل هوش عاطفی و استرس شغلی، حمایت اجتماعی و استرس شغلی، حمایت اجتماعی و هوش عاطفی) (به ترتیب 0/001˂ P، 0/001˂ P، و 0/003=P). نتیجه گیری: هوش عاطفی، حمایت اجتماعی و استرس شغلی می توانند بر تاب آوری کارکنان بانک ها تاثیرگذار باشند و مدیران منابع انسانی در بانک ها می توانند با ایجاد مداخلات آموزشی در این زمینه ها به افزایش تاب آوری کارکنان کمک کنند.

زمینه و هدف: ارزیابی توانایی جسمانی کارکنان برای انجام کار، حایز اهمیت بوده و آتشنشانی یکی از شغل های حیاتی است؛ لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی شاخص توانایی کار و شناسایی برخی از عوامل موثر بر آن در آتشنشان ها صورت گرفت. روش کار: این مطالعه مقطعی با حضور 101 نفر از آتشنشان های سطح شهر زاهدان در سال 1397 انجام شد. افراد به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. جمع آوری اطلاعات به کمک یک پرسشنامه دو قسمتی (اطلاعات جمعیت شناختی و شاخص توانایی کار WAI) انجام شده و تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نسخه 24 نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: میانگین سن و سابقه کار آتشنشان های مورد مطالعه به ترتیب، 6/70± 34/18 و 6/79± 8/47 سال بود. تنها 18 نفر (17/8 درصد) از آتشنشان ها مجرد بوده و بیشتر افراد حداقل یک بار در هفته ورزش می کردند. میانگین نمره WAI در این مطالعه 3/56± 44/33 بوده و بیشتر آن ها در محدوده عالی قرار داشتند. با افزایش سن و سابقه کاری، WAI کاهش یافته؛ همچنین ارتباط معناداری بین وضعیت تاهل و ورزش هفتگی با WAI وجود داشت. نتیجه گیری: به طور کلی وضعیت آتشنشان های مورد بررسی، از لحاظ توانایی انجام کار مطلوب بود. با این حال با توجه به ارتباطی که بین ویژگی های فردی و این شاخص وجود داشت، لازم است وظایف افراد مسن تر و با سابقه کاری بیشتر تعدیل شود.

زمینه و هدف: عوامل روانی-اجتماعی محیط کار ازجمله عوامل تاثیرگذار بر بهره وری کارکنان می باشد. از آنجاکه مطالعات اندکی در این حوزه انجام شده است، لذا این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین عوامل روانی-اجتماعی محیط کار بر بهره وری انجام شده است. روش کار: مطالعه مقطعی و توصیفی-تحلیلی حاضر در سال 1399 و در بین 105 نفر از کارکنان یک شرکت پخش مواد غذایی در اهواز انجام گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیکی، پرسشنامه عوامل روانی-اجتماعی کپنهاگن (COPSOQ) و پرسشنامه بهره وری هرسی گلداسمیت بود. به منظور بررسی ارتباط بین متغیرها از آزمون های تی تست مستقل، آزمون آنالیز واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که بین هیچ یک از متغیرهای جمعیت شناختی با امتیاز فاکتورهای روانی-اجتماعی و بهره وری ارتباط معناداری وجود ندارد (P>0/05). فاکتور روانی-اجتماعی 2 ارتباط منفی و معناداری با میانگین امتیاز بهره وری، توانایی، وضوح نقش، حمایت سازمانی، انگیزه، بازخورد و اعتبار دارد. و فاکتور روانی-اجتماعی 4 نیز با انگیزه، ارتباط منفی و معناداری دارد. میانگین امتیاز فاکتورهای روانی-اجتماعی، فاکتور 1 و 3 ارتباط مثبت و معناداری با میانگین امتیاز بهره وری، توانایی، وضوح نقش، حمایت سازمانی، انگیزه، بازخورد و اعتبار نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به نقش عوامل روانی-اجتماعی محیط کار بر بهره وری کارکنان، لازم است مداخلات سازمانی به منظور کنترل عوامل روانی-اجتماعی موثر، مورد توجه قرار گیرد. توجه بیشتر به عوامل روانی-اجتماعی در محیط کار می تواند در بازدهی و بهره وری کارکنان و سازمان نقش موثری ایفا نماید.

زمینه و هدف: صدا به عنوان یک عامل مزاحم در محیط های شغلی شناخته شده و دارای اثرات غیرشنوایی است. تاثیر صدا بر عملکردهای شناختی به نوع صدا و دوز مواجهه با صدا بستگی دارد. این مطالعه با هدف بررسی اثر مواجهه با صدا برروی عملکردهای شناختی و کیفیت خواب انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی-مقطعی که بر 169 نفر از کارگران در سه صنعت فلزی، شیمیایی و غذایی در همدان در سال 1399 انجام شد. برای بررسی عملکردهای شناختی، از آزمون عملکرد پیوسته استفاده شد. همچنین برای بررسی کیفیت خواب شرکت کنندگان از پرسشنامه پترزبورگ استفاده شد. با استفاده از دستگاه صداسنج آنالیزور دار SVAN 971 و دزیمتر TES، سطح مواجهه با صدا و فرکانس غالب اندازه گیری شد. داده ها با استفاده رگرسیون خطی و چندگانه در نرم افزارSPSS (نسخه 16) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: اختلاف معنی داری در سطح مواجهه با صدا با تغییرات عملکردهای شناختی و کیفیت خواب افراد در مطالعه حاضر وجود دارد (0/001>P). نتایج رگرسیون خطی نشان داد که بین عملکرد شناختی افراد با سطح مواجهه با صدا ارتباط معنی داری وجود دارد (0/001>P). همچنین متغیرهای سن، سابقه کاری، فرکانس غالب و دوز مواجهه با صدا بیشترین تاثیر و متغیرهای الگوی کاری وضعیت تاهل و سطح مهارت کمترین تاثیر را پیش بینی مدل عملکردهای شناختی و کیفیت خواب داشته اند. پس از شناسایی و تعیین متغیرهای ورودی، با استفاده از رگرسیون چندگانه مدل مناسب جهت پیش بینی کیفیت خواب و توجه پایدار افراد در مواجهه با صدا تدوین شد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، مدل های پیش بینی کیفیت خواب و توجه پایدار با ضریب تعیین مناسب می توانند مدل های خوبی جهت پیش بینی کیفیت خواب و توجه افراد، در مواجهه با صدا باشند که این مدل ها می تواند در زمان کوتاه تری اجرا و کیفیت خواب و توجه پایدار افراد را اندازه گیری کند. همچنین می توانند گزینه مناسبی برای ارزیابی کیفیت خواب و توجه افراد در معرض صدا باشند.

زمینه و هدف: انسان ها در گذشته به میزان امروز از مبلمان استفاده می کردند. با توسعه رفاه اجتماعی و اهمیت بهره وری در تولید، اهمیت ارگونومی و استانداردسازی مبلمان آشکار گردید؛ به طوری که امروزه بر کسی پوشیده نیست که رعایت نکردن عوامل انسانی در ساخت مبلمان، مشکلات فراوانی را متوجه سلامتی خواهد کرد. با توجه به اهمیت استاندارد بودن مبلمان، تحقیق حاضر با هدف بررسی استفاده از استانداردها در واحدهای تولیدی مبلمان استان تهران انجام شد. روش کار: نمونه گیری در تحقیق حاضر، به صورت تصادفی خوشه ای انجام شد و پرسش نامه هایی در اختیار تولیدکنندگان ارشد 60 واحد تولیدی مبلمان قرار گرفت. تحلیل آماری داده های حاصل از پرسش نامه ها، به روش آزمون تی استیودنت تک نمونه ای و آزمون فریدمن در نرم افزار SPSS نسخه 18 انجام شد. یافته ها: بر طبق نتایج، بین میانگین همه شاخص های مورد مطالعه و میانگین مفروض جامعه، اختلاف معنی دار مشاهده شد. تولیدکنندگان مبلمان معتقد بودند نهادهای دولتی و غیر دولتی در زمینه به روزرسانی استانداردهای صنعت مبلمان و آشنا کردن تولیدکنندگان با آن ضعیف ظاهر شده اند. از دیدگاه آنان، مصرف کنندگان تمایل زیادی به خرید مبلمان استاندارد و ارگونومیک نشان داده اند. همچنین تولیدکنندگان تا حد زیادی تمایل به استفاده از استانداردها داشته اند و استانداردهای ملی تطابق زیادی با بین المللی داشته است. نتیجه گیری: تولید مبلمان با رعایت استانداردها موجب افزایش تمایل مصرف کنندگان به خرید و رضایت مندی آنان می شود. کیفیت بالای مواد اولیه وارداتی، موجب رقابت پذیر شدن مبلمان و هماهنگ شدن با استانداردهای بین المللی شده و تضمین کننده صادرات موفق مبلمان در کشور می گردد. تولید موفق مبلمان استاندارد، بستگی به تحقق همه شاخص های یاد شده در این تحقیق خواهد داشت.