تحقیقات کیفی در علوم سلامت
سال:1397 | دوره:7 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

مقدمه: آموزش به بیمار، یکی از اجزای مهم و ارزشمند و از جمله شاخص های عملکرد پرستار حرفه ای و نشان دهنده توسعه حرفه ای می باشد. مطالعه حاضر با هدف تبیین تجارب پرستاران از عوامل مؤثر بر آموزش به بیمار انجام گرفت. روش: این پژوهش از نوع کیفی بود و در آن 20 نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان های آموزشی و درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه در سال 93-1392 بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته مورد مصاحبه قرار گرفتند. همه مصاحبه ها ضبط و سپس دست نویس گردید و با استفاده از روش مقایسه ای مداوم و به روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قراردادی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: به دنبال تحلیل داده ها، 3 درون مایه اصلی و 6 درون مایه فرعی استخراج شد. درون مایه های اصلی شامل «عوامل سازمانی، عوامل محیطی-فرهنگی و عوامل فردی» بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش برخی از عوامل تأثیرگذار در آموزش به بیمار را بر اساس تجارب پرستاران شناسایی کرد. بنابراین، انجام مداخلات مدیریتی و سازمانی دقیق و مهیا نمودن شرایط لازم جهت آموزش به بیمار توصیه می شود.

مقدمه: موفقیت برنامه های آموزشی در سیستم های بهداشتی-درمانی، نیازمند برخورداری از کارکنان توانمند در حوزه آموزش می باشد. هدف از انجام مطالعه حاضر، شناسایی تجارب کارکنان شاغل در مراکز بهداشتی-درمانی شهرستان خمیر به منظور شناخت چگونگی کسب مهارت های لازم برای تبدیل به یک آموزشگر سلامت بود. روش: این پژوهش به روش کیفی در شهرستان خمیر (استان هرمزگان) در سال 1394 انجام شد. نمونه ها به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 15 نفر از کارکنان شاغل در مراکز بهداشتی-درمانی که حداقل سه سال سابقه کار داشتند، جمع آوری گردید. جهت تحلیل داده ها، رویکرد تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: «توانمندی حاصل از مهارت های فردی» و «توانمندی حاصل از یادگیری»، طبقات اصلی مطالعه را تشکیل داد. «استفاده کارکنان بهداشتی-درمانی از مهارت های ارتباطی و ویژگی های فردی»، «یادگیری مبتنی بر تجربه» و «یادگیری مبتنی بر آموزش علمی» نیز زیرطبقات به دست آمده بود. نتیجه گیری: توجه مدیران و مربیان نظام سلامت به آمادگی و توانمندی کارکنان بهداشتی-درمانی در اجرای آموزش سلامت در کنار ارتقا و به روز نمودن دانش سلامت، جهت تربیت نیروهای بهداشتی-درمانی مورد تأکید بسیاری قرار دارد.

مقدمه: مادری کردن، هنری ظریف، توأم با ریزه کاری های بسیار است. زنان وقتی پدیده مادری را تجربه می کنند، آسیب پذیر می شوند و با چالش های زیادی مواجه می باشند. اگر این تجربه همراه با یک معلولیت مانند نابینایی باشد، شرایط دشوارتری ایجاد می گردد. پژوهش حاضر با هدف تبیین تجارب مادران نابینا انجام گرفت. روش: رویکرد مورد استفاده در این مطالعه، پدیده شناسی تفسیری بود و نمونه ها به صورت هدفمند انتخاب شدند. مصاحبه چهره به چهره عمیق نیمه ساختار یافته با 9 مادر نابینای مادرزاد که کودک کمتر از 8 سال داشتند، انجام گردید. مصاحبه ها ضبط و به طور کامل نوشته شد و تا رسیدن به مرحله اشباع داده ها ادامه یافت. برای اجرای همه مراحل مطالعه از ورود تا جمع آوری و تحلیل و تفسیر و گزارش داده ها، روش van Manen مورد استفاده قرار گرفت. داده ها در نرم افزار MAXQDA تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: از 479 مضمون اولیه، مضمون اصلی «گوشه نشین ناگزیر» و سه زیرمضمون «احساس شرمساری، احساس تبعیض، اجبار در تنهایی» به دست آمد. نتیجه گیری: درک مادران نابینا از خودشان به صورت به حاشیه رانده شدن بود و آن ها از احساس شرمساری، تبعیض، اجبار در تنهایی و عدم حمایت رنج می بردند. از دست دادن بینایی بر مادری کردن تأثیر دارد و این مادران را در وضعیت های منحصر به فردی قرار می دهد.

مقدمه: یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی و رضایت از زندگی، روابط جنسی رضایت بخش است؛ چرا که رضایت بخش نبودن آن، منجر به بروز مشکلات شدیدتر و از هم گسستگی زندگی زناشویی می شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تجربه مشکلات جنسی در زنان متقاضی طلاق و مقایسه آن با زنان راضی از زندگی مشترک بود. روش: این مطالعه با استفاده از روش پدیدارشناختی انجام شد. نمونه ها به روش گلوله برفی و با مراجعه به دادگاه های خانواده ونک و شهید محلاتی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته تا مرحله اشباع جمع آوری گردید. 13 نفر از زنان متقاضی طلاق دارای مشکلات جنسی، 11 نفر از زنان راضی از زندگی مشترک را معرفی نمودند. یافته ها: از مصاحبه های صورت گرفته با زنان متقاضی طلاق، 7 مضمون اصلی شامل «رابطه جنسی»، «مشارکت جنسی»، «طرحواره های جنسی»، «ارتباطات بین فردی زوجین»، «تمایلات جنسی»، «جذابیت جنسی» و «شرایط زندگی» استخراج شد. در خصوص گروه زنان راضی از زندگی مشترک نیز مضامین به ترتیب بیشترین فراوانی شامل «جذابیت جنسی»، «ارتباطات بین فردی زوجین»، «رابطه جنسی»، «مشارکت جنسی»، «طرحواره های جنسی»، «شرایط زندگی» و »تمایل جنسی» بود. همچنین، 19 مضمون فرعی از محتوای مصاحبه های شرکت کنندگان به دست آمد. نتیجه گیری: مشکلات جنسی، یکی از عوامل مؤثر بر طلاق و رضایتمندی جنسی نیز یکی از مؤثرترین عوامل برای نادیده گرفتن و حل کردن اختلافات در ابعاد دیگر زندگی و رضایت زناشویی می باشد.

مقدمه: والدینی که فرزندشان را به علت سرطان از دست می دهند، دچار تغییراتی می شوند که منجر به کاهش کیفیت زندگی و سطح سازگاری آن ها می گردد. همچنین، پس از فوت فرزند، نیازهای متعددی برای والدین داغدیده پدید می آید. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی تغییرات و نیازهای والدین داغدیده بود. روش: این مطالعه به روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناختی انجام شد. بدین منظور، 12 خانواده داغدیده که فرزند خود را به علت سرطان از دست داده بودند، به روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها جمع آوری، ثبت و سپس کدگذاری گردید و در قالب مقوله های اصلی طبقه بندی شد. یافته ها: استخراج کدهای به دست آمده، منجر به پدیدار شدن تغییرات والدین در چهار طبقه اصلی (تغییرات روان شناختی و جسمانی، تغییر در روابط میان فردی، تغییرات درون فردی و تغییر در سبک زندگی) و نیازهای والدین در دو طبقه (نیاز عاطفی و نیاز مالی) شد. هر طبقه اصلی نیز مشتمل بر چند طبقه فرعی بود. نتیجه گیری: با شناسایی تغییرات و نیازهای والدین داغدیده، می توان به افزایش کیفیت زندگی و سلامت روان آن ها کمک نمود. کادر درمانی بیمارستان ها و روان شناسان بالینی می توانند با بهره گیری از یافته های حاصل از پژوهش حاضر و فراهم آوردن حمایت های عاطفی برای والدین در طی دوره آخر بیماری و پس از فقدان فرزندشان، تأثیر مثبتی بر پیامد های بلندمدت سوگ والدین داغدیده داشته باشند و به سازگاری آن ها کمک کنند.

مقدمه: نیاز جامعه امروز، حرکت به سمت فرایند یادگیری مادام العمر است. یادگیری مادام العمر می تواند به عنوان یک اصل راهبردی در آموزش عالی باشد، اما جهت تحقق آن نیازمند ایجاد فرهنگ یادگیری مادام العمر در سطح جامعه می باشد. از این رو، هدف از این نوشتار، شناسایی تغییرات ضروری زیرساخت فرهنگی در یادگیری مادام العمر بود. روش: مطالعه کیفی حاضر به روش تحلیل محتوا و در سال 1393 انجام شد. 16 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه های اصفهان، کرمان و علوم پزشکی اصفهان که در زمینه آموزش عالی، آموزش و یادگیری دارای سابقه و تجربه بودند، به روش نمونه گیری هدفمند برای شرکت در مطالعه انتخاب شدند. جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته باز پاسخ انجام و برای تأمین اعتبار و مقبولیت داده ها از شیوه چک همکار و ناظر خارجی استفاده شد. تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوا انجام گرفت. یافته ها: بر پایه نتایج حاصل از پژوهش، چهار درون مایه تحت عنوان های «یادگیری و ارزش های فرهنگی فردی»، «یادگیری و رسالت فرهنگی مراکز آموزشی»، «یادگیری و رسالت فرهنگی خانواده» و «یادگیری و رسالت فرهنگی رسانه» به عنوان برخی تغییرات ضروری در زیرساخت فرهنگی جهت حرکت به سمت یادگیری مادام العمر شناخته شد. نتیجه گیری: جهت تربیت افرادی با ویژگی یادگیری مادام العمر، ایجاد یک سری تغییرات در زیرساخت فرهنگی مورد نیاز است. انجام مطالعات کیفی بیشتر در این زمینه می تواند راهگشا باشد.

مقدمه: ویژگی های شخصیتی زوجین، نقش اساسی در تعاملات زناشویی ایفا می کند. در خانواده هایی که مرد فردی اجتنابی است، به دلیل نقش مؤثر او در روابط زناشویی و خانوادگی، تعاملات سرد و بی روحی در خانواده حاکم می شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های شخصیتی مرتبط با تعاملات زناشویی مردان اجتنابی از دیدگاه متخصصان خانواده بود. روش: مطالعه کیفی حاضر با رویکرد تحلیل تماتیک صورت گرفت. نمونه گیری به روش هدفمند و مصاحبه ها به صورت نیمه ساختار یافته تا حد اشباع اطلاعات با هشت نفر از متخصصان خانواده انجام شد. سپس، اطلاعات به دست آمده به شیوه تحلیل تماتیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در تجزیه و تحلیل داده ها، دو طبقه اصلی «ویژگی های خودشکن» و «ویژگی های دیگرشکن» به دست آمد. ویژگی های خودشکن شامل «فرسودگی زناشویی»، «کناره گیری»، «خود حقیرپنداری»، «جمع هراسی» و «دوسوگرایی» و ویژگی های دیگرشکن شامل «کمال گرایی جبری»، «خودمحوری ناسازگارانه»، «خانه های سرد احساسی»، «تغییرگریزی»، «ظاهر اجتماع پسند»، «انفعال جنسی»، «منفعل-مهاجم»، «تنگ نظری مالی» و «کم تحرکی بیانی» بود. نتیجه گیری: ویژگی های شخصیتی خودشکن و دیگرشکن افراد اجتنابی، از یک سو منجر به آسیب رسیدن به خود آن ها و از سوی دیگر، موجب شکل گیری تعاملاتی سرد در روابط زناشویی می گردد که نارضایتی زناشویی آن ها و همسرانشان و کاهش کیفیت زناشویی، از پیامدهای آن است. در نتیجه، شناسایی این ویژگی ها منجر به شکل گیری راهکارهای نوین در جهت تعدیل و مدیریت این ویژگی ها و متعاقب آن بهبود تعاملات و افزایش کیفیت زناشویی خواهد شد.

مقدمه: بدبینی سازمانی به عنوان مفهوم جدید روابط کارکنان-مدیران و به عنوان یکی از مهم ترین نگرش های کارکنان، به تازگی مورد توجه بسیاری از محققان و مدیران قرار گرفته است. اگر پرستاران به بیمارستان محل خدمت بدبین شوند، موجب مضرات بسیاری برای بیمارستان گردیده و عملکرد مطلوب آن را با مشکل مواجه می سازد. با توجه به نقش کلیدی پرستاران به عنوان منابع ارزشمند انسانی در ارایه خدمات به مردم و افزایش بدبینی سازمانی در بین آن ها، پژوهش حاضر با هدف تبیین تجارب پرستاران از بدبینی سازمانی انجام شد. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی بود که در آن از رویکرد پدیدارشناسی استفاده شد. شرکت کنندگان از میان پرستاران شاغل در بیمارستان های دولتی استان خراسان شمالی انتخاب شدند. نمونه گیری مبتنی بر هدف بود که با 19 شرکت کننده انجام گرفت. روش جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختار یافته عمیق و روش تجزیه و تحلیل Colaizzi بود. یافته ها: یافته های مطالعه سه درون مایه اصلی شامل عوامل شناختی (عدم تکریم پرستار، بی عدالتی، ریاکاری، جو انتقاد ناپذیر، پارتی بازی، نقض قرارداد روان شناختی، عدم شایستگی مسؤولان بیمارستان)، عوامل احساسی (سیاست زدگی بیمارستان، نداشتن وجه اجتماعی، احساس بیگاری کشیدن از پرستاران) و عوامل رفتاری (عدم پیشنهاد حرفه پرستاری به دیگران، تمایل به بازنشستگی پیش از موعد، عدم تمایل به پیشرفت دیگران، انتقاد و عدم همراهی با تصمیمات مدیریت، مجاز دانستن استفاده شخصی از امکانات بیمارستان) را نشان داد. نتیجه گیری: جلوگیری از پارتی بازی، وجود عدالت سازمانی، تکریم پرستار، کاهش سیاسی کاری بیمارستان بر کاهش بدبینی سازمانی پرستاران تأثیرگذار است. از این رو، تأکید بر جنبه های عدالت رویه ای، تعاملی و مراوده ای می تواند زمینه کاهش بدبینی سازمانی پرستاران را فراهم سازد. از سوی دیگر، تکریم و احترام قایل شدن برای پرستاران تأثیر مهمی در کاهش بدبینی سازمانی آنان خواهد داشت. از این رو، می توان با تشویق پرستاران در مراسم های مختلف، زمینه کاهش بدبینی سازمانی آنان را فراهم کرد.

مقدمه: بستری شدن بیمار در بخش مراقبت ویژه (Intensive care unit یا ICU)، تجربه ای استرس زا برای بیمار و خانواده می باشد. با بستری عضوی از خانواده در بخش مراقبت ویژه، کلیه امور زندگی خانواده ها تحت تأثیر شرایط و موقعیت بیمار قرار می گیرد و به سمت بی ثباتی و عدم تعادل سوق می یابد. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف تبیین تجارب خانواده بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه در زمینه بازیابی ثبات انجام گرفت. روش: در مطالعه کیفی حاضر، 19 خانواده بیمار بستری در بخش مراقبت ویژه با روش نمونه گیری هدفمند بررسی شدند. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختارمند، مشاهدات و یادداشت های در عرصه جمع آوری گردید. کلیه مصاحبه ها ضبط و پیاده سازی شد و با روش آنالیز محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مضامین حاصل از آنالیز داده ها شامل سه مضمون اصلی «جستجوی منابع پشتیبان»، «سامان دهی وضعیت موجود» و «عوامل زمینه ای-ساختاری» بود. مضمون اصلی جستجوی منابع پشتیبان شامل دو زیرطبقه منابع امید و منابع حمایت و سامان دهی وضعیت موجود دو زیرطبقه تعامل با تیم درمان و تلاش های تنش زدایی را در برداشت. عوامل ساختاری-زمینه ای نیز دو زیرطبقه عوامل مرتبط با خانواده و عوامل مرتبط با نظام مراقبتی-درمانی را دارا بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از مطالعه، ضروری به نظر می رسد که اعضای تیم درمان با درک تجارب اعضای خانواده بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه در زمینه بازگرداندن تعادل و ثبات به زندگی که تحت تأثیر پدیده بستری بیمار قرار گرفته است، اقدامات و مداخلات خانواده محور را ارایه نمایند.