مجله دانشکده دندانپزشکی مشهد
سال:1400 | دوره:45 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

مقدمه: قالب گیری دقیق از ساختارهای دهانی و شبیه سازی لثه می تواند به عنوان یک رکورد برای ساخت کست با تطابق مناسب و به دنبال آن ترمیم های دندانی به کار رود. در این مطالعه ثبت بافت نرم اطراف ایمپلنت در روش های قالب گیری دیجیتال و مرسوم (Conventional) با سیلیکون افزایشی در قوام های متفاوت مقایسه شد. مواد و روش ها: در این مطالعه از یک دنتی فرم آکریلیک در ناحیه بی دندانی سانترال راست بالا استفاده شد. یک آنالوگ فیکسچرهمسطح استخوان با طول 12 و قطر 1/4 میلی متر در ناحیه بی دندانی و در عمق 3 میلی متری از لبه لثه موازی با محور طولی دندان سانترال مجاور گذاشته شد. دنتی فرم به سه روش دیجیتال (6 بار)، تری اختصاصی با سیلیکون افزایشی متوسط (12 نمونه)، تری پیش ساخته با سیلیکون افزایشی پوتی واش (12 نمونه) و کلا 30 قالب باز (Open tray) تهیه شد. در روش مرسوم قبل از تهیه کست، شش کست با ریختن جینجیوال ماسک (Gingival mask) و شش کست بدون ریختن جینجیوال ماسک تهیه و همگی توسط اسکنر لابراتواری با فرمت STL اسکن شدند. سپس به منظور ارزیابی و مقایسه تغییرات بافت نرم اطراف ایمپلنت در هر یک از روش ها نسبت به مدل مرجع، از نرم افزار Cloud compare و سوپرایمپوزیشن داده ها استفاده شد. تفاوت های هر مدل نسبت به مدل مرجع ثبت و سپس داده ها آنالیز شدند. یافته ها: نتایج آزمون کروسکال والیس نشان داد اختلاف آماری معنی داری بین میانگین داده ها در پنج گروه مورد نظر وجود نداشت. (345/0p =). نتیجه گیری: میزان عدم تطابق قالب گیری در هر سه روش مورد بررسی، اختلاف قابل توجهی نداشت.

مقدمه: لیکن پلان یک بیماری اتوایمیون مزمن التهابی نسبتا شایع با اتیولوژی نامشخص است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) آن را به عنوان یک ضایعه پیش سرطانی بالقوه تعریف کرده است. COX-2 یک آنزیم کلیدی برای فرآیند های التهابی و پرولیفراسیون سلولی است. افزایش بیان آن در برخی بیماریهای التهابی مزمن پیش بدخیم و نیوپلاسم های بدخیم دستگاه تنفسی گوارشی فوقانی پیشنهادکننده ی نقش آن در مراحل اولیه کارسینوژنز سر و گردن می باشد و می تواند به پتانسیل آن به عنوان یک فاکتور پروگنوستیک و مارکر رفتار تغییریافته، اشاره نماید. هدف از این مطالعه آنالیز نشانگر COX-2 در پاتوژنز و رفتار بیولوژیک لیکن پلان دهانی و لیکن پلان دهانی همراه با دیسپلازی بود. مواد و روش ها: میزان بروز نشانگر COX-2 در 50 نمونه از آرشیو بخش آسیب شناسی دانشکده دندانپزشکی مشهد، شامل 25 نمونه لیکن پلان دهانی و 25 نمونه لیکن پلان دهانی دارای دیسپلازی به روش ایمونو هیستوشیمی ارزیابی شد. در این مطالعه توصیفی-تحلیلی مقطعی از آزمون های آماری Kruskal-Wallis و Chi-Square به منظور مقایسه میزان بروز مارکر COX-2 در گروه های مورد مطالعه استفاده شد. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، بین دو گروه لیکن پلان دهانی و لیکن پلان دهانی همراه با دیسپلازی الگوی رنگ پذیریبا مارکر COX-2 در لایه ی بازال و همبند تفاوت معنی داری نداشت؛ در حالیکه در لایه ی سوپرابازال در گروه لیکن پلان با دیسپلازی به طور معنی داری بیشتر از گروه لیکن پلان دهانی بود. از لحاظ جایگاه، ضایعات لیکن پلان با دیسپلازی، بیشتر در مخاط باکال و ضایعات لیکن پلان دهانی (بدون دیسپلازی) بیشتر در لب دیده شد. نتیجه گیری: بر اساس مطالعه حاضر می توان نتیجه گرفت که افزایش بیان COX-2 در ضایعات لیکن پلان دهانی بویژه انواع دارای دیسپلازی دیده می شود. همچنین حضور ضایعه در بعضی از نواحی دهان مانند مخاط باکال، زبان و بوردر زبان با دیسپلازی ارتباط بیشتری دارد.

مقدمه: براکسیسم در کودکان باعث تاثیرات منفی در کیفیت زندگی می شود. هدف از انجام این مطالعه، بررسی فراوانی براکسیسم و عوامل همراه با آن در کودکان 3 تا 6 سال شهرستان یزد در سال 1397-1396 بود. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی مقطعی، 270 کودک 3تا 6 ساله به روش نمونه گیری خوشه ای مورد بررسی قرار گرفتند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه والدین (مشخصات فردی کودک، والدین و بررسی تاریخچه کودک) و فرم ارزیابی کودکان (معاینه عضلات، اکلوژن، مفصل گیجگاهی فکی و dmft) انجام گرفت. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته ها: در این مطالعه، شیوع براکسیسم در کودکان 6-3 ساله مورد مطالعه در شهرستان یزد، 7/46% بود. ارتباط بین براکسیسم در این کودکان با سن آنها معنادار (0001/0p =) و با جنس غیرمعنادار بود. ارتباط بین شغل والدین و شیوع براکسیسم در کودکان معنادار بود. کودکان دارای براکسیسم، به طور معناداری دارای سابقه فامیلی براکسیسم در بین خانواده خود بوده اند. در این تحقیق، ارتباط آماری معناداری بین براکسیسم و صحبت در خواب، ناآرامی در خواب، کج خلقی کودک، بیش فعالی، شکایت از درد ناحیه گیجگاهی، شکایت از درد دندانی بدون علایم پوسیدگی، نوع اکلوژن و محدودیت در باز کردن دهان کودکان یافت شد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این مطالعه و تاثیر عواملی همچون شغل والدین، اختلالات خواب کودک و کج خلقی در بروز براکسیسم در کودکان، افزایش آگاهی والدین از طریق برنامه های آموزشی به منظور پیشگیری و کاهش شیوع براکسیسم در جامعه ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: موفقیت بالای درمان های ایمپلنت این درمان را به یکی از درمان های رایج در دندانپزشکی تبدیل کرده است. با این حال، افزایش عوارض درمان های ایمپلنت را نیز به دنبال داشته است. یکی از عوارض شایع، مشکلات زیبایی می باشد. به همین دلیل در این مطالعه شاخص های زیبایی (WES, PES) روکش های ایمپلنت در جلسه تحویل بررسی گردید. مواد و روش ها: جهت تعیین شاخص (Pink Esthetic Score) PES و (White Esthetic Score) WES، در 20 بیماری که روکش تک ایمپلنت قدام فک بالا را در بخش پروتز دانشکده دندانپزشکی مشهد دریافت نموده بودند، عکس های فوتوگرافی تهیه و قالبگیری آلژینات انجام شد. شاخص PES شامل پاپی مزیال، پاپی دیستال، قوس مارژین لثه، سطح مارژین لثه، برجستگی استخوانی ناحیه ریشه، رنگ و Texture بافت نرم بود. شاخص WES شامل فرم دندان، رنگ، Texture سطحی و ترانسلوسنسی بود. به هر شاخص براساس میزان زیبایی نمره ای بین 0 تا 2 تعلق می گرفت. مجموع شاخص WES و PES نمره ای بین 0 تا 20 بود. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین نمره PES در بیماران 76/1± 20/7، میانگین نمره WES در بیماران 04/2± 75/6 و میانگین مجموع شاخص PES/WES در بیماران 41/3± 95/13 بود. در هر دو شاخص پنج بیمار (25%) نتایج غیرقابل قبول داشتند. در نهایت در مجموع امتیاز PES/WES پنج بیمار (25%) نتایج غیرقابل قبول داشتند. نتیجه گیری: به طور میانگین نتایج شاخص های استاتیک PES و WES در بیماران ما که دارای تک ایمپلنت قدام فک بالا بودند، از نظر کلینیکی قابل قبول بود. اما مواردی هم بودند که نمره مناسبی از لحاظ زیبایی شناختی براساس معیارهای PES/WES کسب نکردند که این موارد لزوم دقت بیشتر دندانپزشکان برای دستیابی به نتایج زیبایی بهتر را نشان می دهد.

مقدمه: هدف اصلی این مطالعه بررسی مقایسه ای ارزیابی دانش، عملکرد ونگرش مسیولین فنی و نظارت آنها بر کلینیک های دندانپزشکی مشهد بوده است. مواد و روش ها: در این پژوهش، 84 درمانگاه مورد بررسی قرار گرفت. پرسشنامه در اختیار مسیولین فنی جهت تکمیل قرار داده شد. کیفیت استریلیزاسیون توسط اندیکاتور بیولوژیکی شیمیایی و نتیجه پرسشنامه بررسی شد. اندیکاتور بیولوژیکی و شیمیایی درون اتوکلاو قرار داده شدند. در پرسشنامه، روش اینکوبه، تعداد اتوکلاو، روش نظارت بر عملکرد دستگاه، نوع نشانگر، دما و فشار دستگاه، تعداد دفعات روشن بودن دستگاه در طول روز، آگاهی، نگرش و عملکرد مسیول فنی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: از اتوکلاو کلاس B تنها در 59 درصد کلینیک ها استفاده می شد. هفت درصد از کلینیک ها از تست بیولوژیک، 26 درصد از تست شیمیایی و 31 درصد از روش فیزیکی برای ارزیابی عملکرد اتوکلاو استفاده می کردند. آزمایش بیولوژیک در 20 درصد کلینیک ها مثبت بود و شاخص های شیمیایی در 9/11 درصد تغییر رنگ کافی نشان ندادند. نمره دانش، نگرش و عملکرد مسیول فنی دندانپزشک به طور معنی داری بیشتر از مسیول فنی پزشک بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، توصیه می شود مسیولین فنی بخش دندانپزشکی کلینیک های عمومی نیز دندانپزشک باشند. کلینیک های عمومی باید توجه بیشتری به کیفیت استریلیزاسیون و کنترل عفونت داشته باشند. بهبود دانش مسیولین فنی منجر به عملکرد بهتر و در نتیجه افزایش کیفیت استریلیزاسیون و کنترل عفونت می شود.

مقدمه: مقاومت باکتری های بیماریزای دهان نسبت به دهانشویه کلرهگزیدین در حال افزایش است و محققین به دنبال دهانشویه گیاهی جایگزین مناسب برای کلرهگزیدین می باشند. هدف این مطالعه بررسی اثر ضدمیکروبی عصاره آبی الکلی برگ بارهنگ (Plantago major، سویه بومی خراسان(حاوی نانو ذرات اکسیدروی و بدون آن بر استرپتوکوک موتانس بود. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت آزمایشگاهی انجام شده است. نمونه ها در دوگروه عصاره آبی الکلی برگ بارهنگ حاوی نانو ذرات اکسیدروی و بدون آن مورد آزمایش قرار گرفتند. برای تعیین MBC از روش Agar diffusion و برای تعیین MIC از روش Broth Dilution استفاده شد. از غلظت ppm 500 نانو ذرات اکسید روی با قطر 4/0 نانومتر به صورت ثابت در تمامی مراحل آزمایش استفاده گردید. در این بررسی از باکتری استرپتوکوکوس موتانس سویه استاندارد ATCC 25175، کنترل مثبت از کلرهگزیدین (2/0 درصد) و کنترل منفی آب مقطر استفاده شد. یافته ها: عصاره آبی الکلی برگ بارهنگ حاوی ذرات نانو اکسیدروی در غلظت mg/ml 56/1، میانگین قطر هاله عدم رشد (1± 15)میلی متر را نشان داد. در حالیکه با عصاره آبی الکلی برگ بارهنگ به تنهایی در همان غلظت، میانگین قطر هاله عدم رشد (57/0± 67/7) میلی متر مشاهده گردید. آزمون آماری تی تفاوت معنی داری را بین دو گروه مورد مطالعه نشان داد (001/0

مقدمه: از آنجا که مطالعات انجام شده نشان دهنده نقش (Heat Shock Protein 70) HSP70 در تولید سایتوکاین های پیش التهابی و ایجاد التهاب می باشد و با توجه به اینکه تاکنون مطالعه ای در این مورد در زمینه دندانپزشکی صورت نگرفته است، لذا مطالعه حاضر با هدف شناسایی اثر HSP70 بر ماکروفاژهای حاصل از بافت پریودنتیت مزمن جنرالیزه در بیماران متوسط تا پیشرفته با افزایش مسیرهای پیام رسانی MAPK (mitogen-activated protein kinase) و TLR4 (Toll Like Receptor 4)صورت گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه که بر اساس مطالعه پایلوت انجام گرفت، تعداد 50 نفر از افراد مبتلا به پریودنتیت مزمن جنرالیزه متوسط تا شدید. بر اساس معیارهای ورود انتخاب شدند. نمونه های بافتی از بیماران در حین جراحی کاهش عمق پاکت (برای گروه آزمون) و جراحی افزایش طول تاج (برای گروه کنترل) بدست آمد. از نمونه های بافتی سلولهای التهابی ماکروفاژ استخراج شده و سلولها بوسیله HSP70 به صورت تایمر تحریک شدند و سپس میزان TLR4 در سلولهای ماکروفاژ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه با استفاده از روش های آمار توصیفی گزارش شدند. جهت مقایسه میزان بیان TLR4 در مسیرهای NF-KB, MAPK (Nuclear factor kappa B) در ساعات مختلف از آزمون اندازه گیری تکراری استفاده گردید. همچنین جهت مقایسه این میزان بین دو مسیر و در ساعات مختلف از آنالیز کواریانس ANOVA استفاده شد. آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار SPSS با ویرایش 17 انجام شد و سطح معنی دار 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که ارتباط معنی داری بین TLR4 و HSP70 (001/0>p) وجود داشت. در بافت مبتلا به پریودنتیت مزمن نیز ارتباط معنی داری بین بافت مبتلا و TLR4وجود داشت (0001/0>p). همچنین در این مطالعه مشخص شد که میزان TLR4 و MAPK و NF-KB در حضور HSP70 بیشتر می شود. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که TLR4 در برابر HSP70 در پریودنتیت افزایش بیان دارد که این افزایش بیان با تحریک پذیری مسیرهای MAPK و NF-KB می تواند بیشتر شود.

مقدمه: سلولهای بنیادی پالپ دندان، ازدسته سلولهای چند توان با قدرت تمایز به انواع سلولها از جمله استیوسیت ها، کندروسیت ها و آدیپوسیت ها می باشند. این سلولها تا حدی در مطالعات پره کلینیکی مربوط به مهندسی بافت مطالعه شده اند. ایمپلنت در جا تشکیل شونده حاوی دگزامتازون، قابلیت آزادسازی داروی به دام افتاده در بسترش را در محیط آبی، به صورت آهسته و طی مدت زمان طولانی از چند روز تا چند هفته دارد. هدف اصلی این مطالعه بررسی قابلیت و توانایی سلولهای پالپ دندان در حضور ایمپلنت درجا تشکیل شونده دگزامتازون به بافت استخوانی به عنوان یک منبع سلولهای مزانشیمال دندانی بود. مواد و روش ها: سلولهای بنیادی پالپ دندان از دندان مولار سوم استخراج شدند. برای بررسی تمایز به استیوبلاست ها، بتا گلیسرول فسفات، آسکوربیک اسید و ایمپلنت درجا تشکیل شونده دگزامتازون به محیط کشت سلولها اضافه شد و پروسه تمایز توسط رنگ آمیزی Alizarin Red S، اندازه گیری فعالیت آلکالن فسفاتاز و تکنیک وسترن بلات تایید گردید. یافته ها: نتایج رنگ آمیزی Alizarin Red S، نشان داد که در هر دو گروه، استاندارد حاوی دگزامتازون تنها در محیط کشت و ایمپلنت درجا تشکیل شونده دگزامتازون، مینرالیزه شدن در ماتریکس خارج سلولی تحریک شده و فعالیت آلکالن فسفاتاز در این دو گروه نسبت به گروه کنترل که دگزامتازون نداشت افزایش یافته بود. نتیجه گیری: در این مطالعه نشان داده شد که ایمپلنت درجا تشکیل شونده دگزامتازون قادر است پروسه تمایز در سلولهای پالپ دندان به استیوبلاست ها را افزایش دهد.

مقدمه: دندان های مولر سوم شایع ترین دندان هایی هستند که دچار غیبت می گردند. همچنین عدم حضور این دندان، احتمال آنومالی در سایر دندان ها را تا چندین برابر افزایش می دهد. از آنجا که جهت تشخیص و طرح درمان در کنار معاینه بالینی به صورت معمول، از رادیوگرافی پانورامیک استفاده می گردد، هدف از این مطالعه تعیین شیوع غیبت مادرزادی مولر سوم و نیز میزان وقوع سایر آنومالی های همراه با آن در مقایسه با گروه فاقد غیبت مادرزادی مولر سوم به کمک رادیوگرافی پانورامیک بود. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، اطلاعات 562 رادیوگرافی پانورامیک به طور تصادفی جمع آوری شد. از این میان، درنهایت 538 پانورامیک بر اساس معیارهای ورود و خروج انتخاب شدند. تصاویر رادیوگرافی پانورامیک بیمارانی که حداقل یک دندان مولر سوم نداشتند، از نظر حضور سایر آنومالی های دندانی مانند فقدان دندان، کمبود دندانی، دندان اضافه، کانین نهفته، دندان لترال میخی شکل، رویش نابجا، میکرودنشیا، انحنای تاج یا ریشه و جابجایی دندانی مورد بررسی قرار گرفتند. شیوع این ناهنجاری ها با یک گروه تصادفی به عنوان گروه شاهد، از میان بیمارانی که دارای هر چهار دندان مولر سوم بودند، مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها: از میان 538 عدد پانورامیک مورد بررسی، به طور کلی 7/13 درصد دارای حداقل یک غیبت مادرزادی مولر سوم، 5/13 درصد نهفتگی کانین، 4/13 درصد لترال میخی شکل، 9/5 درصد فقدان دندانی، 7/2 درصد جابجایی دندانی و 4/1 درصد دندان اضافه بوده اند. به ترتیب میزان فراوانی نهفتگی و فقدان دندانی در گروه غیبت مادرزادی مولر سوم (30 درصد و 5/40 درصد) از گروه کنترل (16 درصد و 7/2 درصد) بیشتر بوده است (001/0>Ρ-value). برای سایر آنومالی های دندانی در میان دو گروه و همچنین بین دو جنس از لحاظ حضور یا عدم حضور مولر سوم تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. علاوه بر این، در این مطالعه مشخص شد، افرادی که دارای حداقل یک غیبت مادرزادی در مولر سوم بودند، احتمال وجود حداقل یک نوع آنومالی دندانی دیگر، از گروه کنترل بالاتر بود (001/0>Ρ-value). نتیجه گیری: از میان انواع آنومالی های دندانی، احتمال وقوع نهفتگی و فقدان دندانی در گروه دارای غیبت مادرزادی مولر سوم از گروه کنترل بیشتر بود. ولی میزان شیوع این پدیده در بین دو جنس با یکدیگر تفاوتی نداشت.

مقدمه: امروزه استعمال دخانیات به عنوان یک معضل بهداشتی فراگیر مطرح است و به طور طبیعی آمار افراد در معرض دود سیگار محیطی رو به افزایش است. در این بین، کودکان که در سال های اولیه رشد خود هستند آسیب پذیری بیشتری نسبت به بزرگسالان دارند. مواجه با ETS (Environmental Tobacco Smoke) یکی از سمی ترین اکسپوژر های محیطی است و سیگاری غیرفعال (Passive Smoking) یکی از مشکلات مهم سلامت عمومی می باشد. با توجه به اثرات دود سیگار بر پروتیین فاز حاد که ریسک فاکتوری مهم برای ابتلا به مشکلات قلبی عروقی است، مطالعه حاضر با هدف مقایسه میزان CRp بزاق در کودکان و نوجوانان سیگاری غیرفعال 15-12 ساله با غیرسیگاری ها طراحی گردید. مواد و روش ها: در این مطالعه ی مورد-شاهدی، نمونه ی بزاق غیرتحریکی 80 نوجوان 15-12 ساله (40 مورد سیگاری غیرفعال و 40 مورد غیرسیگاری) جمع آوری گردید. اندازه گیری سطح کوتینین بزاق با کیت کوتینین و روش الایزا و ارزیابی CRp بزاق با کیت 'CRp و روش ایمونوتوربیدیمتری صورت گرفت. داده های بدست آمده با نرم افزار SPSS ویرایش 23 و آزمون t-test مستقل آنالیز شد. یافته ها: میزان CRp بزاق در گروه سیگاری غیرفعال (mg/L56/1± 16/4) نسبت به غیرسیگاری ها (mg/L 009/1± 175/3) به طور بارزی بیشتر بود (001/0=p). میزان کوتینین بزاق در پسران (ng/ml34/0± 12/0) و دختران (ng/m37/0± 15/0) سیگاری غیرفعال و همچنین در پسران (ng/ml 010/0± 014/0) و دختران (ng/ml014/0 ± 017/0) غیرسیگاری تفاوت آماری معنی داری نداشت (8/0= p، 86/0= p). نتیجه گیری: قرار گرفتن در معرض دود سیگار درکودکان و نوجوانان موجب افزایش سطح CRp بزاق می شود که یک پیشگویی کننده قوی خطر بروز بیماری قلبی عروقی در بزرگسا لی می باشد و در نتیجه سلامت فرد را به مخاطره می اندازد.

مقدمه: تمیز کردن ریشه، از مهم ترین اهداف بیولوژیک درمان ریشه است. انتروکوکوس فکالیس یکی از باکتری های مقاوم پس از درمان ریشه است. این مطالعه با هدف مقایسه اثر اندواکتیویتور و فایل Xp ‐ Endo Finisher با روش معمول در پاکسازی کانال های آلوده به انتروکوک فکالیس انجام شد. مواد و روش ها: 56 دندان انتخاب شدند. برای ایجاد عفونت، انتروکوکوس فکالیس کشت داده و انکوبه شد. دندان ها به 4 گروه 14 تایی تقسیم شدند. درگروه اول از فایل Xp ‐ Endo Finishe، در گروه دوم از اندواکتیویتور، در گروه سوم از هیپوکلریت سدیم 25/5 درصد و درگروه چهارم از نرمال سالین استریل استفاده شد. در نهایت تعداد کلنی های رشد نموده شمارش شده و بر اساس واحد CFU/ml گزارش شد. یافته ها: میانگین تعداد کلونی قبل از کاربرد XP-Endo Finisher، اندواکتیویتور، هیپوکلریت سدیم و نرمال سالین به ترتیب 104×8/169، 104×5/156، 104×2/193 و 104×9/215 cfu/mlبود که تفاوت معناداری با هم نداشتند (107/0=p). این تعداد بعد از کاربرد XP-Endo Finisher، اندواکتیویتور، هیپوکلریت سدیم و نرمال سالین به ترتیب 104×71/0، 104×78/4، 104×14/0 و 104× 7/123 بود که به ترتیب نشانگر درصد پاکسازی 7/99%، 2/96%، 9/99% و 9/42% بود. مقایسه دو به دو بعد از انجام مداخله نشان داد که تعداد کلنی ها در گروه XP-Endo Finisher به طور معناداری کمتر از گروه اندواکتیویتور بود (04/0=p). این تعداد در سه گروه XP-Endo Finisher، اندواکتیویتور و هیپوکلریت سدیم نیز به طور معناداری کمتر از گروه نرمال سالین بود (01/0=p). از طرفی تفاوت معناداری بین دو گروه XP-Endo Finisher و هیپوکلریت سدیم (608/0=p) و دو گروه اندواکتیویتور و هیپوکلریت سدیم (507/0=p)مشاهده نشد. نتیجه گیری: بیشترین میزان پاکسازی کانال از انتروکوک فوکالیس به ترتیب به دنبال کاربرد هیپوکلریت سدیم، XP-Endo Finisher و اندواکتیویتور مشاهده شد.