نظام ها و خدمات اطلاعاتی
سال:1393 | دوره:3 | شماره:1-2 (پیاپی 9-10) |تعداد مقالات:9

هر پژوهشگری بلا استثنا از انجام پژوهش اهدافی دارد که یکی از مهم ترین آن ها دستیابی به جایگاه بالاتر و کسب ارج و مقام علمی رفیع تر در جامعه است. این تصور تقریبا رایج است که انتشار کتاب ها و مقالات بیشتر موجب رسیدن به ارزش و احترام بیشتر در جامعه علمی می شود. اما آیا این تصور واقعیت دارد؟ آیا عامل تعیین کننده ای که شهرت و اعتبار علمی برای افراد به ارمغان می آورد صرفا انتشار کتاب ها و مقالات بیشتر و بیشتر است؟متاسفانه مقررات مربوط به ارتقا در محیط های علمی نیز به این تصور سطحی دامن می زنند و این تصور روز به روز بیشتر رایج می شود که هر پژوهشگری که مقالات بیشتری به ویژه از نوع آی اس آی داشته باشد جایگاه علمی بالاتری در حوزه مربوطه دارد. در این میان آن چه که اهمیت خود را بیش از پیش از دست می دهد چگونگی نوشتن این مقالات و مسائل پشت پرده ای است که در نگارش کتاب های متعدد و مقالات بی شمار وجود دارد. چاپ کتاب و مقاله به هر قیمت، شعار ناگفته ای است که با تاسف فراوان طرفدارانی در بین برخی پژوهشگرنماها دارد. تلاش بی امان برای چاپ آثار بیشتر، برخی بداخلاقان حوزه نگارش و پژوهش را تا به آن جا پیش می برد که حاضر می شوند تمامی اصول اخلاقی و حتی انسانی را در راه به دست آوردن یک کتاب یا مقاله بیشتر زیر پا بگذارند. منظور از "به دست آوردن کتاب یا مقاله" تصرف ناحق نوشته ها، ترجمه ها، پژوهش ها و آثار دیگرانی است که به دلایلی امکان یا جسارت امتناع یا اعتراض را ندارند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی اهمیت توسعه توانایی سواد اطلاعاتی در دانش آموزان با تاکید بر ملاحظات اجرای فناوری اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزشی کشور بوده است.روش شناسی: روش انجام پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل اسنادی می باشد. جامعه پژوهش اسناد و مدارک موجود (کتاب ها، طرح های پژوهشی، مقالات، سایت ها معتبر) در حوزه مورد مطالعه بوده است.یافته ها: در این پژوهش به بررسی جایگاه فناوری اطلاعات در توسعه سواد اطلاعاتی پرداخته شده است. در این راستا، پژوهش حاضر اسناد پشتیبان آموزش و پرورش را در زمینه فناوری اطلاعات بررسی و سپس به اقدامات این نهاد در پیاده سازی فناوری اطلاعات در مدارس اشاره نموده، و در نهایت عمده ترین موانع اجرای فناوری اطلاعات و ارتباطات را در نظام آموزشی کشور بر شمرده است.نتیجه گیری: بررسی اسناد و آمار و پژوهش های پیشین نشان می دهد که با توجه به فراهم نبودن زیرساخت های لازم برای آموزش سواد اطلاعاتی در مدارس، سواد اطلاعاتی در بین دانش آموزان ایرانی از جایگاه مناسبی برخوردار نمی باشد و باید اقدامات اساسی در جهت بهبود جایگاه سواد اطلاعاتی در مدارس صورت گیرد.

هدف: بسط جستجو با هدف بهبود بازیابی مدارک مرتبط از طریق افزایش میزان دقت و ربط است و بیشتر زمانی رخ می دهد که کاربران از نتایج جستجوی خود راضی نیستند یا نتایج کافی به دست نیاورده اند. در این راستا، پاب مد کلید واژه ها و عبارت های جستجوی پیشنهادی را به رابط کاربری خود افزوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی کارآمدی کلید واژه ها و عبارت های جستجوی پیشنهادی پاب مد و منابع بازیابی شده از دیدگاه کاربران حوزه پزشکی است.روش شناسی: این پژوهش کاربردی و به روش پیمایشی انجام شده است. داده های مورد نیاز آن از طریق پرسش نامه در هنگام جستجوی کاربران در پایگاه اطلاعاتی پاب مد گردآوری شده است. 40 نفر به عنوان جامعه پژوهش با استفاده از نمونه گیری هدفمند از بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی، دانشجویان پزشکی حرفه ای و اعضای هیات علمی انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از SPSS 16.0"" انجام گردید. همچنین به این دلیل که داده های پژوهش حاضر بر حسب مقیاس رتبه ای طبقه بندی شده اند، فرضیه های پژوهش با استفاده از آماره ناپارامتری ویلکاکسون مورد آزمون قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که هر چه کلید واژه های پیشنهادی در رتبه های پایین تری قرار می گیرند از دیدگاه کاربران ارتباط کمتری با نیازشان دارد. پس کلید واژه های پیشنهادی پاب مد تا حد زیادی می تواند به کاربران در انتخاب درست عبارت جستجو کمک کند، همچنین پاب مد در قرار دادن کلید واژه های پیشنهادی بر اساس مرتبط بودن از دیدگاه کاربران موفق عمل کرده است. همچنین تفاوت معناداری بین بازیافت های اصل از کلیدواژه کاربر و کلید واژه ها و عبارت های جستجوی پیشنهادی پاب مد وجود ندارد.نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که کلید واژه ها و عبارت های جستجوی پیشنهادی راهبردی مناسب جهت دستیابی به مدارک مرتبط با نیاز کاربران است.

هدف: هدف این مقاله تعیین معتبرترین مجلات انگلیسی زبان الکترونیکی رایگان حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری در سال 2013 موجود در پایگاه دوج می باشد. روش: پس از شناسایی مجلات الکترونیکی انگلیسی زبان رایگان در حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری از پایگاه راهنمای مجلات الکترونیکی دوج، با استفاده از سیاهه وارسی و با رویکرد کیفی تمامی 1141 مجله این حوزه مورد بررسی قرار گرفت. در بخش دیگر با استفاده از روش وب سنجی و با رویکردکمی، نشانی های اینترنتی 819 مجله منتخب به منظور تعیین پیوندهای دریافتی از طریق سایت " Majestic SEO " بررسی گردید و عامل تاثیرگذار تجدید نظرشده وبی آنها محاسبه شد. با توجه به تعداد بالای مجلات الکترونیکی رایگان انگلیسی زبان، تنها 10 مجله بر تر در هر حوزه معرفی می گردند. یافته ها: برخی از یافته های پژوهش گویای این امر است که 71.77 درصد از مجلات الکترونیکی در حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری از دیدگاه معیار های کیفی از وضعیت مطلوبی برخوردارند. پرپیوندترین مجله در حوزه کشاورزی عبارت است از: " Nutrition Journal "، در حوزه فنی و مهندسی: " The International Arab Journal of Information Technology "، همچنین، در حوزه هنر و معماری عبارت است از: " International Journal of Design ". رتبه بندی مجلات بر اساس عامل تاثیرگذار تجدیدنظرشده وبی نیز نشان داد که مجله " حوزه کشاورزی، مجله "International Journal of Communications, Network and System Sciences" در حوزه فنی و مهندسی، و مجله "The Irish Journal of Gothic and Horror Studies" در حوزه هنر و معماری، برترین مجلات می باشند. همچنین، نتایج نشان داد که بین میزان پیوندهای دریافتی و عامل تاثیرگذار تجدید نظرشده وبی رابطه مثبت ومعنی داری وجود دارد.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش می تواند پژوهشگران و مسوولان پژوهشی دانشگاه های کشور را در راستای شناسایی مجلات معتبر الکترونیکی رایگان حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری یاری نماید. همچنین، کتابخانه ها با مدیریت مجلات الکترونیکی رایگان می توانند در وقت و هزینه کاربران صرفه جویی نمایند.

هدف: امروزه فناوری های اطلاعاتی به صورت گسترده در کتابخانه های دانشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد. فهم دقیق میزان تاثیر این فناوری ها بر بخش های مختلف می تواند زمینه مناسبی برای سیاستگذاری های دقیق تر فراهم آورد. این پژوهش با هدف شناسایی میزان تاثیر فناوری های نوین اطلاعاتی بر بخش های مختلف کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران از نظر کتابداران انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی و جامعه آماری این پژوهش کتابداران و مسوولان شاغل در بخشهای مختلف کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران بوده است. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز این پژوهش ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. از پرسشنامه 56 سوالی به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شد. بعد از جمع آوری و کدگذاری پرسشنامه ها، جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون t تک گروهی و آزمون رتبه ای فریدمن استفاده شده است.یافته ها: یافته ها نشان داد که استفاده از فناوری های نوین اطلاعاتی بر بخشهای مجموعه سازی، سازماندهی منابع، ارائه خدمات، ارتباطات سازمانی کتابخانه ای، همکاری های بین کتابخانه ای و ارتباط با مراجعان تاثیر مثبت می گذارد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش همچنین نشان داد که در بخش های مختلف کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران تاثیر فناوری های نوین اطلاعاتی به صورت معناداری متفاوت بوده است و مقایسه رتبه میانگین نمرات در بین بخشها موید آن است که بالاترین و بیشترین تاثیر بر سازماندهی منابع و پایین ترین و کمترین تاثیر نیز بر ارتباطات سازمانی کتابخانه بوده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت رابطه سبک مدیریت و تسهیم دانش در کتابخانه های شهر تهران انجام شده است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی است. جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش، کتابداران و مدیران شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، کتابخانه ملی ایران و کتابخانه مرکز اسناد و اطلاع رسانی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی می باشد که با توجه به حجم جامعه، 219 نفر با استفاده از فرمول کوکران به صورت نمونه انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، یک پرسشنامه 3 بخشی محقق ساخته (تسهیم دانش، گرایش به تسهیم دانش، و سبک مدیریت، بنابر نظریه لیکرت) بوده است که از میان پرسشنامه های توزیع شده، 209 نفر به پرسشنامه ها پاسخ داده اند. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون تحلیل واریانس و ضریب همبستگی پیرسون) استفاده شده است.یافته ها: یافته ها نشان داد که سبک مدیریت حاکم بر کتابخانه ها، سبک آمرانه- خیرخواهانه لیکرت بوده است. میزان تسهیم دانش در بین کارکنان کتابخانه ها، در سطح نسبتا نامطلوبی و میزان گرایش کارکنان به تسهیم دانش در حد نسبتا مطلوبی قرار دارد و نیز بین کلیه مولفه های سبک مدیریت با تسهیم دانش ارتباط مثبت و معنا داری وجود دارد. نتیجه گیری: کتابداران و مدیران به یکدیگر اعتماد دارند و احساس مسوولیت برای تحقق اهداف سازمان دیده می شود و نیز دانش و تجربه بین آنان توزیع و جذب شده است. به نظر می رسد برای افزایش تسهیم دانش بین کارکنان نیاز به ارتقای سبک مدیریت ضروری است.

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی میزان آشنایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران با سرویس گوگل اسکالر انجام شده است.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه این پژوهش تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران هستند. نموگیری به صورت، نمونه گیری در دسترس است.یافته ها: یافته ها نشان داد که اکثریت دانشجویان می دانستند موتور جستجوی گوگل اسکالر یک موتور رایگان است. اکثر دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران از مزایای مختلف خدمات گوگل اسکالر و نیز معایب آن آشنایی کمی دارند. در مجموع، این نتیجه حاصل شد که میزان آشنایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران با سرویس گوگل اسکالر در حد کم است. نتیجه گیری: پژوهش حاضر نخستین پژوهش درباره چگونگی استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران از پایگاه گوگل اسکالر است. گوگل اسکالر می تواند جست وجوی علمی در بین مقالات دانشگاهی، رساله های علمی، گزارش های فنی و وب سایت های دانشگاهی فراهم نماید.

هدف: هدف این پژوهش، مقایسه کیفیت زندگی کتابداران کتابخانه های عمومی ایران و مالزی طی سال های 1385-1390 است.روش: از روش پیمایشی- تحلیلی استفاده شد. نمونه آماری مورد نظر، 100 نفر از کتابداران کتابخانه های عمومی ایران و 100 نفر از کتابداران کتابخانه های عمومی مالزی بود که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. در پژوهش حاضر، پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (فرم کوتاه 26 سوالی این ابزار)، مورد استفاده قرار گرفت و از طریق ایمیل به کتابداران کتابخانه های عمومی موردنظر در ایران و مالزی ارسال شد (نسخه انگلیسی زبان آن جهت ارسال به کتابداران مالزی در نظر گرفته شد). سوالات این ابزار در یک حیطه کلی از کیفیت زندگی و 24 حیطه مختلف دیگر خلاصه شد که این حیطه ها در 6 بعد فیزیکی، روانی، سطوح استقلال، ارتباطات اجتماعی، ارتباطات محیطی و علائق معنوی جای گرفتند. داده های به دست آمده با استفاده از آماره های توصیفی میانگین و انحراف معیار و آماره های تحلیلی همبستگی پیرسون و آزمون تی و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که پائین ترین بعد کیفیت زندگی در ایران، سطوح استقلال (با میانگین 6.35) و در مالزی علائق معنوی (با میانگین5.22 ) است و بالاترین بعد کیفیت زندگی در ایران، علائق معنوی (با میانگین17.65 ) و در مالزی سلامت روانی (با میانگین33.47) است. نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر مبین این مطلب است که به جز دو بعد علائق معنوی و ارتباطات اجتماعی که در نمونه موردبررسی در مالزی (به ترتیب با میانگین 5.22 و5.32 ) کمتر از نمونه موردنظر در ایران (به ترتیب با میانگین 17.65 و 8.30) است، در سایر ابعاد کیفیت زندگی، کتابداران موردبررسی در مالزی نسبت به ایران میانگین بالاتری را به خود اختصاص دادند و تفاوت معناداری در این زمینه بین دو کشور وجود دارد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که به طور کلی کیفیت زندگی در کتابداران کتابخانه های عمومی در مالزی نسبت به ایران طی سال های 85-90 بالاتر است. نتایج پژوهش موید آن است که نامطلوب ترین زیرمولفه های کیفیت زندگی در نمونه مورد بررسی در ایران، احساس امنیت، تامین مالی، دسترسی به اطلاعات و حمایت اجتماعی است و کمترین میزان همبستگی میان مولفه ها هم در ایران و هم در مالزی، مربوط به مولفه ارتباطات اجتماعی و سلامت جسمانی است.

هدف: هدف تحقیق، بررسی وضعیت استانداردهای سواد اطلاعاتی دبیران دبیرستان های عادی و هوشمند است. روش: نوع پژوهش، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل دبیران شهرکاشان به تعداد 511 نفر بودند که 112 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه 35 سوالی بر حسب طیف پنج درجه ای لیکرت بود. روایی پرسشنامه مورد تایید کارشناسان قرار گرفت. پایایی پرسشنامه نیز از طریق آلفای کرونباخ 0.89 برآورد شد. تحلیل داده ها در سطح استنباطی با استفاده از نرم افزار آماری spss نسخه 18 صورت گرفت.یافته ها: میانگین هر یک از مولفه های سواد اطلاعاتی از میانگین فرضی بیشتر بود. بالاترین میانگین مربوط به مولفه توانایی ارزیابی نقادانه اطلاعات به میزان 4.23 بود.نتیجه گیری: نتایج نشان داد، میزان سواد اطلاعاتی معلمان مدارس عادی و هوشمند بالاتر از حد متوسط است و لازم است معلمان و دست اندر کاران امر آموزش به عوامل موثر در افزایش سواد اطلاعاتی به عنوان یک قابلیت اساسی توجه ویژه نمایند.