آبزیان و شیلات
سال:1390 | دوره:2 | شماره:7 |تعداد مقالات:8

تحقیق حاضر به منظور ارزیابی برخی از شاخص های زیستی بچه فیل ماهیان در کارگاه شهید مرجانی و سد وشمگیر اجرا گردید و بچه ماهیان تولید شده توسط این کارگاه ها که به منظور بازسازی ذخایر به رودخانه ها رهاسازی می گردند، مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین وزن رهاسازی بچه فیل ماهیان در مرکز شهید مرجانی 15.1±1.1 گرم و در مرکز سد وشمگیر 16.17±1.3 گرم بود. سطح کشت بچه فیل ماهیان در کارگاه شهید مرجانی 16 هکتار، تعداد بچه فیل ماهی کشت شده 1300000 قطعه، تعداد بچه ماهیان رهاسازی شده 743705 قطعه و درصد بازماندگی آن 54.3 درصد گزارش گردید. همچنین سطح کشت بچه فیل ماهیان در کارگاه سد وشمگیر 4 هکتار، تعداد بچه فیل ماهی کشت شده 260000 قطعه، تعداد بچه ماهیان رهاسازی شده 64810 قطعه و درصد بازماندگی آن 53.6 درصد گزارش گردید. در کارگاه شهید مرجانی بچه ماهیان در دامنه طولی 10.5-23 سانتیمتر و دامنه وزنی 33-8 گرم و بچه ماهیان کارگاه سد وشمگیر در دامنه طولی 20-14 سانتیمتر و دامنه وزنی 25-10 گرم قرار داشتند. ضریب چاقی و نرخ رشد بچه ماهیان در کارگاه شهید مرجانی به ترتیب 0.45±0.02 و 5.4±0.8 و سد وشمگیر 0.4±0.02 و 5.1±0.4 محاسبه گردید. نتایج بررسی حاضر نشان داد که ضریب چاقی و نرخ رشد بچه تاس ماهیان ایرانی در دو کارگاه مورد بررسی تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند (P>0.05). با توجه به موارد ذکر شده، می توان اینگونه نتیجه گیری نمود که در زمان مورد بررسی در تحقیق حاضر، شرایط پرورش بچه فیل ماهیان در کارگاه های شهید مرجانی و سد وشمگیر در وضعیت متوسط قرار داشتند.

به منظور شناسایی و تعیین پراکنش شگ ماهیان در حوضه جنوب غربی دریای خزر در سال های 87 و 88 همزمان با شروع فصل صید ماهیان استخوانی، نمونه برداری از تعاونی های صیادی پره در نوار ساحلی استان گیلان از منطقه چابکسر تا منطقه آستارا انجام گرفت. در مجموع 132 قطعه شگ ماهی صید و مورد بررسی قرار گرفتند. جهت شناسایی گونه ها از دو شاخص اندازه گیری های ریخت سنجی (مورفومتریک) و خصوصیات شمارشی (مریستیک) استفاده شد. در این بررسی سه گونه شگ ماهی به اسامی Alosa brashnikovi Borodin, 1904، Alosa caspia Eichwald, 1838 و Alosa kessleri Grimm, 1887 شناسایی شد. از مهمترین شاخص های شمارشی مورد بررسی تعداد خارهای آبششی (Gill Raiker) بود. به طوری که گونه Alosa brashnikovi دارای 22 تا 49 عدد خارآبششی و بطور میانگین 36.6±5.41 عدد، Alosa caspia دارای 74 تا 128 عدد خارآبششی و میانگین 106.3±14.96 عدد،Alosa kessleri  دارای 49 تا 73 عدد خارآبششی و میانگین 58.5±10.5 عدد بودند. از مهمترین اندازه گیری های ریخت سنجی بدست آمده نسبت درصد قطر چشم (Eye Diameter) به طول سر (Head Lenght) بود که برای گونه براشنی کووی این نسبت از 15.91 تا 21.88 درصد و بطور میانگین 18.53±1.03 درصد، برای شگ ماهی دریای خزر از 19.38 تا 24.30 درصد و میانگین 22.48±1.34 درصد، برای شگ ماهی مهاجر 17.75 تا 22.4 درصد و میانگین 20.88±1.54 درصد بود.

در این پژوهش به بررسی غلظت فلزات کادمیوم، روی و سرب با نمونه برداری از رسوبات سطحی، صدف صخره ای خوراکی (Saccostrea cucullata) و صدف ملالیس (Solen brevis) از 6 ایستگاه در سواحل بندرلنگه و بوشهر به ترتیب در پاییز 1389 و بهار 1390 پرداخته شده است. نتایج حاصله بیانگر آنست که میانگین تجمع فلزات سنگین در رسوبات سطحی منطقه بندرلنگه الگویی به صورت Pb>Zn>Cd نشان داد، در حالی که میانگین غلظت فلزات سنگین در رسوبات سطحی بوشهر گویای Zn>Pb>Cd بود. نتایج همچنین نشان داد که میان مقدار تجمع فلزات سنگین روی و سرب به ترتیب در بافت نرم و پوسته هر دو گونه دوکفه ای با غلظت آنها در رسوبات همبستگی معنی داری وجود دارد. نکته قابل توجه این است که فلز کادمیوم الگوی مشابهی را در دو گونه دوکفه ای نشان نداد، بطوری که در صدف (Saccostrea cucullata) همبستگی مثبت و معنی داری میان غلظت فلز کادمیوم در بافت نرم و رسوبات سطحی مشاهده گردید، در حالی که در صدف (Solen brevis) همبستگی مثبت و معنی داری میان غلظت فلز کادمیوم در پوسته صدف و رسوبات سطحی ثبت گردید.

طی قرن اخیر ذخایر ماهیان خاویاری بر اثر صید بیش از حد و غیر مجاز از بین رفته است. تاس ماهی ایرانی که عمدتا بومی سواحل ایران می باشد در مقایسه با سایر گونه ها تاثیر و اهمیت بیشتری در صید کشورمان دارد، از اینرو در این بررسی افزایش رشد، بازماندگی لارو تاس ماهی ایرانی با غنی سازی روتیفر آب شیرین در 3 تیمار تغذیه ای مختلف و هر تیمار 3 تکرار در خرداد سال 1387 در ایستگاه تغذیه و غذای زنده بندر انزلی مورد بررسی قرار گرفت. تیمار 1: مشابه عملکرد بخش مراکز تکثیر که در ابتدا با سیست دکپسوله آرتمیا و سپس دافنی تغذیه شدند، تیمار 2: مخلوطی از آرتمیا، روتیفر و دافنی، تیمار 3: روتیفر غنی شده با ویتامین C (اسید آسکوربیک 6 پالمیتات). در هر تیمار 45 عدد لارو در وان های 100 لیتری که تا 30 لیتر آب گیری شده بودند در 3 تکرار به مدت 8 روز مورد غذادهی بر اساس 30 درصد وزن بدن در 4 نوبت قرار گرفتند. در طول بررسی میانگین دما 22.5±0.5 درجه سانتیگراد،pH  آب 8.5±0.1 و اکسیژن 9.58±0.2 میلیگرم بر لیتر برآورد گردید. در بررسی نرخ رشد ویژه (SGR)، میزان درصد بازده وزن(WG)  و ضریب تبدیل غذایی(FCR)  و ضریب وضعیت(CF)  بیشترین میزان را به طور معنی دار تیمار 3 به ترتیب با (10.47±0.04)، (124.24±0.62)، (1.51±0.008)، (0.79±0.07) نشان داد. بررسی ضریب بازماندگی نیز نشان داد که بین تیمار 3 و سایر تیمارها اختلاف معنی دار است. نتایج حاصل نشان دادBrachionus calyciflorus  غذای زنده مناسبی جهت غنی سازی با ویتامینC  بوده و می توان با ایجاد استخرهای مناسب در کنار کارگاه تکثیر همراه با سایر روتیفرهای آب شیرین غنی سازی و در پرورش استفاده کرد.

در این مطالعه رژیم غذایی سفره ماهی پودوخار (Himantura walga) در سواحل خلیج فارس، استان هرمزگان از طریق آنالیز محتویات معده مورد بررسی قرار گرفت. دو گروه غذای اصلی و دو گروه غذای فرعی در محتویات معده شناسایی شد. رژیم غذایی غالب این گونه سخت پوستان بود. شاخص ارجحیت غذایی نشان داد که میگوها و خرچنگ ها به ترتیب به میزان 79.35 درصد و 51.09 درصد مهمترین غذاهای مصرفی بودند. توتیای دریایی (17.39 درصد) و زئوبنتوزهای ریز (7.84 درصد) اقلام غذایی فرعی بودند. آنالیز محتویات معده این سفره ماهی آشکار کرد که ترکیبات غذایی در تمام فصول مورد بررسی یکسان است. با توجه به شاخص طول نسبی روده و محتویات معده، این ماهی گوشتخوار محسوب می شود. بررسی تغییرات فصلی شاخص پری معده نشان داد که میزان تغذیه در طول سال متغیر و بیشینه شاخص پری معده در فصل بهار بود. شاخص خالی بودن معده نشان داد که این گونه جزو گروه ماهیان پرخور می باشد. با افزایش عرض دیسک ماهی شدت تغذیه افزایش یافت.

این مطالعه به منظور بررسی سمیت آفت کش دیازینون به عنوان یک آلاینده اکوسیستم های آبی بر روی تغییرات آسیب شناسی بافت کبد و آبشش بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان در سال 1388 در مرکز علوم شیلاتی و فنون دریایی دکتر کیوان (دانشگاه آزاد اسلامی، بندر چمخاله) انجام گردید. در این آزمایش تعداد 120 قطعه بچه ماهی قزل آلا با میانگین وزنی 3 تا 5 گرم وجود داشت بر اساس روش O.E.C.D به مدت 20 روز در معرض غلظت های 25 و 50 و 75 درصد از LC50 دیازینون (که برابر 1.65 میلی گرم بر لیتر است) به صورت ساکن قرار گرفتند. نمونه بافت های کبد و آبشش در هر تیمار، در محلول بوئن تثبیت و مقاطع نمونه بافت ها با ضخامت 7 میکرون برش یافته و با استفاده از روش هماتوکسیلین - آئوزین رنگ آمیزی و توسط میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. تاثیرات آسیب شناسی بافتی دیازینون بر روی بافت کبد پرخونی، رکود صفراوی، نکروزی شدن سلول، دژنرسانس چربی و آتروفی سلولی را در تیمارها نشان داد. همچنین پرخونی، هیپرپلازی آبششی و بهم چسبندگی لاملاهای ثانویه و چماقی شدن لاملا از مهمترین تغییرات مشاهده شده در ماهیان تحت تیمار سم دیازینون بود. این تغییرات آسیب شناسی بافتی با افزایش غلظت سم بطور معنی داری افزایش یافت.

تراکم و تنوع فیتوپلانکتون ها در آب های ساحلی بندرعباس در دو فصل زمستان 1388 و بهار 1389 در 4 ایستگاه خور شیلات، بندر شهیدباهنر، خور مخابرات و سورو مورد بررسی قرار گرفت. عملیات نمونه برداری به صورت ماهانه از لایه سطحی آب انجام شد. در این مطالعه 48 جنس فیتوپلانکتونی متعلق به شاخه های دیاتومه، دینوفلاژله، سیانوفیسه و هاپتوفیسه شناسایی شدند که دیاتومه ها با 31 جنس (%64.59)، دینوفلاژله ها با 13 جنس (%27.08)، سیانوفیسه ها با 3 جنس (%6.25) و هاپتوفیسه ها با 1 جنس (%2.08) به ترتیب غالب ترین جوامع فیتوپلانکتونی بودند. Amphora، Coscinodiscus، Pleurosigma جنس های غالب دیاتومه ها و Gymnodinium، Prorocentrum، Peridinium جنس های غالب دینوفیسه ها و Oscillatoria و Coccolithopher به ترتیب مهمترین جنس های سیانوفیسه ها و هاپتوفیسه ها در این مطالعه بودند. میانگین تراکم دینوفلاژله ها 10886، دیاتومه ها 5340، سیانوفیسه ها 3070 و هاپتوفیسه ها 391 سلول در لیتر بدست آمد. بازه شاخص تنوع زیستی مارگالف برای جوامع فیتوپلانکتونی آب های ساحلی بندرعباس از 0.332 تا 2.035 گزارش شد که بیشترین شاخص تنوع زیستی مارگالف در طول مطالعه در ایستگاه باهنر و کمترین آن در خور مخابرات به ثبت رسید. بنابر نتایج آزمون های غیرپارامتریک کروسکال - والیس و کولموگروف - اسمیرنوف بین فراوانی فیتوپلانکتون ها در ماه های مختلف مطالعه اختلاف معنی دار آماری وجود داشته (p<0.05) ولی در ایستگاه های مختلف فراوانی فیتوپلانکتون ها دارای اختلاف معنی دار آماری نبوده است (p>0.05).

این آزمایش به مدت 6 هفته و در مرکز تکثیر و پرورش ماهیان استخوانی سیجوال بندرترکمن در استان گلستان انجام گرفت. آزمایشات در 4 تیمار و 3 تکرار بصورت زیر انجام گرفت: تیمار 1: تانک های قرمز، تیمار 2: تانک های آبی، تیمار 3: تانک های سفید، تیمار 4: تانک های مشکی. نرخ غذادهی بر اساس 10 درصد وزن بدن کل بچه ماهیان، یک تکرار در روز صورت گرفت. با توجه به اهمیت فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب و تاثیر آنها بر تغذیه و در نهایت رشد ماهیان، این عوامل در تمام مدت پرورش به طور دقیق کنترل گردید، به طوریکه میزان اکسیژن محلول برابر 5.5-6 ppm، دما برابر 2±26 درجه سانتیگراد و pH در طول آزمایش برابر 7.5-8 اندازه گیری گردید. بچه ماهیان کپور در طول دوره آزمایش با غذای SFC که دارای رطوبت %8.7، خاکستر %11.2، پروتئین 32% و چربی %10.5 بود، تغذیه شدند. با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق مشخص گردید که بین تیمارهای مورد بررسی از نظر وزن و طول بدن بچه ماهیان اختلاف معنی دار آماری مشاهده می گردد (P<0.05). بطوریکه بیشترین افزایش وزن و طول بدن را بچه ماهیان کپور در تیمار 3 با تانک های سفید رنگ داشتند. همچنین اختلاف معنی داری در میزان ضریب رشد ویژه، درصد افزایشی وزن بدن و رشد روزانه مشاهده شد (P<0.05)، ضمن اینکه اختلاف معنی داری در میزان ضریب تبدیل غذایی، ضریب چاقی و درصد بازماندگی مشاهده نگردید (P>0.05). نتایج این بررسی نشان داد، اگر ماهی کپور در بستر سفید همراه با شرایط مناسب هوادهی و غذادهی پرورش یابد، بیشترین رشد و زنده مانی را خواهد داشت.