آبزیان و شیلات
سال:1389 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

در این بررسی، شرایط هندلینگ و عملیات پس از صید تاثیرگذار بر افت کیفی میگوی پرورشی استان تا رسیدن به مجتمع های فرآوری مورد بررسی قرار گرفت. گشت های تحقیقاتی و ارزیابی های مورد نظر روی 60 استخر پرورش میگو (تیاب شمالی و جنوبی) در هنگام برداشت و همچنین زمان تخلیه میگو در مجتمع های فرآوری در بندرعباس انجام شد. داده های بدست آمده حاصل از ثبت زمان ها و ثبت درجه حرارت های زنجیره سرمائی بود. نمونه ها از حیث شاخص ارگانولنیک (درصد میگوهای سر قرمز شده، سر شل شده و شکسته شده)، دمای میگو زمان رسیدن به کارخانه، ازت کل فرار (TVN)، پی اچ، میزان جذب متابی سولفیت سدیم در گوشت میگو و همچنین فاکتورهای باکتریولوژی شامل (شمارش کلی میکروارگانیسم ها، شمارش کلی فرمها، اشریشیاکلای و ویبریوپاراهمولیتیکوس) مورد ارزیابی قرار گرفتند. به منظور حذف برخی از زمان ها و مراحل و کوتاه شدن عملیات آماده سازی و هندلینگ، روش CSW (آب سرد شده دریا) نیز به عنوان یک روش پیشنهادی با روش فعلی رایج هندلینگ پس از صید تا رسیدن به مجتمع فرآوری انجام و مقایسه گردید. از مجموع نتایج بدست آمده و مشاهدات انجام شده می توان نتیجه گرفت که در حال حاضر هندلینگ پس از صید میگوی پرورشی در استان هرمزگان به دلیل سوء مدیریت و توقف های غیرمعمول، زمان ها و درجه حرارت های ثبت شده در عملیات، مطلوب نمی باشد. در حالی که در تیمارهای روش پیشنهادی CSW با حذف برخی مراحل و عملیات، این معضل را محدود نموده و خطاها و عدم آگاهی نیروی انسانی را به حداقل ممکن کاهش داده به طوریکه می توان میگوها را با این روش بیش زا 14 ساعت سالم و بدون ضایعات ارگانولنیک نگهداری نمود.

یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در تولید سیست آرتمیا در استخرهای پرورشی، تعداد مولدین سیست زا و تراکم بیومس مولدین از نظر وزن آرتمیاهای بالغ در هر لیتر از آب استخرهای پرورشی می باشد. در این مطالعه تاثیر تراکم مولدین بر تولید سیست روزانه استخرهای پرورش آرتمیا با استفاده از روش های آماری، آنالیز واریانس و ضرایب هم بستگی، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این طرح حاکی از این است که با وجود تعداد کمتر مولدین سیست زا در حدود 5 عدد در هر لیتر آب و با تراکم وزنی بیومس آرتمیا در حد 0.1 الی 0.2 گرم در لیتر، تولید سیست آرتمیا در دو ماهه اول دوره پرورشی (160 کیلوگرم در هکتار) بسیار بیشتر از سه ماهه بعدی دوره پرورش، (47 کیلوگرم در هکتار) بوده است و طی سه ماهه بعدی، اگر چه بر تعداد مولدین سیست زا (بیش از 20 عدد در لیتر) و تراکم وزنی بیومس آرتمیا (0.2 الی 0.3 گرم در هر لیتر) در استخرهای پرورشی افزوده شده ولی تولید سیست کمتر شده است (Sig: 0.000).

این بررسی به منظور ارزیابی اثرات مخمر پروبیوتیک روی رشد، بازماندگی و مقاومت در برابر استرس های محیطی ماهی سوروم(Heros severus) ، با استفاده از مخمر ساکارومایسیس سرویزیا (Saccharomyces cervisia) انجام شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی در قالب 4 تیمار و 3 تکرار صورت پذیرفت. پروبیوتیک در سه سطح 0.5×1012، 1×1012 و 2×1012 سلول مخمر در کیلوگرم جیره غذایی مورد استفاده قرار گرفت. لاروهای سوروم به تعداد سه بار در روز و به فاصله زمانی 4 ساعت تغذیه شدند. نتایج نشان دادند که مخمرهای پروبیوتیک بر مبنای میزان بکار رفته، روی پارامترهای رشد (وزن نهایی، نرخ رشد ویژه، درصد کارایی پروتئین و نرخ بقا) تاثیرات مثبت و معنی داری داشتند (P<0.05). همچنین ضریب تبدیل غذایی به طور معنی داری کاهش یافت (P<0.01). در آزمایش مقابله با استرس، سمیت آمونیاک 3 میلی گرم در لیتر، لاروهای سوروم تغذیه شده با جیره های حاوی مخمر نسبت به گروه شاهد از نرخ بقاء بالاتری برخوردار بودند. آزمایش نشان داد که توانایی مخمر ساکارومایسیس سرویزیا در تاثیرگذاری بر ارتقاء عملکرد رشد و بهبود وضعیت سلامتی ماهی سوروم نسبتا بالا می باشد.

ماهی شیر یکی از گونه های مهم سطح زیان درشت در استان هرمزگان محسوب می شود. میزان صید این گونه در سال 1386 بالغ بر 5912 تن گردید که این مقدار 13% از کل صید ماهیان سطح زی درشت را تشکیل داد. جهت برداشت پایدار از ذخایر ماهی شیر لازم است الگوی برداشت٬ حداکثر ثابت برداشت و بازگشت شیلاتی مورد محاسبه قرار گیرد. به همین منظور اطلاعات مربوط به فراوانی طولی و وزنی در تمامی ماه های سال 1386 از 3 تخلیه گاه اصلی بندرلنگه، بندرعباس و بندرجاسک در استان هرمزگان جمع آوری گردید. پیراسنجه های رشد L¥، K به ترتیب 150.24 سانتی متر، 0.66 بر سال به دست آمده و از آنجا٬ میزان مرگ و میر طبیعی 0.67 بر سال به دست آمد و سپس مقدار حداکثر ثابت برداشت 1490 تن برآورد گردید. رابطه توانی W=a.FLb طول (سانتی متر) - وزن (گرم) این بررسی به صورت W=1.86×10-2FL2.87 محاسبه شد که نشان دهنده رشد همگون این گونه بود. الگوی برداشت نشان داد که حدود 50% از ماهیان صید شده قبل از اولین طول بلوغ مورد بهره برداری قرار می گیرند. بیشترین مقدار بازسازی شیلاتی در مهر ماه و با میانگین طولی 40 سانتی متر به دست آمد. جهت تصحیح الگوی برداشت مناسب این گونه٬ پیشنهادات ممنوعیت صید در زمان بیشترین بازگشت شیلاتی و تعدیل ابزار صید (گوشگیر سطح) ارائه می گردد.

شناسایی و رده بندی زئوپلانکتون های جانوری و تعیین فراوانی آنها در آب های ایرانی دریای عمان در قبل و بعد از مانسون تابستانه از تنگه هرمز تا پسابندر در چابهار در سال 1386 صورت گرفت که طی آن 10 ایستگاه نمونه برداری تعیین گردید. جمع آوری زئوپلانکتون ها توسط تور کمرشکن (Closing Net) با چشمه 55 میکرون از عمق به سطح به صورت عمودی انجام و علاوه بر آن پارامترهای فیزیکی و شیمیایی از قبیل درجه حرارت، شوری، اکسیژن محلول،pH  و کلروفیل a با استفاده از دستگاه CTD مورد سنجش قرار گرفت. در این بررسی 62 جنس از 11 شاخه جانوری شناسایی گردید. از میان گروه های شناسایی شده، پاروپایان با 25%، مژه داران دریایی با 22%، نیم طنابداران با 6%، نرم تنان با 2% گروه های غالب بودند. پاروپایان به عنوان مهمترین زئوپلانکتون دریایی در این مطالعه در 4 راسته شناسایی گردیدند که سیکلوپوئیدا با یک خانواده و 2 جنس نسبت به سایر راسته ها غالبیت داشتند که جنسOithona  در قبل و بعد از مانسون 22% از کل پاروپایان را به خود اختصاص داد. پراکنش و تراکم زئوپلانکتون ها در دریای عمان، تحت تاثیر بادهای موسمی جنوب غربی اقیانوس هند قرار دارد به طوریکه نتایج نشان می دهد فراوانی کل آنها در قبل از مانسون کمترین مقدار (17%) و در بعد از مانسون بیشترین مقدار (83%) را داشته است.

هدف از این بررسی مقایسه شاخص های فساد میکروبی در بعضی از این روش ها از قبیل خونگیری و تخلیه احشاء به تنهایی و به صورت توام در طی حمل در کنار یخ و بدون آن و یافتن بهترین روش در ماهیان مورد مطالعه بود. در این مطالعه تعداد 72 عدد ماهی از 3 گونه مختلف شوریده، هوور مسقطی و شیر و از هر گونه 24 ماهی به طور تصادفی انتخاب گردید و ماهیان هر گونه به 8 گروه تقسیم شدند. به این شکل که 3 عدد خونگیری، 3 عدد تخلیه امعاء و احشاء، 3 عدد خونگیری و تخلیه امعاء و احشاء و 3 عدد دیگر دست نخورده در کنار یخ حمل و نقل گردیدند. همین تعداد که شامل 12 ماهی بود با همین عملیات در دمای محیط حمل و نقل شدند. سپس آزمون های شمارش کلی باکتری ها و شمارش کلیفرم ها بر روی 8 گروه و در سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که در گونه های ماهیان مورد مطالعه، تخلیه امعاء و احشاء و خونگیری به تنهایی در پاره ای از موارد بدون تاثیر بارز اما استفاده توام از آنها در هر دو روش حمل کنار یخ و دمای محیط در پائین آوردن تعداد کلی باکتری ها و کلیفرم ها نقش موثری دارد. لذا بهترین روش دستکاری پس از صید در گونه های مذکور جهت کسب کیفیت نهایی مطلوب تر و افزایش زمان نگهداری مجموعه تخلیه احشاء، خونگیری و حمل در کنار یخ می باشد.

فیتوپلانکتون ها اساس تمام زنجیره های غذایی آبی هستند. کاربرد اصلی آنها در آبزی پروری مربوط به تغذیه می باشد اما در عین حال قادر به جذب مواد مغذی پساب و استفاده از آنها در جهت رشد خود می باشند. بدین منظور پرورش فیتوپلانکتون Chlorella vulgaris با استفاده از محیط کشت پساب شهری در تابستان 1387 در تصفیه خانه فاضلاب بندرعباس مورد آزمایش قرار گرفت تا علاوه بر کاهش هزینه تولید، توانایی جذب مواد مغذی پساب و اثر تصفیه کنندگی آن سنجیده و مورد بهره برداری قرار گیرد. Chlorella vulgaris با تراکم یکسان در حجم های متفاوت پساب شهری (20، 40، 60، 80 و 100 درصد) به منظور بررسی میزان رشد و با سه تراکم اولیه متفاوت (تراکم بالا 106×2 سلول در میلی لیتر، متوسط 106×1 سلول در میلی لیتر و پایین 105×5 سلول در میلی لیتر) به پساب تصفیه شده اضافه گردیدند. تعداد سلول در چهارده روز افزایش یافت و سرعت این افزایش در کشت های 80 و 100 درصد بیشتر بود. در پایان روز چهاردهم پرورش بیش از 80 درصد نیترات، 56 درصد نیتریت و 80 درصد فسفات در همه کشت ها به جزء تراکم پایین حذف گردید. نتایج نشان داد که کارایی حذف مواد مغذی پساب به وسیله این سیستم فیتوپلانکتونی ارتباط مستقیم با فعالیت فیزیولوژیک و رشد سلول هایChlorella  که تحت تاثیر تراکم اولیه بودند، داشت. به نظر می رسید که کشت های با یک تراکم فیتوپلانکتونی بالا، برای رسیدن به نتایج رضایت بخش از حذف مواد مغذی در مدت 10 روز به جای 14 روز سودمندتر بود.

در این تحقیق تاثیر پروبیوتیک اکوالاز در مقادیر 1، 1.5 و 2 کیلوگرم در هر تن غذای خشک در مقایسه با غذای شاهد (فاقد پروبیوتیک) با 3 تکرار برای هر تیمار بر روی 540 عدد بچه ماهی کپور وحشی (Cyprinus carpio) (در هر حوضچه 45 بچه ماهی) با میانگین وزن اولیه 12.4 گرم به مدت 2 ماه مورد بررسی قرار گرفت. تعیین میزان طول و وزن ماهیان هر 10 روز یکبار انجام گرفت. در بررسی شاخص های رشد مانند افزایش وزن و طول، ضریب رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی و بازده مصرف پروتئین، بچه ماهیان تغذیه شده با جیره غذایی حاوی 1.5 و 2 کیلوگرم اکوالاز در هر تن غذای خشک بهترین رشد را نسبت به گروه شاهد نشان دادند (P<0.05) در حالی که شاخص چاقی تفاوت معنی داری را با گروه شاهد نشان نداد (P>0.05)، میزان بازماندگی بچه ماهیان نیز در این دو تیمار در مقایسه با گروه شاهد بیشتر بوده ولی این اختلاف معنی دار نبوده است (P>0.05). بعد از 60 روز تغذیه با جیره غذایی محتوی پروبیوتیک، بچه ماهی ها به مدت 2 هفته در رویارویی با Streptococcus قرار گرفتند که عدم مرگ و میر در تیمارهای دریافت کننده پروبیوتیک و 13 درصد مرگ و میر در تیمار شاهد مشاهده شد (P<0.05).