مهندسی صنایع و مدیریت (شریف ویژه علوم مهندسی)
سال:1398 | دوره:35-1 | شماره:2/1 |تعداد مقالات:14

کنترل آماری فرایند هم زمان با پیشرفته تر شدن فرایندها و پیچیده تر شدن محصولات تولیدی نقش چشمگیری در صنایع تولیدی داشته است. با توجه به افزایش حساسیت فرایندها و ناکارآمد بودن روش های مبتنی بر بازرسی انسانی، در سال های اخیر، استفاده از تصویر محصول در کنترل فرایند آماری توسط پژوهشگران مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، سه روش مبتنی بر موجک یک بعدی برای پایش آماری تصاویر ارایه شده است. این روش ها برای پایش فرایند از رویکرد نسبت درست نمایی استفاده می کنند و در نتیجه علاوه بر اعلام شرایط خارج از کنترل، توانایی ارایه ی نقطه ی تغییر را نیز دارند. عملکرد این روش ها با استفاده از نمودار کنترل نسبت درست نمایی تعمیم یافته و از نظر شاخص های متوسط طول دنباله و تفاوت بین نقطه ی تغییر واقعی و تخمینی ارزیابی شده است. مطالعات شبیه سازی با استفاده از تصویر نوعی پارچه انجام شده است و نتایج نشان دهنده ی سطح مناسب توانایی روش ها در تشخیص حالت های خارج از کنترل و تخمین نقطه ی تغییر هستند.

تبلیغات و قیمت گذاری از موضوعات راهبردی شرکت ها محسوب می شوند. سه محصول شامل یک کالای اصلی و دو کالای مکمل آن که جانشین یکدیگر هستند را در نظر بگیرید. در این مقاله برای اولین بار، مسیله ی تعیین هم زمان سطح تبلیغات محصول اصلی به همراه قیمت گذاری دو محصول جانشین مکمل محصول اصلی بررسی شده است. جواب های تعادلی مسیله به همراه تحلیل های پارامتریک بر روی سطح تبلیغات تعادلی با رویکرد استکلبرگ-برترند که در آن محصول اصلی رهبر و محصولات جانشین پیرو هستند، محاسبه و ارایه شده است. تحلیل حساسیت پارامتریک نشان می دهد که تقاضای پایه ی بازار بر روی تبلیغات تعادلی بی اثر است. همچنین، کشسانی قیمت خودی بر روی تبلیغات تعادلی اثر منفی و کشسانی قیمت غیرخودی بر روی تبلیغات تعادلی اثر مثبت دارد. نتایج تحلیلی نشان می دهد قیمت محصول اصلی، اثر مثبت بر روی سطح تبلیغات محصول اصلی دارد.

در این مقاله، یک سیستم دومولفه یی بررسی می شود. خرابی مولفه ی اول پنهان است؛ یعنی باعث توقف سیستم نمی شود. ولی هزینه های عملیاتی را افزایش می دهد. مولفه ی دوم دارای سه وضعیت است: سالم، معیوب و خراب. وضعیت خراب، آشکار و باعث توقف سیستم می شود. وقوع عیب و خرابی آشکار مولفه ی دوم باعث ایجاد شوک روی مولفه ی اول می شود و نرخ خرابی آن را افزایش می دهد. سیستم طبق سیاست بازرسی دوره یی برای شناسایی خرابی های پنهان و عیب ها، بازرسی می شود. مولفه ی اول به محض توقف سیستم نیز به صورت فرصت طلبانه بازرسی می شود. هدف، یافتن فاصله ی بازرسی دوره یی بهینه است که هزینه ی کل را در یک افق زمانی محدود کمینه کند. ابتدا، مدل بازرسی به صورت ریاضی مدل سازی می شود. سپس، به دلیل پیچیدگی محاسبات عددی، یک الگوریتم شبیه سازی برای محاسبه ی هزینه ی کل ارایه می شود. برای تشریح روش پیشنهادی، یک مثال عددی برای سیستم تامین توان مصرفی در پست توزیع برق ارایه شده است.

بیشتر مسایل مکان یابی که مطرح شده اند، با در نظر گرفتن این پیش فرض بوده اند که فقط یک نوع تسهیل قرار است مکان یابی شود؛ در صورتی که در بیشتر مواقع مدیران قصد مکان یابی تسهیلات مختلفی را دارند که به یک یا چند طریق با هم مرتبط اند. در این مقاله از نظریه ی صف از نوع M/M/1/K برای خدمت دهندگان بهره گرفته می شود. از جمله فرضیات در نظر گرفته شده در مدل این مقاله، وجود محدودیت ظرفیت در مراکز خدمت دهی است. مدل پیشنهادی از دسته مسایل برنامه ریزی غیرخطی عدد صحیح است؛ حل این مدل با استفاده از الگوریتم فراابتکاری چندهدفه ژنتیک مرتب سازی نامغلوب و الگوریتم بهینه سازی چندهدفه ی ازدحام ذرات صورت گرفته و پارامترهای الگوریتم ها به کمک روش طراحی آزمایش های تاگوچی تنظیم شده است. در انتهای مقاله برای مقایسه ی عملکرد دو الگوریتم فراابتکاری از شاخص های مقایسه یی استفاده خواهد شد و با استفاده از آزمون فرض آماری نتایج با یکدیگر مقایسه شده اند.

در این مقاله، یک مدل ریاضی چندمرحله یی دوهدفه برای برنامه ریزیحمل ونقل ارایه می شود. در مرحله ی اول، یک مدل ریاضی برای برنامه ریزی حمل ونقل توسعه یافته است؛ پس از آن در مرحله ی دوم، مسیله ی انتخاب سبد بهینه ی وسایل نقلیه با توجه به سود حاصل از هریک از وسایل نقلیه حل می شود و در مرحله ی سوم، مدل دوهدفه ی تغییرات فنی در سبد وسایل نقلیه، ارایه می شود که تابع هدف اول آن، مجموع سود حاصل از وسایل نقلیه را بیشینه می کند و تابع هدف دوم آن میزان انحراف از تعداد وسایل نقلیه در سبد بهینه ی وسایل نقلیه را کمینه می کند. سپس از رویکرد برنامه ریزی آرمانی فازی و محدودیت اپسیلون برای حل مدل دوهدفه مرحله ی سوم استفاده می شود. در نهایت، تحلیل حساسیت های انجام شده و نتایج حاصل از حل یک مثال عددی با نتایج حل یک مدل برنامه ریزی حمل ونقل کلاسیک مقایسه شده است که کارایی روش پیشنهادی در صنعت حمل ونقل را نشان می دهد.

خدمات فنی چاه ها از نیازهای چاه های تولیدی در میدان های نفتی مشترک فراساحلی است و عدم ارایه ی آنها، باعث افت شدید بهره وری تولید می شود. اما ارایه ی برخی از خدمات مذکور مستلزم توقف تولید است و کوچک ترین وقفه در تولید معادل تحمیل هزینه ی فرصت از دست رفته به دلیل برداشت هم زمان کشورهای رقیب می شود. موازنه ی بین دو مقوله ی خدمت رسانی همراه با توقف و کمینه سازی توقف تولید، لزوم بهینه سازیرا آشکار می سازد. ضمن معرفی مدل برنامه ریزی عددصحیح مختلط، الگوریتم هایی مبتنی بر روش های بندرز، L-shaped و آزادسازی لاگرانژ برای توسعه ی حدود پایین ارایه و پس از اعمال روی داده های شبیه سازی شده مورد ارزیابی قرار می گیرند. نتایج عددی نشان می دهند که الگوریتم های مبتنی بر روش L-shaped و آزادسازی لاگرانژ حدود پایین بهتری تولید می کنند. با بزرگ شدن ابعاد مسیله الگوریتم لاگرانژ نسبت به L-shaped از توانایی بالاتری در تولید حدود پایین در یک محدوده ی زمانی کوتاه برخوردارند.

در این مقاله به توسعه ی مدل یکپارچه ی موجودی-بازرسی-بازاریابی در زنجیره ی عرضه یک فروشنده و یک خریدار پرداخته شده است. هدف این مقاله نزدیک تر کردن مدل های موجودی به مسایل دنیای واقعی از طریق در نظر گرفتن تقاضای وابسته به قیمت و فرض کیفیت ناقص برای محصولات است. سه سیاست بازرسی شامل بدون بازرسی، بازرسی 100\٪,و نمونه گیری در نظر گرفته شده است و مقادیر بهینه ی اندازه ی انباشته، قیمت و سیاست بازرسی از طریق بیشینه کردن سود خرده فروش به ازای هر یک از این سیاست ها در حالت با جایگزینی و بدون جایگزینی اقلام معیوب محاسبه شده است. در پایان برای انجام تحلیل حساسیت پارامترهای اصلی، مطالعات عددی انجام شده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که تغییرات قیمت و سیاست بازرسی بر روی اتخاذ تصمیم بهینه ی اندازه ی انباشته اثرگذار است؛ همچنین تغییر پارامترهایی چون هزینه ی بازرسی و هزینه ی پذیرش بر روی سیاست بهینه ی بازرسی و تغییر پارامترهای موجودی فقط بر سیاست های سفارش دهی و قیمت گذاری تاثیرگذارند.

با گسترش فناوری رایانش ابری، فرصت بسیار مناسبی برای ارایه ی وب خدمت ها فراهم شده است. وب خدمت ها معمولا هم از نظر تعداد و هم از نظر عملکرد محدود هستند که در نتیجه برای انجام یک جریان کاری، یافتن یک طرح ترکیبی از میان وب خدمت ها با توجه به محدودیت های کاربر و ویژگی های کیفیت ضروری است. معمولا مقادیر ویژگی های کیفیت خدمت اعلام شده توسط فراهم کننده ی خدمت با مقادیری که کاربر آن ها را تجربه می کند، متفاوت است. این تفاوت منجر به ارایه ی یک طرح ترکیبی نامناسب خواهد شد. در این مقاله روشی مبتنی بر نظرات کاربران برای حل مسیله ی ترکیب خدمت ارایه شده است. راه حل پیشنهادی بر روی مجموعه داده یی واقعی ارزیابی و نتایج آن ارایه شده است. ارزیابی ها نشان می دهد در نظر گرفتن نظرات کاربران، می تواند به ارایه ی طرح ترکیبی موثر و کارا منجر شود.

ریسک تاسیس و احتمال شکست شرکت های نوپا به دلیل دانش فنی و ارزش افزوده، ناشناخته بودن محصولات، کمبود مالی و نیاز به تیم کاری متخصص بالاست. با مدیریت ریسک می توان ریسک های ناشی از تصمیمات را به شکلی نظام مند ارزیابی کرد و با درک فرصت ها و تهدیدهای ناشی از تصمیمات، احتمال موفقیت را افزایش داد. در این مقاله، مرحله ی رشد شرکت های نوپای دانش بنیان نانوفناوری به عنوان یک پروژه در نظر گرفته شده و چارچوبی کمی برای تحلیل راهبردهای پاسخ به ریسک، بر اساس استاندارد PMBOK، و روش ترکیبی FMEA، TOPSIS و مدل بهینه سازی پیشنهاد می شود. مدل بهینه سازی برای تعیین مرز کارای ریسک و سود ارایه می شود که می تواند به عنوان یک ابزار تصمیم گیری برای انتخاب راهبردهای مناسب به مدیران کمک کند. چارچوب پیشنهادی در یک شرکت نوپای دانش بنیان نانوفناوری در پارک علم و فناوری یزد استفاده و از طریق بررسی نتایج عددی و تحلیل حساسیت اعتبارسنجی می شود.

این مقاله در قالب یک زنجیره ی تامین دوسطحی، یک ترکیب عملیاتی از مسیله ی مسیریابی-موجودی چنددوره یی کلاسیک را بسط داده است و شامل یک مسیله ی چندمحصولی، همراه با ناوگان ناهمگنی از وسایل نقلیه است که کمبود موجودی مجاز نیست و توسط دو ویژگی بسیار مهم و کاربردی مسایل مسیریابی، یعنی «حمل در بازگشت» همراه با اولویت مشتریان خط رفت و «راهبرد ارسال شکسته» که امکان خدمت دهی به هر مشتری توسط حداقل یک وسیله ی نقلیه را فراهم می کند، ترکیب شده است. نخست یک مدل ریاضی جدید برای مسیله ی مورد نظر ارایه شده است. این مسیله از نوع چندجمله یی نامعین سخت (NP-hard) است؛ با توجه به پژوهش های پیشین مسایل مسیریابی-موجودی، برای اولین بار الگوریتم بهینه سازی خفاش که عملکرد آن توسط یک الگوریتم ژنتیک کارا مورد ارزیابی قرار می گیرد، برای حل مدل توسعه داده شده است. در پایان به تحلیل نتایج عددی حاصل از این الگوریتم برای مسایل آزمون، پرداخته می شود.

آزمون های زوال تسریع شده ابزاری کارآمد برای ارزیابی طول عمر محصولات با قابلیت اطمینان بالا هستند. برای بسیاری از محصولات زوال یک محصول ناشی از چندین سازوکار خرابی است؛ به عبارت دیگر چندین سازوکار خرابی برای خراب شدن محصول با یکدیگر رقابت می کنند که این موضوع با عنوان ریسک های رقابتی مطرح می شود. همچنین در بسیاری از کاربردها، فرایند اندازه گیری زوال منجر به تخریب مشخصات فیزیکی و شیمیایی واحدهای آزمون می شود که با عنوان آزمون های زوال تسریع شده ی مخرب (ADDT) مطرح می شوند. مشخصات اندازه ی کل نمونه، توالی اندازه گیری های مخرب، تعداد اندازه گیری ها در هر سطح تنش و متغیرهای تصمیم گیری دیگر در طراحی و اجرای موثر ADDT اهمیت دارند. در این تحقیق یک طرح آزمون بهینه برای آزمون ADDT با حضور ریسک های رقابتی با در نظر گرفتن محدودیت هزینه و با کمینه کردن واریانس مجانبی براورد بیشینه ی درست نمایی چندک pام توزیع زمان شکست در شرایط استفاده ارایه شده است.

طراحی شبکه ی زنجیره ی تامین تاب آور جزء تصمیمات راهبردی زنجیره ی تامین است. تحقیقات گذشته در حوزه ی تاب آوری بر طراحی شبکه های زنجیره ی تامین جدید تمرکز داشته اند. این تحقیق برای ایجاد قابلیت تاب آوری در شبکه ی زنجیره ی تامین موجود، به طراحی مجدد شبکه پرداخته است. یک مدل برنامه ریزی خطی عدد صحیح مختلط برای این مسیله توسعه داده شده است. به منظور ایجاد قابلیت تاب آوری در زنجیره ی تامین، دو راهبرد کاهش ریسک اختلال موجود پرکاربرد با عنوان «ظرفیت مازاد» و «ذخیره ی اضطراری» به همراه راهبرد جدید «تشکیل اتحادیه» در سناریوهای مختلف اختلال بررسی شده است. آزمایش های محاسباتی به منظور ارزیابی میزان کارایی مدل تاب آور و همچنین مقایسه ی راهبردهای مختلف کاهش ریسک اختلال انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که عرضه ی محصول و سود زنجیره ی تامین تاب آور به ترتیب 13 و 9 درصد بیشتر از زنجیره ی غیرتاب آور است. همچنین راهبرد تشکیل اتحادیه در بهبود عرضه ی محصول زنجیره ی تامین، تاثیر بیشتری از دو راهبرد دیگر دارد.

هدف و نوآوری این پژوهش، در گسترش نظریه ی تبیین مدل تلفیقی با استفاده از عوامل موثر مستند در مهم ترین و پرارجاع ترین تحقیقات در رضایت و وفاداری مشتریان و در تایید نظریه ی سنجش اعتبار مدل در یک مورد خاص است. گروه تمرکز خبرگان با رویکرد استدلالی عوامل مدل تلفیقی را انتخاب کرد. ضمن بررسی تمام عوامل، مطالعه نشان داد که 9 عامل ارزش ویژه ی نشان تجاری، کیفیت محصول، کیفیت خدمات، بهبود خدمات، ارزش ادراک شده، رضایت کارمندان، برقراری روابط موثر با مشتریان، محیط فیزیکی و شبکه ی توزیع در بیشتر پژوهش ها مدنظر قرار گرفته اند. برای ارزیابی اولیه و سنجش میزان پایایی و روایی مدل، تعدادی از عوامل متناسب با موردکاوی انتخاب و آزمون شدند. نتایج آزمون نشان می دهد که اولا مدل پیشنهادی دارای روایی و پایایی مطلوبی در این موردکاوی است و دوم اینکه بیش از 74٪,تغییرات رضایت مشتریان و بیش از 87٪,تغییرات وفاداری مشتریان توسط عوامل پیشنهادی مدل تلفیقی قابل پیش بینی است.

افزایش سطح حساسیت کیفی فرایندها برای بررسی الگوهای معنی دار در نمودارهای کنترل فرایند الزامی است. مدل های متعددی به منظور تجزیه و تحلیل رفتارهای غیرطبیعی در نمودارها ارایه شده اند. اغلب این مدل ها نمی توانند وقوع فازهای مختلف شکل گیری الگوهای سیکلی و سیستماتیک را هشدار دهند. معدود مدل های توسعه دهنده ی مولدهای الگوهای تناوبی، شبکه های عصبی را به عنوان ابزار شناسایی به کار گرفته اند. معماری های دشوار، آموزش های وقت گیر و از همه مهم تر کاهش قابلیت اطمینان در شناسایی و برآورد هنگام بالا بودن حساسیت فرایندها نسبت به رخداد الگوهای غیرتصادفی، از مشکلات مدل های مبتنی بر شبکه ها بوده است. پژوهش جاری مدل جدیدی را برای تشخیص صحیح تر الگوهای تناوبی و تخمین دقیق تر پارامترهای متناظر آنها از طریق محاسبه ی منحنی کسینوسی برازش نمونه ها معرفی می کند. این مدل با مقایسه ی کلیه ی آلترناتیوهای تناوبی، بهترین منحنی کسینوسی برازش نمونه ها را تعیین و تصمیم گیری می کند. الگوریتم پیشنهادی خطای طبقه بندی نادرست الگوهای تناوبی و نیز متوسط خطای تخمین پارامترهای متناظرشان را در فازهای مختلف شکل گیری کاهش داده است.