مدیریت بحران
سال:1394 | دوره:4 | شماره:7 |تعداد مقالات:7

توسعه حمل و نقل هوایی موجب تغییرات فراوانی در فرودگاه ها شده است. تعداد اپرون ها و پایانه ها از نظر پیچیدگی و اندازه رو به افزایش است. به علت افزایش تعداد پروازها، تعداد هواپیماها و به تبع آن افزایش تجهیزات، وسائل نقلیه و موانع ثابت، احتمال وقوع بحران در فرودگاه افزایش یافته است.با توجه به این موضوع، تحقیق قابل توجهی برای کاهش بحران در فرودگاه ها و بهینه سازی دسترسی سرویس رسانان به هواپیماها انجام نشده است. سامانه اطلاعات مکانی، با توانایی هایی که در تجزیه و تحلیل داده های مکانی ارائه داده است، متخصصان و مهندسان فرودگاه ها را در به کارگیری آن برای بهبود مدیریت بحران در فرودگاه راغب کرده است. در این تحقیق اطلاعات مکانی و زمانی مربوط به سرویس رسانی در فرودگاه، که یکی از عوامل اصلی وقوع بحران در فرودگاه است، به صورت غیرآنی تجزیه و تحلیل شده و شیوه ای نو برای بهینه سازی دسترسی سرویس رسانان به هواپیماها و درنتیجه کاهش بحران در فرودگاه ارائه شده است. هدف به کارگیری این شیوه بهینه سازی دسترسی خودروهای سرویس رسان (با شرط تاخیر نداشتن پروازها) برای کاهش بحران در فرودگاه است. در طرح پیشنهادی عملیات سرویس رسانی با در نظر گرفتن دو حالت منجر به کاهش بحران می شود: در حالت اول سرویس رسان پس از ارائه سرویس به جایگاه دائم باز می گردد و در حالت دیگر سرویس رسان پس از ارائه سرویس در جایگاه موقت توقف می کند. نتایج نشان می دهد که در هر دو حالت با کاهش تعداد سرویس رسان ها در سطح فرودگاه ها از میزان بحران کاسته می شود.

این پژوهش با هدف ارائه روشی برای ارزیابی و تعیین اولویت اقدامات کاهش ریسک لرزه ای در کشورهای لرزه خیز در حال توسعه و اختصاص بودجه لازم به این اقدامات و یاری دادن مدیران و تصمیم گیرندگان در این امر، انجام شده است. در این پژوهش یک مدل برنامه ریزی بهینه سازی تصادفی (احتمالی) دو مرحله ای توسعه داده شده که منابع اقتصادی اختصاص یافته به راهکارهای کاهش ریسک لرزه ای (مقاوم سازی) و بازسازی پس از زلزله های احتمالی آینده را در سطح منطقه ای بهینه سازد. مدل بهینه سازی پیشنهاد شده، راهکارهای کاهش ریسک های موجود را با هدف کمینه کردن هزینه های مقاوم سازی، بازسازی و ریسک خسارت اقتصادی بیش از حد مجاز مورد جستجو قرار می دهد، تا راهکار بهینه را با توجه به محدودیت های موجود پیدا کند. همچنین در پژوهش حاضر برای بررسی مدل تصادفی پیشنهاد شده از دیدگاه عدم قطعیت وقوع زلزله ها و نشان دادن برتری مدل تصادفی نسبت به سایر روش های احتمالی که بحث عدم قطعیت زلزله ها را خارج از فرایند بهینه سازی در نظر می گیرند، مدل های احتمالی دیگر نیز ارائه شده است و با انجام مطالعه موردی برای شهر تهران، اولا کاربردهای عملی مدل تصادفی و سایر روش های احتمالی بهینه سازی پیشنهاد شده ارائه شده است، ثانیا با محاسبه عوامل کلیدی نشانگر برتری مدل های تصادفی با نام های «ارزش مورد انتظار اطلاعات صحیح» و «ارزش حل تصادفی»، مدل تصادفی با سایر مدل های احتمالی مورد مقایسه قرار گرفته است.

با گسترش فرایند شهری شدن، وضعیت سطح زمین و آب و هوا دچار تغییر شده است. از نتایج این تغییر، وقوع آب گرفتگی های مکرر در مناطق شهری است. مدل سازی آب گرفتگی ابزاری مناسب برای تصمیم گیری های سریع و تسهیل مدیریت این نوع بحران است. این مقاله به شبیه سازی آب گرفتگی ناشی از بارندگی می پردازد. روش پیشنهادی از داده های ورودی، که عموما در دسترس است، بهره جسته است تا به سرعت به تخمین وضعیت آب گرفتگی برسد. روش پیشنهادی از مدل های هیدرولوژیکی اقتباس شده و بر مبنای سامانه های اطلاعات مکانی است. تاثیر زیرساخت های سطحی و زیرسطحی جمع آوری سیلاب در محاسبات آب گرفتگی لحاظ شد. فرورفتگی های سطح زمین به منزله مناطق اصلی دارای پتانسیل آب گرفتگی در نظر گرفته شدند. مقدار رواناب سطحی که از حوزه بالادست هر فرورفتگی به آن وارد می شود، میزان آب گرفتگی را تعیین می کند. بیشینه مقدار ذخیره آب، جهت و ترتیب حرکت جریان بین فرورفتگی ها همگی در شبیه سازی آب گرفتگی لحاظ شدند. منطقه مورد مطالعه بخشی از منطقه 22 شهر تهران انتخاب گردید. نتایج نشان داد که روش به کار گرفته شده می تواند موقعیت آب گرفتگی ها در مناطق شهری را بیابد و حجم و عمق آن ها را با در نظرگیری تاثیر زیرساخت های جمع آوری سیلاب محاسبه کند. در مقایسه با مدل USISM مجموع حجم و عمق شبیه سازی شده به ترتیب 13.9 و 12.7 درصد کاهش داشت که علت آن می تواند در نظر نگرفتن تاثیرات نوع کاربری و زیرساخت های جمع آوری سیلاب در مدل USISM باشد. روش پیشنهادی می تواند برای ایجاد شبکه های پیش بینی بحران آب گرفتگی به منزله راهکاری غیرسازه ای برای کاهش پیامدهای بحران به کار گرفته شود.

تحقیق پیش رو بر تهیه نقشه پهنه بندی خطر و خسارت زمین لغزش در حوضه آبخیز بحرانی زیارت گرگان متمرکز شده است. نقشه شدت خسارت زمین لغزش از معادله وارنس (معادله عمومی ریسک) و از ترکیب سه نقشه خطر، عناصر در معرض خطر و درجه آسیب پذیری تهیه می شود. برای پهنه بندی خطر زمین لغزش از دو روش آماری چند متغیره (رگرسیون لجستیک) و مدل LNRF استفاده شده است. پس از اعمال نرخ به طبقات پارامترها، نقشه شدت خطر زمین لغزش برای هر یک از مدل ها تهیه شد. مدل برتر به وسیله چهار شاخص جمع کیفیت ها (Qs)، دقت نتایج پیش بینی شده (P)، ROC و آزمون کای اسکوئر انتخاب شد و مبنای تهیه نقشه خسارت قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که مدل رگرسیون لجستیک برای پهنه بندی خطر زمین لغزش کارایی بیشتری دارد و 13.62 درصد و 9.04 درصد از حوضه آبخیز زیارت شامل روستای زیارت به ترتیب در پهنه خطر و خسارت زیاد و خیلی زیاد قرار می گیرند.

در این مقاله موضوع مکان یابی انبار ها و تصمیمات مربوط به نگهداری کالا در آن ها برای مقابله با تقاضای ناگهانی هنگام وقوع یک حادثه بررسی شده است. اگرچه تحقیقات گسترده ای در زمینه مکان یابی مربوط به این گونه زنجیره ها انجام شده است، اما در زمینه های تئوری و برنامه های کاربردی توجه زیادی به زنجیره های امدادرسانی بلایا نشده است. در این تحقیق اولین هدف شناسایی ویژگی های مساله طراحی شبکه امدادرسانی در یک زنجیره امدادرسانی است. با یک رویکرد تحلیلی بحث تصمیم گیری در مورد مکان یابی مراکز عرضه و کالاهای موجود در این مراکز صورت گرفته است. در قدم دوم و در بخش اصلی مقاله، مساله مدل بندی شده است. مدل پیشنهادی بحث مکان یابی و پایش موجودی را به صورت یکپارچه در نظر می گیرد و چند نوع کالا با درجه اهمیت متفاوت و زمان های پاسخ گویی مختلف را مورد بررسی قرار می دهد. در نهایت مدل با توجه به داده های واقعی در ایران و با هدف تسهیل امدادرسانی در حوادث طبیعی حل می شود و نتایج به دست آمده تحلیل می گردد.

امدادرسانی سریع پس از وقوع زلزله های شدید در مناطق شهری یکی از وظایف امدادرسانان است. نقشه تخریب ساختمان ها می تواند اولویت امدادرسانی را مشخص کند. یکی از منابع اصلی در تهیه نقشه تخریب، علم سنجش از دور است. تحقیقات زیادی در بحث ارزیابی خسارت با استفاده از داده های سنجش از دور انجام شده است. در این تحقیق اطلاعات کلاس ها با استفاده از طبقه بندی در سطح پیکسل از تصاویر ماهواره ای بعد از زلزله استخراج شد. با استفاده از اطلاعات کلاس ها و به کمک مدل ANFIS یک شبکه فازی طراحی شد که با استفاده از درصد پیکسل های ساختمان، سایه و آوار، میزان تخریب ساختمان ها را تشخیص می دهد. نتایج ارزیابی شبکه فازی عصبی طراحی شده نشان می دهد که این شبکه در دسته بندی ساختمان ها به 3 کلاس تخریب از صحت کلی 92% برخوردار است. ساختمان ها در این تحقیق در کلاس های آسیب ندیده، تخریب سنگین و ویران دسته بندی شده اند.

هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل خطر وقوع زمین لرزه در محدوده حوزه شهری ایذه واقع در شمال شرق استان خوزستان با استفاده از مدل های چندمعیاری است. ویژگی های مورد استفاده در این پژوهش شامل فاصله از خطوط گسل، طول گسل، ویژگی های لرزه ای مانند بزرگای زمین لرزه، وضعیت ساختاری سازندهای زمین شناسی و عمق آب زیرزمینی است. ابتدا پنج لایه ذکرشده در محیط نرم افزار ArcGIS نسخه 10 تهیه و طبقه بندی گردیدند. سپس با استفاده از روش مقایسه زوجی و نظرهای کارشناسی وزن دهی شدند و در مرحله بعد وارد مدل ها گردیدند. خروجی حاصل از این اعمال شامل دو نقشه پهنه بندی به روش های WLC و AHP است. نتایج حاصل از مدل ها نشان می دهد که بر اساس مدل AHP92/10 درصد، و بر اساس مدل WLC، 16.58 درصد از محدوده مورد مطالعه در طبقه خطر بسیار بالای زمین لرزه قرار دارد. ارزیابی مدل ها، با توجه به مشاهدات میدانی و داده های به کار گرفته شده، بیانگر این است که مدل WLC دارای کارایی بهتری نسبت به مدل AHP در پهنه بندی خطر زمین لرزه در محدوده مورد مطالعه است.