سلامت و بهداشت اردبیل
سال:1397 | دوره:9 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: امروزه، جاده ها به عنوان یکی از مکان­ های شناخته شده برای انتشار آلودگی به شمار می­ روند و خودروها عموماً یکی از منابع اصلی تولید آلاینده­ های فلزات­ سنگین در خاک­ های کنارجاده­ ای شناخته شده­ اند. از این رو، هدف از انجام این تحقیق، تعیین آلودگی فلزات­ سنگین در خاک­ های سطحی اطراف آزادراه رشت-قزوین بود. روش­ بررسی: تعداد 30 نمونه از خاک سطحی از عمق 0الی20 سانتیمتر در سه فاصله (5-0، 15-5 و 30-15 متر) جمع­ آوری شدند. غلظت عناصر­ سنگین در نمونه­ های آماده شده با استفاده از دستگاه ICP-OES قرائت گردید. شاخص پتانسیل خطر اکولوژیکی برای ارزیابی سطح خطر زیستی فلزات در خاک محاسبه شد. یافته­ ها: میانگین غلظت فلزات سنگین Zn، V، Cr، Pb، Cu، Co، Ni به ترتیب 89/48، 63/46، 76/23، 05/20، 47/18، 11/11 و 48/9 (mg/kg) بدست آمد. نتایج شاخص پتانسیل خطر اکولوژیکی نشان دهنده خطر کم اکولوژیکی و خطر کم زیستی بود. نتیجه­ گیری: فعالیت­ های کشاورزی، شرایط اقلیمی و تغییرات عبور و مرور خودروها از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تجمع غلظت فلزات­ سنگین در خاک­ های سطحی کنارجاده­ ای منطقه مورد مطالعه می­ باشند. به منظور توجه به سلامت غذایی و بهداشت عمومی، پیشنهاد می­ شود تا مطالعه فلزات­ سنگین در محصولات کشاورزی و کیفیت آب رودخانه­ های منطقه به طور جامع انجام شود.

زمینه و هدف: بیماری‫ های مهمی از جمله مالاریا، وست نایل، تب زرد، تب دانگ، تب دره ریفت، سند بیز و دایروفیلاریا توسط پشه ها منتقل می‫ شوند. بیماری ویروسی سند بیز و وست نایل از قسمت‫ های مختلفی در شمال ایران گزارش شده است. هدف از این مطالعه تعیین فون پشه‫ های کولیسیده و پراکندگی آنها در مناطق مختلف استان اردبیل می‫ باشد. روش کار: این مطالعه بصورت تحلیلی-مقطعی در سال 1395 اجرا گردید. تعداد 33 منطقه بصورت تصادفی از 10 شهرستان انتخاب گردید و در طول فصل فعالیت پشه ها در منطقه 2 نوبت در هر ماه اقدام به جمع آوری نمونه های لاروی گردید و اسلاید میکروسکوپی تهیه و به کمک منابع و کلیدهای شناسایی معتبر تشخیص داده شدند. یافته ها: تعداد 2087 لارو در طول مطالعه از 33 منطقه مختلف در استان جمع آوری گردید که 13 گونه از 4 جنس(آنوفل، کولکس، آادس و کولیستا) بودند. بیشترین جنس (82%) مربوط به کولکس ها و کمترین جنس (43/2%) آادس‫ ها بودند که گونه آ. فلاویسنس برای اولین بار از استان اردبیل گزارش می‫ گردد. نتیجه گیری: اکثر گونه های صید شده در این مطالعه متعلق به جنس کولکس بودند که گونه کولکس پیپینس هم با 59 درصد گونه غالب استان اردبیل معرفی گردید.

زمینه و هدف: خوداثربخشی قلبی عبارت است از اطمینان فرد از توانایی خود در کنترل بیماری و حفظ وظایفش، و باورهای بهداشتی نیز عبارت است از ارزیابی میزان خطر یک مشکل سلامتی و ارزیابی منافع و موانع انجام رفتارهای سلامتی. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پیش بین باورهای سلامتی و خوداثربخشی قلبی در مصرف سیگار بیماران عروق کرونری بود. روش کار: در این تحقیق توصیفی-تحلیلی، 185 بیمار کاندید عمل جراحی CABG و PTCA مبتلا به اختلال قلبی کرونری از بیمارستان مرکز قلب تهران به روش داوطلبانه و در دسترس انتخاب و به پرسشنامه های خوداثربخشی قلبی سالیوان و پرسشنامه محقق ساخته باورهای سلامتی پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل رگرسیون لجستیک با استفاده از نرم افزار SPSS-22 استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد که از بین دو متغیر پیش بین، تنها خود اثربخشی قلبی قادر به پیش بینی سابقه مصرف سیگار (14/0-=β ) در بیماران CAD می باشد. مقدار بالای آماره Wald نشان از سودمندی و توان بالای متغیرخوداثربخشی در پیش بینی مصرف سیگار است. نتیجه گیری: نتایج مطالعه بیانگر این نکته است که خود اثربخشی قلبی یکی از تعیین‫ گرهای مهم مصرف سیگار در بیماران CAD می باشد. بنابراین، لازم است در مداخلات پیشگیرانه و درمانی ترک سیگار توجه ویژه ای به افزایش خوداثربخشی قلبی در این بیماران شود.

زمینه و هدف: امروزه آلودگی خاک به فلزات سنگین خصوصاً در مناطق صنعتی یکی از اصلی ترین معضلات به شمار می آید. این پژوهش به منظور بررسی اثر بیوچار بقایای پسته بر کاهش اثر تنش کادمیوم (Cd) در گیاه شاهی در خاک تیمارشده با کمپوست زباله شهری زرندیه صورت پذیرفت. روش کار: تحقیق حاضر از نوع مطالعه تجربی می باشد که بر روی خاک آلوده به کادمیوم به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد 0، 10 و 15 تن در هکتار کمپوست زباله شهری، کاربرد بیوچار بقایای پسته در دو سطح 0 و 15 گرم در کیلوگرم و خاک آلوده شده با کادمیوم در مقادیر 0، 10، 20 و 30 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک بود. مخلوط کمپوست زباله شهری زرندیه و بیوچار بقایای پسته به خاک اضافه شد و در پایان دوره آزمایش، غلظت کادمیوم و میزان فعالیت آنزیم کاتالاز ریشه و اندام هوایی گیاه شاهی اندازه گیری شد. مقایسه های میانگین ها با آزمون LSD در سطح احتمال پنج درصد صورت پذیرفت. یافته ها: کاربرد 15 گرم در کیلوگرم بیوچار بقایای پسته در خاک تیمار شده با 15 تن در هکتار کمپوست زباله شهری و آلوده به 20 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک، به ترتیب باعث کاهش12 و 9 درصدی در غلظت کادمیوم ریشه و اندام هوایی گیاه شد. علاوه بر این، میزان فعالیت آنزیم کاتالاز ریشه و اندام هوایی گیاه نیز کاهش معنی‫ داری را نشان داد. نتیجه گیری: نتایج کلی این پژوهش حاکی از آن بود که کاربرد کمپوست زباله شهری زرندیه به همراه بیوچار بقایای پسته، می تواند باعث کاهش اثرات تنش گیاه به فلز کادمیوم شود، هر چند که اثر نوع وتنوع گیاه بر میزان کاهش استرس کادمیوم نبایستی نادیده گرفته شود.

زمینه و هدف: از آنجا که در ایران، شیوع چاقی و اضافه وزن، در دختران دبستانی بیشتر از پسران است و نیز عادات تغذیه ای در سنین پایین شکل می‫ گیرد، این مطالعه با هدف بررسی همبستگی رفتار تغذیه ای با اضافه وزن و چاقی دختران دانش آموز پایه چهارم تا ششم شهر انزلی در سال 1394 انجام شد. روش کار: در این مطالعه توصیفی-همبستگی، 210 دانش آموز دختر مقطع ابتدایی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه‫ ای دو مرحله ای، به صورت تصادفی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه پایا و روا مشتمل بر مشخصات جمعیت شناختی، پرسشنامه پژوهشگرساخته رفتار تغذیه ای شامل ابعاد وضعیت تغذیه ای، عادات غذایی و دسته بندی مواد غذایی بود. اندازه گیری شاخص های تن سنجی (BMI) با استفاده از متر و ترازو انجام شد. روایی محتوای پرسشنامه توسط 10 نفر از اعضای هیات علمی دانشکده بهداشت (رشته های آموزش بهداشت، تغذیه و آمار زیستی) و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ (75/0(a= بررسی و تایید شد، تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS-16 و آزمون های کای اسکوئر، همبستگی و فیشر انجام شد. یافته ها: همبستگی آماری معنا داری بین وضعیت حذف وعده های اصلی غذایی و اضافه وزن و چاقی وجود داشت (01/0p<). رابطه معنی داری بین مصرف تنقلات با اضافه وزن و چاقی دیده شد (02/0p<). همچنین رابطه معنی‫ داری بین انتخاب غذای سالم و شاخص توده بدنی وجود داشت (002/0p=). نتیجه گیری: از آنجا که رفتار تغذیه ای دختران دانش آموز با اضافه وزن و چاقی همبستگی داشت، لذا رعایت مصرف مواد غذایی سالم و عدم مصرف مواد غذایی ناسالم و تنقلات در وعده های غذایی آنان ضروری است.

زمینه و هدف: استرس گرمایی در محیط های کار علاوه بر ایجاد ناراحتی‫ های متعدد مانند کاهش آسایش حرارتی و ایجاد تنش‫ های گرمایی می‫ تواند عملکرد و بهره وری کارگران را تحت تاثیر قرار دهد. هدف از این پژوهش بررسی اثر استرس گرمایی بر روی افت بهره وری کارگران مشاغل روباز در یک اقلیم گرم و خشک می‫ باشد. روش کار: این مطالعه به صورت توصیفی-تحلیلی در چهار ماه خرداد، تیر، مرداد و شهریور سال1392 در یکی از استان‫ های کشور(قم) با اقلیم گرم و خشک انجام شد. پارامترهای محیطی مانند دمای خشک، دمای سطح خاک، تابش خورشید، سرعت جریان هوا و رطوبت نسبی در هر 10 دقیقه از ساعت 7 صبح تا 7 بعد از ظهر در ایستگاه‫ های هواشناسی و در مجموع 8598 بار اندازه گیری شد. افت بهره وری بر اساس نمودار مبتنی بر شاخص استرس گرمایی WBGT ارائه شده توسط سازمان هواشناسی استرالیا محاسبه گردید. در نهایت با استفاده از نرم افزار SPSS-16 تجزیه و تحلیل آماری صورت گرفت. یافته ها: میانگین WBGT در چهار ماه بررسی 57/2 ± 27 درجه سانتی گراد بود. بیشترین مقدار WBGT (° C 59/28) در فاصله زمانی ساعت 15 تا 16 بدست آمد. میانگین افت بهره وری در مشاغل با توان 200 وات، 300 وات، 400 وات و 500 وات به ترتیب 43/0± 6/1، 94/1± 6/9، 68/2± 65/19 و 5/2± 1/29 درصد محاسبه گردید. رابطه بین درصد افت بهره وری و شاخص دمای تر گوی سان از نظر آماری معنی دار بود. نتیجه گیری: کارگران مشاغل روباز اقلیم گرم و خشک در فصل تابستان افت بهره وری قابل ملاحظه ای دارند که می‫ تواند بر اقتصاد و سلامت نیروی کار تاثیر زیادی داشته باشد.

زمینه و هدف: طرح مدرسه مروج سلامت (HPS) که به منزله یک نظام برای ارتقاء سلامت است، در برخی مدارس کشور در حال اجرا می­ باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر طرح مدارس مروج سلامت بر رفتار بهداشتی اجتماعی دانش­ آموزان دختر مدارس ابتدایی ناحیه سه کرج انجام شد. روش کار: مطاله حاضر به روش توصیفی از نوع علی-مقایسه­ ای روی 378 نفر از دانش­ ­ آموزان دختر ناحیه سه کرج انجام شد. به منظور سنجش و اثر­ بخشی متغیر­ های مورد استفاده در پژوهش، از پرسشنامه محقق­ ساخته استفاده گردید. روایی محتوایی پرسشنامه مورد تایید متخصصان قرار گرفت. پایایی پرسشنامه براساس ضریب آلفای کرونباخ، معادل (91/0) برآورد گردید. تجزیه و تحلیل داده­ ها با نرم افزار SPSS و آزمون تی مستقل انجام شد. سطح معنی­ داری 05/0 p

زمینه و هدف: با توجه به شیوع بالای اختلالات اسکلتی-عضلانی به­ خصوص در نواحی گردن، کمر و شانه در آرایشگران و تأثیر عوامل فردی و شغلی بر آن، هدف مطالعه حاضر بررسی نقش عوامل خطر مختلف فردی و شغلی بر شیوع و پیامد اختلالات اسکلتی-عضلانی آرایشگران زن شهر قزوین با رویکرد مدل­ سازی معادلات ساختاری بود. روش کار: در این مطالعه مقطعی، 153 نفر از آرایشگران زن قزوین به­ صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. جهت بررسی شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی از پرسشنامه نوردیک و جهت تعیین نقش مؤثر عوامل خطر بر شیوع و پیامد اختلالات اسکلتی-عضلانی از مدل­ سازی معادلات ساختاری در نرم­ افزار لیزرل نسخه 8/8 استفاده گردید. یافته ­ ها: بر اساس نتایج مدل­ سازی، سن، شاخص توده بدنی، وزن و سابقه کار رابطه مستقیم و مثبت و توانایی انجام کار رابطه منفی با ناراحتی اسکلتی-عضلانی و پیامدهای آن نشان داد. همچنین بر اساس مدل، متغیرهای دموگرافیک و شغلی می­ تواند به­ میزان 82 درصد اختلالات اسکلتی-عضلانی، غیبت از کار و مراجعه به پزشک را در بین آرایشگران زن پیش­ بینی نماید. نتیجه ­ گیری: با توجه به این­ که بیش از نیمی از آرایشگران از ناراحتی گردن و کمر و تقریباً یک­ سوم آن­ ها از ناراحتی شانه رنج می­ برند، اصلاح ایستگاه کاری آن­ ها ضروری به­ نظر می­ رسد. همچنین با در نظر گرفتن افراد جوان برای این شغل، کاهش سن بازنشستگی، حفظ وزن نرمال و افزایش و حفظ توانایی انجام کار، می­ توان به­ میزان 82 درصد از میزان فشار وارده به اندام­ ها و در نتیجه شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی، مراجعه به پزشک و غیبت از کار در بین آرایشگران زن کاست.

زمینه و هدف: امروزه در سازمان‫ های آموزشی و به خصوص دانشگاه‫ ها از مهمترین عوامل موفقیت جهت تحقق اهداف سازمانی، توسعه فرهنگ اشتراک گذاری دانش می‫ باشد. در این راستا، این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر اشتراک دانش بین اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل انجام گرفت. روش کار: این مطالعه به روش کیفی از نوع اکتشافی و در سال 1396 انجام یافت. جامعه آماری شامل تمامی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بودند. نمونه تحقیق که به روش هدفمند انتخاب گردیدند، شامل 14 نفر از معاونین، مدیران آموزشی و خبرگان کلیدی بودند که تجربه مدیریتی یا مطالعاتی در این حوزه داشتند. داده های تحقیق از طریق مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته جمع آوری شد و تا اشباع اطلاعات ادامه یافت. تجزیه و تحلیل داده های حاصل به روش تحلیل محتوای کیفی با تکیه بر کدگذاری باز و محوری انجام گرفت. یافته ها: مطابق یافته های حاصل از این مطالعه، عوامل اصلی مؤثر در اشتراک گذاری دانش شامل 6 عامل؛ فردی-انسانی (با 8 مؤلفه)، سازمانی-نهادی (با 9 مؤلفه)، فرهنگی (با 6 مؤلفه)، تکنولوژیکی (با 5 مؤلفه) و رهبری-مدیریتی (با 6 مؤلفه) می باشد که به ترتیب دارای بیشترین فراوانی بوده و نسبت به سایر عوامل در اشتراک گذاری دانش اهمیت بیشتری دارند. نتیجه گیری: نتایج نشانگر آن است که، عوامل فردی و سازمانی دانشگاه بیشترین تاثیر را بر اشتراک دانش در دانشگاه علوم پزشکی اردبیل دارند و این امر بیانگر لزوم توجه بیشتر به عوامل فردی و سازمانی در جریان توسعه فرهنگ اشتراک دانش میان اعضای هیأت علمی در دانشگاه می‫ باشد.

زمینه و هدف: معمولاً درصد بالایی از آسیب‫ های اسکلتی عضلانی مربوط به عدم تناسب فیزیکی است. مهمترین عملکرد دست هنگام انجام وظیفه، چنگش و اعمال نیرو در انجام کارهای دستی است. توانایی کار یک مفهوم پیچیده می‫ باشد که می‫ تواند با استفاده از پرسشنامه شاخص توانایی انجام کار (WAI) ارزیابی گردد. با توجه به لزوم متناسب بودن نیروی چنگش با توانایی انجام کار در این مطالعه ارتباط بین قدرت چنگش با شاخص توانایی انجام کار مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی و به صورت مقطعی، در میان 120 نفر از کارگران آشپزخانه انجام گرفت. برای اندازه گیری چنگش قدرتی، چنگش ظریف و شاخص توانایی انجام کار به ترتیب از دینامومتر، پینچ گیج و نسخه ایرانی پرسشنامه شاخص توانایی انجام کار استفاده گردید. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-20 انجام و 05/0 p< معنادار تلقی گردید. یافته ها: در این مطالعه، بیشترین و کمترین داده برای چنگش قدرتی 55 و 22 کیلوگرم نیرو، برای چنگش ظربف 14 و 6 کیلوگرم نیرو و برای شاخص توانایی انجام کار (WAI) 49 و 27 بدست آمد. آزمون اسپیرمن نشان داد بین شاخص توانایی انجام کار با چنگش ظریف رابطه معناداری وجود ندارد، ولی بین شاخص توانایی انجام کار با چنگش قدرتی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد (05/0 p<). نتیجه گیری: با ارتقاء توانایی انجام کار، در قسمت‫ های نیازمند چنگش قدرتی می‫ توان از ناتوانی و خروج زودرس کارگران از محیط کار جلوگیری نمود و متعاقباً بروز بیماری را کاهش و بهره وری را افزایش داد و بدین ترتیب گامی در جهت ارتقاء سلامت نیروی کار کشور برداشت.