روشها و مدلهای روان شناختی
سال:1393 | دوره:4 | شماره:16 |تعداد مقالات:7

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت مقابله با خلق منفی بر اضطراب و استرس دانش آموزان مدارس متوسطه پسرانه شهر کاشان انجام گرفت. روش پژوهش حاضر آزمایشی بوده و طرح پژوهش از نوع پیش آزمون- پس-آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 93-1392 شهر کاشان بوده و نمونه تحقیق شامل 30 دانش آموز به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از ابزار پژوهشی پرسشنامه اضطراب و استرس (Dass) استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss و با روش آماری تحلیل کواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که بین دو گروه در هر دو متغیر وابسته (یعنی اضطراب و استرس) تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر بین دو گروه آزمایشی و کنترل در میزان متغیرهای اضطراب و استرس تفاوت معناداری مشاهده گردید. یافته های این پژوهش نشانگر آن است که آموزش مهارت مقابله با خلق منفی باعث کاهش اضطراب و کاهش استرس دانش آموزان می شود.

هدف کلی از انجام این پژوهش ارائه الگوی علی کیفیت محیط دانشگاه، انسجام تحصیلی و اجتماعی و فرسودگی تحصیلی دانشجویان در دانشگاه شیراز بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، دانشجویان دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 91-92 بوده که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای، 289 نفر انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش شامل پرسشنامه ارتباطات دانشگاه و دانشکده، پرسشنامه فرسودگی تحصیلی، پرسشنامه انسجام تحصیلی و زیرمقیاس انسجام اجتماعی از پرسشنامه تجارب دانشجویان دانشکده بود. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که کیفیت محیط دانشگاه پیش بینی کننده منفی و معنادار فرسودگی تحصیلی و همچنین پیش بینی کننده مثبت و معنادار انسجام تحصیلی و اجتماعی دانشجویان می باشد. انسجام تحصیلی و اجتماعی با کنترل کیفیت محیط دانشگاه، پیش بینی کننده منفی و معنادار فرسودگی تحصیلی دانشجویان می باشد. انسجام تحصیلی و اجتماعی نقش واسطه ای در ارتباط بین کیفیت محیط دانشگاه و فرسودگی تحصیلی دانشجویان دارد. بر این اساس می توان گفت که محیط دانشگاه نمی تواند به طور مستقیم موجب فرسودگی دانشجویان گردد. زمانی که کیفیت محیط دانشگاه در جنبه های مختلف به نحو احسن حفظ شود، زمینه ایجاد انسجام در دانشجو فراهم می گردد. بر اساس نتایج فوق، الگوی علی مورد نظر تایید گردید.

هدف پژوهش حاضر بررسی فرم کوتاه پرسشنامه ی پنج عامل بزرگ شخصیت و مطالعه ویژگی های روانسنجی آن در دانشجویان بود. در این پژوهش تعداد 500 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و با تکمیل فرم کوتاه پرسش نامه پنج عامل بزرگ شخصیت در این پژوهش شرکت نمودند. برای بررسی روایی پرسشنامه مذکور از تحلیل عاملی به روش مولفه های اصلی استفاده شد. جهت بررسی پایایی آن نیز از روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. نتایج تحلیل عاملی نشان دهنده استقلال پنج عامل بزرگ شخصیت بود. ضرایب آلفای کرونباخ از 69.0 تا 83.0 محاسبه شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که فرم کوتاه پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت از روایی و پایایی مناسبی درایران برخوردار است و می توان از آن در فعالیت های پژوهشی استفاده نمود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی خصوصیات روان سنجی پرسشنامه روابط میانی دلبستگی (KCAQ) برای کودکان انجام گرفته است. مطالعه انجام شده، بررسی توصیفی-پیمایشی از نوع ابزارسازی و اعتبارسنجی بود. نمونه پژوهش شامل 400 نفر از کودکان مقطع ابتدایی بود که به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. پرسشنامه های پژوهش شامل پرسشنامه روابط میانی دلبستگی(KCAQ) (هالپرن و کاپنبرنگ،2006)، پرسشنامه سبک های هیجانی مادرانه (MESQ) (لاگاسه سگوین و کاپلان،2005) و پرسشنامه توانایی ها و مشکلات (SDQ) (گودمن،1997) بود. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای (SPSS) و (AMOS) نسخه 16 استفاده گردید.نتایج آزمون تحلیل عاملی نشان داد که آزمون (KMO) برابر با 73.0 و در سطح مطلوب بوده و آزمون کرویت بارتلت از نظر آماری معنی دار بود. نتایج تحلیل عاملی با چرخش واریماکس وجود چهار عامل در گویه ها را تایید نمود که 72/48% از واریانس کل مقیاس را تبیین کرد. ضرایب همسانی درونی مقیاس (KCAQ) در حد بالایی به دست آمد. محاسبه ضریب آزمون-بازآزمون به فاصله یک ماه مطلوب و بالا بود (001.0>P). تحلیل عامل تاییدی، نتایج حاصل از تحلیل عامل به روش چرخش واریماکس را تایید کرد و مدل به دست آمده با داده های پژوهش برازش داشت. همچنین همبستگی معنی دار نمرات پرسشنامه (KCAQ) با نمرات پرسشنامه های (MESQ) و (SDQ) روایی همگرا، واگرا و همزمان مقیاس را تایید کرد. یافته های پژوهش بیانگر این است که نسخه فارسی مقیاس (KCAQ) در زمینه سنجش دلبستگی کودکان در دروه سنی میانی کودکی از خصوصیات روان سنجی قابل قبولی برخوردار است.

خودشناسی از جمله محوری ترین ارکان تعلیم و تربیت به شمار می رود. مفهوم «خود» به عنوان یکی از مباحث انسان-شناسی، مفهومی بنیادی در روان شناسی به خصوص روان شناسی انسان گرا است. مکتب عرفان اسلامی نیز که ریشه در آموزه های اصیل اسلامی دارد، از جمله مکاتبی است که در سطح وسیع به موضوع «خود» و «خودشناسی» پرداخته است. هدف کلی این پژوهش، بررسی تطبیقی مفهوم خود از دیدگاه روان شناسی انسان گرا و عرفان اسلامی می باشد. با توجه با این هدف، ابتدا دیدگاه مازلو و راجرز به عنوان اصلی ترین نمایندگان روان شناسی انسان گرا و نجم الدین رازی و عزیزالدین نسفی به عنوان نمایندگان عرفان اسلامی بررسی و سپس به شباهت ها و تفاوت های این دیدگاه ها در خصوص مفهوم خود پرداخته شده است. پژوهش حاضر از نوع کیفی و با روش تطبیقی انجام شده است.نتایج پژوهش حاضر نشان داد که با وجود تفاوت ها، شباهت های زیادی نیز میان این دو دیدگاه در خصوص خود و خودشناسی وجود دارد. لذا تعامل و گفتگوی سازنده میان این دو دیدگاه امکان پذیر است.

پژوهش حاضر به منظور ارائه یک مدل مفهومی جهت تبیین رابطه میان سبک های هویتی، ویژگی های شخصیتی نئو و کمال گرایی انجام گرفت.جامعه مورد مطالعه دانشجویان دختر دانشگاه تهران در سال تحصیلی 91-90 بودند. بنابراین برای این منظور گروه نمونه ای شامل 110 دانشجو به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده و پرسشنامه سبک های هویت، پرسشنامه شخصیت نئو و پرسشنامه کمال گرایی را تکمیل نمودند. به منظور بررسی فرضیه پژوهش از همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود. نتایج همبستگی بین متغیرهای پژوهش و نیز تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد که بین سبک اطلاعاتی و ویژگی روان رنجورخویی رابطه ی معنی دار منفی و بین همین سبک با ویژگی های باز بودن، برون گرایی، توافق و با وجدان بودن رابطه مثبت معنادار وجود دارد. علاوه بر این، ویژگی های شخصیتی توافق، باز بودن و وجدانی بودن سبک هویت اطلاعاتی را پیش بینی می کنند. همچنین بین سبک هویت هنجاری با روان رنجورخویی رابطه معنی دار منفی و بین همین سبک با توافق و وجدانی بودن رابطه مثبت معنی دار وجود دارد و تنها ویژگی شخصیتی وجدانی بودن می تواند سبک هویتی اطلاعاتی را پیش بینی کند. یافته دیگر پژوهش نشان داد که بین سبک هویت سردرگم با ویژگی شخصیتی توافق و باز بودن رابطه معنی دار منفی وجود دارد. همچنین بین متغیر کمال گرایی منفی با سبک هویت اطلاعاتی و هنجاری رابطه منفی معنی دار و با سبک هویت سردرگم رابطه مثبت وجود دارد. بر اساس نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر مبنی بر وجود رابطه میان سبک های هویتی با ویژگی های شخصیتی نئو و کمال گرایی و نیز یافته های حاصل از تحقیقات قبلی، در پایان یک مدل مفهومی ارائه شد.

هدف ازپژوهش حاضر، تبیین تفاوت فرآیند و محتوای خانواده کودکان محبوب و غیر محبوب 4 تا 6 ساله شهر شیراز بود. گروه نمونه را 187 نفر از کودکان 4 تا 6 ساله مشغول به تحصیل شهر شیراز در سال تحصیلی 90-91 تشکیل می دادند. ملاک محبوب یا غیر محبوب بودن کودکان، بر اساس اتفاق نظر معلم، مربی و مدیر مهدکودک در مورد هر یک از آنان بود. برای سنجش بافت و محتوای خانواده، از مقیاس بافت و محتوای خانواده سامانی استفاده شد. پایایی و روایی ابزار توسط سازنده ی آن احراز گردیده بود. پس از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش آماری آزمون تی، مشخص شد که کودکان محبوب و غیر محبوب، در تمام ابعاد فرآیند و محتوای خانواده با یکدیگر تفاوت معنی داری دارند و کودکان محبوب، در مقایسه با کودکان غیر محبوب دارای بافت و محتوای خانواده سالم تری هستند.