پژوهش در آموزش زیست شناسی
سال:1401 | دوره:4 | شماره:1 (پیاپی 10) |تعداد مقالات:6

شایستگی هر نظام آموزشی به اندازه شایستگی معلمان آن نظام و کیفیت نظام آموزشی به کیفیت معلمان آن جامعه وابسته است. از مهم ترین وظایف دانشگاه فرهنگیان ایجاد صلاحیت حرفه ای معلمی در دانشجویان است که بخشی از این صلاحیت ها در قالب واحد های درسی نظری و بخش عمده دیگر آن به شیوه کارورزی و مهارت آموزی وابسته است. در این پژوهش، بررسی و مقایسة تطبیقی برنامه درسی کارورزی در دانشگاه فرهنگیان و رشته کارشناسی پیوسته پرستاری (اهداف، محتوی، محل اجرا و روش ارزشیابی) صورت گرفته و نتایج حاصل نشان می دهد در نظام برنامه ریزی درسی، به منظور دستیابی به اهداف دانشگاه فرهنگیان در خصوص تربیتِ معلمین کارآمد، الگوگیری از سایر رشته ها می تواند مفید باشد. باتوجه به موفقیت فارغ التحصیلان پرستاری در عرصه عمل، و همچنین برابری طول مدت تحصیل این دو رشته، به نظر می رسد الگوبرداری از این رشته و روش ارائه برنامه بالینی به منظور گذر از عرصه نظر به عمل در کارورزی، ضروری به نظر می رسد.

تفکر تحلیلی، شایستگی موردنیاز دانش آموزان برای رقابت و دستیابی به موفقیت در عرصه حرفه ای قرن حاضر است. با توجه به اینکه بسیاری از دانش آموزان دارای مهارت تفکر پایینی هستند، پژوهش حاضر با هدف بررسی بهینه ترین مدل یادگیری برای توانمندسازی تفکر تحلیلی دانش آموزان انجام شد. در این پژوهش مقطعی-تحلیلی، تفاوت دستیابی به تفکر تحلیلی بین دانش آموزانی که در یادگیری یادگیری مشارکتی و همیار (TPS ) و مهارت های یادگیری مبتنی بر حل مسئله (PBL )شرکت کردند، بررسی شد. این مطالعه از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت 1401 بر روی دانش آموزان دختر دو کلاس پایه یازدهم رشته زیست شناسی یکی از دبیرستان های شهر اصفهان و با انجام آزمون کتبی و مصاحبه انجام شد. داده های حاصل از مطالعه با استفاده از آزمون آنوا دوسویه، در سطح معنی داری P < 0. 05 و به کمک نرم افزار Graph pad prism و آزمون Bonferroni post tests تجزیه وتحلیل شد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که TPS قادر به تقویت تفکر تحلیلی به طور قابل توجهی بالاتر از PBL است؛ بنابراین، اجرای TPS در یادگیری زیست شناسی به عنوان استراتژی جایگزین برای بهبود توانایی تفکر تحلیلی دانش آموزان دبیرستانی توصیه می شود.

محتوای کتاب درسی میزان فعالیت دانش آموز را مشخص می کند. از طرفی طراحی محتوای کتاب باید متناسب با توانایی های یادگیرنده باشد. تحلیل محتوای منابع درسی رشته های کشاورزی در شاخه های فنی حرفه ای علی رغم نیاز ضروری به محتوای پویا و جذاب، مغفول مانده است. از این رو هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای متن، تصاویر و پرسش های کتاب دانش فنی پایه، گروه کشاورزی و غذا، شاخه ی فنی و حرفه ای پایه دهم دوره ی دوم متوسطه ی سال 1401-1400، براساس الگوی فعال –,غیر فعال ویلیام رومی می باشد. روش تحقیق توصیفی و روش مطالعه از نوع تحلیل محتوای کمی بوده و برای بررسی داده ها و اطلاعات از روش های مناسب آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و محاسبه ی شاخص درگیری براساس فرمول ویلیام رومی استفاده شد. براساس یافته های پژوهش، شاخص درگیری یادگیرنده در بخش های متن، تصاویر و پرسش ها به ترتیب 0. 004، 0. 043 و 12. 5 به دست آمد. نتایج نشان دهنده ی غیرفعال بودن کتاب در هر سه مقوله متن، تصاویر و پرسش ها است.

تربیت زیست محیطی با ارتقای سطح دانش، فرهنگ و بینش جامعه، نقش شایانی در حفظ، تکریم و بهبود محیط زیست و نیز کاهش مشکلات بوم شناختی از طریق نظام تعلیم و تربیت رسمی به عنوان مهم ترین نهاد فرهنگ سازی، ایفا می کند. پژوهش کنونی بر آن است تا روش های آموزشی کارآمد در آموزش زیست محیطی مدارس را بررسی نماید. پژوهش به روش توصیفی-پیمایشی در سال تحصیلی 1402-1401 و با استفاده از پرسشنامة محقق ساخته برای جمع آوری داده ها صورت گرفت. ابزار پژوهش براساس طیف لیکرت مقیاس گذاری شده که روایی آن را متخصصان تایید نمودند و پایایی آن با آلفای کرونباخ برابر 0/89 به دست آمد. معلمان و برنامه ریزان آموزشی دوره های تحصیلی ابتدایی و راهنمایی شهر ایلام جامعه آماری پژوهش را نشکیل دادند که حجم نمونه بر اساس جدول مورگان و با روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب تصادفی، برای معلمان دو دوره معادل 300 نفر و برنامه ریزان آموزشی، 22 نفر به دست آمد. از نرم افزار SPSS و آزمون t در تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. روش های مطلوب آموزش مفاهیم زیست محیطی در هر یک از مقاطع تحصیلی ابتدایی و راهنمایی از دیدگاه معلمان و برنامه ریزان دوره های تحصیلی گوناگون بودند. ویژگی های روان شناختی دانش آموزان در هر یک از مقاطع تحصیلی می تواند این تفاوت نظرات را تبیین نماید. ارتقا کمیت و بهبود کیفیت برنامه های آموزشی در گرو نحوه آموزش/ تدریس و نیز به کارگیری روش آموزشی متناسب با مخاطب یا فراگیر است.

نوآوری آموزشی یک برنامه اجتناب ناپذیر در برنامه آموزشی معلم و یادگیری دانش آموزان می باشد که یک معلم منفعل را به سوی یک معلم مولد هدایت می کند. صلاحیت حرفه ای معلمان در یادگیری، آگاهی و درک دانش آموزان نقش پررنگی ایفاء می کند و نقش کلیدی معلم در ارتباط با دانش آموزان در بطن آموزش مشخص می شود. تسهیل گری یک روش غیرمستقیم برای افزایش مشارکت افراد و گروه ها در واحد زمان می باشد. پژوهش حاضر برگرفته از رویکرد اقدام پژوهی می باشد. در این پژوهش به بررسی عدم توجه، بی علاقگی، بی انگیزگی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم در درس سلامت و بهداشت پرداختند. در ادامه در جهت برطرف کردن مسائل مشاهده شده توسط اقدام پژوه، رویکرد تسهیل گری آموزشی با استفاده از ابزارهای اجرایی و نظری مورد استفاده قرار گرفت. مطالعه حاضر در سه دبیرستان و هنرستان شهرستان الیگودرز در سال تحصیلی 1402-1401 اجرا شد. جمع آوری اطلاعات به دو صورت کیفی و کمی انجام شد. در تجزیه و تحلیل از نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه 22 استفاده شد. رویکرد مورد استفاده توسط اقدام پژوه، تسهیل گری بود که با استفاده از فعالیت های از قبل طراحی شده در کلاس درس سلامت و بهداشت با همکاری دانش آموزان اجرا گردید. نتایج نشان داد استفاده از رویکرد تسهیل گری، در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، افزایش مشارکت کلاسی و افزایش تمایل به محتوای درس مؤثر بود.

زیست شناسی با بررسی ماهیت حیات و کشف قوانین طبیعت، فراگیر را جذب می کند؛ اما روش تدریس معلم است که می تواند انگیزه یادگیری را افزایش یا کاهش دهد. هرچه فراگیر بهتر بتواند بین مباحث و تجربیات خود ارتباط برقرار کند، به نحو بهتری درس را درک می کند؛ اما نکته حائز اهمیت این است که بسیاری از مطالب تئوری قابل لمس نبوده و تصویر ذهنی درستی در دانش آموز ایجاد نمی کنند. از روش های تدریس مؤثر در آموزش زیست، بهره گیری از تکنولوژی برای نمایش جلوه های بصری و نمایش واقعیت است. با توجه به پیشرفت روزبه روز تکنولوژی، لازم است روش های نوین موجود در عصر دیجیتال به کار گرفته شود تا آموزش مؤثرتری صورت گیرد. هدف این مطالعه، معرفی نرم افزارهای مؤثر در آموزش زیست شناسی و مروری بر کاربردی ترین آن هاست. این کار به روش کتابخانه ای و بررسی مقالات پایگاه Google Scholar و همچنین بررسی نرم افزارهای موجود در این زمینه صورت گرفت. برنامه هایی درزمینه فرآیندهای بیوشیمیایی، تقسیم و متابولیسم سلولی و آناتومی انتخاب و معرفی شد که با بهره گیری از آن ها فراگیران بهتر می توانند تصویری صحیح و منسجم از مباحث زیستی ایجاد کرده و انگیزه بالاتری برای یادگیری بیابند.