توسعه آبزی پروری (علوم زیستی)
سال:1392 | دوره:7 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

ایریدوویروس ها با دارا بودن پنج جنس ایریدوویروس، کلریریدوویروس، راناویروس، لمفوسیستی ویروس و مگالوسیتی ویروس در تعداد زیادی از گونه های ماهیان آب شیرین و شور ایجاد بیماری می نمایند. نظر به اینکه ماهیان خاویاری از گونه های تجاری و بسیار ارزشمند دریای خزر محسوب شده و ایریدوویروس تاکنون در گونه های مختلفی از ماهیان خاویاری نظیر تاسماهی سفید، تاسماهی پاروپوزه، تاسماهی روسی و تاسماهی پاروبینی سفید شناسایی شده است، لذا این بررسی برای اولین بار در ایران بر روی مولدین تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) صید شده از سواحل جنوبی دریای خزر صورت پذیرفت. با توجه به جایگزین شدن و تکثیر سریع این ویروس در سلول های اپی تلیال پوست و بویژه باله سینه ای، از مولدین مشکوک به این ویروس، 150 نمونه باله تهیه و در فریزر-20 oC نگهداری گردید. به منظور انجام این مطالعه از کیت تشخیصی IQ2000 استفاده شد.  DNA نمونه ها با استفاده از روش و محلول های موجود در کیت استخراج گردیده و به منظور ارزیابی کیفیت آن ها بر روی ژل آگارز 1% الکتروفورز شدند. DNAهای مناسب سپس با پرایمرهای اختصاصی، PCR گردیدند. برای اثبات وجود باند، به میزان 5 میکرولیتر از محصول PCR بر روی ژل آگارز 2%، الکتروفورز و با اتیدیوم بروماید رنگ آمیزی گردیدند. مطابق نمونه ارائه شده در کیت، تمامی نمونه های فاقد ایریدوویروس می بایست باند PCR به میزان 655 bp تولید نمایند که در کلیه نمونه ها باند مذکور ایجاد گردید. بر اساس نتایج این تحقیق می توان اعلام نمود که ایریدوویروس در مولدین بررسی شده تاسماهی ایرانی مشاهده نگردید.

Yersinia ruckeri عامل بیماری (ERM) Enteric Red Mouth یا یرسینیوزیس می باشد و باعث سپتی سمی در بیشتر آزادماهیان می گردد. این بیماری گسترش جهانی زیادی دارد و باعث ضررهای اقتصادی در صنعت پرورش ماهی می شود. بنابراین شناسایی دقیق پاتوژن برای کنترل بیماری در ماهی ضروری است. بر اساس علائم بالینی اپیدمی از بیماری در ماهی های قزل آلای رنگین کمان در شهر تنکابن در ایران رخ داده است. در این تحقیق ما جهت شناسایی Yersinia ruckeri از کشت آزمایشگاهی از روش بیوشیمایی API 20E galleries و جهت تائید این تشخیص از روش16SrDNA PCR- Sequencing  با استفاده از پرایمر universal استفاده کرده ایم. در مقایسه با تحقیق بیوشیمیایی مشابه در رومانی که Yersinia ruckeri را با استفاده از API20E galleries شناسایی کرده و مقادیر عددی مرتبط با هر گروه از 5، 104، 100 در رومانی تا 5، 105، 100 در ایران متغیر بود این تفاوت به واسطه تست VP مثبت در تحقیق ما و تست VP منفی در تحقیق رومانی بود. یکی از دقیق ترین روش های شناسایی 16Sr DNA PCR- Sequencing با استفاده از پرایمر universal می باشد. این تحقیق اولین شناسایی بیوشیمیایی Yersinia ruckeri توسط کیت API 20Egalleries را گزارش می دهد که تائید آن با روش16SrDNA PCR- Sequencing  امکان پذیر شده است.

ماهی قزل آلای رنگین کمان تنها گونه از آزاد ماهیان است که در مزارع کشور پرورش داده می شود و میزان تولید ماهی قزل آلای رنگین کمان در استان مازندران قابل توجه می باشد. امروزه میزان شیوع بیماری های مختلف در مزارع ماهی قزل آلای رنگین کمان در حال افزایش است. از این رو در سال 1387 به بررسی برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی و سرمی ماهیان قزل آلای رنگین کمان فاقد و واجد عفونت باکتریایی در مزارع پرورشی استان مازندران پرداخته شد. بدین منظور 18 مزرعه تکثیر و پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان برای نمونه برداری انتخاب گردید. ماهیان ابتدا زیست سنجی و سپس خونگیری از آن ها انجام شد و از کلیه آن ها در محیط کشت Blood agare و TSA نمونه برداری و کشت داده شد. سرم خون ماهیان پس ازسانتریفوژ جداسازی گردید و فاکتورهای آلبومین، پروتئین تام، C3،C4  و IgM و نیز آنزیم های SGOT و SGPT مورد سنجش قرار گرفتتند. نتایج نشان داد که از تعداد کل ماهیان، کشت باکتریایی در 60.5% موارد مثبت و در 39.5% منفی بود. در بین فاکتورهای سرمی و بیوشیمیایی میانگین مقادیر پروتئین تام، آلبومین و آنزیم SGOT در ماهیان فاقد عفونت باکتریایی به طور معنی داری بیشتر از ماهیان واجد عفونت باکتریایی بوده، اختلاف ها از نظر آماری معنی دار بودند (p<0.05). میانگین C4 و آنزیم SGPT در ماهیان فاقد عفونت بیشتر از ماهیان واجد عفونت بود ولی از نظر آماری این اختلاف نیز معنی دار نبود (p>0.05). میانگین IgM تام و C3 در ماهیان واجد عفونت باکتریایی بیشتر از ماهیان فاقد عفونت بود لیکن این اختلاف معنی دار نبود (p<0.05).

بررسی اثرات هیستوپاتولوژی ویروس VNN در ماهیان زینتیGuppy ،Zebra ، Oscar و Gold fish هدف اصلی این تحقیق بوده است. طی سال های اخیر بیماری نکروز عصبی ویروسی (VNN) یکی از بیماری های نوظهور در کشور می باشد که وقوع آن در کفال ماهیان دریای خزر به اثبات رسیده است و به عنوان یکی از عوامل موثر در کاهش تولید این گونه ماهی با ارزش در دریای خزر، بسیار مورد ظن محققین می باشد. با استفاده از سوپرناتانت حاصل از تکثیر ویروس کفال ماهیان مبتلای دریای خزر، انتقال ویروس در ماهیان گوپی و زبرا به روش های حمام دادن و تزریق در پشت حدقه چشمی و در ماهیان اسکار و گلد فیش به روش داخل محوطه بطنی انجام شد. این تحقیق در آزمایشگاه ویروس شناسی پژوهشکده آبزی پروری آب های داخلی (بندرانزلی) در مردادماه 1389 صورت گرفت. علائم بالینی مانند شنای غیر طبیعی، بی حالی، بیرون زدگی چشم، تیرگی پوست و موارد تلفات بصورت روزانه ثبت و آزمایش های هیستوپاتولوزی و پادتن های درخشان انجام گردید. در مقایسه تیمارها با گروه شاهد، مواردی از ضایعات پاتولوژیک همچون ادم، التهاب و پرخونی بافت مغز، نکروز و پیگنوتیک شدن هسته ها، واکوئولاسیون واضح در بافت مغز و با شدت کمتری در بافت شبکیه چشم ماهیان زینتی مذکور مشاهده گردید. نتایج آزمایش IFAT)) نیز به طور کامل نتایج هیستوپاتولوژی را تایید نمود. لذا چنین به نظر می آید که ماهیان فوق به ویروس حاد (VNN) حساس می باشند.

در پژوهش های طرح جامع هیدرولوژی و هیدروبیولوژی دریاچه سدارس، بررسی های پلانکتونی به عنوان مطالعات پایه در جهت افزایش تولیدات ماهی در این دریاچه در نظر گرفته شد. این مطالعات از تابستان 1381 شروع و تا بهار 1382 در 5 ایستگاه انجام شد. نمونه برداری فیتوپلانکتونی به طور لایه ای و توسط بطری نانسن، یک لیتر آب از عمق های (0، 5، 10 و 15 متر) برداشت گردید. نمونه برداری زئوپلانکتونی نیز توسط تورکمرشکن (جودی نت) و به شکل کشش عمودی از عمق های نامبرده انجام گرفت. نمونه ها با فرمالین به نسبت 4 درصد فیکس و جهت مطالعه به آزمایشگاه منتقل شدند. در مطالعات فیتوپلانکتونی 4 شاخه و 41 جنس شناسایی گردید که غالبیت مربوط به شاخه باسیلاریوفیتا با 75.8 درصد جمعیت سالانه فیتوپلانکتونی می باشد، جنس های مهم این شاخه عبارت از Cyclotella،Synedra Nitzschia  و Gomphonema بوده که در فصل بهار فراوانی بیشتری دارند. شاخه های کلروفیتا با جنس های Scenedesmus, Chlamydomonas و Schroderia با 19.4 درصد جمعیت سالانه وسیانوفیتا با جنسMicrocyctis  که در تابستان غالبیت دارند با 4.7 درصد جمعیت سالانه در رده های بعدی قرار گرفته اند. از شاخه اوگلنوفیتا درصد جمعیتی ناچیزی مشاهده گردید. میانگین کل جمعیت سالانه فیتوپلانکتونی در این سدمخزنی 1010×1.1 عدد در متر مکعب بوده که بیشترین درصد آن مربوط به منطقه ورودی سدارس می باشد. در مطالعات زئوپلانکتونی در مجموع 4 شاخه و 26 جنس شناسایی گردید که بیشترین فراوانی آن مربوط به شاخه روتاتوریا با جنس های Synchaeta, Keratella و Polyarthra با 76 درصد جمعیت سالانه زئوپلانکتونی می باشد، بیشترین فراوانی این شاخه مربوط به فصل بهار بوده است. شاخه آرتروپودا و رده کوپه پودا با جنس های Cyclops و Diaptomus دارای 11.2 درصد و مرحله ناپلئوسی آن ها با 3.5 درصد جمعیت سالانه در رتبه دوم قرار دارد. سایر گروه های زئوپلانکتونی درصد جمعیتی ناچیزی دارند. میانگین کل جمعیت سالانه زئوپلانکتونی در دریاچه سدارس 895326 عدد در متر مکعب بوده که از نظر فراوانی و پراکنش وضعیتی مشابه فیتوپلانکتون ها دارند. آنالیز داده های به دست آمده بیانگر این مطلب است که تجمع پلانکتون ها در لایه های سطحی آب بیشتر و افزایش عمق سبب کاهش فراوانی آن ها می گردد.

کیفیت آب هم زمان با کنترل وضعیت بهداشتی در کارگاه تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری دکتر شهید بهشتی در سه دوره پرورشی در بهار سال های 1385، 1386 و 1387 مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی در مراحل مختلف تکثیر و پرورش شامل: انکوباسیون (از تخم گشایی تا آغاز مرحله لاروی)، ونیرو (لاروی) و استخرهای پرورش خاکی (از مرحله لارو تا انگشت قد) انجام شد. عوامل دما، اکسیژن محلول، pH، هدایت الکتریکی، مواد معلق، نیتریت، آمونیم و ارتو فسفات اندازه گیری شدند. فاکتورهای نیتریت، نیترات، فسفات، هدایت الکتریکی و سختی کل در آب حوضچه های ونیرو سه روز پس از تفریخ قبل از تغذیه فعال و همچنین 5 روز بعد از جذب کیسه زرده و در استخرهای پرورشی در طی دوره پرورش اندازه گیری شد. دما، اکسیژن محلول و pH در استخرهای خاکی در سال اول به طور روزانه در یک دوره کشت اندازه گیری شد. به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده ها از نرم افزار SPSS و به منظور طراحی نمودارها از نرم افزار Excell استفاده شد. دامنه تغییرات دما ی آب، اکسیژن محلول و pH در انکوباسیون طی سه سال بررسی به ترتیب: 23.6-14.7، 9.86-6.49، 8.48-7 و در ونیرو 24.5-13.7، 8.5-4.48 و 8.10-7.3 بوده است. در کلیه مراحل غلظت نیتریت از مقدار مجاز (<0.1 mg/l) جهت پرورش بچه ماهیان کمتر بوده است. در حالی که غلظت آمونیم در بعضی از نمونه ها در استخرهای خاکی بیشتر از غلظت مجاز (0.015 mg/l) برای این فاکتور اندازه گیری شد. آنالیز آماری نشان می دهد که ارتباط معنی داری بین تغییرات فاکتورهای نیتریت و آمونیم با میزان بازماندگی بچه ماهیان انگشت قد در استخرها وجود ندارد (0.05 (p>ارتباط بین غلظت اکسیژن محلول در استخرها و میزان بازماندگی بچه ماهیان معنی دار (p<0.05، r=0.97) بوده است. با توجه به نتایج حاصل می توان گفت که کاهش غلظت اکسیژن می تواند به عنوان یکی از عواملی باشد که باعث کاهش مقاومت بچه ماهیان شده و آن ها را در مقابل عوامل پاتوژن آسیب پذیر نماید.

این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر سطوح متفاوت پربیوتیک مانان الیگوساکارید بر شاخصهای رشد، بازماندگی، ترکیب لاشه و تراکم لاکتوباسیل های روده در بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) با میانگین وزنی 0.006±1.67 گرم به مدت 60 روز انجام گرفت. آزمایش شامل سطوح صفر (شاهد)، 1، 2.5 و 4 گرم پربیوتیک مانان الیگوساکارید به ازای هر کیلوگرم جیره در قالب چهار تیمار با سه تکرار درون تانک هایی که با 200 لیتر آب پر شده بود انجام گرفت. نتایج نشان داد بیشترین میزان وزن نهایی، طول نهایی، افزایش وزن بدن، درصد افزایش وزن بدن، نرخ رشد ویژه و فاکتور وضعیت در تیمار 1 گرم در کیلوگرم مانان الیگوساکارید در جیره مشاهده شد (P<0.01). بیشترین میزان پروتئین و چربی لاشه به ترتیب در تیمار 4 گرم در کیلوگرم مانان الیگوساکارید و شاهد مشاهده گردید (P<0.05). بیشترین تراکم لاکتوباسیل های روده بدون هیچ تفاوت معنی داری در سطح 1 گرم مانان الیگوساکارید در هر کیلوگرم جیره به دست آمد (0.05<P). نرخ بازماندگی نیز در بین تیمارهای مختلف تغذیه ای اختلاف معنی داری را نشان نداد (0.05<P). نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد سطح 1 گرم پربیوتیک مانان الیگوساکارید در هر کیلوگرم جیره می تواند باعث افزایش عملکرد رشد و کارایی تغذیه در بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورشی شود و این پربیوتیک می تواند مکمل مناسبی برای جیره غذایی بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان محسوب شود.

امروزه اثر آلاینده ها بر روند تکوین جنینی به ویژه آبزیان به اثبات رسیده است. این پژوهش با هدف بررسی اثرات سمیت کلرید جیوه بر مراحل تکوین جنین ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) صورت پذیرفت. این تحقیق در شرایط آزمایشگاهی مرکز تکثیر و پرورش ماهی سفید شهید رجایی ساری در سال 1390 طی دو مرحله انجام شد. مرحله اول به مدت 96 ساعت،برای تعیین سمیت کلرید جیوه (LC50) با 5 تیمار با غلظت های 20، 50، 100، 150 و 200 میکروگرم در لیتر و تیمار شاهد (بدون کلرید جیوه). اثر غلظت های مختلف کلرید جیوه بر مراحل رشد و نمو جنینی در 3 تکرار انجام شد. میزان (LC 96 h) بر جنین ماهی سفید 102.41 میکروگرم در لیتر تعیین شده است. مرحله دوم در مدت 7 روز: به منظور بررسی میزان تاثیر کلرید جیوه بر مراحل ارگانوژنز جنین در غلظتی کمتر از (غلظت های کشنده 50% جامعه LC50) با 3 تیمار (20، 50 و 100) میکرو گرم در لیتر کلرید جیوه و تیمار شاهد، در 3 تکرار انجام شد. با بررسی مراحل جنینی و روش تحلیل آماری در تیمار 20 ppb، کلرید جیوه محلول در آب سبب تاخیر در مراحل تکامل و کاهش رشد در جنین گردید و میزان مرگ و میر 6.25% ثبت گردید و ایجاد (7.5-3)% آنورمالی در اندام ها شامل، خمیدگی در ناحیه دمی و ستون فقرات مشاهده گردید. در تیمار50 ppb  کلرید جیوه محلول در آب افزایش مرگ و میر حدود 30.25% و در تیمار 100 ppb کلرید جیوه 49.5%. میزان ناهنجاری در تیمار 50 ppb کلرید جیوه 38.9% و در تیمار100 ppb  کلرید جیوه 53.9% بود. آنورمالی در اندام های جنین مانند خمیدگی در ناحیه دم و ستون فقرات و ادم در کیسه زرده مشاهده شد.