پژوهش در بهداشت محیط
سال:1400 | دوره:7 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: حضور مواد دارویی در منابع آبی و فاضلاب برای انسان و محیط مخاطراتی را به وجود می آورد. این مواد روش های متعارف تصفیه آب و فاضلاب، به طور کامل حذف نمی گردند. مطالعه حاضر با هدف حذف فوتوکاتالیستی استامینوفن از محلول های آبی، توسط روش اکسیداسیون پیشرفته (UV/H2O2/Zno) انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی و آزمایشگاهی، از فوتوکاتالیست اکسید روی و پراکسید هیدروژن در راکتوری با حجم 500 میلی لیتر و تحت تابش اشعه ماورابنفش (UV-C) جهت حذف استامینوفن استفاده گردید. تاثیر پارامترهای غلظت اولیه استامینوفن، pH محلول، زمان های تماس، غلظت پراکسید هیدروژن و غلظت نانوذره اکسید روی بررسی شد. طراحی آزمایش ها و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش طراحی مرکب مرکزی) (CCD نرم افزار دیزاین اکسپرت10 انجام شد. یافته ها: بیشترین راندمان حذف استامینوفن در 7=pH در زمان 8 دقیقه و غلظت اولیه آلاینده 5/62 میلی گرم بر لیتر، دوز کاتالیست 0275/0 گرم و با افزودن H2O2 با غلظت 2 میلی لیتر به میزان 94% به دست آمد. با تغییر زمان به 1 و 15 دقیقه، میزان حذف به ترتیب 26% و 76% کاهش داشت و با افزایش دوز کاتالیست از 0275/0 گرم به 05/0 گرم، میزان حذف 99% افزایش داشت. نتیجه گیری: در این مطالعه با افزایش غلظت آلاینده، راندمان کاهش یافت و کارایی حذف در شرایط خنثی بیشتر از شرایط اسیدی و قلیایی بود. فرآیند فوتوکاتالیستی (UV/H2O2/Zno) دارای پتانسیل بالایی در حذف استامینوفن از محلول های آبی است.

زمینه و هدف: در سال های اخیر آزادسازی آلاینده های پایدار از تصفیه خانه فاضلاب به محیط زیست منجر به مشکلات سلامتی و اکوسیستمی شده است. از این رو مطالعه حاضر با هدف فعال سازی هتروژنی پراکسی مونوسولفات (PMS) با نانوذرات مگنتیک (Fe3O4) برای تجزیه راکتیو بلک 5 (RBS) انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر در مقایسه آزمایشگاهی و ستونی برای تجزیه رنگ RB5 به وسیله فعال سازی PMS با نانوذرات Fe3O4 انجام شد. تاثیر پارامترها همچون pH (3-11)، غلظت PMS (25/0-4 میلی مولار)، غلظت کاتالیست (50-500 میلی گرم بر لیتر) و دمای محلول (10-50 درجه سانتی گراد) روی بازدهی تجزیه RB5 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات پایداری و محدودکنندگی گونه های واکنش پذیر در شرایط بهینه به دست آمده از تاثیر پارامترها مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها: حداکثر بازدهی حذف رنگ (86/94%) در 250 میلی گرم بر لیتر Fe3O4، 2 میلی مولار PMS، 7=pH و زمان واکنش 60 دقیقه به دست آمد. در آزمایشات مقایسه ای Fe3O4 فعالیت کاتالیتیک مناسبی در فعال سازی PMS و تجزیه RB5 نسبت به فرآیند به تنهایی PMS و جذب نشان داد. نرخ تجزیه RB5 با افزایش دما بهبود یافت، اما با حضور آنیون ها در محلول های آبی به دلیل مصرف گونه های واکنش پذیر کاهش یافت. نانوذرات مگنتیک، فعالیت کاتالیتیکی عالی در طی چهار سیکل تجزیه متوالی زمانی در یک راکتور ستونی نشان دادند. آزمایشات مهارکنندگی تاکید کرد که هر دو رادیکال هیدروکسیل و سولفات نقش مهمی در تجزیه آلاینده ایفا می کنند، با این حال رادیکال سولفات یک گونه غالب تجزیه RB5 می باشد. راکتور ستون مداوم در نمونه سنتتیک، آب سطحی و فاضلاب نساجی بازدهی تجزیه 65/95%، 80% و 50% برای RB5 فراهم آورد. نتیجه گیری: برپایه نتایج، می توان نتیجه گیری: کرد که فرآیند PMS/Fe3O4 یک تکنولوژی امیدوار کننده برای تجزیه RB5 از محلول های آبی می باشد.

زمینه و هدف: عفونت های بیمارستانی همواره یکی از مشکلات عمده بهداشت و درمان می باشد و روزبه روز بر اهمیت آن افزوده شده و چالشی برای نظام سلامت کشورها می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان آلودگی در محیط و تجهیزات بیمارستان های قایم (عج) و امام رضا (ع) انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در دو بیمارستان دانشگاهی مشهد انجام شد. نمونه برداری به روش در دسترس از محیط و سطوح بخش های بالینی مختلف انجام گردید. تعداد و بازه نمونه برداری متغیر و بر اساس خط مشی کنترل عفونت هر بیمارستان در هر بخش تعیین شده بود. محل جمع آوری نمونه های محیطی شامل آب، سینک، تخت بیمار و انکوباتورها بود. نمونه ها در محیط های کشت باکتری کشت داده شده و تعیین هویت گردید. یافته ها: از 323 نمونه اخذ شده، 272 نمونه (2/84%) از بیمارستان قایم (عج) و 51 نمونه (8/15%) از بیمارستان امام رضا (ع) بود. 128مورد (1/47%) از نمونه های بیمارستان امام قایم و 17مورد (3/33%) از نمونه های بیمارستان امام رضا مثبت شدند (071/0=p). در مجموع بیشترین آلودگی مربوط به باسیلوس ها (7/16%)، استافیلوکوک اپیدرمیدیس (8/6%) و استافیلوکوک ساپروفیتیکوس (0/5%) بود. عوامل دیگر شامل استینوباکتر، انتروباکتر و سودوموناس بودند. نتیجه گیری: گونه های باسیلوس به دلیل اسپور ماندگاری بالایی در محیط دارند و حذف آنها شاخصی از بهداشت محیط مناسب خواهد بود. وجود باکتری های بالقوه بیماری زا در محیط بیمارستان، اهمیت برنامه های کنترلی و نظارتی بهداشت محیطی را آشکار می سازد.

زمینه و هدف: آلودگی صوتی، یکی از مشکلات محیط زیست در کلان شهرهاست که در ابعاد مختلف روانی و جسمی، سلامتی انسان را به مخاطره می اندازد و متاسفانه این نوع از آلودگی نسبت به سایر آلودگی ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به منظور پیشگیری از این اثرات و دسترسی به استانداردهای توصیه شده، استفاده از گیاهان به عنوان موانع صوتی، در شهرها امری ضروری است. درختان قادرند تا با اثر آیرودینامیکی خود در نزدیک جاده به عنوان موانع متخلخل عمل کرده و باعث کاهش آلودگی صوتی گردند. پیشنهاد می شود در طراحی پارک های آینده، استراتژی های کاشت با هدف اثر کاهشی پوشش گیاهی بر آلودگی صوتی تشویق شوند. مواد و روش ها: تحقیق حاضر به منظور بررسی میزان جذب آلودگی صوتی در یکی از گونه های رایج گیاهی در فضای سبز اهواز به نام ناترک (Dodonaea viscosa L. ) در سال 1397 انجام شد. آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی با تیمارهای فاصله منبع صوت تا دیوار سبز (5، 10 و 15 متر) و ضخامت دیوار سبز (5/0، 1، 5/1 متر و صفر به عنوان شاهد) انجام شد. بعد از اخذ صدا به وسیله دستگاه گیرنده، داده ها به نرم افزار متلب (2015) منتقل شد. سپس ویژگی های صوتی از داده ها استخراج شد. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش فاصله از منبع صوت در تمامی عرض های ذکر شده، کمینه شدت صوت کاهش یافت و در نهایت دیوار سبز با ضخامت 1 متر و در فاصله 15 متری، بیشترین کاهش (4/68 دسی بل) را در کمینه شدت صوت داشت. همچنین مشخص شد که با افزایش فاصله منبع صوت از دیوار سبز، بیشینه صوت کاهش یافت؛ به گونه ای که بیشترین بیشینه مربوط به فاصله 5 متری (6/91 دسی بل) و کمترین بیشینه مربوط به فاصله 15 متری (3/76 دسی بل) بود. همچنین آنالیز داده ها نشان داد که در شاهد و سایر ضخامت های مربوطه به دیوار سبز، با افزایش فاصله از منبع صوت، میانگین شدت صوت کاهش می یابد. در ضخامت های 1 و 5/1 متری با افزایش فاصله از منبع صوت، کشیدگی شدت صوت کاهش یافت. بیشترین واریانس شدت صوت در ضخامت 1 متری درختچه و در فاصله 5 متری از منبع صوت وجود داشت و کمترین واریانس شدت صوت نیز مربوط به ضخامت شاهد در فاصله 5 متری از منبع صوت بود. نتیجه گیری: اصولا ارتعاش امواج صوتی توسط برگ ها و شاخه های درختان جذب می شود. هرقدر تراکم درخت بیشتر و فاصله منبع صوت از درخت کمتر باشد، اثر کاهندگی گونه بیشتر است. هرچقدر فاصله دیوار سبز کمتر باشد، به دلیل اینکه زاویه بیشتری در مسیر انحراف موج پیدا ایجاد می کند و بنابراین موج فاصله زیادتری باید تا دریافت کننده بایستی بپیماید، صدا به مرور کاهش می یابد. با توجه به نتایج به دست آمده، به طراحان فضای سبز پیشنهاد می شود جهت استفاده از درختچه ناترک به عنوان دیوار سبز و کاهنده صوت، هرس آن با عرض 1 متری انجام شود و همچنین فاصله آن با آلاینده های صوتی نزدیک و در حدود 5 متری باشد.

زمینه و هدف: برای حفظ سلامت مصرف کنندگان مواد غذایی و نیل به ایمنی غذایی، کنترل بیشینه مجاز فلزات سنگین در مواد غذایی باید مورد توجه قرار گیرد. مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت عناصر سنگین مس، روی، سرب و کادمیوم در بافت های حیوانی دام های منطقه اطراف شهرک تخصصی روی انجام شد. مواد و روش ها: تعداد 10 نمونه از هر یک از بافت های گوسفند (گوشت، کبد، کلیه و استخوان) در هر یک از چهار جهت جغرافیایی شهرک تخصصی روی تهیه شد. همچنین به منظور مقایسه وضعیت موجود در منطقه مورد مطالعه با مناطق غیرآلوده، منطقه شاهد (منطقه قره پشتلو زنجان) در نظر گرفته شد. برای هضم مواد آلی نمونه ها از روش خاکستر خشک استفاده شد. یافته ها: بر اساس نتایج آزمایش، غلظت عنصر مس در عضله و کبد گروه شاهد به طور معنی داری بالا بود (05/0>p). غلظت عنصر روی تحت تاثیر مناطق مورد مطالعه قرار نگرفت. انباشت عنصر سرب در کبد و استخوان و کادمیوم در عضله و کبد حیوانات موجود در منطقه غرب شهرک تخصصی روی به طور معنی داری بالا بود (0/05>p). مقدار مس در بافت های کلیه و استخوان، مقدار سرب در بافت های عضله و کلیه و مقدار کادمیوم در کلیه و استخوان تحت تاثیر قرار نگرفت. انباشت مس رابطه معکوس با عناصر سرب و کادمیوم داشت. نتیجه گیری: با وجود انباشت عناصر سنگین در منطقه غرب شهرک تخصصی روی، غلظت این عناصر در دام و محصولات دامی تولید شده در حومه شهرک در دامنه حد مجاز قرار داشته و خطری برای مصرف کنندگان ندارد.

زمینه و هدف: مصرف بیش از حد کود های نیتروژنی سبب تولید سبزیجات با غلظت بالای نیترات می گردد. بالا بودن غلظت نیترات در محصولات تولیدی باعث انواع بیماری ها به خصوص تولید ماده سرطان زای نیتروز آمین در بزرگسالان می گردد. به دلیل افزایش بیماری های سرطانی و غیرسرطانی ناشی از مصرف مواد غذایی حاوی نیترات بالا، ارزیابی دقیق و جامعی از وضعیت تجمع نیترات در سبزی ها مورد نیاز است، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ریسک سلامتی ناشی از نیترات در تعدادی از سبزیجات و صیفی جات پرمصرف شهر کرمانشاه انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه تعداد 120 نمونه 5 کیلوگرمی از سبزیجات در ماه های مختلف فصل های تابستان و زمستان از میدان اصلی تره بار شهر نمونه برداری و به آزمایشگاه ارسال گردید. نمونه ها شامل گوجه فرنگی، خیار، سیب زمینی، پیاز (زرد-سفید-قرمز)، کاهو، کرفس، شاهی و اسفناج یا برگ چغندر بودند. پس از آماده سازی و عصاره گیری از نمونه ها، غلظت نیترات با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 410 نانومتر تعیین شد. یافته ها: غلظت نیترات در تمامی سبزیجات نمونه برداری شده در فصل زمستان کمتر از حد استاندارد سازمان جهانی بهداشت و استاندارد ملی ایران بود، اما در فصل تابستان غلظت نیترات در کرفس، شاهی و برگ چغندر بیشتر از حد استاندارد های بیان شده بود. در تمام سبزیجات و در هر دو فصل مقادیر شاخص نسبت خطر (HQ) به دست آمده کمتر از 1 بود. در فصل تابستان بیشترین مقادیر HQ به ترتیب در شاهی (425/0)، برگ چغندر (363/0) و کرفس (135/0) مشاهده شد. در فصل زمستان نیز بیشترین مقدار HQ در شاهی (190/0) مشاهده شد. نتیجه گیری: با توجه به شاخص خطر پذیری کمتر از 1 در تمام سبزیجات، احتمال مواجهه با بیماری های غیرسرطانی ناشی از نیترات از مسیر خوردن سبزیجات در این مطالعه به طور جدی وجود ندارد، اما پایش غلظت نیترات در محصولات مصرفی در فواصل زمانی مختلف ضروری است.

زمینه و هدف: انسان در محیط پیرامون خود همواره در معرض تابش مواد رادیواکتیو موجود در مصالح ساختمانی می باشد. از آنجایی که انسان با این مصالح فاصله زیادی ندارد، بنابراین احتمال پرتوگیری افراد بالا می رود. مطالعه حاضر با هدف دوزیمتری سنگ های تراورتن به کار رفته در ساختمان های شهر شمالی استان زاهدان به منظور مشخص کردن رابطه بین رنگ سنگ و پرتوزایی آن انجام شد. مواد و روش ها: سنگ های ساختمانی موجود و مصرفی شهر زاهدان شناسایی و فهرستی از آنها تهیه گردید. در مجموع 70 نمونه سنگ تراورتن توسط دوزیمتر قلمی مدل MKS در سه حالت تعیین آهنگ دوز گاما (EDR) برحسب میکروسیورت بر ساعت؛ تعیین دوز معادل گاما (ED) برحسب میلی سیورت و دانسیته شار بتا بر حسب قسمت بر سانتی متر مربع در دقیقه اندازه گیری شد. یافته ها: بیشترین میانگین EDR در سنگ های تراورتن در رنگ کرم به میزان 15/ 0میکروسیورت بر ساعت و کم ترین آن در سنگ سفید رنگ به میزان 01/0 میکروسیورت بر ساعت به دست آمد. بیشترین مقدار میانگین دانسیته شار بتا در سنگ های تراورتن در نمونه رنگ کرم به میزان 0016/0 قسمت بر سانتیمتر مربع در دقیقه مشاهده شد. میزان ED تمامی نمونه ها برابر صفر تعیین گردید. نتیجه گیری: مقدار ماکزیمم EDR و شار بتا برای سنگ های تراورتن مربوط به سنگ هایی با رنگ کرم می باشد که کمی بیشتر از مقدار متوسط جهانی به دست آمد. مقدار میانگین EDR برای سنگ های تراورتن کمی بیشتر از حد مجاز می باشد. همچنین شار بتا در سنگ های تراورتن کمتر از حد مجاز می باشد. مقدار میانگین دانسیته شار پرتو بتا در هوای آزاد برابر صفر به دست آمد. در تمامی نمونه ها میزان ED برابر صفر مشاهده گردید. مقدار پرتو زمینه در هوای آزاد شهر زاهدان در حد متوسط آن در دنیا می باشد.

زمینه و هدف: بیماری کووید-19 که به شکل عمومی به آن کرونا نیز می گویند، یک بیماری عفونی حاد تنفسی است که بر اثر یک نوع جدید از خانواده کرونا ویروس ها به نام Covid-19 ایجاد می شود. این ویروس، دستگاه تنفس را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند با سردرد و تب نیز همراه باشد و تا چند روز به طول می انجامد. مطالعه حاضر با هدف بررسی الگوی اعتقاد بهداشتی رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری کووید-19 در مردم شهر کرمانشاه صورت گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی (مقطعی) در سال 1399 بر روی 500 نفر از مردم شهر کرمانشاه انجام شد. نمونه ها به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته روش پایلوت مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی، جمع آوری شدند. داده ها با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: بر اساس نتایج ضریب همبستگی، قوی ترین همبستگی بین سازه موانع درک شده گزارش شد که در خصوص رفتار، قوی ترین همبستگی بین منافع حساسیت شده با رفتار مشاهده گردید. نتایج آنالیز رگرسیون خطی مقدار 17% از واریانس رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری کووید-19 را پیش بینی نمود که در این میان حساسیت درک شده (593/0) قوی ترین پیش بینی بود. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه کاربرد الگوی اعتقاد بهداشتی را در پیشگویی رفتار پیشگیری از ابتلاء به کووید-19 به شکل قوی نشان داد و به نظر می رسد می توان از این الگو در تدوین برنامه های آموزشی و تکنیک های مداخله ای جهت تغییر نگرش و رفتار مردم استفاده نمود.