آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران
سال:1396 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: ایدز یک مساله اجتماعی پزشکی است و پیامدهای گسترده ای دارد. پیشگیری از ابتلای جنسی این بیماری در گرو شناخت تعیین کننده های اجتماعی سلامت و شبکه های اجتماعی است. هدف این مطالعه، بررسی رابطه اندازه شبکه اجتماعی و احتمال وقوع اچ آی وی/ ایدز در میان مبتلایان جنسی مراکز مشاوره بیماری های رفتاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 1394 است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی و مقطعی است. جمعیت آماری شامل مبتلایان جنسی به اچ آی وی/ ایدز مراکز مشاوره بیماری های رفتاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و غیرمبتلایان به اچ آی وی/ ایدز است. حجم نمونه 188 نفر بود که با روش غیراحتمالی متوالی و در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و اندازه شبکه اجتماعی بود. داده ها با استفاده از نرم افزاری آماری SPSS.22 و تحلیل رگرسیون لجستیک و تحلیل افتراقی تحلیل شد.یافته ها: یافته ها نشان داد که اندازه شبکه اجتماعی مبتلایان به اچ آی وی/ ایدز کمتر از غیرمبتلایان است و بین اندازه شبکه اجتماعی مبتلایان به اچ آی وی/ ایدز و غیرمبتلایان تفاوت معنادار و تاثیر مثبت وجود دارد (p<0.001) اندازه شبکه اجتماعی خانوادگی بیش ترین سهم را در تبیین تفاوت دو گروه مبتلایان جنسی به اچ آی وی/ ایدز و غیرمبتلایان دارد. یافته ها نشان داد که هر چه اندازه شبکه اجتماعی افراد بیشتر باشد احتمال وقوع اچ ای وی/ ایدز کمتر است.نتیجه گیری: شناخت ابعاد و اندازه شبکه های اجتماعی و مسیرهای جسمی روانی اجتماعی انتقال ایدز لازمه اصلاح رفتارهای جنسی پرخطر است.

زمینه و هدف: ارتقاء سلامت باتوجه به نقش محوری آن درمراقبتهای بهداشتی مورد توجه روزافزون است.این مطالعه با هدف تعیین تاثیرآموزش با استفاده از تلفن همراه بر سبک زندگی زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی بندرعباس انجام شد.مواد و روش ها: جمعیت مورد مطالعه این پژوهش مداخله ای زنان متاهل مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر بندر عباس بودند.نمونه ها به طور تصادفی انتخاب و در دو گروه کنترل (54 نفر) و مداخله (54 نفر) قرار گرفتند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استانداردHealth promoting lifestyle profile II استفاده شد که قبل و 3 ماه بعد از اتمام مداخله مورد استفاده قرار گرفت. برنامه آموزشی طراحی شده با استفاده از نرم افزار whats App به مدت 3 ماه در گروه مداخله ادامه یافت. داده ها به کمک نرم افزار آماری SPSS19 وآزمون های آماری تجزیه و تحلیل شد.یافته ها:نتایج افزایش معنی داری را در نمرات گروه مداخله نسبت به گروه کنترل در تمام حیطه های پرسشنامه (مسوولیت پذیری فردی سلامتی، فعالیت جسمی، رفتارهای تغذیه ای، رشد روحی و معنوی، روابط بین فردی و کنترل استرس) نشان داد (p<0.05)نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه و از آن جایی که در این روش نیاز به ﻣﺮاﺟﻌﻪ حضوری به ﻣﺮاﮐﺰ بهداشتی و درمانی وجود ندارد، و می توان جمعیت زیادی را در محدوده جغرافیای گسترده آموزش داد، لذا پیشنهاد می گردد در برنامه های آموزش سلامت بعنوان یک کانال ارتباطی از آن استفاده کرد.

زمینه و هدف: کم تحرکی با شیوه زندگی سالم مغایرت داشته و در گروه های سنی مختلف به ویژه نوجوانان رو به فزونی است. برای پیاده سازی هر برنامه تندرستی باید درک عمیقی از زندگی آن برنامه داشت. هدف از این مطالعه شناسایی خصوصیات یک برنامه مداخله ای مدرسه مدار برای ارتقاء فعالیت جسمانی در نوجوانان از دیدگاه ذی نفعان اعم از کارشناسان و مسئولین امر سلامت دانش آموزی، دانش آموزان و والدین آنهاست.مواد و روش ها: مطالعه به صورت کیفی و از طریق مصاحبه و بحث گروهی متمرکز با دانش آموزان و والدین آنها و طیف های متفاوتی از کارشناسان وزارت خانه ها و صاحبنظران برنامه های بهداشتی در سطح کلان انجام پذیرفت.4 بحث گروهی متمرکز با دانش آموزان و والدین آنها، تعداد 24 مصاحبه با کارشناسان وزارت خانه های درگیر در امر سلامت دانش آموزی و تعداد 6 مصاحبه با صاحبنظران برنامه های بهداشتی در سطح کلان انجام شده و داده ها هم با روش تحلیل محتوا آنالیز شد.یافته ها: نتایج این مطالعه به دو بخش تقسیم شد: الف) مشکلات موجود و خصوصیات یک برنامه مداخله ای مدرسه مدار برای ارتقاء فعالیت جسمی از دیدگاه دانش آموزان، والدین و کارشناسان وزارت خانه ها ؛ ب) چگونگی اجرا و فرایند ادغام این برنامه در سیستم بهداشتی مدارس از دیدگاه سیاستگذاران و استادان. در مجموع در بخش الف 3 گروه و 28 تم و در بخش ب نیز 2 گروه و 22 تم شناسایی شد. مشکلات مدیریتی وکمبود منابع مالی و انسانی از مشکلات اصلی نظام فعلی مدارس عنوان شد. یافته های مطالعه بر اهمیت افزایش ساعت زنگ ورزش و هدفمندسازی آن، به کارگیری نیروی متخصص و استعدادیابی در مدارس، برگزاری کلاس های فوق برنامه در روز پنج شنبه و درگیر کردن والدین در فعالیت های جسمانی فرزندانشان تاکید می کرد. نتایج حاصل از مصاحبه با استادان و سیاستگذاران امر سلامت دانش آموزی منجر به شناسایی یک چارچوب بیست مرحله ای برای پیاده سازی برنامه مداخله ای شد.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه حاکی از کمبود شدید منابع مالی و انسانی در مدارس و وجود نداشتن برنامه ای منسجم و نظام مند برای ارتقاء فعالیت جسمانی در مدارس بود. می توان از چارچوب شناسایی شده برای پیاده سازی سایر مداخلات سلامت در مدارس نظیر بهبود وضعیت تغذیه استفاده کرد.

زمینه و هدف: آموزش تغذیه، جزء کلیدی برنامه های ارتقای سلامت بوده و به بهبود رفتارهای تغذیه ای دانش آموزان منجر می شود. پژوهش حاضر به منظور تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی فرانظریه ای نسبت به مصرف صبحانه در دانش آموزان انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه نیمه تجربی روی تعداد 290 دانش آموز دوره اول متوسطه (51.7 درصد پسر و 48.3 درصد دختر ) شهر جیرفت در دو گروه 145نفری مداخله و مقایسه انجام شد. افراد از طریق نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. مداخله آموزشی بر اساس سازه های خود-کارآمدی و موازنه تصمیم گیری از الگوی فرانظریه ای انجام گرفت. داده ها پیش و 3ماه پس از آموزش، گرد آوری شد و با استفاده از نرم افزار آماری Spss16 و آزمون های ویلکاکسون و من ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین سنی دانش آموزان 13.74±0.387 و نسبت دختر و پسر با هم برابر بود. نتایج مداخله حاکی از افزایش معنی دار میانه نمره موازنه تصمیم گیری از 31 به 46 و خود-کارآمدی از 27 به 34 پس از مداخله بوده است. همچنین میانه نمره گروه مقایسه افزایش بسیار اندک و معنی دار داشته است (p<0.001)نتیجه گیری: در این مطالعه آموز ش بر ارتقاء خودکارآمدی و موازنه تصمیم گیری نسبت به مصرف صبحانه در دانش آموزان تاثیر مثبتی داشته است، لذا مداخلات آموز شی جهت ارتقاء خودکارآمدی در زمینه های مختلف بهداشتی قویاً توصیه می شود.

زمینه و هدف: سومین موج انتقال اچ آی وی از طریق روابط جنسی در سال های اخیر، رو به افزایش است و این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر بحث گروهی در خود مراقبتی زنان آسیب پذیر برای پیشگیری از ابتلا به ایدز، در شهر کرج در سال 1393-94 انجام شد.مواد و روش ها: در این پژوهش مطالعه ای نیمه تجربی با مداخله آموزشی از نوع قبل و بعد روی46 زن آسیب پذیر در برابر ابتلا به ایدز، انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و مشتمل بر دو بخش؛ اطلاعات دموگرافیک و سوالات مربوط به آگاهی، نگرش، عملکرد و رفتارهای پر خطر بود. داده ها با استفاده از نرم افزار Spssنسخه 19 و به کارگیری آزمون توصیفی، آزمون تی، آنالیز واریانس و ANOVA تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد تفاوت میانگین نمرات نگرش قبل و دو ماه بعد از مداخله آموزشی 2.97±1.78 و تفاوت میانگین نمرات عملکرد قبل و دو ماه بعد از مداخله آموزشی 2.69±2.11 به دست آمد. بین متوسط نمره آگاهی، نگرش و عملکرد نمونه های پژوهش شده قبل و دو ماه بعد از آموزش تفاوت آماری معنی داری وجود داشت (p<0.000) نیز تفاوت آماری معنی داری بین استفاده از کاندوم قبل و بعد از آموزش وجود داشت (p<0.00)نتیجه گیری: انجام مداخلات آموزشی با شیوه های مناسب در افزایش دانش، تغییرات مثبت نگرش و بهبود عملکرد شرکت کنندگان موثر بوده است. اجرای آموزش های مستمر و هدفمند در محیطی حمایتگر و به دور از پیش داوری و قضاوت در زنان آسیب پذیر نیاز مهمی ارزیابی می شود.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی زوج درمانی هیجان محور و درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بررضایت و سازگاری زناشویی زوج ها انجام گرفت.مواد و روش ها: روش پژوهش نیمه تجربی بود و از طرح پیش آزمون پس آزمون با پیگیری استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، تمام زوج های شهر اصفهان بودند. نمونه شامل 45 زوج (15 زوج گروه هیجان محور، 15 زوج درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش و 15 زوج گروه کنترل) بودند که به روش نمونه گیری در دسترس با جایگزینی تصادفی انتخاب شدند. گروه هیجان محور طی 14 جلسه و گروه درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش طی 12 جلسه در مشاوره گروهی شرکت کردند، در حالی که گروه کنترل تحت هیچ مداخله ای قرارنگرفت. ابزار پژوهش، پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ و پرسشنامه سازگاری زناشویی لاک والاس بود که زوج های هر سه گروه در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، آن را تکمیل کردند. داده های پژوهش حاضر با روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شد.یافته ها: زوج درمانی هیجان محور بر رضایت و سازگاری زناشویی مؤثرتراز درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد است. اندازه اثر درمان هیجان مدار 0.96 و اندازه اثر درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش 0.9 بود.نتیجه گیری: از یافته های پژوهش حاضر می توان در راستای مداخلات بالینی و درمانی برای افزایش رضایت وسازگاری زناشویی استفاده کرد.

زمینه و هدف: خودکارآمدی و حمایت اجتماعی از عوامل تاثیرگذار در سلامت روان افراد محسوب می شوند و به ایشان کمک ‏می کنند تا با شرایط استرس زا و اضطراب آور کنار بیایند و آسیب روانی کمتری را تجربه کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر پیش بینی سلامت روان معلمان براساس متغیرهای خودکارآمدی و حمایت ‏اجتماعی بوده است.مواد و روش ها: با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش، روش ‏پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی و متوسطه دوم شهر تهران بوده است که از میان آنها تعداد 447 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای برای اجرای پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه های سلامت ‏عمومی (GHQ-28)، خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران و حمایت اجتماعی ‏واکس و همکاران و برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از شاخص های آمار ‏توصیفی و آمار استنباطی (رگرسیون چندمتغیره) استفاده شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین متغیرهای خودکارآمدی و حمایت اجتماعی با نشانه های جسمانی اختلال روانی رابطه منفی معناداری وجود دارد، لذا متغیرهای خودکارآمدی و حمایت اجتماعی می توانند تغییرات نشانه های جسمانی را در بین معلمان به گونه ای معنادار (p<0.001) تبیین و پیش بینی کنند. بین متغیرهای خودکارآمدی و حمایت اجتماعی با اضطراب و بی خوابی رابطه منفی معناداری وجود دارد؛ بنابراین آنها می توانند تغییرات مربوط به اضطراب و بی خوابی را بین معلمان به گونه ای معنادار (p<0.001) تبیین و پیش بینی کنند. بین متغیرهای خودکارآمدی و حمایت اجتماعی با اختلال در کارکردهای اجتماعی رابطه منفی وجود دارد؛ اما فقط متغیر خودکارآمدی می تواند اختلال در کارکردهای اجتماعی بین معلمان را به گونه ای معنادار (p<0.05) تبیین و پیش بینی کند. بین متغیرهای خودکارآمدی و حمایت اجتماعی با افسردگی رابطه منفی معناداری وجود دارد؛ لذا آن دو متغیر می توانند تغییرات افسردگی بین معلمان را به گونه ای معنادار (p<0.001) تبیین و پیش بینی کنند.نتیجه گیری: با به کارگیری شیوه هایی برای افزایش خودکارآمدی معلمان در دوره تربیت معلم، فراهم نمودن حمایت اجتماعی و ارتقای وضعیت اقتصادی اجتماعی ایشان در دوره اشتغال می توان به ارتقای سطح سلامت روان بین آنها کمک نمود.

زمینه و هدف: بیماری ایسکمی قلبی یک اختلال روانی فیزیولوژیک است که علاوه بر عوامل زیستی و خطرساز جسمی به عنوان فرایند فیزیوپاتولوژیک، عوامل روانشناختی و اجتماعی هم در بروز و تشدید آن نقش بسزایی دارد. به همین منظور هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش عوامل روانی و اجتماعی با واسطه گری عوامل جسمی در سازگاری بیماران ایسکمی قلبی است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش بیماران بزرگسال بالای 30 سال بودند که تشخیص ایسکمی را از پزشک معتمد دریافت کرده و به مراکز درمانی استان خراسان جنوبی مراجعه کرده بودند و به صورت نمونه گیری در دسترس با حجم 310 نفر بررسی شدند. ابزار استفاده شده پرسشنامه منبع کنترل سلامت و ادراک بیماری و سازگای روانی و اجتماعی بود. روش تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری (SEM)،توسط نرم افزار Amos-18 انجام شد.یافته ها:بین فشارخون و سازگاری روانی اجتماعی رابطه منفی معنادار (B=-0.17, p<0.05) و بین عوامل روانی و سازگاری روانی و اجتماعی رابطه مثبت معناداری وجود دارد (B=-0.95, p<0.05) بین عوامل روانی با سازگاری با میانجیگری فشارخون رابطه معنادار وجود دارد (p<0.05)نتیجه گیری: منبع کنترل سلامت و ادراک بیماری رابطه معناداری با سازگاری روانی و اجتماعی دارند و همچنین بین فشارخون و سازگاری روانی و اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین عوامل روانی با واسطه گری عوامل فشارخون بر سازگاری بیماری ایسکمی قلبی رابطه معناداری دارد و شدت این تاثیر برابر -0.05 است.