تحقیقات نظام سلامت
سال:1402 | دوره:19 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

مقدمه: با توجه به افزایش روزافزون جمعیت سالمندان و بیماری های مزمن از جمله دیابت، پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط سلامت معنوی و امید با تبعیت از رژیم دارویی در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو انجام گرفت. رو ش ها: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی بود که در کلینیک دیابت بیمارستان 22 بهمن گناباد انجام شد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از فرم اطلاعات دموگرافیک، پرسش نامه های Herth Hope Index (HII)، سلامت معنوی Paloutzian و Ellison و تبعیت از رژیم دارویی Morisky (Morisky Medication Adherence Scale یا MMAS) به روش مصاحبه جمع آوری گردید. در نهایت، داده ها با استفاده از آزمون های Independent t، ANOVA و ضریب Spearman در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بیشتر شرکت کنندگان از سلامت معنوی بالا، امید زیاد و پایبندی کم به رژیم دارویی برخوردار بودند. علاوه بر این، بهزیستی معنوی به طور مستقیمی با پایبندی به درمان ارتباط داشت (05/0 > P)، اما بین امید با تبعیت از رژیم درمانی ارتباطی مشاهده نشد (05/0 < P). نتیجه گیری: امید بالا در یک سالمند نمی تواند دلیلی بر تبعیت مطلوب از رژیم دارویی باشد، بلکه برای تبعیت دارویی مناسب، لازم است سالمند اطلاعات درست و کافی از برنامه دارویی و درمانی خود داشته باشد.

مقدمه: در سال های اخیر، عواملی همچون رشد جمعیت، کمبود بارندگی و افزایش فعالیت های شهری، صنعتی و کشاورزی، سبب استفاده بیشتر از منابع آب های زیرزمینی شده است. این مساله مشکلات زیادی را برای اقتصاد، اکوسیستم و سلامتی انسان به همراه خواهد داشت. با توجه به ضرورت بررسی و پایش کیفیت آب های زیزمینی، پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص های شیمیایی مهم چاه های آب در برخی از شهرستان های استان اصفهان به اجرا درآمد. روش ها: برای انجام این مطالعه، 181 نمونه آب چاه از شهرستان های خوانسار، داران، تیران، فریدون شهر، نجف آباد و دهاقان جمع آوری و مقادیر هدایت الکتریکی (Electrical conductivity یا EC)، pH و غلظت نیترات در آن اندازه گیری گردید. سپس ضریب خطر (Hazard quotient یا HQ) نیترات (خطر غیر سرطان زایی نیترات) محاسبه شد. برای تهیه نقشه های پراکنش ویژگی های اندازه گیری شده، نرم افزار ArcGIS مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: مقدار EC از 4/191 تا 7624 میکروزیمنس بر سانتی متر، pH از 49/6 تا 2/8 و غلظت نیترات از 9/1 تا 2/99 میلی گرم در لیتر متغیر بود. کمترین مقدار شاخص HQ برای گروه مردان (03/0) و بیشترین مقدار آن برای گروه کودکان (68/3) گزارش شد. مقدار میانگین HQ برای گروه مردان، زنان و کودکان به ترتیب 61/0، 74/0 و 40/1 به دست آمد. نتیجه گیری: تمامی مقادیر اندازه گیری شده pH در محدوده استاندارد ملی ایران (1053) و سازمان حفاظت محیط زیست ایران بود. مناطق مورد بررسی محدودیتی از نظر غلظت نیترات برای استفاده از آب چاه ها جهت کشاورزی نداشتند؛ هرچند در 6/78 درصد از مناطقی که مقدار نیترات در محدوده 50-1/22 میلی گرم در لیتر بود، احتمال افزایش مقدار نیترات و نامناسب شدن آن برای شرب وجود دارد.

مقدمه: سوء تغذیه در بیماران تحت درمان با همودیالیز شایع است و تعداد قابل توجهی از این افراد، از علایم سوء تغذیه رنج می برند. با این وجود، تحقیق در زمینه وضعیت شاخص های تن سنجی با دید سوء تغذیه در این بیماران در شهر اصفهان انجام نشده است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی شیوع سوء تغذیه بر اساس شاخص های تن سنجی در بیماران تحت درمان با همودیالیز شهر اصفهان بود. روش ها: این مطالعه توصیفی-مقطعی، بر روی 260 نفر از بیماران تحت درمان با همودیالیز در بیمارستان های حجتیه (عج)، فارابی، زهرای مرضیه (س)، شریعتی و امین در شهر اصفهان در سال 1400 انجام شد. وزن، قد، دور کمر و دور بازوی بیمارانی که معیارهای ورود به تحقیق را داشتند، مورد ارزیابی قرار گرفت و شاخص سوء تغذیه بر اساس پژوهش های پیشین که در ایران انجام شده است، تعیین گردید. از آزمون Independent t جهت مقایسه تفاوت میانگین شاخص های مورد بررسی در دو گروه مردان و زنان استفاده شد. یافته ها: بیش از نیمی از مردان (9/58 درصد) دارای نمایه توده بدنی (Body mass index یا BMI) و دور بازوی (0/53 درصد) کمتر از حد طبیعی بودند. در بیشتر زنان نیز BMI (3/73 درصد)، دور کمر (0/52 درصد) و دور بازوی (0/73 درصد) کمتر از حد طبیعی بیش از 50 درصد گزارش گردید. نتیجه گیری: درصد قابل توجهی از بیماران مورد بررسی از نظر تغذیه ای وضعیت نامطلوبی داشتند. بنابراین، لازم است غربالگری تغذیه ای به صورت دوره ای برای بیماران تحت درمان با همودیالیز صورت گیرد و اقدامات مورد نیاز برای پیشگیری یا درمان سوء تغذیه در آن ها انجام شود.

مقدمه: هدف از انجام پژوهش حاضر، مدل سازی یک تصفیه خانه فاضلاب واقعی در حال بهره برداری با استفاده از نرم افزار GPS-X بود. بدین ترتیب، نتایج خروجی نرم افزار با نتایج آزمایش های پساب تصفیه خانه فاضلاب مورد نظر صحت سنجی شد. سپس نرخ لجن برگشتی، لجن بازچرخش شده و لجن دفع شده تصفیه خانه فاضلاب به روش Modified Ludzack-Ettinger (MLE) بهینه سازی گردید؛ به صورتی که بیشترین تاثیر را روی کیفیت پساب خروجی به خصوص شاخص های Chemical oxygen demand (COD) و نیترات داشته باشد. روش ها: ابتدا با استفاده از داده های موجود تصفیه خانه فاضلاب مورد نظر، فرایندهای آن در نرم افزار مدل شد و انطباق مدل با تصفیه خانه موجود بررسی گردید. بعد از صحت سنجی نرم افزار، به منظور بررسی شاخص های موثر بر فرایند لجن فعال شامل نرخ لجن برگشتی، نرخ لجن مازاد و نرخ لجن بازچرخش داخلی در تصفیه مواد آلی و نیتروژن، شاخص های COD، نیترات و آمونیاک به عنوان شاخص سنجش آلودگی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، فرایند MLE جهت حذف نیتروژن در نرم افزار مدل سازی شد. سپس با تغییر شاخص ها و بررسی خروجی های به دست آمده، نتایج در خصوص اثر افزایش نرخ بازچرخش لجن در غلظت COD در پساب خروجی و اثر افزایش و کاهش نرخ بازچرخش داخلی و نرخ لجن دفعی در حذف COD بررسی گردید. همچنین، اثر متقابل تغییرات بازچرخانی داخلی لجن و لجن برگشتی و مقدار لجن مازاد دفعی بر حذف نیترات به وسیله نمودارهای مختلف نشان داده شد. یافته ها: ضمن صحت سنجی نرم افزار در مطالعه حاضر، نتایج حاصل از طراحی آزمایش نشان داد که نرخ لجن برگشتی و بازچرخش داخلی دارای اثرات متقابل نسبت به یکدیگر در حذف COD و نیترات بودند و در حالت بهینه بهره برداری و طراحی، نسبت 54/0 برای لجن برگشتی و یک برابر بازچرخانی داخلی و نسبت 021/0 برای لجن دفعی، بیشترین تاثیر را بر راندمان حدف COD و نیترات و افزایش کیفیت پساب خروجی داشت. نتیجه گیری: استفاده از نرم افزار GPS-X می تواند در مدل سازی و بهینه سازی فرایندهای تصفیه فاضلاب مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: زایمان رخدادی کاملا طبیعی است، اما در مواقع ضروری که جان مادر یا بچه در خطر باشد، عمل سزارین انجام می شود. به دلیل عدم آگاهی از عوارض سزارین، با افزایش تصاعدی آن مواجه هستیم. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف مقایسه تاثیر آموزش بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده با روش روتین بر قصد انتخاب روش زایمان در زنان مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر مشهد انجام گردید. روش ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی در عرصه بود که در سال 1400 بر روی 76 زن باردار انجام شد. افراد با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی دو مرحله ای انتخاب شدند و به روش تصادفی در دو گروه (مداخله و شاهد) قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از پرسش نامه دموگرافیک و باروری و پرسش نامه روا و پایا شده مرتبط با سازه نظریه رفتار برنامه ریزی شده برای هر دو گروه در سه مرحله قبل، بلافاصله و یک ماه پس از مداخله جمع آوری شد. برنامه آموزشی برای گروه مداخله بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده طی شش جلسه به افراد ارایه گردید و گروه شاهد نیز آموزش های روتین را دریافت نمودند. داده ها با استفاده از آزمون های Kolmogorov-Smirnov، Mann-Whitney، 2c، Fisher's exact و مدل Generalized estimation equations (GEE) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک و باروری همگن بودند. نتایج مدل GEE نشان داد که میانگین نمره متغیرهای آگاهی، نگرش، کنترل رفتاری درک شده، هنجار ذهنی و قصد رفتاری در زمان های بلافاصله و یک ماه پس از مداخله به طور معنی داری در گروه مداخله بیشتر از گروه شاهد بود (05/0 > P). نتیجه گیری: مداخله به روش نظریه رفتار برنامه ریزی شده، بر انتخاب روش زایمان طبیعی تاثیر دارد. بنابراین، توصیه می شود از این آموزش ها در کنار مراقبت های بارداری به منظور کاهش سزارین استفاده گردد.

مقدمه: اختلالات اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار، از جمله شایع ترین آسیب های شغلی و کمردرد، فراوان ترین اختلال اسکلتی-عضلانی در بین کارکنان اداری و کاربران رایانه محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر 12 هفته حرکات اصلاحی Williams، بر کاهش کمردرد بهورزان دو شهرستان سلسله (الشتر) و نورآباد انجام گردید. روش ها: این مطالعه از نوع مداخله ای و مقطعی بود که بر روی تمامی بهورزان دو شهرستان سلسله و نورآباد، به روش نمونه گیری سرشماری و خوشه ای در سال 1400 انجام شد. از میان 196 بهورز این دو شهرستان، 36 بهورز شهرستان سلسله و 60 بهورز شهرستان نورآباد که مبتلا به کمردرد بودند، با استفاده از پرسش نامه Nordic شناسایی شدند. پس از یکسان سازی از لحاظ سن، جنسیت، شاخص توده بدنی (Body mass index یا BMI) و قد، افراد به دو گروه شاهد و مداخله تقسیم شدند و وضعیت کاری آن ها با استفاده از روش Rapid Upper Limb Assessment (RULA) ارزیابی گردید. پس از برگزاری کلاس آموزشی، از بهورزان گروه مداخله درخواست شد تا حرکات اصلاحی Williams شامل کشیدن عضلات پشت ران، شیب لگن، دو زانو به قفسه سینه، پارتیشن بندی ها، حلقه های حلقوی و کشش چهارسر ران را به مدت 12 هفته انجام دهند. در نهایت، داده ها در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در مجموع، 25 مرد (4/37 درصد) و 47 زن (3/65 درصد) در تحقیق شرکت نمودند که بیشتر آن ها (5/62 درصد) مدرک دیپلم داشتند. نمره RULA پس از مداخله به طور معنی داری در گروه آزمون کمتر از گروه شاهد بود. قبل از انجام حرکات اصلاحی، نمره به دست آمده از روش RULA برای هر دو گروه آزمون و شاهد، سطح 2 را نشان داد، اما پس از انجام حرکات ورزشی، 13 نفر (1/36 درصد) بهبود یافتند و در سطح 1 قرار گرفتند و وضعیت شکایات اسکلتی-عضلانی 11 نفر (6/30 درصد) نیز بهبود یافت. نتیجه گیری: با توجه به توسعه مکانیزه شدن مشاغل فیزیکی، پیشرفت تکنولوژی و افزایش استفاده از رایانه و همچنین، با توجه به اهمیت سلامت کارمندان از جمله بهورزان، لازم است که گام موثری در راستای بهبود و پیشگیری از بروز چنین اختلالاتی برداشته شود.

مقدمه: با توجه به اثرات ناشی از همه گیری بیماری کووید 19 بر سطح فعالیت بدنی، الگوهای غذایی و کیفیت زندگی (Quality of life یا QoL) افراد جامعه، پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط سطح فعالیت بدنی، رژیم غذایی دریافتی و شاخص توده بدنی (Body mass index یا BMI) با QoL افراد مبتلا به نشانگان داون در دوره همه گیری کووید 19 صورت گرفت. روش ها: در این مطالعه توصیفی-همبستگی که در سال 1400 انجام شد، 384 دختر و پسر مبتلا به نشانگان داون (به ترتیب با میانگین سنی 48/3 ±,07/12 و 03/3 ±,28/12 سال) با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای تحقیق شامل پرسش نامه های فعالیت بدنی برای کودکان (Physical activity questionnaire for older children یا PAQ-C) و بزرگسالان (PAQ for Adolescents یا PAQ-A)، بسامد خوراک (Food frequency questionnaire یا FFQ) و کیفیت زندگی (36-Item Short Form Survey یا SF-36) بود که توسط والدین تکمیل گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی Spearman و آزمون Mann-Whitney U) در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمره سطح فعالیت بدنی پسران و دختران به ترتیب 93/0 ±,62/2 و 95/0 ±,53/2 بود که نشان دهنده نامطلوب بودن سطح فعالیت بدنی آن ها می باشد. در بعد QoL و بر اساس خرده مقیاس هشت گانه، مشخص شد که تفاوتی بین ابعاد QoL در دختران و پسران وجود نداشت. همچنین، رابطه معنی داری بین میزان فعالیت بدنی دختران و پسران با ابعاد QoL مشاهده نشد. یافته های مربوط به مصرف درشت مغذی ها و ابعاد QoL حاکی از آن بود که در دختران و پسران، بین مصرف پروتیین و چربی با درد بدنی ارتباط ضعیفی وجود داشت (05/0 > P). همچنین، در دختران و پسران، بین مصرف کربوهیدرات و چربی با سرزندگی، عملکرد جسمانی و محدودیت جسمانی ارتباط منفی مشاهده شد (05/0 > P). بر اساس نتایج مشخص گردید که در دختران و پسران، رابطه منفی و معنی داری بین BMI با سرزندگی، عملکرد جسمانی و محدودیت جسمانی وجود داشت (05/0 > P). در پسران، رابطه منفی و معنی داری نیز بین BMI و مشکلات روحی مشاهده شد؛ بدین معنی که با کاهش BMI دختران و پسران، ابعاد QoL در آنان بهبود یافت (05/0 > P). نتیجه گیری: کاهش مصرف کربوهیدرات و چربی در دختران و پسران، منجر به تغییرات در برخی از ابعاد QoL (افزایش سرزندگی، بهبود عملکرد جسمانی و کاهش محدودیت جسمانی) ناشی از همه گیری بیماری کووید 19 می شود. همچنین، می توان انتظار داشت که با کاهش BMI، بهبود در شاخص های سرزندگی، عملکرد جسمانی و کاهش محدودیت جسمانی حاصل گردد.

مقدمه: مراقبان خانوادگی بیماران اعصاب و روان، در طول فرایند مراقبتی خود مستعد ابتلا به مشکلات عدیده جسمانی-روانی هستند. روش های مختلفی برای کاهش پیامدهای جسمانی و روانی در مراقبان وجود دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش روان شناختی بر بار مسوولیت و سلامت روان مراقبان خانوادگی بیماران اعصاب و روان شهرستان لردگان بود. روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی، 60 مراقب بیماران اعصاب و روان به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم شدند. برای جمع آوری اطلاعات از فرم کوتاه مقیاس نشانگان افسردگی، اضطراب و استرس (Depression, anxiety and stress scales یا DASS) و پرسش نامه فشار مراقبتی (Caregiver Burden Inventory یا CBI) استفاده گردید. مداخله آموزش روان شناختی در گروه آزمایش به روش گروهی بود و در گروه شاهد مداخله ای انجام نشد. برنامه آموزشی طی هشت جلسه ارایه شد و داده ها در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: پس از اجرای مداخله، میانگین بار مسوولیت و سلامت روان در گروه آزمایش، کاهش معنی داری را نسبت به قبل نشان داد (001/0 > P)، اما پس از اجرای مداخله، میانگین بار مسوولیت و سلامت روان در گروه شاهد تفاوت معنی داری نسبت به قبل نداشت (050/0 > P). نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بر مفید بودن انجام مداخله آموزشی روان شناختی بر کاهش میزان بار مسوولیت و سلامت روان مراقبان خانوادگی بیماران اعصاب و روان تاکید می کند. بنابراین، برگزاری دوره های آموزشی در زمینه روان شناختی در مراقبان بیماران اعصاب و روان قادر است آن ها را در ابعاد مختلف روانی از جمله کاهش بار مسوولیت و افزایش سلامت روان توانمند سازد.

مقدمه: ملانوم از جمله شایع ترین سرطان های تشخیصی و دومین علت مرگ ناشی از سرطان در میان افراد است. این بیماری، نادرترین و بدخیم ترین نوع سرطان پوست به شمار می رود و در شرایط پیشرفته، توانایی انتشار به ارگان های داخلی را دارد و می تواند منجر به مرگ شود. چندین سال است که در ایران داده های قابل توجهی درباره ملانوم چه به صورت دستی و چه به شکل الکترونیکی، به علت شیوع آن و هزینه های بالایی که بر سیستم بهداشت و درمان کشور به جای می گذارد، جمع آوری شده، اما با وجود این داده های ارزشمند، سیستم بهداشتی هنوز از پتانسیل بالای داده کاوی در پیش بینی بقای بیماران مبتلا به ملانوم غافل مانده است. پژوهش حاضر با هدف طراحی سیستم هوشمند برای پیش بینی بقای بیماران مبتلا به ملانوم انجام شد. روش ها: این مطالعه از نظر ماهیت، کاربردی و از نظر روش، توصیفی-تحلیلی و گذشته نگر بود. جامعه تحقیق را بیماران مبتلا به سرطان ملانوم پایگاه داده مرکز تحقیقات کشوری سرطان وابسته به دانشگاه شهید بهشتی، واقع در بیمارستان شهدای تجریش (بین سال های 1387 تا 1392) که تا 5 سال مورد پیگیری قرار گرفته بودند (4118 نفر)، تشکیل داد. برای طراحی سیستم پشتیبان پیش بینی بقای سرطان ملانوم، از نرم افزارهای SPSS و Weka استفاده شد. مدل نهایی پیش بینی بقای سرطان ملانوم بر اساس شاخص های ارزیابی الگوریتم های داده کاوی انتخاب گردید. یافته ها: الگوریتم های شبکه عصبی، Bayes ساده، Bayesian network (BN) و ترکیب درخت تصمیم گیری با Bayes ساده، رگرسیون لجستیک، J48 و ID3 به عنوان مدل های استفاده شده پایگاه داده کشور انتخاب شدند. بر اساس یافته ها، شبکه عصبی با مقدار 97/0 از لحاظ دقت و 03/91 از لحاظ ویژگی، عملکرد بهتری داشت. نتیجه گیری: عملکرد شبکه عصبی در همه شاخص های ارزیابی از لحاظ آماری نسبت به سایر الگوریتم های منتخب بالاتر بود. بنابراین، الگوریتم شبکه عصبی به عنوان سیستم پشتیبان پیش بینی بقای سرطان ملانوم انتخاب گردید.

مقدمه: هدف از انجام پژوهش حاضر، ارایه مدل تاثیر مدیریت منابع انسانی سبز بر پایداری سازمانی با توجه به نقش میانجی فرهنگ خدمت و انگیزش در کارکنان سازمان های ورزشی استان فارس بود. روش ها: این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از حیث شیوه جمع آوری داده ها، توصیفی-پیمایشی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق را کارکنان سازمان های ورزشی استان فارس (4047 نفر) تشکیل داد. 395 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای با استفاده از روش Cochran انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسش نامه های استاندارد مدیریت منابع سازمانی Sakhavalkar و Tadani، پایداری سازمانی Karkolian و همکاران، انگیزش Hockman و Oldham و فرهنگ خدمت دانایی فر جمع آوری گردید. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه طراحی شده توسط استادان متخصص این حوزه و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب Cronbach´, s alpha برای پرسش نامه های مدیریت منابع سبز، پایداری سازمانی، انگیزش و فرهنگ خدمت به ترتیب با مقادیر 86/0، 78/0، 85/0 و 96/0 تایید شد. داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاری (Structural equation modeling یا SEM) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: استانداردهای منابع انسانی سبز با ضریب مسیر 364/0، بر پایداری تاثیر داشت. همچنین، متغیر فرهنگ خدمت با ضریب مسیر 408/0، نقش میانجی را در رابطه منابع انسانی سبز و پایداری نشان داد و متغیر انگیزش نقش معنی داری نداشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، می توان گفت که به کارگیری مدیریت منابع انسانی سبز در بخش ورزش قابل پیاده سازی است و باید به جنبه های مختلف آن مانند فرهنگ خدمت و انگیزش کارکنان توجه جدی کرد تا از طریق توسعه پایدار، سازمان های ورزشی تقویت شوند.