مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه
سال:1392 | دوره:1 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: در حال حاضر تلویزیون یک رسانه مورد استفاده همه افراد خانواده بخصوص کودکان است. استفاده بیش از حد و کنترل نشده کودکان از تلویزیون، آنان را در معرض خطراتی همچون اختلالات تکاملی، اجتماعی و روانی قرار می دهد. با توجه به اینکه والدین مهمترین نقش را در تربیت و کنترل عوامل موثر بر ارتقای سلامت کودکانشان دارا می باشند، لذا این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش بر اساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده به والدین بر میزان و نحوه نظارت والدین برتماشای تلویزیون در کودکان دانش آموز آن ها در سال 1390 طراحی و اجرا شد.روش: این مطالعه نیمه تجربی با شرکت 120 تن از والدین دانش آموزان پایه اول و پنجم ابتدایی شهر گناباد که در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند انجام شد. اطلاعات دموگرافیک و داده های مرتبط با سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده، آگاهی و عملکرد والدین و میزان ساعت تماشای تلویزیون توسط کودکان با استفاده از پرسشنامه خود گزارشی در شروع و یک ماه بعد از مداخله جمع آوری شد. نسبت روایی محتوا (CVR)، شاخص روایی محتوا (CVI)، پانل خبرگان و ضریب آلفای کرونباخ برای روانسنجی پرسشنامه به کار رفتند. مداخله آموزشی به همراه کتابچه آموزشی «کودک و تلویزیون» در قالب 3 جلسه 60-45 دقیقه ای برای والدین دانش آموزان گروه مداخله در چهار گروه 15 نفری به شیوه بحث گروهی با تمرکز بر سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده اجرا شد. سپس داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS20 و آزمون های آماری مجذور کای، آزمون Paired T-test، آزمون تی مستقل، آزمون من ویتنی و ویلکاکسون تجزیه و تحلیل شدند و 0.05)>P) به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد. یافته ها: قبل از مداخله آموزشی بین دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک، میانگین ساعات تماشای تلویزیون توسط کودکان، نمره آگاهی والدین و میانگین امتیاز سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده تفاوت معنی داری وجود نداشت، اما در گروه مداخله پس از آموزش، تغییر معنی دار در میانگین ساعات تماشای تلویزیون در کودکان آنها (از 2.02±6.74 به 2.40±4.28) (0.039=P)، نمره آگاهی (از 2.1±5.8 به 1.9±7.7) (0.001=P)، امتیاز سازه های نگرش (از 11.5±35.5 به 8.9±48.4) (0.003=P)، هنجار انتزاعی (از 8.1±11.8 به 8.6±24.5) (P>0.001) و قصد رفتاری (از 7.4±18.6 به 5.1±31.8) (P=0.001) مشاهده گردید ولی تغییرات معنی داری در متغیرهای مذکور در گروه کنترل مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که مداخله آموزشی بر مبنای سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده قادر است آگاهی، نگرش، هنجار انتزاعی و قصد رفتاری والدین را در کنترل و نظارت آنان بر تماشای تلویزیون فرزندانشان تغییر داده و موجب بهبود عملکرد نظارتی والدین و کاهش ساعات تماشای تلویزیون کودکان آنها گردد. استفاده از این الگوی آموزشی برای اصلاح شیوه های تربیتی والدین در مورد سایر مشکلات رفتاری کودکان توصیه می شود.

زمینه و هدف: دیابت شایع ترین و مهمترین بیماری متابولیک در انسان است و مدیریت آن از طریق انجام رفتارهای خود مراقبتی الزامی است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی فاکتورهای پیش بینی کننده مرتبط با انجام رفتار خودمراقبتی بیماری دیابت با بهره گیری از مدل اعتقاد بهداشتی طراحی و انجام شد. روش: این مطالعه توصیفی- تحلیلی بر روی 390 نفر از بیماران دیابتی نوع 2 مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت شهر همدان انجام شده است. آزمودنی ها به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده و پرسشنامه ای که شامل سازه های مدل اعتقاد بهداشتی، رفتارهای خودمراقبتی و اطلاعات جمعیت شناختی بود، از طریق مصاحبه با بیماران تکمیل گردید. داده ها با نرم افزار SPSS-19 و با آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، تی دانشجویی، آنالیز واریانس و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: طبق یافته ها، مدل اعتقاد بهداشتی توانست 29.6 درصد از بسامد انجام رفتار خودمراقبتی را تبیین نماید. در مدل رگرسیونی سازه های خودکارآمدی درک شده، شدت درک شده، موانع درک شده و حساسیت درک شده سهم معنی داری در پیش بینی انجام رفتار خودمراقبتی داشتند. اختلاف معنی داری در میانگین نمره رفتارهای خودمراقبتی در خصوص سطح تحصیلات و سابقه خانوادگی دیابت در آخرین مراقبت بیماران مشاهده شد (P<0.05).نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که بکارگیری مدل اعتقاد بهداشتی ابزاری اثربخش برای پیش بینی رفتارهای خودمراقبتی در بین بیماران دیابتی می باشد.

زمینه و هدف: روش PCR حساسیت و ویژگی بالایی را جهت تعیین DNA قارچی و شناسایی سریع اغلب گونه های شایع کلینیکی آسپرژیلوس را ارائه میدهد. هدف از این مطالعه مقایسه کشت با روش nestedPCR برای تعیین آسپرژیلوزیس از زخم پای بیماران دیابتی مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی تهران بود.روش: 65 نمونه زخم های مشکوک به آسپرزیلوزیس موجود در زخم پای دیابتی تحت شرایط کشت و PCR قرار گرفتند. ایزوله های آسپرژیلوس در حد جنس بر روی محیطSGA شناسایی شدند. سپس استخراج DNA انجام و واکنشهای PCR و Nested PCR انجام شد. از بیماران نمونه سرم تهیه و واکنش الیزا جهت یافتن آنتی بادی های ضد جنس و گونه انجام شد. نتایج با استفاده از آزمون آماری آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شدند و P<0.05 معنی دار در نظر گرفته شد.یافته ها: از مجموع 65 نمونه؛ 39 نمونه بعنوان آسپرژیلوزیس حاصله از روش کشت تشخیص داده شدند. در روش PCR و Nested PCR با استفاده از پرایمرهای اختصاصی 41 مورد بعنوان آسپرژیلوس تشخیص داده شدند که از نظر در تشخیص گونه با هم یکسان ولی در تشخیص جنس با هم متفاوت بودند. نتایج الیزا نشان داد که تعداد 39 نمونه مثبت بودند.نتیجه گیری: اگرچه PCR حساسیت کمتری نسبت به سنجش Nested PCR دارد ولی اکثرا شایعترین گونه های بیماریزا یعنی آسپرژیلوس فومیگاتوس را تعیین میکند. نتایج ما نشان میدهند که تفاوت معنی داری مابین نتایج کشت و نتایج nPCR در شناسایی جنس آسپرژیلوس وجود دارند.

زمینه و هدف: یکی از مهمترین معضلات زیست محیطی، پسماندهای بیمارستانی می باشند که به علت دارا بودن عوامل خطرناک بررسی کمی آن ضروری به نظر می رسد. آنالیزکمی و کیفی پسماندهای بیمارستانی بهترین روش شناخت و برنامه ریزی در جهت مدیریت پسماندهای پزشکی در راستای کاهش اثرات نامطلوب بر انسان و محیط زیست می باشد. این مطالعه با هدف تعیین میزان پسماند تولیدی و نحوه مدیریت پسماند بیمارستان رازی شهرستان تربت حیدریه انجام گرفت. روش: این مطالعه از نوع مقطعی بوده که با رویکرد توصیفی- تحلیلی به آنالیز پسماند عفونی و غیر عفونی بخش ها و واحدهای بیمارستان رازی شهرستان تربت حیدریه طی مدت سه سال (1388 لغایت 1390)، بطور روزانه پرداخته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای Excel و SPSS انجام شد. یافته ها: مطابق این بررسی میزان پسماند تولیدی در همه بخش ها از توزیع نرمال برخوردار بود و میانگین روزانه کل پسماند تولیدی به ازای هر تخت فعال 0.35± 2.72 کیلوگرم، میانگین پسماند عفونی به ازای هر تخت 0.17±1.07 کیلوگرم، میانگین پسماند معمولی به ازای هر تخت 0.17±1.6 کیلوگرم است. همچنین درصد پسماند عفونی تولید شده 2.99± %39.27 است که بیشترین مقدار آن در بخش های زنان 2.9± 15.04 کیلوگرم و زایشگاه 2.7±15.34 کیلوگرم تولید می شود. بیشترین مقدار پسماند معمولی و بی خطر نیز در بخش داخلی 2.2±18.75 کیلوگرم تولید می شود.نتیجه گیری: افزایش میزان پسماند عفونی نشان می دهد که علیرغم اقدامات صورت گرفته در رابطه با مدیریت پسماند بیمارستانی، هنوز مشکلاتی در رابطه با اجرای صحیح این فرآیند به ویژه در رابطه با تفکیک پسماند وجود دارد.

زمینه و هدف: کم کاری مادرزادی تیروئید یکی از شایع ترین علل قابل پیشگیری عقب ماندگی ذهنی در تمام دنیاست که با تشخیص به موقع و درمان تا قبل از هفته چهارم میتوان از عوارض غیر قابل برگشت آن جلوگیری کرد. این مطالعه با هدف تعیین میزان شیوع ابتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان 3 تا 5 روزه شهرستان تربت حیدریه در سال 90 میباشد.روش: در این مطالعه مقطعی که در قالب طرح غربالگری عمومی نوزادان از نظر هیپوتیروئیدی مادرزادی در سال 90 در شهرستان تربت حیدریه انجام شد. تمام نوزادان مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه در روزهای 3 تا 5 پس از تولد مورد پایش قرارگرفتند. نمونه خون پاشنه پا با استفاده از کاغذ Whatman BFC180 و فیلتر مخصوص جمع آوری و سپس میزان TSH سرم آن اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون T-test وANOVA  دوطرفه و کای دو با استفاده از SPSS19 مورد آنالیز قرار گرفتند. p کمتر از 0.05 معنی دار در نظر گرفته شد.یافته ها: در مجموع 2500 نوزاد غربالگری شدند که 62.5% نوزادان متولد شده را پوشش می داد. میزان شیوع کم کاری تیروئید 1.2 در هر1000 تولد زنده بدست آمد. میزان TSH سرم 92.1% نوزادان مبتلا به کم کاری5mu/Lit تا 9.9 و 5.26% نوزادان 10mu/Lit تا 19.9 و در 2.63% نوزادان بیش از 20mu/Lit بود.نتیجه گیری: با توجه به میزان بالای کم کاری گذرای تیروئید در جمعیت مورد پایش بهتر است در مرحله نمونه گیری اولیه میزانT4 ، T3 نیز سنجیده شود تا موارد کاذب حذف گردند.

زمینه و هدف: سبک زندگی بخشی از زندگی است که عملا درحال تحقق یافتن است و دربردارنده طیف کامل فعالیت هایی است که افراد در زندگی روزمره انجام می دهند، این فعالیت ها و رفتارها شامل عادات غذایی، خواب واستراحت، فعالیت بدنی وورزش، کنترل وزن، استعمال دخانیات و الکل می باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر مدل بزنف بر سبک زندگی سالم رانندگان تاکسی درون شهری شهر لنگرود در سال 91 با تاکید بر فعالیت بدنی، تغذیه و عدم استعمال دخانیات انجام شد.روش: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی شاهددار بوده که بمنظور بررسی سبک زندگی سالم (متناسب با مدل بزنف) بر روی 200 نفر از رانندگان تاکسی درون شهری شهر لنگرود در سال 91 به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای پس از همسان سازی گروهی نمونه ها از نظر سن و سطح تحصیلات، به دوگروه 100 نفری مداخله و شاهد انجام شده است. ابزار گرداوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بر اساس ساختارهای مدل بزنف بود که روایی و پایایی آن توسط متخصصین و ضریب آلفای کرونباخ تایید شده بود. ابتدا اطلاعات اولیه از گروههای مداخله و شاهد گرد آوری و سپس برنامه آموزشی برای گروه مداخله انجام و بعد از گذشت 2 ماه اطلاعات مجددا گردآوری و سپس جهت توصیف داده ها از شاخص های مرکزی(میانگین) و پراکندگی (انحراف معیار) و بمنظور تجزیه و تحلیل آنها از آزمونهای تی زوجی، تی مستقل، ضریب همبتگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. در این پژوهش سطح معنی داری 0.05 در نظر گرفته شد (0.05>P).یافته ها: نتیجه آزمون تی زوجی در گروه مداخله نشان داد که میانگین نمرات آگاهی، نگرش، رفتار، نورم های انتزاعی، عوامل قادر کننده به ترتیب از 27.61، 39.48، 30.98، 9.28، 13.65 به 35.18، 43.23، 36.35،10.89 ، 16.04 نسبت به قبل از مداخله افزایش پیدا کرد. همچنین نتیجه آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که متغییر آگاهی نسبت به سایر متغیرها بیشترین همبستگی را با رفتار دارد. بررسی تحلیل رگرسیونی مطالعه نیز نشان داد متغییرآگاهی و سازه فاکتورهای قادرکننده به عنوان قویترین پیش بینی کننده ها می توانند باعث تغییر رفتار گردند که بر اساس ضریب تعیین تعدیل شده مقدار این تبیین برابر 0.215 است.نتیجه گیری: با توجه به تاثیر آموزش بر اساس مدل بزنف، استفاده از این مدل بر ارتقاء سبک زندگی سالم رانندگان تاکسی درون شهری موثر بوده و پیشنهاد می شود در آموزش رانندگان حمل و نقل عمومی استفاده شود.

زمینه و هدف: بر اساس آمارهای موجود ایدز هنوز بعنوان یکی از کشنده ترین بیماریها در جهان مطرح بوده بصورتی که سال 2010 در سراسر جهان تعداد 1.8 میلیون نفر را به کام مرگ کشیده است. این مطالعه با هدف ارزیابی تاثیر برنامه آموزشی بر آگاهی، نگرش و رفتارهای پیشگیرانه در مبتلایان به ایدز انجام گرفته است. روش: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی است که در سال 1391 بر روی 92 بیمار مبتلا به AIDS/HIV در شهرستان های سراوان و سرباز انجام شد. با توجه به تعداد کم بیماران مبتلا نمونه گیری به روش سرشماری انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته چهار قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک، سوالات آگاهی، نگرش و عملکرد که یک بار در آزمون اولیه و بار دیگر در آزمون ثانویه (پس از اجرای برنامه آموزشی) مورد استفاده قرار خواهد گرفت. روایی پرسشنامه با نظر متخصصین و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 0.72 تائید شد. جهت توصیف داده ها از شاخص های مرکزی (میانگین) و پراکندگی (انحراف معیار) و جهت تجزیه و تحلیل آنها از آزمونهای تی مستقل، زوجی و کای دو و همبستگی پیرسون استفاده گردید.یافته ها: قبل از مداخله، میانگین نمرات آگاهی، نگرش و رفتار در دو گروه تفاوت معنی داری نداشت. نتایج آزمون تی زوجی پس از آموزش نشان داد که میانگین نمرات تمام متغیرها در گروه مداخله به طور معنی داری افزایش پیدا کرده است (p<0.001). بین متغیر رفتار با آگاهی و نگرش همبستگی معنی داری وجود داشت.نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که برنامه آموزشی بر آگاهی، نگرش و ارتقای رفتارهای پیشگیرانه موثر است؛ و از طریق افزایش سطح آگاهی و نگرش می توان رفتارهای پیشگیرانه از انتقال بیماری را ارتقاء داد.

زمینه و هدف: نیازسنجی می تواند به استفاده بهتر از منابع و تصمیم گیری مدیران کمک کند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نیازهای آموزشی بهورزان در زمینه سلامت مادران باردار با استفاده از متغیرهای آگاهی، نگرش و عملکرد انجام شده است.روش: در این مطالعه توصیفی مقطعی 86 نفر از بهورزان خانه های بهداشت شهرستان ساوه به روش سرشماری انتخاب و وارد مطالعه شدند. داده ها از طریق پرسشنامه ای محقق ساخته روان سنجی شده در چهار بخش شامل: مشخصات دموگرافیک (6 سوال)، آگاهی (17 سوال)، نگرش (7 سوال) و چک لیست عملکرد ( 20سوال) در مورد سلامت مادران باردار به صورت مصاحبه و مشاهده حضوری جمع آوری گردید. پس از تکمیل پرسشنامه ها و چک لیست عملکرد، داده ها کدگذاری شده و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های آماری آنالیز واریانس یک طرفه، آزمون کای دو و T-Test تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: بر اساس نتایج این مطالعه 54.6% از واحدهای پژوهش، آگاهی بالا، 34.9% آگاهی متوسط و 10.5% آگاهی ضعیف در مورد سلامت مادران داشتند، به علاوه 76.8% دارای نگرش خوب بودند. در حالی که تنها 18.6% از عملکرد خوب در این زمینه برخوردار بودند. همچنین بین آگاهی، نگرش و عملکرد واحدهای پژوهش با سطح تحصیلات و جنسیت ارتباط معنی داری وجود داشت.نتیجه گیری: سطح آگاهی و نگرش کارکنان در زمینه سلامت مادران بهتر از عملکرد آنها بود، لذا تهیه برنامه آموزشی نظریه محور برای بهبود عملکرد توصیه می شود.

زمینه و هدف: سبک زندگی در دوره نوجوانی شکل گرفته و تثبیت می گردد. علی رغم اهمیت مصرف میوه و سبزیجات در ارتقاء سطح سلامتی، مصرف این گروه از مواد غذایی در نوجوانان در سطح مطلوبی نمی باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین موانع درک شده مصرف میوه و سبزیجات در دانش آموزان دختر دبیرستان های شهر قوچان انجام شد.روش: در این مطالعه مقطعی که در سال 1392 انجام شد، 400 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر قوچان به روش نمونه گیری دو مرحله ای انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه ای که روایی و پایایی آن مورد تایید بوده جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS18 و آزمون آماری آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: میانگین نمره موانع درک شده 18.02±49.06 (دامنه نمرات 100-0) بود. موانع درک شده در 20.8 درصد دانش آموزان کم، در 62 درصد متوسط و در 17.3 درصد زیاد بود. بیشترین موانع درک شده، گران بودن میوه، عدم آموزش توسط معلم و مربی بودند. بین موانع درک شده با تحصیلات والدین، شغل والدین، وضعیت اقتصادی و بعد خانوار ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد. نتیجه گیری: گران بودن میوه و عدم آموزش توسط معلم و مربی مهمترین موانع درک شده بودند. پیشنهاد می شود دانش آموزانی که خانواده هایشان دارای وضعیت اقتصادی ضعیفی هستند، تحصیلات پایین تری دارند و پرجمعیت هستند به عنوان گروه های آسیب پذیر شناسایی شده و مداخلات مقتضی به منظور کاهش موانع درک شده در این گروه ها صورت گیرد.