زراعت و فناوری زعفران
سال:1393 | دوره:2 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

این مطالعه با هدف بررسی خصوصیات کیفی و کمی زعفران (Crocus sativus L.) تحت تاثیر مصرف کود شیمیایی نیتروژن و نیز تلقیح با باکتری های محرک رشد به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی زعفران دانشگاه شاهد انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود شیمیایی نیتروژن در سه سطح صفر، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار و دو سطح کاربرد و عدم کاربرد کود زیستی شامل سودوموناس پوتیدا و باسیلوس لنتوس بودند. صفات مورد بررسی شامل وزن اندام هوایی، وزن تازه گل، تعداد گل در واحد سطح و وزن تر و خشک کلاله، میزان پروتئین، فسفر، آهن و روی، سطح و محتوی کلروفیل برگ، سافرانال، پیکروکروسین و کروسین کلاله بودند. نتایج نشان داد که تلفیق 50 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن به همراه کود زیستی باعث افزایش حدود 217 درصدی عملکرد خشک کلاله نسبت به شاهد شد. با مصرف 25 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن سافرانال و کروسین کلاله به ترتیب 5.13 و 10.9 درصد کاهش یافت. کاربرد تلفیقی 25 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن و کود زیستی بر مقدار پیکروکروسین به میزان 11.90 درصد نسبت به تیمار شاهد افزود. مصرف همزمان 50 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن و کود زیستی کارآمدترین تیمار در افزایش عملکرد کلاله و خصوصیات کیفی برگ زعفران بود. در این تیمار میزان فسفر، روی و مس برگ زعفران به ترتیب 83.05، 69.36 و 86.6 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. به طورکلی تلقیح بنه های زعفران با باکتری های سودوموناس و باسیلوس با اثر بر جذب عناصر غذایی باعث بهبود اکثر صفات کمی و کیفی زعفران شد.

به منظور بررسی عکس العمل زعفران به مقدار و زمان مصرف دو نوع کود پتاسه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه فاکتور اجرا گردید. فاکتور اول، مقدار پتاسیم (صفر، 20.75، 41.5، 65.25، 83 و 103.75 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار)، فاکتور دوم زمان مصرف (مصرف سالیانه کود و مصرف تجمعی کل کود مورد نیاز چهار ساله در سال اول) در کرت های مصرف تجمعی بود. تمامی کود مورد نیاز در طی چهار سال در همان سال اول به خاک اضافه گردید که بر این اساس این کرت ها به ترتیب مقادیر 0، 83، 166، 249، 332 و 415 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار دریافت داشتند. فاکتور سوم، نوع کود در دو سطح (سولفات پتاسیم (SOP) و کلرور پتاسیم(MOP) ) بود. این آزمایش در سه تکرار و به مدت 4 سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زعفران گناباد انجام گرفت. از آنجایی که گل دهی زعفران در سال اول کشت مربوط به اثر تیمارهای کودی نبود. مورد آنالیز آماری قرار نگرفت و نتایج مربوط به گل دهی سه سال بعد مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر خالص مقدار پتاسیم بر عملکرد کلاله خشک زعفران در سطح 5 درصد معنی دار بود و بیشترین کلاله خشک از تیمار مصرف 25.75 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار به دست آمد. اثر خالص زمان مصرف کود پتاسیم بر عملکرد کلاله خشک زعفران معنی دار بود؛ به طوری که عملکرد کلاله خشک زعفران در تیمار مصرف هر ساله پتاسیم نسبت به تیمار مصرف تجمعی پتاسیم کل دوره، در سال اول افزایش معنی داری در سطح 5 درصد نشان داد. اثر خالص منبع کود پتاسیم بر عملکرد کلاله خشک زعفران نیز در سطح 5 درصد معنی دار بود؛ به طوری که مصرف پتاسیم به شکل سولفات پتاسیم باعث افزایش معنی دار عملکرد کلاله خشک نسبت به تیمار استفاده از کلرید پتاسیم شد.

زعفران یک گیاه تریپلوئید و عقیم است که در همه کشورها به عنوان یک ادویه و گیاه دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. کلاله مهم ترین قسمت گیاه زعفران می باشد. تاکنون هیچ روش مطمئن مولکولی برای شناسایی و پیش بینی گونه های دارای کلاله سه و چندشاخه ارائه نشده است. در این بررسی بر اساس نشانگرهای مولکولی چندشکلی توالی مربوط تکثیریافته و با استفاده از الگوریتم های بیوانفورماتیکی مختلف، روش های جدیدی برای پیش بینی کلاله زعفران ارائه شده است. پنج آلل M131400، M151200، M151100،M10850  و G6500 به عنوان مهم ترین دسته بندی کننده با دقت پیش بینی بالا بر اساس مدل های Attribute Weighting انتخاب شدند که دارای پتانسیل بالایی برای خوشه بندی و تشخیص کلاله سه شاخه از چند شاخه هستند. دسته بندی بدون یادگیری بر اساس الگوریتم های K-Means و K-Medoids قادر به خوشه بندی صحیح کلاله زعفران هستند. نتایج نشان می دهد که برای اولین بار، روش های داده کاوی می توانند شیوه ای بسیار موثر، با دقت و صحت بالای 90 درصد برای تمایز ژنتیکی کلاله سه شاخه از چندشاخه مورد استفاده قرار گیرد. این روش ها می توانند در مکان یابی ژنی و انتخاب به کمک بیومارکرها مورد استفاده قرار گیرند.

جهت شناسایی عوامل قارچی پوسیدگی بنه زعفران و کنترل آن ها، از مزارع و محل های نگهداری بنه، واقع در بشرویه از توابع استان خراسان جنوبی، نمونه برداری صورت گرفت. پس از کشت بافت های آلوده، گونه های قارچی Penicillium digitatum،Aspergillus niger  و Rhizopus stolonifer جداسازی و شناسایی گردید. جهت کنترل این بیمارگرها از چهار غلظت از سوسپانسیون باکتری Pseudomonas fluorescens CHAO، قارچ Trichoderma harzianum Bi و قارچ کش های اکسی کلرورمس و بنومیل در چهار تکرار استفاده شد. بر اساس میزان قطر پرگنه رشدیافته از بیمارگر و مقایسه با شاهد، میزان اثر کنترلی عوامل کنترل زیستی و ترکیبات شیمیایی اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بیشترین میزان کنترل در مورد قارچ همستیز، مربوط به غلظت های 107×1 و 108×1 و در مورد باکتری همستیز به ترتیب مربوط به غلظت های 109×1 و 1010×1 بوده است. در مورد ترکیبات شیمیایی به کار رفته بیشترین میزان اثر کنترلی در مورد بنومیل و اکسی کلرورمس به ترتیب در غلظت های 10-3×3 و 10-3×4 به دست آمد. در مقایسه کلی تیمارها، قارچ T. harzianum بیشترین اثر را در کاهش رشد پرگنه قارچ های بیمارگر داشت.

زعفران یکی از مهم ترین محصولات تولیدی کشاورزی کشور می باشد و استان های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی از عمده ترین استان های تولیدکننده زعفران می باشند. هدف از مطالعه حاضر سنجش فرضیه بازار مرکزی محصول زعفران در استان های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی با استفاده از داده های ماهانه طی سال های 1385 تا 1390 می باشد. بدین منظور از فن آزمون هم جمعی برای سری های قیمت با استفاده از رهیافت یوهانسون بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد که استان خراسان جنوبی نقش رهبری قیمت را در بین استان های مذکور بر عهده دارد. این در حالی است که از بین سه استان مربوطه، استان های خراسان رضوی و جنوبی تشکیل یک بازار واحد را می دهند که شرط LOP برای آن ها صادق می باشد. استان خراسان شمالی نیز بازاری است که در بلندمدت تحت تاثیر تغییرات قیمت دو استان خراسان رضوی و جنوبی قرار نمی گیرد و به صورت یک بازار مجزا رفتار می کند. لذا اتخاذ یک سیاست در بازار زعفران در هر یک از این سه استان، بازار این محصول در دو استان دیگر را تحت الشعاع قرار می دهد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر مکمل زعفران بر فاکتورهای استقامت قلبی- تنفسی در زنان سالم غیرفعال بود. پس از تکمیل پرسش نامه تندرستی و فعالیت بدنی و اجرای تست یک مایل دویدن، از میان افراد واجد شرایط 14 نفر از دانشجویان دختر غیرفعال دانشگاه محقق (با میانگین سنی 20.7±.1.38 سال و شاخص توده بدنی 21.1±1.8) انتخاب شدند و 3 مرحله آزمون بروس را بر روی دستگاه نوارگردان متصل به دستگاه تجزیه و تحلیل گازهای تنفسی به فاصله یک هفته از یک دیگر اجرا کردند. در این تحقیق آزمودنی ها در مرحله اول یک هفته پس از مصرف دارونما و در مرحله دوم یک هفته پس از مصرف روزانه، 300 میلی گرم کلاله گل زعفران تست را اجرا نموده و متغیرهای مورد نظر اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس و تصحیح بونفرونی استفاده شد. نتایج نشان داد که مصرف 300 میلی گرم زعفران به مدت یک هفته باعث افزایش معنی داری در اکسیژن مصرفی (VO2)، حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2max) و زمان واماندگی و کاهش معنی دار در فشارخون و ضربان قلب در حالت استراحت شد و همچنین در گروه تجربی افزایش معنی دار در اکسیداسیون چربی و کاهش معنی دار در مصرف کربوهیدرات طی اجرای تست بروس مشاهده شد (p<0.05). درنتیجه، مصرف زعفران اثر ارگوژنیکی بر عملکرد قلبی- تنفسی دانشجویان دختر غیرفعال دارد.

گیاهان دارویی یکی از منابع مهم آنتی اکسیدان ها می باشند، آنتی اکسیدان های طبیعی باعث افزایش قدرت آنتی اکسیدان های پلاسما و کاهش ابتلا به بعضی بیماری ها مانند سرطان، بیماری های قلبی و سکته مغزی می شوند. با توجه به سمی بودن و اثرات سوءتغذیه ای آنتی اکسیدان های سنتزی موجود در مواد غذایی، نیاز به آنتی اکسیدان های طبیعی از گیاهان با سمیت کمتر و اثربخشی بیشتر یک ضرورت جدی است. گلبرگ زعفران یک منبع گیاهی غنی از مواد پلی فنولی است که تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. لذا این پژوهش به منظور بررسی خواص آنتی اکسیدانی و ترکیبات فنولیک گلبرگ زعفران انجام شد. در این پژوهش ابتدا عصاره گلبرگ زعفران با حلال های الکلی اتانول و متانول 30، 70 و 90 درصد و آب به طور جداگانه استخراج شد. سپس میزان ترکیبات فنولی به روش فولین سیوکالتیو و فعالیت آنتی اکسیدانی آن به روش احیای رادیکال آزاد DPPH ارزیابی شد. نتایج نشان داد که نوع و میزان حلال بر میزان ترکیبات فنولی و آنتی اکسیدانی اثر دارد و ارتباط معنی داری بین میزان ترکیبات فنولی و خاصیت بازدارندگی مشاهده شد. همچنین با افزایش غلظت، خاصیت آنتی اکسیدانی و ترکیبات فنولی عصاره افزایش می یابد. در پایان عصاره اتانولی به عنوان بهترین حلال برای بیشترین استخراج ترکیبات فنولی و آنتی اکسیدانی مشخص شد.