پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1401 | دوره:14 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

مقدمه: ارایه دروس معارف اسلامی با رویکرد سلامت محور برای دانشجویان علوم پزشکی، می تواند منشا پویایی و کارآمدی این دروس گردد. هدف این مطالعه بررسی امکان پذیری ارایه دروس معارف اسلامی با رویکرد سلامت محور و تدوین سرفصل های جدید این دروس بود. روش ها: این پژوهش با روش توسعه ای و رویکرد ترکیبی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 99-98 بر روی کلیه مدرسان گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اعم از هیات علمی و مدعو (60 نفر) انجام شد. در مرحله اول، نمونه گیری به صورت تمام شماری، در قالب 6 کمیته تخصصی، با بحث و تبادل نظر و استفاده از پرسشنامه باز پاسخ به روش پنل خبرگان انجام و داده ها به روش کیفی (تحلیل محتوا) و بر اساس درصد محاسبه شد. در مرحله دوم، کمیته کارشناسی گروه شامل مسوولین 6 کمیته تخصصی، نتایج مرحله اول با بحث گروهی متمرکز مورد بررسی و اجماع قرار گرفت. در مرحله سوم نتایج دو مرحله قبل با نمونه گیری هدفمند در اختیار 11 نفر از هیات علمی حوزه سلامت آشنا با مباحث معارف مورد بررسی و بعد از لحاظ نمودن نظرات، سرفصل ها نهایی و تصویب گردید. یافته ها: کلیه مدرسان، امکان ارایه دروس معارف اسلامی را با رویکرد سلامت محور؛ از جهت اهداف این دروس و ارایه بر حسب ابعاد سلامت (جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی) امکان پذیر دانستند. این رویکرد از نظر 97/6 درصد برای دانشجویان علوم پزشکی مفید و ضروری به دست آمد. از نظر 71/8 درصد، امکان ارایه، به حسب سرفصل های مصوب وجود داشت. در نهایت سرفصل های بازنگری شده در قالب برنامه درسی با رویکرد سلامت محور با اجماع هیات علمی گروه پیشنهاد شد. نتیجه گیری: از نظر مشارکت کنندگان رویکرد سلامت محور در کلیه گرایش های دروس معارف اسلامی از جهت اهداف، سرفصل ها، پیشینه و ابعاد سلامت، امری ممکن؛ و ارایه آن برای دانشجویان علوم پزشکی مفید و ضروری است.

مقدمه: با توجه به اهمیت استفاده از یادگیری الکترونیکی در نظام آموزشی پزشکی، این پژوهش با هدف بررسی نقش ویژگی های دانشجویان، کیفیت محتوا و مدیریت دانش در استفاده ااز سیستم یادگیری الکترونیکی با میانجی گری پذیرش یادگیری الکترونیکی در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شده است. روش ها: این پژوهش از نظر هدف و ماهیت، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع همبستگی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به تعداد 4064 نفر تشکیل دادند که از طریق جدول مورگان، تعداد 351 نفر به عنوان نمونه از طریق روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در متغیرهای ویژگی های دانشجویان، کیفیت محتوا، استفاده واقعی از سیستم و پذیرش یادگیری، پرسشنامه 21 گویه ای محقق ساخته و در متغیر مدیریت دانش، پرسشنامه 24 گویه ای استاندارد بود. روایی پرسشنامه ها، با روش ها: ی روایی منطقی (صوری و محتوایی) و سازه (تحلیل عاملی تاییدی) و پایایی آن ها با روش آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. داده ها در دو سطح توصیفی (فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزار های SPSS و Lisrel تحلیل شدند. یافته ها: نتایج بیانگر آن بود که بین متغیرهای ویژگی های دانشجویان با پذیرش یادگیری الکترونیکی (0/65 =β, )، کیفیت محتوا با پذیرش یادگیری الکترونیکی (0/42 =β, )، مدیریت دانش با پذیرش یادگیری الکترونیکی (0/51 =β, ) و پذیرش یادگیری الکترونیکی با استفاده واقعی از سیستم (0/13 =β, ) رابطه علی مثبت و معنی داری وجود دارد. ویژگی های دانشجویان، کیفیت محتوا و مدیریت دانش با میانجی گری پذیرش یادگیری الکترونیکی اثر غیرمستقیم بر استفاده واقعی از سیستم یادگیری الکترونیکی دارد. بنابراین اثر میانجی پذیرش یادگیری الکترونیکی در این پژوهش مورد تایید قرار گرفت. نتیجه گیری: براساس یافته ها: ی این مطالعه، می توان دریافت، افزایش در نمرات ویژگی های دانشجویان، کیفیت محتوا، مدیریت دانش و پذیرش یادگیری الکترونیکی با افزایش در استفاده از یادگیری الکترونیکی دانشجویان همراه خواهد بود. با توجه به یافته ها: ی پژوهش، به سیاست گذاران و مدیران دانشگاهی پیشنهاد می شود با برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی ضمن توجه به متغیرهای پژوهش حاضر، زمینه را برای استفاده واقعی و پذیرش یادگیری الکترونیکی در فرآیند یادگیری دانشگاه علوم پزشکی مهیا کنند.

مقدمه: وضعیت تحصیلی دانشجویان در طول تحصیل در دانشگاه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با شناخت به موقع و آگاهی از نواقص و عوامل مرتبط با وضعیت تحصیلی می توان به ارایه راهکارها جهت پیشگیری از افت تحصیلی دانشجویان پرداخت. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه بین وضعیت تحصیلی و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی گناباد انجام شد. روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی طی سال های 1395-1398 انجام شد. جامعه ی پژوهش شامل دانشجویان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی گناباد که حداقل یک ترم تحصیلی را در دانشگاه گذرانده بودند به روش سرشماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش: اطلاعات دموگرافیک و سنجش وضعیت تحصیلی (فام و تیلور) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (توزیع فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و از آزمون های ضریب همبستگی اسپیرمن براون، t مستقل و آنالیر واریانس یک طرفه و از طریق نرم افزار آماری SPSS انجام شد. یافته ها: از 330 نفر دانشجویان مورد مطالعه (43/6 درصد) مرد و (56/4 درصد) زن بودند. یافته ها: ی مطالعه نشان داد که 45/8 درصد از دانشجویان وضعیت تحصیلی مطلوب و 53/6 درصد متوسط و 0/6 درصد نامطلوب دارند. همچنین بین متغیر پیشرفت تحصیلی با تاهل (0/006= p) و رشته تحصیلی (0/001>p) ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد. نتایج نشان داد که بین شغل پدر و پیشرفت تحصیلی ارتباط معنی داری وجود دارد (0/008=p). همچنین نتایج بیانگر آن بود بین معدل کل و وضعیت اقتصادی دانشجویان ارتباط آماری معنی داری وجود دارد(0/026=p). به عبارت دیگر، نمره پیشرفت تحصیلی دانشجویانی که وضعیت اقتصادی متوسط دارند و نمره معدل کل طبقه ای که وضعیت اقتصادی نامطلوب داشتند، پایین تر بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها: ی مطالعه حاضر اکثریت دانشجویان وضعیت تحصیلی متوسط داشتند و عوامل مرتبط با آن شامل وضعیت تاهل، رشته تحصیلی و شغل والدین بود. جهت ارتقاء پیشرفت تحصیلی و جلوگیری از افت دانشجویان می توان از برنامه هایی نظیر مشاوره های دانشجویی، شناسایی دانشجویان در معرض خطر و کمک به آن ها، توانمندسازی اساتید در جهت نحوه مساعدت به دانشجویان و ارتقای انگیزه تحصیلی آنان، ارایه کارگاه های آموزشی، برنامه ریزی درسی توصیه نمود.

مقدمه: فرسودگی تحصیلی یکی از چالش های مهم در طول دوران تحصیلی است که تحت تاثیر عوامل مختلفی می باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط اضطراب کووید-19 و فرسودگی تحصیلی با نقش تعدیلی تعهد تحصیلی در دانشجویان رشته پزشکی انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر از نوع تحلیلی-مقطعی و جامعه پژوهش را دانشجویان پزشکی کارآموز و کارورز مشغول به تحصیل دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند. 230 نفر (115 کارورز و 115 کارآموز) برای انجام پژوهش به عنوان نمونه به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس اضطراب بیماری کرونا، پرسشنامه ی فرسودگی تحصیلی مسلش و مقیاس تعهد تحصیلی گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی (همبستگی پیرسون و رگرسیون تعدیلی) استفاده شد. یافته ها: از مجموع 230 پرسشنامه توزیع شده، 190 مورد قابلیت تحلیل را داشتند (نرخ مشارکت = 82/60 درصد). نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که فرسودگی تحصیلی با اضطراب کووید-19 ارتباط مستقیم و معنی دار (r=0/332، p=0/001) و با تعهد تحصیلی ارتباط معکوس و معنی دار (r=0/304، p=0/001) دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین اضطراب و تعهد تحصیلی (r=0/265، p=0/001) ارتباط معکوس و معنی دار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون تعدیلی نشان داد که متغیرهای پیش بینی (ß, ) اضطراب (0/26)، تعهد تحصیلی (0/29-) و نقش تعدیلی (0/21) در مجموع 0/20 از واریانس متغیر فرسودگی تحصیلی را پیش بینی می کنند. نتیجه گیری: با افزایش تعهد تحصیلی در دانشجویان تاثیر اضطراب کووید-19 بر فرسودگی تحصیلی کم تر می شود. توصیه می گردد برنامه ریزان آموزش پزشکی به برنامه های آموزشی در این زمینه توجه داشته باشند.

مقدمه: ویروس کرونا آموزش پزشکی در جهان را مختل کرده است. اکثر دانشکده های پزشکی تلاش می کنند برای حفظ یادگیری استاندارد دانشجویان پزشکی در بیمارستان های آموزشی از آموزش مجازی استفاده کنند. هدف از این مطالعه شناسایی و تبیین عوامل موثر بر آموزش بالینی دانشجویان پزشکی در آموزش از راه دور در شرایط کرونا است. روش ها: مطالعه کیفی حاضر با روش تحلیل محتوا انجام شد. نمونه تحقیق، مقالات با موضوع آموزش مجازی، آموزش پزشکی و آموزش بالینی در پاندومی کرونا بود. 23 مقاله برای بررسی نهایی انتخاب شدند. کدگذاری باز مقالات با استفاده از نرم افزار 10 MAXQDA انجام گرفت. در مرحله بعد، کدها براساس تشابه مفهومی و معنایی گروه بندی و هر طبقه با عناوینی که مبین ویژگی های آن بود، نام گذاری شد. جهت بررسی اعتبار و روایی پژوهش متن مقالات در اختیار دو نفر متخصص آموزش پزشکی قرار گرفت تا کدگذاری انجام شود. یافته ها: نتایح تحلیل داده ها در فرآیند به شناسایی 73 کد باز منجر شد که در نهایت با دسته بندی و تحلیل کدها، 3 مقوله اصلی و 7 مقوله محوری شامل افزایش صلاحیت بالینی دانشجویان پزشکی در پاندومی کرونا (کاهش آسیب به بیماران با استفاده از آموزش مجازی، ارتقای کیفیت و کمیت یادگیری با استفاده از آموزش الکترونیک، افزایش مهارت ارتباطی دانشجویان در آموزش بالینی مجازی)، ارتقای کیفیت آموزش بالینی با استفاده از رویکرد آموزش مجازی (ایجاد و حفظ یادگیری استاندارد، ایجاد بستر مناسب جهت آموزش مجازی بالینی)، توسعه آموزش بالینی با استفاده از یادگیری الکترونیک (کاهش محدودیت زمانی و مکانی در آموزش بالینی با استفاده از فضای مجازی، ایجاد محیط شبیه سازی جهت آموزش بالینی) شکل گرفت. نتیجه گیری: کاهش کیفیت و کمیت آموزش پزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی به مرور زمان برنحوه درمان بیماران و در سلامت افراد تاثیر منفی خواهد داشت. با توجه به پاندومی کرونا و کاهش آموزش پزشکی در بیمارستان های آموزشی استفاده از یادگیری الکترونیک به عنوان رویکردی نوین در یادگیری می تواند در راستای ارتقای کیفیت آموزش بالینی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: توسعه فعالیت های بین المللی در راستای درآمدزایی، برندسازی، افزایش کیفیت و کسب اعتبار به دغدغه اصلی دانشگاه های تراز اول دنیا تبدیل شده است. لذا پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل توسعه همکاری های علمی بین المللی در نظام آموزش عالی کشور با رویکرد نظریه داده بنیاد انجام شده است. روش ها: پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحقیق کیفی از نوع نظریه داده بنیاد و مصاحبه با نمونه منتخب هدفمند مدیران بخش بین الملل دانشگاه های دولتی کشور(10 نفر) و صاحب نظران (5 نفر) این حوزه انجام شد. مصاحبه ها با استفاده از روش ها: ی کدگذاری اشتروس و کوربین (باز، انتخابی و محوری) تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان دهنده شش بعد متشکل از شرایط علی (منابع انسانی، زیرساخت های فیزیکی، عوامل اقتصادی، عوامل فرهنگی، عوامل فناوری)، پدید محوری (همکاری های آموزشی و پژوهشی، اعضای هیات علمی، سیاست گذاری)، راهبرد (داشتن برنامه استراتژیک برای همکاری های علمی بین المللی، سازمانی، حمایتی)، شرایط زمینه ای (ظرفیت های دانشگاه، جو سازمانی بین المللی، نگرش بین المللی)، شرایط مداخله گر (دولت، شرایط سیاسی کشور، جهانی شدن) و پیامدها (توسعه دیپلماسی، افزایش کیفیت، حل مسایل و مشکلات جامعه، معرفی تمدن ایرانی به دنیا، درآمدزایی) است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر دانشگاه ها برای کسب اعتبار، برندسازی، افزایش کیفیت و درآمدزایی نیاز دارند که در زمینه توسعه فعالیت های علمی بین المللی گام بردارند، الگوی ارایه شده در این پژوهش می تواند در این زمینه راه گشا باشد.

مقدمه: رشته پرستاری مراقبت های ویژه از طریق بهینه سازی مراقبت های پرستاری از بیماران بدحال و نیازمند به مراقبت های ویژه، کاهش مرگ و میر و عوارض بیماری در بخش های ویژه را فراهم می سازد. این مطالعه با هدف مقایسه برنامه ی درسی مقطع کارشناسی ارشد پرستاری مراقبت ویژه ایران و اسکاتلند انجام شد. روش ها: این مطالعه تطبیقی با استفاده از مدل بردی (Bereday) در چهار مرحله توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه و الگوهای آموزشی بر مبنای برنامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد پرستاری مراقبت ویژه ایران و اسکاتلند انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد در ایران برنامه های درسی به طور اختصاصی و با تمرکز روی پرستاری در بخش مراقبت ویژه تدوین شده است. در مقابل هدف برنامه ی درسی اسکاتلند گسترش پرستاری بر پایه تصمیم گیری بر اساس شواهد بالینی است. نتیجه گیری: اگرچه دوره تحصیلیکارشناسی ارشد پرستاری مراقبت ویژه در ایران رایگان است اما به اندازه برنامه درسی اسکاتلند به دوره های بالینی توجه نمی شود. وجود دوره های پاره وقت، برنامه ریزی برای دروسی با هدف تربیت هیات علمی و کلاس های آنلاین می تواند به قوت برنامه درسی این دوره در ایران بیفزاید.

مقدمه: با توجه به استفاده گسترده از آموزش های مبتنی بر تکنولوژی در طی کووید 19 و کاربرد آن در آموزش، این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی آموزش های مبتنی بر تکنولوژی در یادگیری دانشجویان دندانپزشکی در طی پاندمی کووید 19 در دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال 1400 صورت پذیرفت. روش ها: این مطالعه از نوع تحلیلی-مقطعی بوده که به شیوه نمونه گیری طبقه ای تصادفی بر روی 170 نفر از دانشجویان دندانپزشکی انجام شد. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه استاندارد مشتمل بر مشخصات دموگرافیک دانشجویان، مهارت های رایانه ای آنان و ارزیابی آموزش های مبتنی بر تکنولوژی در شش حیطه یادگیری (محتوی، یاددهی-یادگیری، مواد آموزشی، طراحی صفحات، کمک رسانی و حجم مطالب) جمع آوری و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های t-test، ANOVA و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه تحلیل شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سنی دانشجویان 2/7±, 23/36 سال، میانگین ارزیابی دانشجویان از آموزش های مبتنی بر تکنولوژی 15/29±, 42/79 (از 100) که کم ترین ارزیابی در حیطه کمک رسانی 21/34±, 36/32 و بیشترین در حیطه مواد آموزشی 18/74±, 46/26 بود. بین حیطه محتوای یادگیری با معدل دانشجویان (0/20=r)، میزان مهارت رایانه ای (0/28=r)، فعالیت یاددهی-یادگیری (0/20=r) و طراحی صفحات (0/16=r) همبستگی مستقیم و معنی دار مشاهده شد (0/05>p). هم چنین نتایج نشان داد که بین ارزیابی دانشجویان با جنسیت، مقطع تحصیلی، معدل و وضعیت بومی و غیربومی بودن دانشجویان تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: کم ترین ارزیابی در حیطه کمک رسانی و به عبارتی ضعف در ارتباط بین استاد و دانشجو گزارش شده است. جهت اثربخشی بیشتر آموزش های مبتنی بر تکنولوژی بدون توجه به جنسیت، مقطع تحصیلی، معدل و بومی و غیربومی بودن دانشجویان لازم است بر ایجاد فرصت برای تعامل دانشجو و استاد، تقویت مهارت رایانه ای دانشجویان، ارایه تکالیف و ارایه مثال ها در فعالیت های یاددهی-یادگیری و طراحی مناسب پلتفرم های آموزشی تاکید شود.