روانشناسی خانواده
سال:1396 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

رضایت زناشویی از عواملی است که موجب رضایت و خشنودی در زندگی میشود. شناسایی متغیرهای تأثیرگذار بر رضایت زناشویی، برای کمک به حفظ ازدواج بسیار لازم و کمک کننده است. مطالعات نشان میدهند که دانش و نگرش جنسی و عواطف مثبت و منفی می توانند به شکل های مختلف رضایت زناشویی را تحت تاثیر قرار دهند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تعدیل کننده عواطف مثبت و منفی در رابطه بین دانش و نگرش جنسی با رضایت زناشویی بود. برای دستیابی به این هدف، 300 افغانستانی متاهل (148 مرد، 137 زن، 15 نفر نامشخص) ساکن شهر کابل در این پژوهش شرکت کردند. شرکت کنندگان مقیاس دانش و نگرش جنسی (SKAS)، پرسشنامه وضعیت زناشویی گلومبک-راست (GRIMS) و مقیاس عواطف مثبت و منفی (PANAS) را تکمیل کردند. نتایج پژوهش نشان داد که دانش و نگرش جنسی با رضایت زناشویی رابطه مثبت معنادار دارد. عواطف مثبت و عواطف منفی نیز با رضایت زناشویی به ترتیب رابطه مثبت و منفی معنادار داشتند. همچنین بر اساس یافتههای پژوهش، عواطف منفی رابطه بین نگرش جنسی و رضایت زناشویی را تعدیل کرد، اما رابطه بین دانش جنسی و رضایت زناشویی را تعدیل نکرد. نقش تعدیلکننده عواطف مثبت در این رابطه معنادار نبود. بر اساس یافتههای این پژوهش، نتیجه گرفته میشود که دسته ای از عواطف نقش تعیین کننده در رابطه بین دانش و نگرش جنسی و رضایت زناشویی دارند. شناسایی این دسته از عواطف و پیشگیری از تشدید آنها، نقشی تاثیرگذار بر رضایت زوجین و روابط خانوادگی خواهد داشت.

اختلال نافرمانی مقابله ای نوعی اختلال رفتاری است که در پدیدآیی آن به نقش مهم روابط والد-فرزند تاکید می شود. ارتباط نامناسب بین مادر-فرزند می تواند این اختلال را ایجاد، حفظ و تشدید نماید. هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه آموزش مادران مبتنی بر تکنیک های آدلر-گلاسر و بررسی اثربخشی این برنامه بر بهبود روابط مادر-فرزند در کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای بود. طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری شامل کلیه مادران دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر اصفهان بود. از این جامعه، 40 نفر از والدین با کودک دارای اختلال نافرمانی مقابله ای انتخاب و در دو گروه 20 نفره به صورت تصادفی منتسب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس رابطه والد-فرزند (PCRS) در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. گروه آزمایش 9 جلسه 90 دقیقه ای تکنیک های آدلر-گلاسر را دریافت کردند. نتایج پژوهش نشان داد که در مرحله پس آزمون برنامه تکنیک های آدلر-گلاسر بر بهبود روابط مادر-فرزند در کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای تاثیر معنادار دارد. بنابراین با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت از این برنامه آموزشی می توان برای بهبود روابط مادر-فرزندی در کودکان اختلال نافرمانی مقابله ای به عنوان روش مداخله ای موثر، بهره برد.

سازگاری زناشویی از مهم ترین شاخص های کیفیت رابطه زناشویی است. پژوهش های متعددی به نقش استانداردهای زناشویی و اِسنادهای ارتباطی در پیش بینی وضعیت زناشویی زوجین پرداخته است. هدف پژوهش حاضر تعیین نقش ابعاد استانداردهای زناشویی و اِسنادهای ارتباطی در پیش بینی سازگاری و ناسازگاری زناشویی زنان متأهل بود. نمونه ای شامل 324 زن متأهل (150زن ناسازگار و 174 زن سازگار) در پژوهش حاضر شرکت داشتند. از شرکت کنندگان درخواست شد پرسشنامه استانداردهای روابط خاص (ISRS) و مقیاس اِسناد ارتباطی (RAM) را تکمیل کنند. نتایج به دست آمده، فرضیه پژوهش مبنی بر پیش بینی سازگاری و ناسازگاری زناشویی زنان بر اساس استانداردهای زناشویی (مرزهای شخصی، پیامد کنترل و سرمایه گذاری ابزاری و عاطفی) و اِسنادهای ارتباطی (جایگاه مهار، ثبات و پایداری، عمومیت، قصد و نیت، انگیزه و سرزنش) را تأیید کرد. همچنین، نتایج تحلیل تمیز با روش گام به گام نشان داد که متغیرهای اِسناد انگیزه، استاندارد سرمایه گذاری عاطفی و اِسناد جایگاه مهار، قوی ترین پیش بین های سازگاری و ناسازگاری روابط زناشویی هستند. بر اساس یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که استانداردهای زناشویی و اِسنادهای ارتباطی نقش مهمی در سازگاری زناشویی زنان دارد.

آشفتگی زندگی زناشویی زوجین و افزایش طلاق موجب آسیب های عمده ای به فرزندان طلاق، اشخاص مطلقه، خانواده ها و جامعه می شود؛ بنابراین آزمودن و مقایسه شیوه های مؤثر رویارویی با افزایش طلاق بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه اثربخشی خانواده درمانی مبتنی بر دیدگاه نظام های خانوادگی بوئن و معنادرمانی بر کیفیت زناشویی (سازش یافتگی زناشویی) و میل به طلاق مراجعین خواستار طلاق انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر، مراجعین خواستار طلاق مراکز مشاوره سنندج در پاییز و زمستان 1396 بودند. 36 آزمودنی زن و مرد، انتخاب و با روش تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل (هر گروه 12 نفر) گمارده شدند. داده ها با پرسشنامه میل به طلاق (DTQ) و مقیاس بازنگری شده کیفیت زناشویی (RDAS) به دست آمد. گروه های آزمایش جداگانه در هشت نشست هفتگی یک ساعتی خانواده درمانی مبتنی بر دیدگاه نظام های خانواده بوئن و معنادرمانی شرکت کردند. نتایج آزمون اندازه گیری های مکرر نشان داد تأثیر خانواده درمانی مبتنی بر معنادرمانی و تأثیر دیدگاه نظام های خانوادگی بوئن بر افزایش تراز کیفیت زناشویی و مؤلفه های آن (توافق، رضایت و انسجام زوجی) و کاهش میل به طلاق، باثبات و معنادار بود. نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی نشان داد خانواده درمانی مبتنی بر معنادرمانی، بیشتر بر کاهش میل به طلاق اثر داشته تا بر افزایش کیفیت زناشویی و خانواده درمانی مبتنی بر دیدگاه نظام های خانواده بوئن، بیشتر بر افزایش کیفیت زناشویی اثر داشته تا بر کاهش میل به طلاق.

اخلاق رابطه ای بیانگر منصفانه یا غیرمنصفانه بودن روابط صمیمی است. مباحث اعتماد، عدالت، وفادری و احساس محق بودن از جمله مباحثی هستند که اخلاق رابطه ای را شکل می دهند و اخلاق رابطه ای می طلبد افراد مسئولیت عواقب اعمالشان را بپذیرند. مقیاس اخلاق رابطه ای (RES) شامل دو مؤلفه عمودی و افقی است. مقیاس اخلاق رابطه ای عمودی، اخلاق رابطه ای در خانواده اصلی و ماده های مقیاس اخلاق رابطه ای افقی، روابط فعلی فرد با همسرش را اندازه گیری می کند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی ویژگی های روان سنجی مقیاس اخلاق رابطه ای (RES) بود. به منظور دستیابی به این هدف، 208 شرکت کننده متأهل (89 مرد، 119 زن) مقیاس های اخلاق رابطه ای (RES)، مقیاس ارزیابی رابطه (RAS) و سنجه ادراک انصاف (MEP) را تکمیل کردند. یافته ها ساختار شش عاملی مقیاس اخلاق رابطه ای (RES) را تأیید کردند. همچنین یافته ها نشان داد مقیاس اخلاق رابطه ای از روایی سازه همزمان و پایایی مطلوبی برخوردار است. یافته های پژوهش مشخص ساخت که مقیاس اخلاق رابطه ای برای مطالعات پژوهشی کاربرد دارد و استفاده از این مقیاس برای ارزیابی اخلاق رابطه ای زوجین در مشاوره و درمان زناشویی به روانشناسان و مشاوران خانواده توصیه می شود.

در دوره حیات خانوادگی، مرحله تازه آشنایی زوجین، مرحله تعدیل، هماهنگ سازی و انطباق با یکدیگر است و آن می تواند یکی از مراحلی باشد که زوجین کمترین میزان رضایت از یکدیگر را تجربه می کنند. هدف از پژوهش حاضر تعیین و مقایسه اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار (EFCT) و ایماگوتراپی (IRT) بر رضایتمندی زناشویی زوجین در سال های اولیه ازدواج بود. تعداد 24 زوج در این پژوهش شرکت کردند که در دو گروه آزمایش و کنترل منتسب شدند. در 10 جلسه 90 دقیقه ای یکی از گروه های آزمایش در معرض زوج درمانی هیجان مدار و گروه آزمایشی دیگر در معرض ایماگو تراپی قرار گرفتند. رضایتمندی زناشویی از طریق به کارگیری مقیاس زوجی اینریچ (ECS)، سنجیده شد. نتایج نشان داد که هر دو رویکرد زوج درمانی هیجان مدار (EFCT) و ایماگوتراپی (IRT) بر رضایتمندی زناشویی زوجین مؤثر است. نتایج همچنین نشان داد که رویکرد IRT در ابعاد رضایت زناشویی و تحریف آرمانی مؤثرتر از EFCT است. در مجموع با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت ایماگوتراپی در مقایسه با زوج درمانی هیجان مدار بر رضایتمندی زناشویی زوجین در سال های اولیه ازدواج مؤثرتر است.

پیوند با مدرسه به ارتباطات دانش آموز با مدرسه و دیگر جنبه های زندگی اشاره دارد. این سازه، بازنمایی از حس دلبستگی و تعهد دانش آموز نسبت به مدرسه است و در برگیرنده تجربه های دانش آموز از مورد توجه قرار گرفتن در مدرسه و داشتن حس نزدیکی به کارکنان و محیط مدرسه است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه انسجام خانواده، حمایت تحصیلی و تاب آوری تحصیلی با پیوند با مدرسه و مؤلفه های آن (تعهد، توان، تعلق و باور به قواعد) بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان پایه یازدهم متوسطه شهرستان دزفول در سال تحصیلی 1395-1394 بود. از این جامعه، تعداد 350 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از مقیاس انسجام خانواده (SFC) مقیاس حمایت تحصیلی(SES)، پرسشنامه تاب آوری تحصیلی) (ARL و مقیاس پیوند با مدرسه (SCS) استفاده شد. نتایج نشان داد که بین ترکیب خطی انسجام خانواده، مؤلفه های حمایت تحصیلی (حمایت از سوی همسالان، پدر، مادر و معلم) و مؤلفه های تاب آوری تحصیلی (جهت گیری آینده، مهارت های ارتباطی و مسئله محوری/مثبت نگری) با مؤلفه های پیوند با مدرسه (تعهد، توان، تعلق و باور به قواعد) رابطه مثبت معنا داری وجود دارد و مجموعه متغیرهای پیش بین قابلیت پیش بینی متغیرهای ملاک در این پژوهش را دارند. همچنین، نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که از میان متغیرهای پیش بین به ترتیب، حمایت تحصیلی، تاب آوری تحصیلی و انسجام خانواده، پیش بین های قوی برای پیوند با مدرسه هستند.