خانواده و پژوهش
سال:1397 | دوره:15 | شماره:3 (پیاپی 40) |تعداد مقالات:7

جذب، تربیت و توسعه حرفه ای معلمان، یکی از مسئله های اساسی کشور ما و بسیاری از دیگر کشورهاست. از این رو هدف پژوهش حاضر، تبیین مؤلفه های نظام تربیت معلم با توجه به اسناد تحولی نظام تعلیم وتربیت رسمی و عمومی کشور است و این مقاله به منظور پاسخگویی به سؤالات ذیل تدوین شده است: 1-رهنمونهای مرتبط با مؤلفه جذب و گزینش معلمان با توجه به اسناد تحولی آموزش و پرورش کدام اند؟ 2-رهنمونهای مرتبط با مؤلفه حفظ و ارتقای معلمان با توجه به اسناد تحولی آموزش و پرورش کدام اند؟ روش تحقیق روشی ترکیبی است. در مرحله نخست، با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی، تبیینی تحلیلی از مبانی نظری متناظر با سؤالات تحقیق به عمل آمده، در مرحله دوم با بهره گیری از روش تحلیل تاملی، رهنمونهای مرتبط با هر یک از مؤلفه های جذب، گزینش، حفظ و ارتقای معلمان از اسناد تحولی آموزش و پرورش احصا شده و در مرحله سوم با بهره گیری از پرسشنامه محقق ساخته به صورت هدفمند، در راستای نتایج تحقیق از صاحب نظران مرتبط با موضوع، نظرخواهی به عمل آمده تا به این ترتیب اعتبار نتایج مشخص شود. پس از تکمیل پرسشنامه، آزمونهای کمّی روی داده های استخراج شده انجام گرفته است. برای سنجش پایایی این پرسشنامه به دلیل چند گزینه ای بودن و به کارگیری مقیاس لیکرت از آلفای کرونباخ و برای اعتبارسنجی نتایج تحقیق از آزمون آماری فریدمن استفاده شده زیرا متغیر وابسته دارای مقیاس اندازه گیری رتبه ای بوده است. یافته های حاصل از این تحقیق ده رهنمون مرتبط با مؤلفه های جذب و گزینش و 27 رهنمون مرتبط با مؤلفه های حفظ و ارتقای معلمان بوده است.

گرایش به مصرف مواد مخدر به منزله ی عادتی نامقبول در تمام جوامع بشری، مردان و زنان بیشماری را از سنین نوجوانی تا میانسالی درگیر کرده است. مطالعات انجام یافته در این زمینه عوامل گوناگون فردی، اجتماعی و خانوادگی را در گرایش به مصرف مواد مخدر مؤثر می داند. بدیهی است توجه به ابعاد روان شناختی در زمینه گرایش به اعتیاد تاثیر مهمی در پیشگیری از وقوع آن دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه میان سرسختی روانشناختی، سبکهای مقابله ای و تنظیم هیجانی با گرایش به اعتیاد در دانش آموزان دوره متوسطه دوم شهر لنگرود در سال تحصیلی 1395-1394 انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری این پژوهش برابر با 2040 نفر بوده است. نمونه پژوهش 200 نفر از دانش آموز مقطع متوسطه شهر لنگرود بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده و به پرسشنامه های سرسختی روان شناختی کوباسا(1970)، راهبردهای مقابله ای بیلینگز و موس(1984)، تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و کرایج(2006) و مقیاس آمادگی اعتیاد زرگر(1385) پاسخ داده اند. داده های حاصل با روش تحلیل رگرسیون گام به گام و همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شده اند(05/0 >p). نتایج نشان داد که متغیرهای سرسختی روانشناختی و تنظیم هیجانی و مؤلفه مهار جسمانی از متغیر راهبردهای مقابله ای با گرایش به اعتیاد، رابطه معنادار دارند و دو متغیر سرسختی و تنظیم هیجان سازگارانه به ترتیب توانسته اند 32/2 و 4/2 درصد از گرایش به اعتیاد را تبیین کنند.

هدف این پژوهش تحلیل محتوای کتابهای درسی هدیه های آسمان پایه دوم تا ششم دوره ابتدایی(سال تحصیلی 95-1394) و بررسی میزان همخوانی آنها با شایستگیهای پایه سند برنامه درسی ملی (تعقل، ایمان، علم، عمل و اخلاق) است. برای گرد آوری داده ها از روش سندکاوی (کتابهای درسی) استفاده شده است. برای محاسبه فراوانی، بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت، روش آنتروپی شانون به کار رفته است. جامعه و نمونه آماری، کتابهای درسی هدیه های آسمان پایه دوم تا ششم ابتدایی بود. با بررسی 1381 جمله به عنوان واحد تحلیل، این نتیجه حاصل شده است که مؤلفه های علم، ایمان، تعقل، عمل و اخلاق به ترتیب 34/84، 20/2، 22/6، 14/85و 7/53 درصد فراوانی را داشته اند. در این کتابها بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه عمل (0/40) و کمترین مربوط به مؤلفه اخلاق(0/048) به دست آمده است. فراوانی و اثربخشی مؤلفه اخلاق کمتر از حد انتظار بود. با عنایت به رویکردهای مطرح شده در سند برنامه درسی ملی، مبنی براینکه انتخاب و سازماندهی محتوا باید به گونه ای باشد که کتابهای تالیف شده در عرصه علم، عمل و اخلاق به صورت یکپارچه و به هم پیوسته ارائه شوند تا زمینه کسب معرفت و شکل گیری دو صلاحیت مبنایی یعنی تعقل و ایمان را فراهم کنند، این پژوهش نشان داد که توزیع بعضی عناصر پنجگانه در محتوای کتابها و واحدهای تحلیل از تعادل و انطباق کمتری برخوردار است. پیشنهاد می شود برای هماهنگی بیشتر با اهداف سند برنامه درسی ملی، عناصری که در محتوای کتابهای مورد مطالعه، از ضریب اهمیت و بار اطلاعاتی کمتری برخوردارند، بیشتر مورد توجه قرارگیرند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه علّی عوامل خانوادگی و سواد خواندن دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی کشور با میانجیگری ارزش گذاری به خواندن و عادات مطالعه دانش آموزان بر اساس داده های پرلز 2011 است. نمونه مورد مطالعه، 5758 دانش آموز (دختر و پسر) و والدین آنها بوده است و داده های مطالعه بین المللی پرلز 2011 و دو پرسشنامه پیشینه کاوی (پرسشنامه دانش آموز و پرسشنامه زمینه یابی یادگیری خواندن (والدین) مورد استفاده قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و آموس استفاده شده است. برازش کلی مدل پیشنهادی مورد تایید قرار گرفته است. در مجموع دخترها و پسرها و همچنین در هر دو گروه دختران و پسران به صورت مجزا نیز برازش داده های گردآوری شده با مدل پیشنهادی مورد تایید قرارگرفته است. ده مسیر مستقیم در مدل مورد آزمون قرار گرفته اند که فرضیه های مستقیم پژوهش را تشکیل می دهند. از مجموع مسیرها، مسیر اثر وضعیت اقتصادی-اجتماعی خانواده بر عادات مطالعه دانش آموزان، وضعیت اقتصادی-اجتماعی خانواده بر سواد خواندن دانش آموزان، همچنین عادات مطالعه دانش آموزان بر سواد خواندن آنان مثبت و معنادار است. نتیجه مقایسه ی اختلاف کای اسکوئر مدلهای دو گروه دخترها و پسرها، حکایت از نبود تفاوت آماری معنادار است.

گسترش اینترنت مانند هر نوآوری دیگر، به ایجاد دگرگونیهایی در جنبه های گوناگون زندگی انجامیده است و در کنار دستاوردهای انکارناپذیر مثبت، پیامدهای نامطلوبی نیز به همراه داشته است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش شکاف میان-نسلی به منزله یکی از متغیرهای مهم و تأثیرگذار در پیش بینی اعتیاد به اینترنت نوجوانان انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان دوره متوسطه دوم تبریز در سال تحصیلی 96-1395 بودند که از میان آنان 274 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و مقیاس استفاده مشکل زا از اینترنت نوجوانان(PIEUSA) و پرسشنامه محقق ساخته شکاف میان-نسلی را تکمیل کردند. نتایج نشان داد میان شکاف میان-نسلی با اعتیاد به اینترنت رابطه معنادار و مثبت وجود دارد (p< 0/01، r= 0/21). مدل پیشنهادی از برازش مطلوبی با داده ها برخوردار بوده است و به منظور تبیین اعتیاد به اینترنت می توان از متغیر شکاف میان-نسلی استفاده کرد. از آنجایی که ابعاد شکاف میان-نسلی قادر به تبیین اعتیاد به اینترنت نوجوانان است، توجه به این امر می تواند پیشنهادهایی برای پیشگیری و مداخله در حوزه اعتیاد به اینترنت داشته باشد.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه راهبردهای تنظیم هیجان و خود-تنظیمی عاطفی در دانش آموزان 16-12 سال پسر با و بدون والدین معتاد شهرستان مسجد سلیمان است. پژوهش حاضر زمینه یابی از نوع علّی-مقایسه ای است و جامعه آماری آن را تمامی دانش آموزان 16-12 سال پسر با و بدون والدین معتاد شهرستان مسجد سلیمان تشکیل می دادند که در سال تحصیلی 96-1395 در دوره اول متوسطه مشغول به تحصیل بودند. از میان جامعه آماری 30 دانش آموز دارای والدین معتاد به روش نمونه-گیری در دسترس و 30 دانش آموز دارای والدین سالم به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری این پژوهش انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها، از پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2001) و مقیاس خود-تنظیمی عاطفی (مارس) استفاده شد. داده ها با روش تجزیه و تحلیل واریانس چند متغیری(MANOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میان راهبردهای تنظیم هیجان و خود-تنظیمی عاطفی در دانش آموزان با و بدون والدین معتاد تفاوت معنادار وجود دارد (P ≤ 0. 05). بدین معنا که دانش آموزان با والدین معتاد در هر دو متغیر مورد مطالعه از همتایان عادی خود پایین تر بودند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اعتیاد داشتن والدین ممکن است سبب شود که فرزندان، به ویژه پسران در معرض آسیبهای روانشناختی چون ضعف در تنظیم هیجان و ناتوانی در خود-تنظیمی عاطفی قرار بگیرند.

پرسشگری کودکان سرآغاز آگاهی و تفکر می باشد که خانواده در آن نقش اساسی دارد. نگرش بدبینانه و بدون حساسیت نسبت به این مسأله، موجب سرکوب حس پرسشگری کودکان می شود. هدف از این پژوهش، شناسایی موانع خانوادگی مؤثر بر پرسشگری دانش آموزان دوره ابتدایی بود. مطالعه حاضر، مطالعه ای توصیفی-تحلیلی است که با رویکرد اکتشافی اجرا شده است. برای گردآوری داده ها، نمونه ای به حجم 427 نفر از میان جامعه آماری 15696 نفری دانش آموزان پایه ششم ابتدایی استان قم با استفاده از جدول کرجسی-مورگان و با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده است. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. برای بررسی روایی ابزار، پرسشنامه ها در اختیار اساتید دانشگاه و کارشناسان مرتبط قرار داده شد. پس از انجام دادن تغییرات و اصلاحات پیشنهادی، روایی ابزار مذکور تأیید شد و پایایی آن نیز با روش آلفای کرونباخ 79/0 به دست آمد. داده های پژوهش با نرم افزار SPSS و روش تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که عامل «عدم تشویق فرزندان برای پرسیدن سؤال و همراهی نکردن آنان در مسائل علمی» با بار عاملی 2/964 و واریانس تبیینی 19/429درصد، در اولویت اول و «سخت گیری و کنترل شدید فعالیتهای فرزندان در منزل» با بار عاملی 0/755 و 6/086 درصد واریانس تبیینی در اولویت آخر قرار گرفته است. به طورکلی نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که خانواده به مثابه مرکز اصلی اندیشه، تفکر و پرسشگری کودکان نتوانسته است کارکرد و نقش اصلی خود را ایفا کند.