علوم باغبانی ایران
سال:1400 | دوره:52 | شماره:3 |تعداد مقالات:20

جهت بررسی شاخص­های بیوشیمیایی آلو رقم خاکی در طی انبارمانی، آزمایشی در دو مرحله مجزا و در امتداد هم صورت پذیرفت. مرحله اول، سالیسیلیک­اسید با غلظت های صفر (شاهد)، 2 و 4 میلی مولار و کلات آهن با غلظت های صفر (شاهد)، 1/0 و 1 گرم بر لیتر، سه بار در زمان­های 30، 60 و 90 روز پس از تمام گل بر درختان آلو رقم خاکی محلول پاشی گردید. مرحله دوم در سردخانه با دو دمای 1 و 4 درجه سانتی گراد صورت گرفت و سپس اندازه­گیری­ برخی صفات بیوشیمیایی شامل ظرفیت آنتی­اکسیدانی، تولید اتیلن، کاهش­وزن و نشت یونی انجام شد. نتایج نشان داد سالیسیلیک­اسید به­تنهایی بر شاخص های اتیلن و نشت یونی در دمای 1 درجه سانتی گراد در سطح یک درصد و در دمای 4 درجه سانتی گراد تنها بر شاخص نشت یونی در سطح یک درصد تأثیر داشت. همچنین اثر محلول پاشی آهن بر شاخص اتیلن به­ تنهایی در دمای یک درجه سانتی گراد و بر شاخص کاهش­وزن در هر دو دما معنی دار بود. میوه­های نگهداری شده در دمای 1 درجه سانتی گراد انبارمانی بیشتری نسبت به دمای 4 درجه سانتی گراد نشان دادند و تا روز 60 ام قابلیت ارسال به بازار را داشتند.

از مشکلات اصلی میوه انار طی انبارمانی، خسارت سرمازدگی در دمای پایین تر از 5 درجه سلسیوس بوده که با قهوه ای شدن پوست، بذر پوشینه ها و کاهش کیفیت تغذیه ای آن­ها همراه است. در این پژوهش اثر تیمارهای ترکیبی آرژنین (صفر، 1 و 2 میلی مولار) و متیل جاسمونات (صفر، 1/0 و 2/0 میلی مولار) به صورت محلول پاشی روی درخت، طی سه مرحله 60، 40 و 20 روز قبل از برداشت به منظور کاهش خسارت سرمازدگی و حفظ کیفیت تغذیه ای آریل های میوه انار در دمای 5/0±4 درجه سلسیوس در روزهای صفر، 30، 60، 90 و 120 روز انبارمانی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد تیمار ترکیبی آرژنین 2 میلی مولار و متیل جاسمونات 1/0 میلی مولار سبب کاهش میزان خسارت سرمازدگی (74/37 درصد)، نشت یونی (42/31 درصد) و مالون دی آلدهید (46/29 درصد) در میوه های انار شد. همچنین میوه­های انار تیمار شده میزان آسکوربیک اسید، فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالایز، میزان فنل کل و آنتوسیانین بالاتر و میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز کمتری داشتند که در نهایت منجر به افزایش ظرفیت آنتی­اکسیدانی میوه­ها شد. این تیمار سبب افزایش فعالیت آنزیمی آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز به ترتیب به میزان 04/9، 18/8 و 21/44 درصد در مقایسه با شاهد شد که در نتیجه آن تجمع هیدروژن پراکسید در این میوه­ها کاهش یافت. بنابراین تیمار ترکیبی آرژنین و متیل جاسمونات از طریق بهبود سیستم آنتی­اکسیدانی و کاهش میزان خسارت سرمازدگی منجر به افزایش کیفیت تغذیه ای، حفظ سیالیت غشا سیتوپلاسمی و بازار پسندی میوه های انار شده است.

به منظور مطالعه اثر اسپرمین در شرایط تنش شوری در گیاه پروانش آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلدان­های که حاوی پیت ماس قهوه­ای به پرلایت با نسبت 4:1 بودند در گلخانه دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارها شامل اسپرمین  در چهار سطح (صفر، 5، 10 و 15 ppm) و تنش شوری در سه سطح (صفر، 60 و 120 میلی­مولار کلریدسدیم) بودند. صفات مورد ارزیابی شامل صفات مورفولوژیکی(وزن تر، وزن خشک، ارتفاع، قطر گل، تعداد برگ)، صفات فیزیولوژی(محتوای نسبی آب، کلروفیل کل، کاروتنوئید) و فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدانی پراکسیداز و مقدار پرولین بودند. نتایج نشان داد کاربرد پلی­آمین اسپرمین رشد و عملکرد گیاه پروانش را در شرایط تنش بهبود بخشید و بر صفات وزن تر و وزن خشک بوته، ارتفاع، تعداد گل، محتوای نسبی آب، پرولین، محتوای کلروفیل، کاروتنوئید و آنزیم پراکسیداز در سطح احتمال یک درصد و بر صفت تعداد برگ در سطح احتمال پنج درصد اثر معنی داری نشان داد. بیشترین میزان پرولین (37/0µmol/g FW) در تیمار 10پی پی ام و کمترین میزان (23/0 µmol/g FW) در تیمار شاهد بدست آمد. بالاترین میزان آنزیم پراکسیداز (099/0 units.g-1 FW.min-1) در تیمار 15 پی پی ام اسپرمین به دست آمد که نشان­دهنده افزایش میزان فعالیت این آنزیم نسبت به شاهد با افزایش سطح اسپرمین بود. بنابراین استفاده از اسپرمین در زمینه دستیابی به شاخص­های رشد مطلوب در این گیاه سودمند است.

انار (Punica granatum L.) از میوه های نیمه­گرمسیری و حساس به سرمازدگی است، لذا نگهداری آن در سردخانه با محدودیت­هایی همراه می­باشد. در این مطالعه تأثیر پوشش ژل آلوئه­ورا (0، 40 و 80 درصد) بر سرمازدگی، کیفیت تغذیه­ای و پوسیدگی میوه انار طی 90 روز نگهداری در دمای 4 درجه سانتی­گراد و رطوبت نسبی 90-85 درصد مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه­برداری جهت سنجش صفات مورد نظر طی سه دوره 30، 60 و 90 روزه انجام گرفت. نتایج نشان­ داد تیمار ژل آلوئه­ورا درصد سرمازدگی و پوسیدگی را به طور معنی داری کاهش داد و پس از 90 روز انبارمانی کمترین میزان سرمازدگی (16/11 درصد) و پوسیدگی (66/18 درصد) در میوه هایی تیمارشده با ژل آلوئه­ورا 80 درصد مشاهده شد. این تیمار همچنین سطح مالون­دی­آلدهید (به عنوان شاخص پراکسیداسیون لیپیدهای غشا)، نشت الکترولیت و کاهش وزن میوه را به خوبی کنترل نموده است. علاوه بر این، تیمار 80 درصد آلوئه­ورا موجب افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی و فعالیت آنزیم­های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز و حفظ میزان اسید آسکوربیک شد. مقادیر بالای فنول کل، فلاونوئید و آنتوسیانین در میوه های تیمار شده با ژل آلوئه­ورا مشاهده شد که در نتیجه فعالیت بالای آنزیم فنیل­­آلانین­آمونیالیاز و فعالیت پایین آنزیم پلی­فنول اکسیداز بود. در نتیجه، کاربرد ژل آلوئه­ورا با غلظت 80 درصد، به عنوان یک پوشش طبیعی، می­تواند و ایمن موجب افزایش تحمل به تنش سرمایی و حفظ خواص کیفی میوه انار در طول دوره انبارمانی شود.

شوید (Anethum graveolens L.) یکی از سبزی های مهم با خواص دارویی بی­نظیری ازجمله ضدنفخ، مقوی معده و رفع دل­درد می باشد. شناسایی اکوتیپ­های بومی شوید یکی از مهم­ترین اقدامات در زمینه بهبود کشت وکار و به­نژادی این محصول محسوب می گردد. به­منظور بررسی تنوع ژنتیکی براساس صفات مورفولوژیکی بذرهای30 اکوتیپ شوید جمع­آوری شد و آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید.  براساس نتایج تجزیه واریانس اکوتیپ­های مورد بررسی در اغلب صفات با یکدیگر تفاوت معنی­داری داشتند. مطابق نتایج مقایسه میانگین بیشترین ارتفاع بوته (02/80 سانتیمتر)، طول ساقه (55/69 سانتیمتر)، قطرساقه (95/2 میلیمتر)، وزن­تر اندام­هوایی (36/6 گرم) و وزن­خشک اندام­هوایی (78/1 گرم) مربوط به اکوتیپ ارومیه بود. نتایج همبستگی نشان داد بین اکثر صفات مورد مطالعه همبستگی معنی­داری وجود داشت. براساس تجزیه به عامل ها عامل اول 95/33 درصد از واریانس را توجیه کرد که اکثرا صفات رویشی در آن قرار داشتند. براساس تجزیه خوشه ای30 اکوتیپ در چهارگروه مختلف قرارگرفتند و تفاوت های چشمگیری به ویژه برای میزان عملکرد اندام­هوایی در بین گروه­ها وجود داشت. مطابق نتایج رگرسیون مرحله ای صفات فاصله میانگره و طول برگ وارد مدل شدند. به­طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد اکوتیپ های شوید جمع آوری شده از نواحی مختلف ایران از نظر صفات مورد مطالعه دارای تنوع بالایی هستند و می توان اکوتیپ های با ارزشی در بین آن­ها پیدا نمود.

در مطالعه حاضر تأثیر سه سطح تنش کم آبی (100، 50 و 25 درصد آب قابل دسترس) و سه سطح سیترولین (شاهد، 1 و 2 میلی مولار) بر شاخص های رشد، سلامت فتوسنتز و کمیت اسانس گیاه دارویی زوفا در دو برداشت متوالی (تابستان و پاییز، 1398) مورد بررسی قرار گرفت. استخراج اسانس و تعیین محتوای آن به وسیله دستگاه کلونجر در مرحله گلدهی کامل صورت گرفت. تجزیه واریانس نشان داد که تحت تنش کم آبی شدید (25 درصد آب قابل دسترس) بازده اسانس، وزن تر، سطح برگ، ارتفاع گیاه، محتوی کلروفیل کل و حداکثر کارایی کوانتمی فتوسیستم دو به طور معنی داری کاهش می یابد. اگرچه سیترولین تأثیر معنی دارمثبتی بر بازده اسانس نداشت، اما در غلظت دو میلی مولار توانست محتوای اسانس را در شرایط تنش شدید به ترتیب 15 و 30 درصد در برداشت اول و دوم نسبت به شاهد افزایش دهد. بر اساس نتایج مقایسه میانگین ها، کاربرد سیترولین در غلظت دو میلی مولار توانست تأثیر معنی داری در افزایش محتوای کلروفیل کل، مقدار آنتوسیانین ها، محتوی نسبی آب و حداکثر کارایی کوانتمی فتوسیستم دو در شرایط تنش شدید داشته باشد. در مجموع، نتایج آزمایش نشان داد کاربرد سیترولین در غلظت های پایین می تواند به عنوان یک محرک متابولیکی جهت بهبود محتوای اسانس و شاخص های رشد زوفا توجیه اقتصادی داشته باشد.

به­منظور بررسی اثر مواد سوپرجاذب رطوبتی و قارچ میکوریز بر کاهش مصرف آب، صفات رشد و همچنین عملکرد سیب زمینی آزمایشی بصورت طرح استریپ فاکتوریل به اجرا درآمد. در این تحقیق مقدار آب آبیاری در سه سطح (100، 75 و50 درصد نیاز آبی بر اساس تبخیر و تعرق) در کرت­های افقی و فاکتور استفاده از سوپر جاذب Trawat200A با دو سطح (با مقادیر صفر و 80 کیلوگرم در هکتار) و میکوریز در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح با میکوریز گونه Glomus etunicatum) در کرت­های عمودی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر میزان آبیاری و استفاده از میکوریز و سوپرجاذب در اغلب صفات رویشی و همچنین عملکرد معنی­دار شد. مقایسه میانگین­ها نشان داد که با اعمال کم آبیاری صفات رویشی و عملکرد کل کاهش پیدا کردند، اما این کاهش در شرایط تلقیح با میکوریز و با کاربرد پلیمر سوپر جاذب به طور معنی­داری کمتر بود. در شرایط تنش متوسط و شدید استفاده توأم از میکوریز و سوپر جاذب  عملکرد کل را در مقایسه با عدم استفاده از آ ن ها به ترتیب حدود 5/9 و 15/10 درصد افزایش داد.

به منظور بررسی تأثیر باکتری‏های ریزوسفری محرک رشد گیاه و کود آلی اسید هیومیک بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی ختمی (Altheae officinalis L.) آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار­ در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1397 اجرا شد. عامل اول تلقیح بذر با باکتری سودوموناس فلورسنس (Pseudomonas fluorescence) در چهار سطح (عدم تلقیح و تلقیح با جدایه های 51، 79 و 163) و عامل دوم مصرف اسید هیومیک در چهار سطح (صفر، 150، 300 و 450 میلی­گرم در کیلو­گرم خاک) بود. نتایج نشان داد جدایه­های باکتری سودوموناس و غلظت­های مختلف اسید هیومیک تأثیر معنی­داری بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک اندازه گیری شده داشت. بیشترین تأثیر در بین سویه­های سودوموناس از تلقیح با سویه 163 حاصل شد، به طوری که با کاربرد آن وزن خشک برگ، سطح برگ، شاخص کلروفیل برگ، میزان کاروتنوئید و غلظت پروتئین برگ نسبت به شاهد افزایش یافت. با افزایش غلظت اسید هیومیک از صفر­ به 150 میلی­گرم در کیلوگرم خاک سطح برگ، شاخص کلروفیل برگ، عملکرد کوانتومی فتوسیستم ІІ و میزان پروتئین برگ نسبت به شاهد افزایش یافت. مصرف توأم جدایه­ 163 با 150 میلی­گرم اسید هیومیک در هر کیلوگرم خاک، موجب بیشترین افزایش در وزن خشک برگ، سطح برگ، کلروفیلa­، کلروفیلb، کلروفیل کل، کاروتنوئید و میزان فسفر برگ، نسبت به تیمار شاهد شد. با توجه به نتایج حاصل، مصرف کودهای زیستی با منشأ باکتری سودوموناس به همراه اسید هیومیک می­تواند باعث بهبود صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی ختمی شود.

خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی محدودکننده کشت گیاهان چوبی می باشد. به منظور افزایش تحمل نهال های لیلکی ایرانی به تنش خشکی از طریق همزیستی با قارچ آربسکولار مایکوریزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال های 1397-1395 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل مایکوریزا در دو سطح (تلقیح یا عدم تلقیح با Glomus moseae) و تنش خشکی در دو سطح (آبیاری یا عدم آبیاری) بود. تنش خشکی باعث کاهش معنی دار صفات رشدی از جمله محتوای آب نسبی، درصد ماده خشک اندام های هوایی و ریشه، محتوای کلروفیل کل، محتوای کاروتنوئید کل و شاخص پایداری غشاء سلولی و افزایش معنی دار محتوای پرولین شد. تلقیح ریشه نهال ها با قارچ مایکوریزا باعث بهبود محتوای آب نسبی (به میزان 14 درصد)، محتوای کاروتنوئید کل (به میزان 25 درصد)، درصد ماده خشک اندام های هوایی (به میزان 5/4 درصد)، درصد ماده خشک ریشه (به میزان 2/6 درصد) و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل (به میزان 8/54 درصد) نسبت به نهال های تلقیح نشده گردید. همچنین شاخص پایداری غشاء سلولی، محتوای کلروفیل کل، محتوای فنل کل و فلاونوئید کل در نهال های تلقیح شده نسبت به نهال های تلقیح نشده چه در شرایط تنش خشکی و چه در شرایط آبیاری نرمال بیشتر بود. به طورکلی، نتایج نشان داد قارچ مایکوریزا باعث بهبود ویژگی های رشدی و کاهش اثرات سوء تنش خشکی از طریق افزایش ترکیبات آنتی اکسیدانی در نهال های لیلکی ایرانی گردید.

تنش شوری یکی از مهمترین عوامل محدود­کننده غیر­زیستی است که عملکرد گیاهان دارویی را کاهش می­دهد. به­منظور مطالعه اثر محلول پاشی سطوح مختلف نانوذرات سیلیسیم بر خصوصیات رشد، شاخص­های فیزیولوژیک و بیوشیمایی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) در شرایط تنش شوری، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و هرتکرار شامل دو گلدان در شرایط آبکشت (هیدروپونیک) در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش شوری در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید­سدیم)­ و محلول­پاشی با نانو­ذرات سیلیسم در سه سطح (صفر، 100 و 500 میلی­گرم در لیتر) بودند. شاخص­های مورفولوژیک مانند ارتفاع گیاه، تعداد شاخه جانبی، وزن تر و خشک بخش هوایی و شاخص­های فیزیولوژیک شامل کلروفیل، نشت غشاء، محتوی آب نسبی و شاخص­های بیوشیمیایی شامل پرولین و آنزیم­های آنتی­اکسیدانی اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد شوری شاخص­های مورفولوژیک مانند ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی، شاخص­های فیزیولوژیک شامل کلروفیل و محتوی آب نسبی را به طور معنی­داری کاهش داد و باعث افزایش میزان نشت غشاء و  مقدار پرولین گردید. درحالی که محلول­پاشی نانوسیلیسیم از طریق افزایش رشد و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانی از قبیل آسکوربات­پراکسیداز و سوپراکسید­دیسموتاز موجب کاهش آثار منفی تنش شوری گردید. بهترین اثر بهبود­دهندگی نانوسیلیسیم در اکثر شاخص­های مورد بررسی، تیمار 500 میلی­گرم­در­لیتر نانوسیلیسیم بود. بنابراین استفاده از شکل نانو عنصر سیلیسیم به­عنوان کاهش­دهنده آثار منفی تنش شوری در بادرشبو پیشنهاد می­گردد.

به منظور بررسی اثرات تنش کم آبی و انواع کودهای نیتروژن بر عملکرد ماده خشک و اسانس و ترکیبات آن در گیاه نعناع فلفلی، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1397 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری در حد ظرفیت مزرعه و به ترتیب بعد از تخلیه 25، 40 و 55 درصد آب قابل استفاده در منطقه ریشه) به عنوان عامل اصلی و شش تیمار کودی بر اساس نیتروژن موردنیاز گیاه به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد بالاترین عملکرد ماده خشک و اسانس (74 و 33/3158 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری بعد از تخلیه 25 درصد رطوبت قابل استفاده خاک و با کود اوره حاصل گردید و تنش کم آبی شدید سبب کاهش 44 درصدی عملکرد ماده خشک و اسانس گردید. در این تحقیق 36 ترکیب در اسانس شناسایی گردید که بیشترین درصد مربوط به ترکیبات منتول، منتون، منتوفوران، پیپریتون و منتول استات بود. تنش کم آبی (آبیاری بعد از تخلیه 40 و 55 درصد رطوبت قابل استفاده خاک)، سبب افزایش کیفیت اسانس (افزایش منتول و منتون و کاهش منتوفوران و پولگون) گردید. همچنین کاربرد همه انواع کود نیتروژن، علاوه بر افزایش کیفیت اسانس سبب افزایش عملکرد اسانس نیز گردید. در مجموع می توان نتیجه گرفت تنش آبی متوسط همراه با کاربرد کود نیتروژن (خصوصا اوره به تنهایی و یا به صورت تلفیقی با ورمی کمپوست)، سبب افزایش کیفیت اسانس نعناع فلفلی گردیده است. افزایش کیفیت اسانس در اثر تنش کم آبی، باعث کاهش عملکرد اسانس گردید.

به منظور بررسی تاثیر میزان کم آبیاری و سطوح مختلف شوری آب آبیاری بر برخی شاخص های مورفوفیزیولوژیکی جعفری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه انجام شد. عامل اول میزان آب آبیاری در سه سطح (60 و 80 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و عامل دوم شوری آب آبیاری در سه سطح (5/0، 2، 4 دسی زیمنس بر متر) بود. نتایج نشان داد کاهش میزان آب آبیاری و افزایش شوری آب آبیاری باعث کاهش ارتفاع گیاه، تعداد برگ در بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای نسبی آب برگ و محتوای کلروفیل شد. با افزایش شوری به 4 دسی زیمنس بر متر میزان نشت یونی و فعالیت آنزیم های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز افزایش یافت و با افزایش میزان آبیاری کاهش چشمگیری در این صفات مشاهده شد.

ارکیده ها از معروف­ترین گیاهان زینتی در جهان هستند. از مهم­ترین چالش­های تولید ارکیده­ها، دشواری ازدیاد آن­ها است از این رو ریزازدیادی به عنوان روش تکثیر آن کاربرد دارد. در این مطالعه ریزازدیادی تجاری گیاه ارکیده Phalaenopsis amabilis cv. Detroit  با استفاده از اندام های رویشی انجام شد. ابتدا گره­های روی ساقه گل، جهت باززایی مستقیم در محیط کشت MS با غلظت های متفاوتی از NAA و BAP کشت شدند و گیاهچه­های حاصل جهت ریشه­زایی در محیط کشت  ½MSحاوی غلظت­های مختلفی از IAA و NAA و زغال فعال قرارداده شدند. برگ­های استریل گیاهچه­ها نیز در محیط کشت ½MS دارای BAP،NAA  و TDZ جهت بررسی قابلیت باززایی و تولید مستقیم جنین های بدنی کشت شدند. نتایج نشان داد موثرترین غلظت جهت باززایی گیاهچه در محیط کشت MS  دارای 1 میلی گرم در لیتر NAA و 4 میلی گرم در لیتر BAP به دست آمد. بیشترین تعداد ریشه از تیمار 2 میلی­گرم در لیتر NAA به­دست آمد. بیش­ترین پروتو­کورم از تیمار 3 میلی­گرم در لیتر TDZ به دست آمد. میزان زنده­مانی گیاهچه­های باززایی شده از ریزنمونه گره­های روی ساقه گل 93/84 درصد بود. در نهایت، بالاترین سازگاری گیاهچه­ها ) 2/90 درصد( در محیط حاوی کوکوپیت و زغال فعال با نسبت 1 به 1 به­دست آمد.

خشکی از عوامل مهم محدودکننده تولیدات باغی است و این موضوع در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت بیشتری برخوردار است. با توجه به اهمیت نانوتکنولوژی در بهبود روش های موجود در گیاهان باغی این آزمایش روی گل محمدی (Rosa× damascena Mill) به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی و درسه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در بهار و تابستان 1397 اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل دو رژیم آبیاری ( هر سه روز (شاهد)، و شش روز) و پنج سطح تیتانیوم (0 (شاهد، عدم استفاده از تیتانیوم)، 15 پی پی ام دی اکسید تیتانیوم، 30 پی پی ام دی اکسید تیتانیوم، 15 پی پی ام نانو دی اکسید تیتانیوم، 30 پی پی ام نانو دی اکسید تیتانیوم) بود. نتایج نشان اگرچه افزایش دور آبیاری منجر به کاهش سطح برگ و قطر گل شد، تیتانیوم در تمام سطوح استفاده شده روی صفات وابسته به درشتی گل مثل قطر گل، قطر دمگل و طول دمگل اثر داشت. به طوریکه تعداد گل با کاربرد 15 و 30 پی پی ام دی اکسید تیتانیوم 8/40 و 9/54 درصد و با کاربرد 15 و 30 پی پی ام نانو دی اکسید تیتانیوم 84 و 69 درصد افزایش یافت. در تیمار 30 پی پی ام نانو دی اکسید تیتانیوم و دور آبیاری 3 روز یکبار مقدار پرولین 20/0 میکرومول بر گرم و در همین تیمار تیتانیوم و دور آبیاری 6 روز یکبار برابر 50/0 میکرومول بر گرم بود. به طور کلی کاربرد دی اکسید تیتانیوم و نانو دی اکسید تیتانیوم منجر به بهبود صفات رشدی و قطر گل شد. همچنین در بین سطوح استفاده شده غلظت 15 پی پی ام نانو دی اکسید تیتانیوم تأثیر بیشتری بر قطر گل، تعداد گل، محتوای آب نسبی و شاخص سبزینگی برگ داشت.

به منظور بررسی اثر تاریخ کشت بر توده­های بومی و ژنوتیپ­های چای ترش، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در شهرستان دلگان در سال زراعی 1398-1397 انجام گرفت. تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اول در 5 سطح (15 اسفند، 15 فروردین، 15 اردیبهشت، 15خرداد و 10 تیر) و ژنوتیپ­ها و توده ها به عنوان فاکتور دوم در 10 سطح (توده­های جیرفت، دلگان، بمپور، ایرانشهر، نیکشهر، رودبار جنوب، سراوان و قلعه­گنج و دو واریته تجاری HA و HS-24) در نظر گرفته شدند. صفات ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺎﻣﻞ قطر ساقه، وزن تر و خشک غوزه گل، وزن خشک کاسبرگ، میزان آنتوسیانین و … بودند. نتایج نشان داد اثر تاریخ کاشت بر کلیه صفات مورد بررسی در سطح 1 درصد معنی­دار بود. اثر ژنوتیپ بر تعداد روز تا آغاز غوزه­دهی، تعداد برگ، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و وزن خشک کاسبرگ در گیاه معنی­دار بود. اثر متقابل تاریخ کشت و ژنوتیپ بر وزن خشک کاسبرگ، آنتوسیانین، بذر در گیاه و عملکرد ماده خشک معنی­دار بود. بیشترین وزن خشک کاسبرگ در گیاه، در تاریخ کاشت 15 اردیبهشت به دست آمد. همچنین توده بومی دلگان و سراوان به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان وزن کاسبرگ خشک بودند. وزن تر و خشک غوزه، تعداد برگ، قطر ساقه، میزان بذر در گیاه و میزان آنتوسیانین با وزن خشک کاسبرگ همبستگی معنی­داری داشتند. به طور کلی، تاریخ کاشت 15 اردیبهشت و توده بومی دلگان عملکرد بهتری نشان دادند.

پژوهش حاضر به منظور بهینه سازی محیط کشت برای ریشه زایی ریز نمونه های پایه پیرودوارف گلابی در شرایط درون شیشه ای انجام شد. برای بررسی میزان ریشه زایی، ریز نمونه هایی به طول 2 سانتی متر به طور جداگانه در محیط کشت MS و ½ MS حاوی غلظت های مختلف ایندول بوتیریک اسید (صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلی گرم در لیتر) و پوتریسین (صفر، 25، 50 و 75 میلی گرم در لیتر) کشت گردیدند. بر اساس نتایج مقایسه میانگین داده­ها، درصد ریشه زایی و طول ریشه های باززایی شده در محیط کشت ½ MS به ترتیب 67/41 و 30/12 درصد بیشتر از محیط کشت MS بود. بررسی اثر ایندول بوتیریک اسید و پوتریسین بر ریشه زایی شاخساره های پیرودوارف نشان داد استفاده همزمان از این دو تنظیم کننده رشدی برای ریشه زایی ریزنمونه های درون شیشه ای ضروری می باشد و در محیط کشت فاقد تنظیم کننده رشد هیچ نوع ریشه زایی مشاهده نشد. در هر دو نوع محیط کشت (MS و ½ MS) بالاترین درصد ریشه زایی در تیمار 5/0 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید و 25 میلی گرم در لیتر پوتریسین حاصل شد. میزان رشد شاخساره های کشت شده گلابی پیرودوارف در محیط کشت MS و ½ MS تقریباً مشابه بود با این حال در ترکیب 5/0 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید و 25 میلی گرم در لیتر پوتریسین بالاترین رشد ثبت گردید. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، محیط کشت ½ MS همراه با 5/0 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید و 25 میلی گرم در لیتر پوتریسین، بهترین ترکیب تیماری برای دستیابی به حداکثر ریشه زایی در شاخساره های درون شیشه ای پایه پیرودوارف بود.

بیماری جاروک مکزیکن لایم، که توسط Candidatus Phytoplasma aurantifolia ایجاد می شود، مهم ترین عامل محدودکننده تولید این محصول در مناطق جنوبی ایران است. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات غلظت عناصر غذایی در برگ نهال های ریشه دار مکزیکن لایم آلوده شده با فیتوپلاسما و مکزیکن لایم سالم طی پیشرفت بیماری (330-90 روز) و امکان جداسازی نهال های سالم و آلوده تحت شرایط گلخانه ای انجام گرفت. بدین‏منظور، تعدادی برگ از نهال‏های آلوده و سالم در بازه های زمانی 90، 150، 210، 270 و 330 روز پس از آلوده‏سازی نمونه برداری شد و غلظت عناصر غذایی شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بور، آهن، منگنز، روی و مس طی پیشرفت بیماری در برگ گیاهان اندازه‏‏گیری شد. نتایج نشان داد آلودگی به فیتوپلاسما منجر به کاهش معنی‏دار غلظت نیتروژن، کلسیم، بور و منگنز و افزایش معنی­دار غلظت فسفر، پتاسیم، منیزیم، آهن و روی در برگ گیاهان آلوده شد. غلظت مس در برگ گیاهان آلوده در مقایسه با گیاهان سالم تغییر معنی‏داری نداشت. به علاوه، نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد بر اساس غلظت عناصر غذایی نمی­توان گیاهان آلوده و سالم را در مراحل اولیه نمونه‏‏برداری (قبل از ظهور علایم ظاهری بیماری) جداسازی نمود، اما با ظهور علائم ظاهری بیماری و پیشرفت بیماری، آنالیز مولفه اصلی قادر به جداسازی گیاهان آلوده از گیاهان سالم بود. به‏طور کلی نتایج مطالعه حاضر بینشی جدید در مورد پاسخ مکزیکن لایم به بیماری‏گر فیتوپلاسما فراهم نمود و می­تواند در اتخاذ راهکارهایی در جهت بازتوانی و افزایش عمر اقتصادی درختان آلوده به جاروک مورد استفاده قرار گیرد.

به منظور مطالعه اثر سدیم نیتروپروساید (SNP) به عنوان آزادکننده نیتریک اکسید (NO) بر برخی صفات مرفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه تاج خروس تحت تنش کادمیم، پژوهش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار (گلدان حاوی خاک لومی شنی) در بهار و تابستان سال 1396در گلخانه با متوسط دمایی 30-25 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی60 درصد با طول روز متوسط 14 ساعت انجام شد. فاکتور اول شامل کاربرد خاکی کادمیم از منبع نیترات کادمیم در دو سطح (30 و 60 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و عدم کاربرد کادمیم و فاکتور دوم شامل محلول پاشی برگی SNP  در سه سطح (صفر، 100 و 200 میکرومولار) بود. نتایج نشان داد با افزایش غلظت کادمیم فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و مقادیر پراکسید هیدروژن، مالون دی آلدئید و کادمیم ریشه و شاخساره افزایش یافت، ولی میزان کلروفیل کل و وزن خشک ریشه و شاخساره کاهش یافت. از طرف دیگر کاربرد 100 میکرومولارSNP در بالاترین سطح کادمیم نسبت به عدم مصرف آن، به طور موثری به ترتیب موجب افزایش وزن خشک ریشه (4/2 برابر)، کادمیم ریشه (  51 درصد)، کلروفیل کل (50 درصد) ، پرولین (74 درصد) و همچنین موجب کاهش مقدار پراکسیدهیدروژن (28 درصد) و مالون دی آلدئید (41 درصد) گردید. به نظر می رسد کاربرد این ماده جدا بر انباشت بیشتر کادمیم در ریشه و جلوگیری از انتقال آن به اندام هوایی، با کاهش صدمات اکسیداتیو می تواند تا حدی مقاومت این گیاه را برای رشد در خاک های آلوده به کادمیم افزایش دهد.

این تحقیق با هدف بررسی تأثیر محلول­های مختلف غذایی و ورمی کمپوست بر رشد و گلدهی گل شیپوری گلدانی به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در بسترهای کشت بدون خاک انجام شد. آزمایش با 16 تیمار شامل 4 نوع محلول غذایی کوئیک تغییر یافته و4 نوع بستر کشت حاوی ورمی کمپوست بود که در 3 تکرار و هر تکرار شامل 4 گلدان انجام شد. نتایج نشان داد تفاوت معنی­داری در بین تیمارهای مختلف از نظر طول ساقه، تعداد برگ، سطح برگ، تعداد گل، طول و عرض چمچه­، طول ریشه، طول دوره گلدهی، ماندگاری گلدانی، میزان کلروفیل­هایa ، b و کل و آنتوسیانین چمچه­ وجود داشت. بیشترین تعداد برگ و میزان سبزینه­های برگی در اثر محلول غذایی یک و ورمی کمپوست 5 درصد به دست آمد. بیشترین طول ریشه در اثر محلول غذایی 2 و ورمی کمپوست 5 درصد مشاهده شد. تیمار با محلول غذایی 2 و ورمی کمپوست 15 درصد بیشترین طول دوره گلدهی را نشان داد. ماندگاری گلدانی گل در اثر محلول غذایی 1 و بدون ورمی کمپوست بیشتر از سایر تیمارها بود. بیشترین تعداد گل در اثر محلول غذایی 4 و ورمی کمپوست 5 درصد مشاهده شد. میزان آنتوسیانین در اثر محلول غذایی 4 و ورمی کمپوست 10 درصد بالاتر از تیمارهای دیگر بود. بیشترین قطر ساقه نیز در اثر تیمار محلول غذایی 2 و ورمی کمپوست 15 درصد ایجاد شد. همچنین نتیجه­گیری شد که محلول غذایی 1 به دلیل دارا بودن بیشترین نیترات آمونیم نسبت به سایر محلول­ها، بر صفات رویشی برگ­ها تأثیر گذار بود و محلول غذایی 2 به دلیل دارا بودن بیشترین نیترات پتاسیم نسبت به دیگر محلول­ها، بر صفات زایشی تأثیر معنی­داری داشت.

MA×MA60، پایه نیمه پاکوتاه گیلاس بوده که از طریق ریزازدیادی به راحتی تکثیر گردیده و به دلیل مقاومت به فیتوفیترا که از مهم ترین عوامل زوال درختان میوه هسته دار محسوب می شود، پایه با ارزشی است. این مطالعه با هدف بررسی اثر نوع محیط کشت و تنظیم کننده های رشد بر پرآوری و ریشه زایی پایه MA60×MA در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام گرفت. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً صادفی با 4 تکرار اجرا شد. در مرحله پرآوری، تیمار ها شامل سه محیط کشت (MS، WPM و DKW) و دو تنظیم کننده رشد (بنزیل آمینو پورین و تیدیازوران) در غلظت های صفر، 1 و 2 میلی گرم بر لیتر و در مرحله ریشه زایی، تیمارها شامل سه محیط کشت (MS، WPM و DKW) و غلظت های مختلف ایندول بوتریک اسید (صفر، 1، 2 و 3 میلی گرم بر لیتر) بودند. نتایج نشان داد در مرحله پرآوری، بیشترین تعداد شاخه (33/6)، برگ (33/20) و کیفیت نمونه (00/3) در محیط کشت MS حاوی 2 میلی گرم بر لیتر بنزیل آمینو پورین و طول شاخه (3/2 سانتی متر) در محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم بر لیتر تیدیازوران بود. بیش ترین درصد ریشه زایی (75 در صد) و تعداد ریشه (33/5) به ترتیب در محیط کشت MS حاوی 3 میلی گرم بر لیتر ایندول بوتریک اسید و محیط کشت DKW حاوی 2 میلی گرم بر لیتر ایندول بوتریک اسید بدست آمد. گیاهچه ها در شرایط گلخانه با موفقیت سازگار شدند. درصد بقا در محیط کشت حاوی کوکوپیت و پرلیت حدودا 75 درصد بود.