دانش کشاورزی
سال:1382 | دوره:13 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

برای بالابردن کیفیت نگهداری برنج باید آن را به صورت مصنوعی خشک کرد. دمای بیشتر هوای ورودی به مخزن خشک کن موجب افزایش شیب دمایی در داخل دانه و شکستگی و ترکهای داخلی در آن می شود و این ترکها زمینه را برای شکسته شدن دانه در طول عملیات بعدی مساعدتر می کند. برای بدست آوردن شیب دما باید از توزیع دما در داخل دانه آگاه بود. در نتیجه فرآیند خشک کردن باید مشخص و کنترل شده باشد و این مسئله نیاز به شرح دقیق مکانیسم خشک کردن دارد. در این بررسی، معادلات انتقال حرارت و جرم (به صورت خطی و غیرخطی) با هم جفت شده اند. با فرض متقارن بودن دانه، دستگاه معادلات سیستم انتقال حرارت فرمول بندی و با روش اجزای محدود، مدل ها (خطی و غیرخطی) حل شده اند. برای بررسی صحت مدل های استخراج شده، توده بستر نازک شلتوک برنج سپیدرود، در آزمایشگاه بوسیله خشک کن آزمایشگاهی خشک شد. در طول مدت خشک کردن، دمای شلتوک هر پنج ثانیه اندازه گیری شد. مدل ها نیز با توجه به شرایط آزمایشگاهی با گام پنج ثانیه ای حل شد. متوسط انحراف نسبی داده های مدل خطی و غیرخطی با داده های آزمایشگاهی محاسبه و مدل غیرخطی انحراف کمتری نسبت به داده های آزمایشگاهی نشان داد. مدل غیرخطی با تغییر ضرایب معادله گرمای نهان تبخیر اصلاح شد و متوسط انحراف نسبی داده های مدلسازی از داده های آزمایشگاهی از 12% به 6% کاهش یافت. بر اساس برنامه مدل غیرخطی ارایه شده می توان توزیع و شیب دما در داخل دانه را در طی خشک کردن با توجه به شرایط خشک کردن بدست آورد. شیب دما را می توان به طور مستقیم در تجزیه تنشهای وارد بر دانه شلتوک مورد استفاده قرار داد و دمای بدست آمده در طی خشک کردن را به منظور بررسی کیفیت و مطالعات شبیه سازی خشک کردن دانه شلتوک بکار برد.

اثر آنتاگونیستی (ضدیت) دوجدایه J2 , J1 قارچ T. harzianum جدا شده از خاک مزارع آفتابگردان ارومیه، سه جدایه J5, J4, J3 قارچ T. harzianum جدا شده از خاک مزارع آفتابگردان خوی و جدایه های T.viride(E1) ,T.viride(E1) ,T.harzianum(J6) ,T.virens جدا شده از بستر قارچ خوراکی روی عامل پوسیدگی طوقه و ریشه آفتابگردان (Sclerotinia minor) در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور مکانیسم های میکوپارازیتیسم (Mycoparasitism) ، قدرت رقابت ساپروفیتی، قدرت کلنیزاسیون، تاثیر ترشحات فرار Volatile antibiotics  و غیر فرار culture filtrate جدایه های فوق روی قارچ S.minor مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات میکروسکوپی نشان داد که تمامی جدایه ها از طریق مکانیسم نتی بیوزیس Antbiosis باعث لیز و متلاشی شدن هیف های S.minor می شوند. از بین نه جدایه فوق الذکر S.minor را پوشانده و از تشکیل اسکلروت جلوگیری کرده و جدایه های T.harzianum(J1) ,T. virens  ازنظر قدرت کلنیزاسیون به ترتیب روی کشت 3 و 14 روزه S.minor بهتر از سایرین عمل کرده، به طوریکه T.virens پس از چهار روز کل سطح پرگنه S.minor را پوشانده و از تشکیل اسکلروت جلوگیری کرده و T. harzianum نیز پس از پنج روز کل اسکلروت ها را کلنه کرده و پس از ده روز همه اسکلروت ها را لیز و متلاشی نمود. در آزمایش تاثیر ترکیبات فرار نیز جدایه T. harzianum J1 با 90.42 درصد جلوگیری از رشد پرگنه بیشترین تاثیر را داشته و در مورد تاثیر ترشحات مایع خارج سلولی در جلوگیری از رشد پرگنه و جوانه زنی میسلیوژنیک اسکلروت های قارچS.minor، جدایه T. harzianum J6 با 86.47 درصد جلوگیری از رشد پرگنه وایجاد بیشترین تاخیر در جوانه زنی کلیه اسکلروتها بیشترین عملکرد را از خود نشان داد.

پانزده جمعیت مختلف سفید بالک پنبه Bemisia tabaci Gennadius, (Homoptera Aleyrodidae) شامل جمعیت های اهواز، اصفهان، ایلام، بوشهر، تبریز، تهران، رامسر، رشت، سمنان، شیراز، کاشمر، کرمان، گرگان، ماکو و یزد از نظر برخی خصوصیات مرفولوژیک پوره سن چهارم و حشره کامل مورد بررسی قرار گرفتند. ویژگیهای مرفولوژیک مورد مطالعه با استفاده از میکروسکوپ الکترونی (SEM) در رابطه با پوره سن چهارم شامل وجود یا عدم وجود چهارمین موی زیر حاشیه ای جلویی، اندازه طول و عرض حاشیه های مومی جلویی و عقبی و اندازه عرض چین خوردگی تراشه ای سینه ای، و در مورد حشرات کامل شامل تعداد و اندازه قطر غدد مومی یا برجستگی های پشتی بودند. به جز قطر برجستگیهای پشتی، سایر خصوصیات مورد بررسی دارای تفاوت معنی داری در جمعیت های مختلف بودند. بررسیهای مرفولوژیک جمعیت های مختلف سفید بالک پنبه نشان داد که امکان شناسایی و تفکیک دو بیوتیپ A,B با استفاده از خصوصیات مرفولوژیک وجود داشته و بر این اساس بیوتیپ (Bemisia argentifolii Bellows & Perring) B در مناطق جنوبی ایران شامل اصفهان، اهواز، کرمان ، یزد، شیراز و بوشهر بر خلاف نیمه شمالی کشور وجود داشته و به عنوان بیوتیپ غالب در مناطق مزبور محسوب می گردد. نتایج حاصل از مقایسه جمعیتهای مختلف در پژوهش حاضر، به صورت جداول و تصاویر میکروسکوپی ارائه گردیده است.

در این بررسی انیسون برای اولین بار در منطقه تبریز کشت شد و اثرات تاریخ های مختلف کاشت و حذف آبیاری در مراحل مختلف رشد بر روی میزان مواد موثره آن مورد مطالعه قرار گرفت. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل و بر مبنای طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. رژیمهای آبیاری شامل پنج سطح به صورت حذف آبیاری در مرحله رشد طولی ساقه (I1)، حذف آبیاری در مراحل رشد طولی ساقه و پر شدن دانه(I2) ، حذف آبیاری در مرحله تشکیل چتر I3 حذف آبیاری در مرحله پر شدن دانه I4، و آبیاری کامل I5 ، و تاریخهای کاشت شامل سه سطح 16فروردین ماه D1 و 28 فروردین ماه D2 و10  اردیبشهت ماه D3 بودند. نتایج حاصل نشان داد که درصد اسانس موجود دردانه های انیسون تحت تاثیر تاریخ کاشت و رژیم های آبیاری قرار گرفت. ولی برهم کنش این عوامل بر روی این صفت معنی دار نبود. درصد اسانس دانه ها در تاریخ کاشت سوم نسبت به دو تاریخ دیگر به طور معنی داری کاهش یافت. همچنین حذف آبیاری در مراحل مختلف رشد گیاه، درصد اسانس دانه ها را افزایش داد. تجزیه و تحللیل کروماتوگرامهای HPLC مربوط به اسانس حاصل از تیمارهای مختلف نشان داد که میانگین آنتول موجود در اسانس دانه ها، که در تاریخ کاشت اول 85.81 درصد بود با تاریخ کاشت دوم تفاوت معنی داری نداشت ولی در تاریخ کاشت سوم به طور معنی داری کاهش یافته و به 64.27 درصد رسید. در رژیمهای مختلف بیماری، سطوح I1 ,I2 از بیشترین و سطوح I4 ,I5 از کمترین درصد آنتول برخوردار شدند. در نهایت بیشترین عملکرد اسانس به مقدار 23-74 لیتر در هکتار مربوط به تیمار I5 و D1 و کمترین آن به میزان 10-12 لیتر در هکتار مربوط به تیمار D2 , I2 بود. در ضمن دانه های انیسون در مرحله مومی شدن (رسیدگی فیزیولوژیک) در مقایسه با مرحله شیری شدن و رسیدگی کامل از میزان اسانس و آنتول بیشتری برخوردار بودند. بنابراین، به منظور تولید هرچه بیشتر مواد موثر توصیه می شود که در صورت امکان دانه های انیسون در این مرحله برداشت شوند.

به منظور مطالعه اثر تاریخ کاشت و تیپ رشد گندم نان بر عملکرد دانه و افزایش عملکرد از طریق معرفی تیپ رشدی مناسب برای شرایط آب وهوایی مناطق سردسیر دیم، این بررسی در قالب طرح کرتهای خرد شده با 3 تکرار و بر پایه طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی و به مدت 3 سال زراعی در منطقه مراغه و 2 سال در منطقه سنندج انجام گرفت. تاریخ های کاشت در کرتهای اصلی و ارقام گندم (9 رقم) به تیپهای مختلف رشد در کرتهای فرعی قرار داشتند. عملکرد دانه حاصل از ارقام و لاین های آزمایشی، تجزیه و تحلیل (ساده و مرکب) شد. نتایج نشان داد که، اثرات مکان، تاریخ کشت، رقم و نیز اثر متقابل کشت × رقم بر عملکرد بسیار معنی دار (α=%1) است و بیشترین میانگین عملکرد دانه در دو سال و دو مکان به منطقه مراغه 1.835 تن در هکتار، به تاریخ کاشت اول 1.702 تن در هکتار و به رقم سرداری 1.891 تن در هکتار مربوط بود. در مورد اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم، رقم سبلان در تاریخ کاشت اول با متوسط 2.103 تن در هکتار بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. نتایج حاصل از مقایسات گروهی میانگین عملکرد دانه در دو سال و دو مکان بین تیپهای رشد نشان داد که متوسط عملکرد دانه ارقام با تیپ رشد زمستانی 1.648 تن در هکتار بیشتر از عملکرد ارقام با تیپ رشد بینابینی 1.517 تن درهکتار و بهاره 1.246 تن در هکتار است و از نظر آماری اختلاف بسیار معنی دار شد.

این مطالعه به منظور ارزیابی اثر پنج روش مختلف تعیین برنامه آبیاری بر روی عملکرد و کارآیی مصرف آب در یونجه (Medikago sative L.) و مشخص نمودن بهترین روش در منطقه کرکج تبریز به مرحله اجرا درآمد. تیمارهای آبیاری عبارت بودند از: آبیاری در 50 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک در ناحیه ریشه (T1)، آبیاری در مکش 0.05 مگاپاسگال در عمق 30 تا 35 سانتی متر T2 آبیاری در پتانسیل آب برگ معادل 1.5- مگاپاسگال در نیمه روز T3، آبیاری در اختلاف دمای تاج پوشش گیاهی و هوا برابر با مقدار پیش بینی شده T4 و آبیاری زمانیکه تبخیر و تعرق تجمعی روزانه پیش بینی شده از تشتک تبخیر کلاس A به 50 و 70 درصد آب قابل استفاده در ناحیه ریشه برسد.(T6,T5)  نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اختلاف عملکرد ماده خشک و تر در بین روشهای مختلف تعیین زمان آبیاری در سطح یک درصد معنی دار بود. حداکثر عملکرد خشک معادل 3.9 و 4.20 تن در هکتار برای چینهای دوم و سوم مربوط به تیمار T1 و حداقل معادل 3.35 و 3.11 تن در هکتار در تیمار T6 حاصل شد. از نظر میازن آب مصرفی نیز حداکثر مقدار 3646.5 و 4638.68 متر مکعب درهکتار به ترتیب برای چینهای دوم و سوم مربوط به تیمار T1 و حداقل معادل2209.2  و 3468 مترمکعب در هکتار در تیمار T6 به دست آمد. و بین تیمارها در سطح اطمینان یک درصد اختلاف معنی دار مشاهده گردید. از نظر کارایی مصرف آب نسبت به وزن خشک تنها در چین دوم اختلاف معنی داری بین تیمارها در سطح پنج درصد وجود داشت. بیشترین کارایی مصرف آب نسبت به وزن خشک در چین دوم 1.5 کیلوگرم بر مترمکعب در تیمار T6 و کمترین کارایی 1.1 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به تیمارهای T3 , T1 میباشند از نظر عملکرد بهترین روش تیمار T1 می باشد ولی از نظر میزان آب مصرفی و کارایی مصرف آب تیمار T6 در اولویت قرار می گیرد.

جمع آوری و شناسیایی آفات مزارع یونجه بذری همدان و بررسی بیولوژی گونه های غالب آنها در طول سالهای 1375 تا 1379 نشان داد که گونه های: Lygus pratensis L., L.rugulipennis Popp., L. gemellatus H.S., L. punctatus Zett. و Adelphocoris lineolatus Goeze. از خانواده Miridae، سرخرطومی تخمدان یونجه Apion aestivum Germar از خانواده Curculionidae و زنبور بذرخوار یونجه Bruchophagus ruddi Gussakovsky از خانواده Eurytomidae مهمترین عوامل خسارت زا  در مزارع یونجه بذری هستند. گونه های A. lineolatus, L. rugulipennis, L. pratensis از انبوهی بالایی برخوردار بودند. تغذیه آنها در مرحله گل باعث ریزش گل شده و خسارت گاهی به حدی است که از مجموعه گل فقط محور گل باقی می ماند. تمام گونه های جنس Lygus به صورت حشره کامل در زیر پوست درختان مجاور یا نزدیک مزرعه و یا بقایای گیاهی و علفهای هرز حاشیه مزرعه و گونه A. lineolatus به صورت تخم در داخل ساقه های یونجه موجود در مزرعه زمستان گذرانی می کنند. حشارت کامل زمستان گذران جنس Lygus و گونه A. lineolatus در بهار، زمانی که دمای محیط به ترتیب 9.5 (اواسط فروردین ماه) و 20 درجه سانتی گراد (اواخر اردیبهشت ماه) رسید، در مزارع تازه سبز شده ظاهر شده و پس از استقرار تغذیه می کنند. حشرات کامل نسل اول A. lineolatus اواخر خرداد تا اوایل تیرماه ظاهر می شوند و پس از جفت گیری در داخل قسمتهای مختلف بوته بویژه ساقه های یونجه تخمگذاری می کنند. گونه های مذکور در مرحله گل چین دوم، حداکثر جمعیت را داشته و به همین لحاظ بیشترین خسارت را در این مرحله ایجاد می کنند. این گونه در شرایط مزارع بذری همدان دو نسل کامل و یک نسل ناقص ایجاد می کند.