تحقیقات نظام سلامت حکیم
سال:1385 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:13

مقدمه: مطالعات رشد در کشورهای مختلف نشان می دهد که در طول یک قرن و نیم گذشته میانگین اندازه های قد و وزن، یک روند صعودی را طی نموده است. در ایران مطالعات مختلفی بر روی رشد در اندازه های کوچک و در سطح استان ها انجام گرفته است. این مطالعات حتی برای آن مقطع زمانی قابل تعمیم به کل کشور نبوده و همچنین در دو یا چند مقطع مختلف زمانی نیز در یک مکان یا به طور گسترده در کشور انجام نگرفته است تا با استفاده از آنها بتوان روند تغییرات رشد در ایران را مطالعه نمود. روش کار: در این مطالعه با استفاده از اطلاعات دو طرح ملی بررسی سلامت و بیماری که در سال های 70-69 و سال 1378 (حدود یک دهه) در سراسر کشور انجام گرفته است، به تعیین روند تغییرات رشد (قد و وزن) کودکان و نوجوانان ایرانی پرداخته شده است.یافته ها: در طول سال های 70-69 تا 1378 (حدود یک دهه) میانه های قد دختران و پسران 18-2 ساله ایرانی به طور متوسط 6/3 سانتی متر افزایش داشته است. همچنین به میانه وزن این دختران و پسران نیز به طور متوسط به ترتیب 71/2 و 03/3 کیلوگرم افزوده شده است. نتیجه گیری: علی رغم این افزایش ها، میانه های قد و وزن دختران و پسران ایرانی تا حدود سن 15 سالگی بطور کلی زیر صدک بیستم استاندارد مرکز ملی آمار بهداشتی آمریکا بوده و در فاصله 18-15 سالگی برای قد به حدود صدک بیست و برای وزن به حدود صدک بیست و پنجم می رسد. فقط وزن دختران در فاصله 18-14 به صدک سی و پنجمNCHS  می رسد. این وضعیت ایجاب می کند که هم زمان با توسعه اقتصادی، با آموزش و فرهنگ سازی های لازم برای از بین بردن این فاصله در زمینه رشد و نمو کودکان و نوجوانان تلاش نمود.

مقدمه: پشه آنوفل، حشره ای با اهمیت پزشکی بوده که در نقاط مختلف ایران انتشار دارد. مطالعه هرچه بیشتر ویژگی های بیولوژیک و اکولوژیک این پشه با توجه به توانایی آن در انتقال بیماری مالاریا، پیش نیاز مبارزه و کنترل موفق آن است. بنابراین پرورش آزمایشگاهی این پشه، گامی در این راستا به حساب می آید. در مطالعه حاضر از روشی جدید برای پرورش پشه آنوفل استفنسی در شرایط آزمایشگاهی استفاده شده است که آن بهره گیری از پودر شیر تجاری جهت تغذیه مراحل لاروی می باشد. استفاده از پودر شیر دارای مزایای زیادی نسبت به سایر مواد غذایی می باشد از جمله: سهولت در دسترسی، مشخص بودن محتویات غذایی و کاربرد آسان تر. بنابراین با مشخص کردن میزان مصرف بهینه این ماده غذایی که در این تحقیق صورت پذیرفته، می توان این ماده غذایی را جایگزین سایر مواد غذایی نمود. روش کار: میزان مصرف بهینه با محاسبه هفت شاخص اکولوژیکی عمده (مرگ و میر لاروی، مرگ و میر شفیره، مرگ و میر کل، سرعت رشد لاروی، نرخ بقا، نسبت جنسی و اندازه بدن) و با اعمال 4 کمیت غذایی مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: مشاهدات نشان داد که با افزایش کمیت غذا، مرگ و میر لاروی کاهش (از مرگ و میر لاروی 63% در کمترین کمیت غذایی و بیشترین تراکم لاروی به صفر در بیشترین کمیت غذایی و کمترین تراکم لاروی)، مرگ و میر شفیره کاهش (از مرگ و میر شفیره 6% در کمترین کمیت غذایی و بیشترین تراکم لاروی به صفر در بیشترین کمیت غذایی و کمترین تراکم لاروی)، مرگ و میر کل کاهش (از مرگ ومیر کل 63% در کمترین کمیت غذایی و بیشترین تراکم لاروی به صفر در بیشترین کمیت غذایی و کمترین تراکم لاروی) و نسبت جنسی کاهش (از نسبت جنسی 56% در کمترین کمیت غذایی و بیشترین تراکم لاروی به 50% در بیشترین کمیت غذایی و کمترین تراکم لاروی) داشتند اما سرعت رشد لاروی افزایش (از 25 روز در کمترین کمیت غذایی و بیشترین تراکم لاروی به 10 روز در بیشترین کمیت غذایی و کمترین تراکم لاروی) و نرخ بقا افزایش (از نرخ بقا 34% در کمترین کمیت غذایی و بیشترین تراکم لاروی به 100% در بیشترین کمیت غذایی و کمترین تراکم لاروی) نشان دادند. اما بر خلاف دیگر شاخص ها، اندازه بدن تغییر معنی داری را نشان نداد. نتیجه گیری: بنابراین توصیه می شود با درنظر گرفتن مزایای پودر شیر و با توجه به مشخص شدن میزان مصرف بهینه آن در این تحقیقکه باعث افزایش وفور و پویایی پشه آنوفل استفنسی در محیط آزمایشگاه می گردد، از این ماده غذایی جهت تغذیه لاروی استفاده شود.

مقدمه: تشخیص آزمایشگاهی توبرکولوزیس بر پایه آزمایش مستقیم و کشت می باشد. مشکل عمده، زمان بر بودن کشت مایکوباکتریوم توبرکولوزیس است. هدف از این مطالعه مقایسه سه روش آزمایشگاهی لام مستقیم، کشت و PCR برای تشخیص توبرکولوز بود. روش کار: تعداد 100 نمونه بالینی از مرکز پزشکی ملاهادی سبزواری در اصفهان گردآوری شد.PCR  با استفاده از آغازگرهای MT1 و MT2 انجام شد که این آغازگرها DNA تمام سویه های مجموعه میکوباکتریوم توبرکولوزیس (میکوباکتریوم توبرکولوزیس، میکوباکتریوم آفریکانوم، میکوباکتریوم میکروتی و میکوباکتریوم بوویس) را تکثیر داد. آغازگرها یک محصول PCR حاوی 225 جفت باز را بوجود آوردند. همچنین یک PCR-ELISA در مورد بعضی از نمونه های بالینی انجام شد. محصول PCR از طریق یک شناساگر بیوتنیله شده به استرپتاویدین پوشش داده شده روی چاهک متصل شد و آنگاه به کمک آنتی کردیگوک سیژنین و آنزیم متصل به آن شناسایی شد. نتایج: از 50 فرد گروه کنترل هیچکدام PCR مثبت نداشتند. درحالی که در میان 50 فرد بیمار، 48 نفر  PCR مثبت و 2 نفر PCR منفی داشتند. بنابراین حساسیت کشت، لام مستقیم و PCR به ترتیب 88%، 82% و96% بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این تحقیق مشخص می شود که حساسیت PCR بیشتر از کشت و لام مستقیم است.

مقدمه: با توجه به اهمیت سرطان دهانه رحم در خانم ها و تشخیص زودرس آن و همچنین موارد بالای منفی کاذب پاپ اسمیر معمولی در غربالگری این بیماری، در سالیان اخیر مطالعات فراوانی جهت یافتن تست مناسب تر انجام شده است. تست های سیتولوژی بر پایه مایع از جمله روش لایه نازک بر پایه مایع بیشترین پتانسیل را در کاهش موارد منفی کاذب و بهبود کیفیت نمونه داشته اند. هدف از مطالعه حاضر، مقایسه اسمیرهای پاپانیکولائو لایه نازک بر پایه مایع با پاپ اسمیرمعمولی از نظر کفایت نمونه بود.روش کار: در این بررسی آینده نگر، نتایج 140 اسمیر لایه نازک تهیه شده از اردیبهشت ماه سال 1381 تا اردیبهشت ماه  سال 1382 با نتایج 100 اسمیر پاپ معمولی در همان فاصله زمانی از نظر کفایت نمونه مقایسه شدند. اسمیر پاپ معمولی با اسپاچولا و سیتوبراش تهیه شد. برای نمونه گیری با روش لایه نازک از Cervex brush استفاده شد و نمونه با دستگاه سایتوتک تهیه شد و در صورتی که ذرات قابل رویت در بررسی ماکروسکوپی نمونه وجود داشتند، از سدیمان نمونه بلوک سلولی تهیه شد. اسمیرها بر طبق سیستم بتسدا تفسیر شدند.نتایج: تعداد موارد رضایت بخش اما محدود(SBL)  با روش  لایه نازک، 17(1/12%) در مقایسه با روش پاپ اسمیر معمولی 39(39%) بود. تعداد موارد غیر رضایت بخش با روش لایه نازک، 6(3/4%) در مقایسه با پاپ اسمیر معمولی 9(9%) بود. این کاهش موارد غیر رضایت بخش و SBL با روش لایه نازک و افزایش متعاقب اسمیرهای رضایت بخش از لحاظ آماری با تست کای مربع معنی دار بود. (p<0.05) تعداد مواردی که جزو اندوسرویکال/ ناحیه ترانسفورماسیون را فقط در اسلاید بلوک سلولی داشتند، 30 (25% نمونه های دارای بلوک سلولی) بود.نتیجه گیری: روش لایه نازک بر پایه مایع و بلوک سلولی همراه آن کفایت و کیفیت نمونه را بهبود بخشید و منجر به کاهش موارد غیررضایت بخش و SBL شد. روش بلوک سلولی تکمیلی منجر به یافتن اجزای اندوسرویکال/ ناحیه ترانسفورماسیون بیشتر و افزایش نمونه های رضایت بخش شد.

مقدمه: درماتوفیت ها گروه تخصص یافته ای از قارچ های کراتینوفیلیک هستند که قادر به تهاجم در نواحی غیرزنده شاخی پوست تحت عنوان استراتوم کورنئوم می باشند. در تحقیق حاضر، اثرات ضد قارچی دو داروی تربینافین وگریزئوفولوین بر علیه استرین های استاندارد و بومی درماتوفیت ها در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید.روش کار: روش تهیه رقت در آگار جهت تعیین فعالیت ضد قارچی ترکیبات فوق الذکر مورد استفاده قرار گرفت. استرین های قارچی در حضور غلظت های مختلف ترکیبات مذکور در محیط سابورو دکستروز آگار کشت داده شدند و مقادیر MIC و MFC هر یک از آنها به طور جداگانه تعیین شد.یافته ها: تمامی ترکیبات مورد استفاده، رشد کلیه درماتوفیت ها را از طریق وابسته به غلظت مهار کردند. مقادیر  MIC تربینافین و گریزئوفولوین برای تمامی درماتوفیت های تحت بررسی به ترتیب در محدوده 165/0-005/0 میکروگرم در میلی لیتر و 5/12-78/0 میکروگرم در میلی لیتر محاسبه شد. مقادیر MFC ترکیبات مذکور نیز به ترتیب برابر 33/0 میکرو گرم در میلی لیتر و 200-25 میکرو گرم در میلی لیتر تعیین شد.نتیجه گیری: براساس نتایج بدست آمده در تحقیق حاضر، تربینافین بیشترین تاثیر ضد قارچی را بر علیه میکروسپوروم کانیس 1-MC و میکروسپوروم جیپسئوم 5070 PTCC نشان داد؛ در حالی که حداکثر فعالیت گریزئوفولوین بر علیه میکروسپوروم کانیس 1-MC و اپیدرموفیتون فلوکوزوم 1-EF گزارش گردید. در مجموع حداقل غلظت کشندگی داروی تربینافین در غلظت 165/0 میکروگرم در میلی لیتر محاسبه شد و دارو فعالیت ضد قارچی مناسبی را در غلظت های بسیار پایین تر در مقایسه با گریزئوفولوین علیه درماتوفیت های تحت مطالعه شامل تریکوفیتون منتاگروفایتس، تریکوفیتون روبروم، میکروسپوروم جیپسؤم و اپیدرموفیتون فلوکوزوم نشان دادند.

مقدمه: تشخیص عفونت هلیکو باکتر پیلوری ممکن است با استفاده از اندوسکوپی و یا بدون استفاده از اندوسکوپی صورت گیرد. هریک از این روش ها برای تشخیص نهایی وقت زیادی را نیاز دارد. در پژوهش حاضر برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری روش مستقیم اندازه گیری مقدار آمونیوم شیره معده توسط اسپکتروفتومتری  بکار برده شد. روش کار : تعداد 32 نفر بیمار با متوسط سنی 4/5 ± 7/49 سال که برای اندوسکوپی به بیمارستان مراجعه کرده بودند، انتخاب شدند. مقدار 5 میلی لیتر شیره معده برای انداز ه گیری مقدار آمونیوم شیره معده به روش اسپکتروفتومتری از هر فرد تهیه شد. نمونه کنترل نیز از تعداد 11 نفر مراجعه کننده که برای انجام اندوسکوپی در شرایط سنی همسان با گروه مورد مطالعه با متوسط سنی  9/7 ± 8/45 سال،  بدون عفونت به هلیکوباکتر پیلوری بودند، تهیه شد. مقدار آمونیوم شیره معده به روش اسپکتروفتومتر در طول موج 340 نانومتر انداز ه گیری شد. شدت آلودگی به هلیکو باکتر پیلوری براساس تشخیص آسیب شناسی تعیین شد و ارتباط غلظت آمونیوم و شدت آلودگی بررسی گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد شیره معده افرادی که مبتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری هستند، مقدار آمونیوم (3/0 ± 2/3 میلی مول در لیتر) بیشتری نسبت به افرادی که مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری نمی باشند (2/0 ± 3/1 میلی مول در لیتر ) دارد. نتیجه گیری: اندازه گیری مقدار آمونیوم در بیماران مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری با نتایج بررسی ماکروسکوپی، میکروسکوپی و آسیب شناسی به عنوان روش استاندارد تشخیص عفونت هلیکو باکتر پیلوری مطابقت دارد.

مقدمه: کنترل و پیشگیری عوارض ناشی از عفونت سودوموناس آئروژینوزا یکی از معضلات عمده در عفونت های بیمارستانی در سراسر جهان است. زیرا دارو درمانی عفونت های بیمارستانی به ویژه با تجویز آنتی بیوتیک ها غالبا با شکست روبرو می گردد. بنابراین تنها راه جلوگیری از عوارض ناشی از سودوموناس آئروژینوزا مصرف واکسن بی زیان و موثری است که بدن را علیه کلیه سروتیپ های مختلف بومی حفاظت نماید.روش کار: از نمونه های بالینی جمع آوری شده از بیمارستان های تهران، 300 گونه سودوموناس آئروژینوزا ایزوله و شناسایی گردید، با استفاده از آنتی سرم های اختصاصی سماتیک (O) جملگی در 16 سروتیپ از 17 سروتیپ شناخته شده سودوموناس آئروژینوزا قرار گرفتند. پس از کد گذاری و تهیه کشت خالص، 16 سروتیپ انتخابی لیوفلیزه شده و در کلکسیون باکتری های استاندارد انستیتو پاستور ایران CSBPI)) نگهداری گردیدند. سروتیپ 190-16 CSBPI: که یکی از شایع ترین سروتیپ های سودوموناس آیروروژینوزا را تشکیل داده و بیشترین واکنش سرولوژیک را با آنتی سرم اختصاصی خود نشان می دهد، به عنوان مدل جهت تهیه OMP-F وزیکول لایه خارجی دیواره سلولی سودوموناس آیروژینوزا انتخاب گردید. OMP-F وزیکول به روش دزاکسی کولات-اولترا سانتریفیوژ افتراقــی از غشای خارجی سروتیپ 190 -16CSBPI: استخراج شد. پس از بررسی ملکولی، فعالیت حفاظتی و بی زیانی آن در مدل حیوانات آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت.نتایج:  تحقیق حاضر نشان می دهد که OMP-F تخلیص شده از سروتیپ CSBPI:16-190 فعالیت حفاظتی قابل توجهی را علیه 2´LD20 از 16 سروتیپ سودوموناس آیروژینوزا همولگ و هترولگ زنده بومی ایران از خود نشان می دهد به علاوه تب زا نبوده و فاقد هرگونه سمیت قابل سنجش در خرگوش، موش و خوکچه هندی می باشد.بحث: ارزیابی نتایج حاصل از تحقیق انجام شده نشان می دهد که OMP-F وزیکول غشای خارجی دیواره سودوموناس آیروژینوزا CSBPI:16-190 را می توان به عنوان ایمونوژنی مفید و موثر با طیف وسیع حفاظتی علیه عفونت های ناشی از آلودگی سروتیپ های مختلف سودوموناس آئروژینوزا بومی ایران به کار گرفت.

مقدمه: تدوین برنامه ای جامع برای تحقیقات علوم دارویی به منظور استفاده بهینه از بودجه های پژوهشی و جلوگیری از اتلاف سرمایه های ملی یکی از رسالت های عمده سیستم تحقیقات سلامت یک کشور می باشد. هدف از تحقیق دستیابی به نظرات دانشجویان و دستیاران دانشکده داروسازی تهران در زمینه: لزوم تحقیقات علوم دارویی در ایران و اولویت نوع تحقیقات، موانع و مشکلات پیرامون تحقیقات علوم دارویی در کشور، نقاط قوت و فرصت در تحقیقات مذکور و نقش تحقیقات در کیفیت و آینده شغلی دانشجویان داروسازی جهت بازخورد نظرات آنان در تدوین برنامه راهبردی تحقیقات علوم دارویی در کشور بود.روش کار: این پژوهش یک مطالعه کیفی است که به روش بحث گروهی متمرکز در سال 1382، به مدت 4 ماه و و بر روی 2 گروه 6 تا 10 نفری از دانشجویان داروسازی و دو گروه 6 تا 10 نفری از دستیاران داروسازی در مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور انجام گرفت.یافته ها: یافته ها نشان داد که تقریبا همه افراد شرکت کننده در این مطالعه بر لزوم تحقیقات در زمینه علوم دارویی تاکید دارند و اولویت را با تحقیقات کاربردی متناسب با نیاز کشور می دانند. قوانین غیرقابل انعطاف برای تخصیص بودجه های تحقیقاتی، توزیع نامتناسب منابع و عدم تخصیص منابع در زمان های مقتضی، ضعف و ناکارآمدی مدیریت و برنامه ریزی تحقیقات، فقدان فرهنگ و اخلاق پژوهش، کمبود متخصصین کارا، ضعف در همکاری بین بخشی و انجام کار گروهی و ارتباط میان دانشگاه و صنعت، نبود نظام ثبت تحقیقات ، ضعف انگیزش، عدم همکاری های بین بخشی، ضعف نظام ارزشیابی تحقیقات و محققین علوم دارویی به عنوان موانع و مشکلات عمده موجود بر سر راه تحقیقات علوم دارویی بیان شد. نقاط قوت و فرصت تحقیقات این حیطه، جوان بودن جمعیت کشور، منحصر بفرد بودن آن، پیشینه علمی کشور، منابع مالی و انسانی و پتانسیل خوب صنایع مطرح شد. در خصوص نقش تحقیقات در کیفیت تحصیلی و آینده شغلی دانشجویان داروسازی، انجام تحقیقات جهت دستیابی به فرصت برای رفتن به خارج از کشور عنوان شد.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه، لزوم تدوین و اجرای برنامه راهبردی تحقیقات علوم دارویی در کشور را تایید نموده و در تدوین این برنامه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

مقدمه: مصرف تریاک در منطقه جنوب شرقی ایران به صورت سنتی رواج داشته است. هدف از انجام این مطالعه بررسی تغییرات تعداد مصرف کنندگان، الگوهای مصرف و وضعیت خدمات درمانی برای معتادان طی یک سال پس از زلزله در شهر بم و یکی از روستاهای اطراف آن بوده است.روش کار: در این مطالعه کیفی از پنج روش مباحثه متمرکز گروهی، مصاحبه عمیق فردی، مشاهدات اتنوگرافیک، نقشه برداری و عکس برداری استفاده شده است. معتادان، مردم، ارایه کنندگان خدمات درمانی اعتیاد و سایر افراد کلیدی در 10 گروه و 69  مصاحبه عمیق فردی مورد مصاحبه قرار گرفتند. نتایج: شیوع اعتیاد در بم و باغچمک زیاد و بیشتر در مردان گزارش شد. تریاک شایع ترین ماده مصرفی بود، ولی مصرف هروئین شایع نبوده است. اکثر مصاحبه شوندگان معتقد بودند که پس از زلزله، مصرف تریاک و هروئین در بم افزایش یافته است. افزایش مصرف مواد در نوجوانان و در زنان نیز گزارش شده است. چند مرکز درمان اعتیاد در بم فعال بودند که تقریبا در همه آنها فقط خدمات سم زدایی وجود داشت. بسیاری از معتادان از وجود این مراکز بی اطلاع بودند. نتیجه گیری: افزایش شیوع اعتیاد پس از زلزله، لزوم انجام برنامه ریزی سریع برای کاهش گسترش مصرف مواد و اثرات منفی آن را می طلبد.

مقدمه: اطلاع رسانی و تاثیر عمده آن در تقویت و تحکیم فرآیند تصمیم گیری مدیریتی منجر به بالاترین کارایی یک سیستم می گردد. بنابراین چنانچه اطلاعات با سرعت لازم  و به نحو شایسته ای در اختیار مدیران قرار گیرد، آنان را در تصمیم گیری های صحیح و مناسب یاری می دهد. عدم حصول این شرایط، مشکلات جبران ناپذیری به خصوص در بخش بهداشت و درمان بوجود می آورد. سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) این امکان را بوجود می آورد که اطلاعات موردنیاز سریع تر، دقیق تر، به هنگام و با امکانات بیشتر به دست کاربران برسد تا از آن در برنامه ریزی ها استفاده نمایند. هدف از اجرای این پروژه، ایجاد سیستم GIS در بخش بهداشت و درمان و نشان دادن مزایای آن نسبت به سیستم های دیگر اطلاعاتی از جمله سیستم اطلاعات مدیریت (MIS) در عمل و تأیید و تعیین خصوصیات کاربردی برتر آن بوده است.روش کار: پس از بررسی های لازم و تشکیل جلسات کارشناسی، سه شهرستان (فارسان از استان چهار محال و بختیاری، دشتی از استان بوشهر و بم از استان کرمان) که دارای تنوع اقلیمی و بیماری های مرتبط با محیط می باشند، برای اجرای پروژه انتخاب شدند. در ابتدا اطلاعات توصیفی جمع آوری و با انتخاب و اصلاح نقشه های پایه، لایه های اطلاعات مورد نیاز بر روی اطلاعات مکانی منطبق گردیدند.نتایج: در اجرای این پروژه بر مبنای اطلاعات توصیفی شبکه بهداشت و درمان و نیاز سنجی، مدل داده طراحی و در قالب یک بانک اطلاعات جغرافیایی (مکانی) پیاده سازی شد. به طور مثال تسهیلات بهداشتی و درمانی به همراه اطلاعات توصیفی آنها بر روی نقشه جغرافیایی شهرستان و در مکان های مربوطه تعیین و مشخص گردید. به طوری که لایه های اطلاعاتی مختلف مراکز بهداشتی به صورت دینامیک و همزمان قابل رویت است. همچنین می توان موارد بروز بیماری های مهم و در حال مراقبت نظیر سل، مالاریا، تالاسمی، وبا و غیره را در مکان های وقوع  و روی نقشه معین و نسبت به پیشگیری و کنترل آنها با اطلاعات جامع و سریع تر اقدام نمود.نتیجه گیری: سیستم در نهایت پاسخگوی بسیاری از نیازهای اطلاعاتی نظام سلامت است و امکان توسعه و بهبود آن از بسیاری لحاظ وجود دارد.