تحقیقات نظام سلامت حکیم
سال:1383 | دوره:7 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

مقدمه: تکنیک آماری خوشه بندی که قابل کاربرد در مورد داده های چند متغیره می باشد، با بکارگیری اصول و روش های خاص خود منجر به شناسایی گروههای واقعی مشابه و همگن از افراد، اشیا و بطور کلی آزمودنیها بر مبنای ویژگیهای ثبت یا اندازه گیری شده در مورد آنها می شود. بطور کلی سه دسته اصلی از روش های خوشه بندی عبارتند از: سلسله مراتبی، غیر سلسله مراتبی و فازی. اخیرا روش خوشه بندی فازی به علت ویژگی های برجسته آن که منجر به ارایه اطلاعات بیشتری از ساختار مشاهدات و رفع نواقص موجود در دو روش دیگر می شود، کاربرد وسیعی پیدا کرده است. در مقاله حاضر با بهره گیری از تکنیک خوشه بندی فازی اقدام به قطب بندی کشور یا در واقع شناسایی استان های همگن به لحاظ شاخص های بهداشتی و جمعیتی شده است.روش کار: در این مطالعه چهار دسته شاخص بهداشتی و جمعیتی شامل: 1) تسهیلات بهداشتی رفاهی خانوار؛ 2) تنظیم خانواده؛ 3) باروری و زایمان زنان؛ 4) اجتماعی و بهداشتی کودکان که از طرح DHS (طرح سنجش شاخص های بهداشتی و جمعیتی کشور) که توسط وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی اجرا گردیده، استخراج شده، جهت شناسایی استان های همگن استفاده شده است. بر مبنای هر کدام از دسته شاخص های یاد شده، قطب های همگن از استانها به کمک تکنیک خوشه بندی فازی شناسایی گردیده اند.یافته ها: نتایج قطب بندی بیانگر آن است که لزوما استانهایی که بر اساس یکی از چهار دسته شاخص فوق در یک خوشه قرار گرفته اند بر اساس دسته دیگر از همین شاخص ها در این خوشه قرار نگرفته اند؛ که از دلایل آن می توان به وجود تفاوت بافت جمعیتی، بافت اجتماعی، بافت فرهنگی و درجه برخورداری از امکانات مربوط به توسعه اقتصادی که همگی این موارد بر روی شاخص های چهار گانه فوق به اشکال مختلف تاثیر می گذارند اشاره نمود.نتیجه گیری: این تحقیق در زمینه راهبردهای علمی در مورد اجرا و ارایه خدمات بهداشتی به تناسب وضعیت قطب های همگن شناسایی شده، برای دست اندرکاران امور بهداشتی و درمانی کشور مفید خواهد بود.

مقدمه: بیماری هیداتید یک معضل بهداشتی مهم مناطق گرمسیری می باشد که در نقاط مختلف ایران شیوع زیادی داشته و با اشغال بسیاری از تخت های بیمارستانی در بخش های جراحی، بار اقتصادی فراوانی بر جامعه تحمیل می نماید.روش کار: این مطالعه به صورت گذشته نگر و با مراجعه به دفاتر بایگانی بخش آسیب شناسی در سه بیمارستان دانشگاهی مشهد از مهر 1358 تا شهریور 1378 در بیمارستان امام رضا (ع) و قائم (عج) و از مهر 1361 تا شهریور 1381 در بیمارستان امید، بر روی 1759 بیمار مبتلا به عفونت اکینوکوکوس گرانولوزوس که جراحی و سپس بیوپسی تشخیصی شده بودند، انجام گردید.یافته ها: از میان این بیماران، 1005 بیمار زن (57.1%) و 754 مرد (42.9%) بودند. شایعترین طیف سنی 29-20 سال بوده و بیشترین محل های ابتلا ریه (44.8%) و کبد (39.4%) بودند. درگیری کبد در زنان بیشتر از مردان و بالعکس ابتلا ریوی در مردان بیشتر بود. همچنین سن ابتلا در بیماران کبدی بیشتر از مبتلایان به عفونت ریوی بود. محلهای غیر معمول ابتلا شامل طحال (1.8%) کلیه (1.8%)، استخوان (1%)، صفاق (2%) مغز (0.2%) و پوست (0.2%) بوده است. در اکثر بیماران یک عضو مبتلا بوده و در 42 بیمار ارگانهای متعدد شامل کبد و ریه، کبد و طحال و غیره درگیر بودند.نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای کیست هیداتید و امکان ابتلای همه قسمتهای بدن، شایسته است در مواجه با توده های فضاگیر کیستیک، همواره آلودگی با کیست هیداتید مد نظر باشد. همچنین در مناطق آندمیک در صورت برخورد با کیست هیداتید ریه، بهتر است بیماران از لحاظ ابتلای کبدی غربالگری نمود.

مقدمه: عفونت هلیکوباکترپیلوری مهمترین عامل اتیولوژیک زخمهای معده و دوازدهه میباشد و ریشه کنی این باکتری سبب بهبودی بیماری پپتیک خواهد شد. رژیم ایده آل برای درمان این عفونت بایستی میزان ریشه کنی بیش از 90% ایجاد کند، ساده و راحت باشد، دوره مصرف کوتاهتر، عوارض جانبی کمتر و قیمت ارزانتری داشته باشد. این مطالعه بمنظور تعیین رژیم درمانی با مدت مناسب طراحی شده است و رژیم درمانی 10 روزه و 14 روزه فورازولیدون، آموکسی سیلین، امپرازول، بیسموت با یکدیگر مقایسه شده اند.روش کار: نمونه های مورد بررسی، از بیماران مراجعه کننده به درمانگاه گوارش بیمارستان امام خمینی (ره) تهران و یک کلینیک سرپایی گوارش در رشت انتخاب شدند. اثبات وجود زخم با آندوسکوپی و بیوپسی و اثبات وجود عفونت با هلیکوباکترپیلوری با رنگ آمیزی گیمسا و مثبت بودن تست اوره آز تایید شد. پس از اخذ رضایت نامه، بیماران به دو گروه 14 روزه و 10 روزه بصورت تصادفی و یک سوکور تقسیم شدند. رژیم هر دو گروه شامل فورازولیدون 200 میلی گرم، آموکسی سیلین یک گرم، امپرازول 20 میلی گرم و بیسموت 240 میلی گرم هر کدام دو بار در روز بود. قابلیت پذیرش دارو با شمارش تعداد قرص ها تعیین شد. 6 تا 8 هفته پس از پایان درمان آندوسکوپی مجدد و بیوپسی انجام شد و از نظر هلیکوباکترپیلوری بررسی انجام شد، داده ها با نرم افزار SPSS و آزمون t-student و X2 آنالیز شدند.یافته ها: 54 نفر از بیماران در گروه 14 روزه و 53 نفر در گروه 10 روزه تحت درمان قرار گرفتند. 2 نفر در گروه 14 روزه به علت عدم تحمل دارو از مطالعه خارج شدند و 4 نفر از بیماران (2نفر از هر گروه) برای پیگیری مراجعه نکردند. تفاوت آماری بارزی بین میانگین سن، نسبت جنسی، فراوانی افراد سیگاری، فراوانی زخم با زمینه پاک در دو گروه وجود نداشت. میزان بهبودی زخم پس از درمان در گروه 14 روزه 96.2% و در گروه 10 روزه 88.7% بود. میزان ریشه کنی هلیکوباکتر در گروه 14 روزه 72.2% (84.1%- 60.3%، اطمینان 95%) و در گروه 10 روزه 67.9% (80.5%-55.3%، حدود اطمینان 95%) بوده که این تفاوتها معنی دار نبود. شیوع عوارض جانبی در گروه 14 روزه 62% و در گروه 10 روزه 49% بود. میزان ریشه کنی عفونت در بیماران سیگاری با رژیم 14 روزه 61.5% و با رژیم 10 روزه 38.9% بود که این تفاوتها نیز از نظر آماری معنی دار نبودند.نتیجه گیری: بررسی حاضر نشان می دهد که رژیم درمانی 10 روزه و 14 روزه از نظر میزان ریشه کنی هلیکوباکترپیلوری تفاوت عمده ای با یکدیگر ندارند، اگرچه برای حصول نتیجه قطعی به تعداد نمونه های بیشتری نیاز میباشد. توصیه میشود مطالعات مقایسه ای وسیع تری برای تعیین مدت زمان ایده آل با هدف درمانی ریشه کنی بالای 90% انجام شود.

مقدمه: رضایت شغلی کارکنان، یکی از شاخص های اثر بخشی مدیریت و رهبری در سازمان است. لازم است مدیران با اتخاذ سبک رهبری مشارکتی، رضایت شغلی کارکنان پرستاری را افزایش داده و در نهایت باعث افزایش کارآیی، بهره وری و تعهد سازمانی کارکنان شوند تا آنها نیز کیفیت خدمات درمانی ارایه شده به بیمار را افزایش دهند. هدف از این پژوهش، یافتن سبک های رهبری مورد استفاده مدیران و میزان رضایت شغلی کارکنان و پیشنهاد سبک رهبری اثر بخش به مدیران می باشد.روش کار: این پژوهش یک مطالعه همبستگی توصیفی بوده و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. حجم نمونه حدود 400 نفر بود و جامعه پژوهش، کلیه کارکنان پرستاری و مدیران شاغل در کلیه مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز در نظر گرفته شد.یافته ها: در رابطه با نوع سبک رهبری مدیران، یافته ها نشان داد که 54 درصد مدیران از مدیریت و رهبری استبدادی خیرخواهانه استفاده می کردند و 72 درصد کارکنان رضایت شغلی نداشتند. همچنین بین میانگین نمره رهبری و میزان رضایت شغلی کارکنان پرستاری با ضریب همبستگی (0.65=r) ارتباط معنی داری وجود داشت (0.001>P).نتیجه گیری: در سازمان هایی که مدیران آنها کارکنان خود را در تصمیمات مربوط به امورات خود مشارکت می دهند و یا اینکه محیط مشاوره ای ایجاد می کنند، میزان رضایت شغلی بالا است. بنابراین به مدیران پرستاری پیشنهاد می شود که کارکنان خود را در تصمیم گیری و هدف گذاری ها، مشارکت داده و محیطی آرام همراه با شور و مشاوره ایجاد کنند تا کارکنان پرستاری رضایت شغلی و تعهد سازمانی بیشتری داشته باشند که در نهایت باعث افزایش کیفیت ارایه خدمات شده و رضایت بیماران بیشتر جلب خواهد شد.

مقدمه: ساختار عرضه خدمات بهداشتی درمانی و نوع پرداخت و دریافت هزینه، تاثیر بسیاری بر نوع مراجعه بیماران داشته و با توجه به هزینه های بالا برای عرضه خدمات درمانی و محدودیت منابع در سازمان های بهداشتی درمانی و ضرورت بررسی ها و مطالعه برای ارتقای کارآمدی در بخش های درمانی، این مطالعه در سه ساختار عرضه خدمات درمانی اجرا گردید.روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی مقایسه ای است که در آن 1036 نفر از بیماران مراجعه کننده که تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی، بیمه روستایی و گروه مراجعه آزاد که متصل به سایر روش های پرداخت هزینه های درمانی بودند و برای دریافت خدمات درمانی به مراکز دولتی و خصوصی مراجعه کرده به طور تصادفی انتخاب و تحت مطالعه قرار گرفتند. جهت کسب داده ها در رابطه با اهداف ویژه پژوهش و بررسی خود - ارجاعی بیماران در سه ساختار بسته کمیته امام، نیمه بسته بیمه روستایی و مراجعه آزاد بیماران از روش مصاحبه و پرسشنامه کتبی استفاده شد. همچنین نظرات بیماران در مورد علل خود - ارجاعی بررسی گردید. داده های بدست آمده با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که خود - ارجاعی در سیستم ارجاع بسته کمیته امام، سیستم نیمه بسته بیمه روستایی و سیستم آزاد مراجعه به ترتیب 6.8 درصد، 29.7 درصد و 75.5 درصد بوده است. همچنین در این مطالعه نشان داده شد که به نظر بیماران بیش از 50 درصد موارد عامل خود - ارجاعی ها مهارت بیشتر پزشک متخصص و 42 درصد آن مربوط به تلف شدن وقت برای رفتن از پزشک عمومی به متخصص بوده است.نتیجه گیری: میزان بالای خود - ارجاعی در ساختار آزاد بیمه نشان می دهد که ضرورت بازنگری و طراحی یک ساختار کارآمد و اثر بخش در سیستم عرضه خدمات درمانی امری لازم و ضروری است.

مقدمه: لاکتوباسیل ها، فراوانترین باکتری فلور طبیعی مجرای گوارشی انسان هستند و در مدفوع وجود دارند. هدف از بررسی، جداسازی لاکتوباسیلها از مدفوع کودکان 6 تا 24 ماه با توجه به نوع تغذیه (شیر مادر، شیر خشک، هر دو شیر) و تعیین اثر بازدارندگی آنها بر روی باکتری های بیماریزای روده ای (اشریشیاکلی، سالمونلا، شیگلا) بوده است.روش کار: نمونه مدفوع 100 کودک بین 24-6 ماه جمع آوری و در محیط MRS کشت داده شد. لاکتوباسیلها با روش استاندارد (شکل ظاهری کلنی، شکل میکروسکوپی، تخمیر قندها و انجام تست های بیوشیمی) جداسازی و شناسایی شدند. رشد لاکتوباسیل های بدست آمده در pH ها، حرارتهای مختلف و اثر بازدارندگی آنها بر باکتریهای بیماریزای روده (اشریشیاکلی، سالمونلا، شیگلا)، با روش نقطه گذاری، دیسک گذاری و ایجاد چاهک، مقاومت به آنتی بیوتیکهای رایج و مقاومت در برابر صفرا تعیین گردید.یافته ها: باکتریهای بدست آمده شامل لاکتوباسیل فرمنتوم، لاکتوباسیل پلانتاروم، لاکتوباسیل رامنوسوس، لاکتوباسیل گاسری، لاکتوباسیل روتری، لاکتوباسیل کریسپاتوس و لاکتوباسیل اسیدوفیلوس بودند. از بین لاکتوباسیلهای جدا شده از مدفوع کودکان، 67.5% مربوط به کودکان تغذیه شده با شیر مادر، 18.75% مربوط به کودکان تغذیه شده با شیر خشک و 13.75% مربوط به کودکان تغذیه شده همزمان با شیر مادر و شیر خشک بود.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که تعداد موارد لاکتوباسیل در مدفوع کودکان تغذیه شده با شیر مادر غالب بود. احتمال می رود ترکیباتی در شیر مادر وجود داشته باشد که به لاکتوباسیل ها کمک کند تا به سهولت بیشتری تکثیر یافته و با تولید بیشتر مواد بازدارنده و تغییر pH روده، از رشد عوامل بیماریزا و از بروز برخی بیماری ها از جمله اسهال، جلوگیری کنند. بنابراین، تغذیه با شیر مادر توصیه می شود. از طرفی، چون اثر مواد بازدارنده لاکتوباسیل های جداشده از مدفوع کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند در دمای بالا، pH اسیدی و غلظت های متفاوت صفرا مقاوم بود، می توان آنها را در گروه باکتری های پروبیوتیک قرار داد.

مقدمه: مطالعه اثرات هورمون های استرویید جنسی بر ترشح انسولین و حساسیت به انسولین از نظر بالینی در درمان بیماری های وابسته، دارای اهمیت است. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اثرات این هورمون ها بر حساسیت به انسولین در موش ها می باشد. همچنین، با توجه به نقش کانال های پتاسیم حساس به (KATP) ATP سلول های بتای لوزالمعده در ترشح انسولین، اثرات هورمون های مذکور بر این کانال ها نیز بررسی شد.روش کار: دیازوکساید یا وراپامیل به ترتیب با دوز روزانه 30 و 100 میلی گرم/کیلوگرم به عنوان داروی بازکننده یا مسدود کننده کانال های KATP سلول های بتای لوزالمعده، مورد استفاده قرار گرفتند. هورمون تستوسترون با دوز روزانه 50 میلی گرم/کیلوگرم به عنوان دوز جایگزین در گروه بیضه برداری شده دو طرفه و 10 میلی گرم/کیلوگرم در موشهای نر جراحی نشده و هورمون های پروژسترون و استرادیول به ترتیب با دوز روزانه 20 و 50 میلی گرم/کیلوگرم در موش های ماده، مورد مصرف واقع شدند. موش های نر به گروه های شاهد، بیضه برداری شده یکطرفه و دو طرفه، بیضه برداری شده دریافت کننده تستوسترون، گروه جراحی نشده دریافت کننده تستوسترون، دریافت کننده دیازوکساید یا وراپامیل و گروه های دریافت کننده «تستوسترون + دیازوکساید یا وراپامیل» تقسیم شدند. موش های ماده به گروه های شاهد، تخمدان برداری شده یکطرفه و دو طرفه، تخمدان برداری شده دریافت کننده پروژسترون یا استرادیول، گروه های جراحی نشده دریافت کننده پروژسترون، استرادیول، دیازوکساید یا وراپامیل و گروه های دریافت کننده «پروژسترون + دیازوکساید یا وراپامیل» تقسیم شدند. در هر گروه، پس از چهار هفته، مقدار انسولین و گلوکز سرم خون اندازه گیری شد و حساسیت به انسولین (نسبت گلوکز به انسولین) بین گروه ها، مورد مقایسه آماری قرار گرفت.یافته ها: در موش های نر، بیضه برداری دو طرفه، تجویز دیازوکساید یا «دیازوکساید + تستوسترون» باعث افزایش، اما بیضه برداری یکطرفه، تجویز تستوسترون، وراپامیل یا تجویز «وراپامیل + تستوسترون» موجب کاهش حساسیت به انسولین شد. در موش های ماده، تخمدان برداری یکطرفه یا دو طرفه، تجویز پروژسترون، دیازوکساید یا «پروژسترون + دیازوکساید یا وراپامیل» باعث افزایش، اما تجویز استرادیول یا وراپامیل سبب کاهش حساسیت به انسولین گردید.نتیجه گیری: تستوسترون و استرادیول کاهنده حساسیت به انسولین بوده، اما تخمدان برداری، بیضه برداری دو طرفه و پروژسترون افزاینده حساسیت به انسولین بودند. در این راستا، احتمالا تستوسترون تاثیری بر باز و بسته شدن کانال های KATP سلول های بتای لوزالمعده نداشته، اما پروژسترون احتمالا از طریق مهار کانالهای KATP، ترشح انسولین را تحت تاثیر خود قرار داده است.