مطالعات اجتماعی گردشگری
سال:1396 | دوره:5 | شماره:10 |تعداد مقالات:7

یکی از ابعاد مهم رفتار مصرف کننده، تصمیم گیری بدون برنامه است که در یک فرایند سریع و ناشی از هیجان و احساسات صورت می گیرد. سفرهای آنی یا بدون برنامه یکی از انواع رفتارهای آنی محسوب می شود که طی آن فرد بدون برنامه ریزی قبلی سفر می کند. دلایل مختلفی برای این نوع گردشگری می توان برشمرد؛ مانند: فشار دوستان به قصد لذت بردن و هیجان، تاثیر برنامه های بازاریابی مقصد سفر و درخواست و اصرار اعضای خانواد. هدف این مقاله، بررسی تاثیر مشارکت نوجوانان در تصمیم گیری آنی خانواده ها برای انجام سفرهای تفریحی است. در همین رابطه، مدل مفهومی تحقیق، بر اساس ادبیات و پیشینه تحقیق ارائه شده است که نشان دهنده رابطه بین متغیرهای تحقیق (اصرار نوجوانان، احساسات افراد تصمیم گیرنده و قصد مسافرت آنی اعضای خانواده) است. برای جمع آوری اطلاعات در این زمینه، در بین 384 خانواده از خانواده هایی که به استان گیلان مسافرت کرده و دارای حداقل یک فرزند نوجوان بودند، پرسش نامه هایی توزیع شد. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، توصیفی - همبستگی است. برای بررسی داده های توصیفی از نرم افزار SPSS 19 و برای آمار استنباطی از مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) و نرم افزار SmartPLS2 استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که مشارکت نوجوانان در تصمیم گیری خانواده ها بر سفرهای آنی اثرگذار است. ضمن اینکه نقش میانجی گری احساسات در رابطه بین مشارکت نوجوانان و تصمیم گیری خانواده ها برای سفرهای آنی نیز مورد تایید قرارگرفته است؛ بدین معنی که نوجوانان با مشارکت در تصمیم گیری خانواده، نه تنها بر احساسات افراد تصمیم گیرنده، بلکه از طریق این احساسات بر قصد مسافرت آنی اعضای خانواده نیز تاثیر می گذارند.

بوم گردی سبب ایجاد فرصت های ویژه برای گردشگران، به منظور شناسایی شگفتی های طبیعت و کسب اطلاعات جدید، شده و شرایط معیشتی جامعه میزبان را بهبود می بخشد. جزیره هرمز با دارا بودن قابلیت های فراوان بوم گردی، توانسته است بوم گردان زیادی را در سال های اخیرجذب نماید. این پژوهش نیز با هدف شناسایی و تحلیل شبکه های ارتباطی میان بوم گردان و مردم محلی جزیره هرمز و تاثیرات اجتماعی آنها انجام شده است. براین اساس، داده های جمع آوری شده با استفاده از مصاحبه و پرسش نامه ، وارد نرم افزار اکسل شده و با استفاده از روش تحلیل شبکه ای و نرم افزار ویسون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میان بوم گردان و مردم محلی جزیره، روابط دوستانه و همکاری ایجاد شده و این ارتباطات منجر به استمرار بوم گردی در این جزیره شده است. همچنین این شبکه ها می توانند منجر به توسعه بوم گردی پایدار در جزیره هرمز شوند.

هدف تحقیق حاضر شناسایی ابعاد و شاخص های مفهوم بازاریابی کارآفرینانه در صنعت هتل داری به شیوه ای نوآورانه با ایجاد پیوستگی بین سه حوزه بازاریابی، کارآفرینی و هتل داری است. روش تحقیق از نوع کیفی اکتشافی است و برای جمع آوری داده ها، مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با 20 نفر از مدیران ارشد هتل های شهر تهران صورت گرفت؛تا از این طریق ابعاد و شاخص های بازاریابی کارآفرینانه در صنعت هتل داری استخراج و ماهیت مفهوم آن کشف گردد. نتایج حاصل از مصاحبه ها نشان داد که ابعاد تشکیل دهنده بازاریابی کارآفرینانه هتل داری شامل 11 بعد «مدیریت ریسک»، «نوآوری گرایی»، «پیش نگری»، «مشتری گرایی»، «رقیب گرایی»، «فرصت گرایی»، «پیشگامی»، «شبکه سازی»، «به روز بودن»، «تامین و مشارکت» و «خلق ارزش» و 62 جزء یا شاخص می باشد. بررسی و مقایسه نقادانه این ابعاد، با ابعاد مطرح در کسب و کارهای تولیدی، خرده فروشی، صنایع غذایی، فناوری اطلاعات و غیره، نشان از این واقعیت دارد که ابعاد و شاخص های تشکیل دهنده مفهوم بازاریابی کارآفرینانه در صنعت هتل-داری، متفاوت از کسب و کارهای غیر گردشگری و هتل داری است.

در سال های اخیر، موضوعات زیست محیطی، توجه روزافزونی در محافل علمی و حتی در سطحی وسیع تر، یعنی سطح جامعه دریافت داشته و بدین ترتیب، محیط زیست نسبت به گذشته، برای افراد بیشتری در جامعه تبدیل به یک موضوع اجتماعی با اهمیت شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر رفتارهای حفاظتی گردشگران داخلی و خارجی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را گردشگران داخلی و خارجی استان فارس تشکیل می دهند. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برابر با 260 نفر می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. ابزار گردآوری داده ها در پژوهش حاضر پرسش نامه می باشد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS پردازش و با استفاده از آماره های توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیش ترین تاثیر در گردشگران داخلی مربوط به متغیر رفتارهای حافظ محیط زیست و کم ترین تاثیر مربوط به متغیر انتساب مسوولیت است. همچنین بیش ترین تاثیر در گردشگران خارجی مربوط به متغیر رفتارهای حافظ محیط زیست و کم ترین آن مربوط به متغیر انتساب مسوولیت بر رفتارهای حفاظتی محیط زیست می باشد.

در پژوهش حاضر به شناسایی و ترسیم مدل عوامل بحرانی تحقق زنجیره تامین سبز صنعت گردشگری پرداخته شده است. در این تحقیق ابتدا از طریق مطالعه ادبیات و پیشینه تحقیق، عوامل موثر بر سبز شدن زنجیره تامین شناسایی و سپس در فاز کمی ابتدا 100 نفر از ذی نفعان صنعت گردشگری انتخاب شده و از آن ها جهت بحرانی بودن عوامل شناسایی شده زنجیره تامین سبز صنعت گردشگری نظرسنجی شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بوده است. جهت تحلیل داده های تحقیق، ابتدا با استفاده از روش تحلیل آماری و آزمون t ضریب اهمیت مولفه ها مشخص شد و در فاز دوم جهت اولویت بندی شاخص ها و نیز علت و معلول بودن آنها از تکنیک دیماتل فازی استفاده شد. نتایج به دست آمده از بررسی و شناسایی عوامل بحرانی تحقق زنجیره تامین سبز نشان می دهد هر 33 عامل شناسایی شده به عنوان عوامل تحقق زنجیره تامین سبز در صنعت گردشگری ایران بحرانی و اساسی بوده و نقش پراهمیتی در تحقق آن دارند. تحلیل عوامل قرار گرفته در بعد مدیریت تامین کنندگان نشان می دهد بین 6 عامل قرار گرفته در زمره عوامل تاثیرگذار، عوامل «ارائه خدمات ترغیب کننده به تامین کننده در راستای توجه و صیانت از محیط زیست»، «لحاظ نمودن ویژگی های زیست محیطی به عنوان الزامات کیفی تامین کننده» و «برگزاری نشست با تامین کنندگان»، سه عامل اصلی و ریشه ای یا علت سبز شدن زنجیره تامین سبز صنعت گردشگری می باشد. این در حالی است که تحقق سه عامل «کمک به تامین کنندگان در راستای حل مشکلات زیست محیطی آنان»، «توجه به اصول زیست محیطی و پایبندی به آن در برگزاری مناقصات» و «تلاش برای کاهش اثرات زیست محیطی از طریق تحویل بموقع تعهدات تامین کننده» به طور سطحی و ناپایدار، همانند یک هدف کوتاه مدت، موجب سبز شدن زنجیره تامین صنعت گردشگری ایران خواهد شد.

«توصیف و تحلیل تصورات قالبی» و «اعتماد اجتماعی زائرین نسبت به مردم مشهد» دو مولفه مهم و اثرگذار در روابط و تعاملات اجتماعی میزبان - میهمان به شمار می رود. داده ها با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسش نامه از نمونه ای مشتمل بر 310 نفر از زائرین جمع-آوری شده است. یافته ها نشان داد زائرین، مشهدی ها را افرادی خونگرم و خوش برخورد، صمیمی، متواضع، مهمان نواز، صبور (تصورات قالبی مثبت) و تا حدی باایمان و قانون مدار (در حد متوسط و خنثی) و هم چنین افرادی منفعت طلب و سودجو، خسیس و بی انصاف (تصورات قالبی منفی) می دانند. هم چنین اعتماد اجتماعی زائرین نسبت به مردم مشهد در حد متوسط است. برای آزمون فرضیات از تحلیل واریانس یک طرفه و رگرسیون چندگانه استفاده شده و نتایج حاصل نشان می دهد که تصورات قالبی زائرین با اعتماد اجتماعی آنها نسبت به مردم مشهد رابطه ای مثبت و معنادار داشته و از بین متغیرهای مورد بررسی بیش ترین تاثیر را بر اعتماد اجتماعی دارد. سایر عوامل تاثیرگذار شامل: قوم مداری، رضایت، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، جنسیت، وضعیت تاهل و قومیت می باشد. ضمنا متغیرهای جنسیت، محل سکونت، قومیت، رضایت و قوم مداری بر تصورات قالبی زائرین تاثیرگذارند.

گردشگران امروزی بیش از هر زمان دیگری برای جست و جوی اطلاعات سفر، به اینترنت وابسته اند. آن ها تجارب سفر خود را پی در پی در فضای مجازی به اشتراک می گذارند. بر این اساس پژوهش حاضر، با هدف بررسی اثر متغیرهای ایجاد انگیزه سفر، جست وجوی اطلاعات و کیفیت خدمات گردشگری الکترونیک بر رفتار مصرف کنندگان جوان، در سنین 20 تا 40 ساله شهر تهران انجام شد. شرکت کنندگان 182 نفر از جوانان شهر تهران (46 نفر مصرف کننده مرد، 105 نفر مصرف کننده زن) بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها از طریق مدل تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزار لیزرل تحلیل شد. یافته ها نشان داد که ایجاد انگیزه سفر به صورت غیرمستقیم و با میانجی گری کیفیت خدمات بر رفتار مصرف کننده خدمات گردشگری الکترونیک، اثر معناداری دارد. این پژوهش مشخص کرد که ایجاد انگیزه سفر و جست وجوی اطلاعات به طور غیرمستقیم و با واسطه کیفیت خدمات، می تواند رفتار مصرف کننده خدمات گردشگری الکترونیک را تحت تاثیر قرار دهد.