پژوهش نامه علم سنجی
سال:1394 | دوره:1 | شماره:2 (پیاپی 2) |تعداد مقالات:6

هدف: شناسایی رابطه میان وضعیت اقتصادی و سایر مقوله های توسعه اجتماعی همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. مطالعات نشان می دهند که به لحاظ اقتصادی و همچنین از نظر علم و فناوری، هر یک از کشورها در جایگاه های متفاوتی قرار می گیرند. در این راستا، این پژوهش با هدف تحلیل پیوندهای میان قدرت اقتصادی و جایگاه علم و فناوری کشورها به انجام رسیده و سعی دارد با تحلیل این گروه از شاخص ها رابطه میان مقوله های اقتصاد و علم و فناوری را تبیین کند.روش شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش های علم سنجی است و جامعه مورد مطالعه آن مشتمل بر 38 کشوری است که در قالب سه خوشه با یکدیگر مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته اند. این کشورها در طی دوره پانزده ساله 1996 تا 2010 دارای شاخص هرش بالاتر از 100 در پایگاه سایمگو بوده اند و علاوه بر آن، در تقسیم بندی های بانک جهانی نیز در سه گروه کشورهای با درآمد بالا، متوسط و پایین حضور داشته اند. داده های این پژوهش از پایگاه های اطلاعاتی سایمگو، یونسکو، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و بانک جهانی استخراج شده و برای تجزیه و تحلیل آن از نرم افزارهای Excel و SPSS استفاده شد. همچنین جهت پاسخ گویی به سوال ها و فرضیه های پژوهش از آزمون هم بستگی اسپیرمن استفاده به عمل آمد.یافته ها: نتایج حاکی از آن است که بین دو دسته شاخص های قدرت اقتصادی و شاخص های جایگاه علم و فناوری کشورها هم بستگی مثبتی وجود دارد. همچنین میان میزان سرمایه گذاری در علوم و فناوری و سطح توسعه یافتگی علوم کشورها ارتباطی مستقیم برقرار است. به علاوه، کشورهایی که از قدرت اقتصادی مناسبی برخوردارند، ازنظر علم و فناوری نیز در جایگاه مطلوبی قرار دارند.نتیجه گیری: با استفاده از آزمون های انجام شده بر روی شاخص های زیرگروه قدرت اقتصادی و شاخص های زیرگروه علم و فناوری، رابطه معنادار میان قدرت اقتصادی و جایگاه علم و فناوری کشورها مورد تایید قرار گرفته است. به بیانی دیگر، کشورها یی که توجه و سرمایه گذاری بیشتری را بر روی شاخص های قدرت اقتصادی خود صرف نموده اند، به تبع آن شاهد پیشرفت و رشد بیشتری در شاخص های جایگاه علم و فناوری خود بوده اند.

هدف: امروزه ارزیابی کمی و کیفی برونداده های علمی، از جمله مهمترین شاخص های سنجش تولیدات علمی دانشگاه ها، موسسه ها و کشورها محسوب می شود لذا هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت بروندادهای علمی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم پزشکی دانشگاه شاهد، در پایگاه استنادی اسکوپوس (2000 تا 2011) می باشد.روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش اسنادی و پیمایشی با رویکرد علم سنجی انجام شده است. داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و به کمک نرم افزار Excel تجزیه وتحلیل شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان دادند که فقط 32 نفر (24درصد) از جامعه پژوهش، دارای مدرک علمی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس بودند. روند کلی رشد بروندادهای علمی جامعه پژوهش به رغم صعودی بودن، منظم نبوده، حتی در برخی سال ها نزولی بوده است. از کل 279 برونداد علمی نمایه شده، 276 مورد به دانشکده پزشکی، هفت مورد به دانشکده دندان پزشکی و پنج مورد به دانشکده پرستاری، مربوط بوده اند و بیشترین نوع مدرک نمایه شده، مقاله مجله بوده است. دانشکده های پزشکی، دندان پزشکی و پرستاری، به ترتیب، دارای بیشترین میزان تعداد استنادها و شاخص هرش بوده اند ولی از لحاظ نسبت استناد به مدارک، دانشکده پرستاری، عملکردی بهتر نسبت به دو دانشکده دیگر داشته است. حوزه موضوعی پزشکی به طور کلی با 41.83 درصد، بیشترین سهم را داشته و دو حوزه موضوعی دندان پزشکی و پرستاری با 1.12 و 0.22 درصد، کمترین سهم را داشته اند. بروندادهای سه، چهار و پنج نویسنده ای، به ترتیب، بیشترین سهم را داشته اند. میزان همکاری علمی جامعه پژوهش با پژوهشگران ایرانی و پژوهشگران دانشگاه شاهد، بیش از همکاری علمی با پژوهشگران غیرایرانی و پژوهشگران غیردانشگاه شاهد بوده است. پژوهشگران کانادایی و دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیشترین سهم را در همکاری علمی خارج از کشور و خارج از دانشگاه با جامعه پژوهش داشته اند.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که میزان تولیدات علمی و همکاری های علمی اعضای هیات علمی پزشکی دانشگاه شاهد روند صعودی داشته است.

هدف: هدف این پژوهش، ارزیابی وب سایت های دانشگاه های دولتی ایران با روش نمایه ارزیاب وب است.روش شناسی: این پژوهش، ترکیبی از پیمایش توصیفی و روش دلفی بوده، جامعه آماری پژوهش، شامل صد وب سایت دانشگاه های دولتی ایران است. گردآوری داده ها با استفاده از سیاهه وارسی صورت گرفته است.یافته ها: ارزیابی وب سایت ها با استفاده از معیارهای پنج گانه روش نمایه ارزیاب، یعنی: قابلیت دسترسی، سرعت، ناوبری، قابلیت اطمینان و محتوای وب نشان داد که معیار ناوبری در وضعیت مطلوب (امتیاز 72 از امتیاز 100)، معیار محتوا در وضعیت مطلوب (امتیاز 71 از امتیاز100)، معیار سرعت در وضعیت مطلوب (امتیاز 70 از امتیاز 100)، معیار قابلیت اطمینان در وضعیت مطلوب (امتیاز 59 از امتیاز 100) و معیار قابلیت دسترسی در وضعیت نامطلوب (امتیاز 39 از امتیاز 100) قراردارند. یافته های پژوهش نشان دادند که 64درصد وب سایت ها در وضعیت مطلوب و 30درصد در وضعیت متوسط قراردارند.نتیجه گیری: نتایج ارزیابی نشان داد که وب سایت های دانشگاه های دولتی ایران وضعیت مطلوبی دارند.

هدف: متخصصان حوزه های مختلف، تحلیل استنادی را نوعی ابزار تحقیق می دانند، اما تحلیل استنادی به دلیل دارا بودن برخی از ویژگی های مهم روش های تحقیق می تواند نوعی روش تحقیق محسوب شود. ازاین رو، هدف تبیین جایگاه تحلیل استنادی به مثابه روش تحقیق، تعیین کمی یا کیفی بودن آن و آسیب شناسی روایی آن است.روش شناسی: با استفاده از روش کتابخانه ای و سندی و با پیمایش در متون و منابع موجود، مطالب مرتبط در این زمینه گردآوری شده است.یافته ها: تحلیل استنادی از ویژگی های مهم روش های تحقیق همچون توصیف پدیده های عینی، داشتن نظریه، دلالت بر روابط میان پدیده ها و استفاده از ابزار برخوردار است و مانند هر روش تحقیق دیگری می تواند در معرض تهدیداتی قرار گیرد، ازجمله توجه نکردن به سوگیری های ممکن هنگام نمونه گیری داده ها، درنظر نگرفتن خوداستنادی کشوری دانشمندان، نسبت مقاله های مروری، کم بودن فاصله انتشارات نشریات موردمطالعه، مدنظر قرارندادن نحوه محاسبات استنادی، عدم توجه به گوناگونی حوزه های موضوعی و در نظر نگرفتن تفاوت میان ارزیابی پژوهش های بین رشته ای و چندرشته ای.نتیجه گیری: تحلیل استنادی به عنوان یک «روش تحقیق» که می توان آن را در دسته طرح های ترکیبی قرار داد، مورد استفاده پژوهشگران حوزه های گوناگون علوم و خصوصا علم سنجی و علم اطلاعات دانش شناسی می تواند قرار گیرد.

هدف: از آنجاکه شبکه های اجتماعی علمی همانند پایگاه های استنادی امکان بررسی میزان استفاده از یک منبع یا اثر را فراهم می کنند، هدف این پژوهش بررسی شبکه های اجتماعی علمی به عنوان یکی از ابزارهای ارزیابی پژوهشگران است.روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع مطالعه پیمایشی و روش به کار رفته در آن آلتمتریک (سنجش های مبتنی بر شبکه های اجتماعی) است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، اعضای هیات علمی دانشگاه تهران شامل 1566 نفر هستند که از میان آنان 309 نفر با نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی، برای بررسی انتخاب گردیدند. داده های پژوهش با جست وجوی اسامی این پژوهشگران و استخراج مقالات آن ها، در نمایه استنادی اسکوپوس و سپس جست وجوی مقالات همان افراد در سه شبکه اجتماعی علمی سایت یو لایک و بیبسونومی و مندلی گردآوری شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار اکسل و اس. پی. اس. اس. تحلیل شدند.یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده، مندلی با میزان هم بستگی 0.801 به عنوان ابزار جایگزین یا مکمل در ارزیابی پژوهشگران، مناسب شناخته شد. سایت یو لایک و بیبسونومی به ترتیب با هم بستگی 0.439 و 0.241 در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. بدین ترتیب وزارت علوم و مراکز آموزش عالی و موسسات پژوهشی علاوه بر اینکه از وضعیت پژوهشگران آگاه می شوند، شاخص و ابزارهای نوینی برای ارزیابی پژوهشگران کسب می نمایند.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که مندلی می تواند به عنوان ابزار جایگزین یا مکمل برای ارزیابی دانشمندان استفاده شود.

هدف: پژوهش حاضر با تحلیل پیوندهای مختلف وب سایت های دانشگاه های مجازی ایران با استفاده از رویکرد وب سنجی، به بررسی شاخص های کمی رویت پذیری، ضریب تاثیرگذاری و ارزش وبومتریک آنها پرداخته است.روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با روش وب سنجی انجام شده است. نمونه مورد مطالعه در پژوهش، شامل وب سایت 21 دانشگاه وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و هشت وب سایت از دانشگاه های وابسته به وزارت بهداشت و درمان (علوم پزشکی) در ایران بوده است، این وب سایت ها با استفاده ابزار کاوش و وب سنجی گوگل بازیابی و به منظور تحلیل پیوندهای آنها روی رایانه شخصی بارگذاری شدند.یافته ها: نتایج پژوهش نشان دادند که از لحاظ رتبه بندی وبومتریک، واحد مجازی دانشگاه تهران با (74970 امتیاز)، سیستان و بلوچستان با (48048 امتیاز) و مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه قرآن و حدیث با (43097 امتیاز) در رتبه های اول تا سوم جای گرفته اند، همچنین، واحد مجازی دانشگاه قم با (28 امتیاز) رتبه آخر را به خود اختصاص داده است.نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که دانشگاه های کشور، حضوری چندان موثر در وب نداشته و در سطح بین المللی شناخته شده نیستند. کم بودن تعداد صفحات وب انگلیسی و جوان بودن وب سایت های دانشگاهی ایران از عمده دلایل حضور ضعیف دانشگاه های ایران در وب به شمارمی روند.