پژوهش نامه علم سنجی
سال:1396 | دوره:3 | شماره:1 (پیاپی 5) |تعداد مقالات:8

هدف: هدف اصلی این پژوهش شناسایی و تعیین رابطه میان تولیدات علمی کشورها به عنوان شاخص علم و پروانه های ثبت اختراع به عنوان شاخص فناوری می باشد. روش شناسی: پژوهش حاضر با روش علم سنجی و با استفاده از پایگاه استنادی اسکاپوس انجام شده است، اختراعات ثبت شده از اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا و میزان تولیدات علمی آن ها، نوع مدارک علمی و میزان تولید علمی کشورها از پایگاه استنادی اسکاپوس استخراج شد. یافته ها: بررسی روند همبستگی بین تولیدات علمی و اختراعات ثبت شده کشورها در بازه زمانی 2008-2013 در اداره ثبت اختراع و پایگاه استنادی اسکاپوس نشان داد که در هر شش سال رابطه بین این دو متغیر معنی دار است. بررسی رابطه بین نوع مدارک علمی اعم از کتاب، مقاله مجله، و مقاله کنفرانسی با آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که مقاله با ضریب همبستگی 858/0، کتاب با ضریب همبستگی 867/0 و مقاله کنفرانسی با ضریب همبستگی 874/0 در سطح 01/0 معنی دار هستند و با میزان اختراعات ثبت شده رابطه دارند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین تولیدات علمی کشورها و ثبت اختراعات رابطه مستقیم وجود دارد.

هدف: هدف پژوهش کشف گرایشهای موضوعی پایان نامه های موجود در کتابخانه سازمان مالیاتی در حوزه «مالیات» و بررسی آنها در راستای اولویتهای پژوهشی سازمان میباشد. روش: این پژوهش کاربردی، روش آن پیمایش توصیفی و تحلیل محتوا است. جامعه آماری 482 پایان نامه، 37 اولویت پژوهشی سازمان، در سالهای 1388 – 1392 میباشد. در این پژوهش برای تفکیک پایان نامه ها، یک طرح موضوعی شامل 5 موضوع اصلی با روش دلفی بر مبنای نظر کارشناسان خبره مالیاتی تنظیم و گردآوری اطلاعات با استفاده از فیش برداری بر مبنای فهرست کنترل انجام شده. یافته ها: نتایج نشان میدهد، موضوع «سازمان وصول مالیات» (6/56درصد) بیشترین پایان نامه موضوع «مالیات های اسلامی» (1درصد) کمترین را به خود اختصاص داده، بیشترین پایان نامه (4/55 درصد) توسط دانشجویان رشته «مدیریت»، کمترین پایان نامه (8/6 درصد) توسط دانشجویان رشته «حقوق» نگارش شده. بیشترین جامعه آماری مورد تحقیق پایان نامه ها مربوط به «کارکنان» (2/49 درصد)، کمترین مربوط به «پرونده های مالیاتی» (5 درصد) نگارش شده. نتیجه گیری: از تعداد 482 عنوان پایان نامه 232 عنوان در راستای اولویتهای پژوهشی تهیه شده، با توجه به این نتایج میتوان گفت پایان نامه ها کمتر در راستای اولویتهای پژوهشی سازمان نگارش شده.

هدف: بازیابی اطلاعات موسیقی، حوزه ای است میان رشته ای که طی ده سال گذشته رشد قابل توجهی داشته است. هدف از انجام این پژوهش، ارائه تصویر جامعی از وضعیت فعالیت های علمی در این حوزه است. روش پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کمی و شاخص های علم سنجی انجام شده است و با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS تولیدات علمی حوزه بازیابی اطلاعات موسیقی از ابتدا تا پایان سال 2014 که در پایگاه اسکوپوس نمایه شده اند را بررسی کرده است. یافته ها: از ابتدا (1995) تا پایان سال 2014 تعداد 1822 مدرک در پایگاه اسکوپوس در حوزه بازیابی اطلاعات موسیقی نمایه شده است، اما از سال 2004 به بعد تولیدات علمی این حوزه دوران رشد خود را آغاز و در سال 2011 به دوران بالندگی رسیده است. پُرکار ترین نویسنده ایچیرو فوجیناگا و نیز پرسابقه ترین فرد مارک سندلر است. آمریکا و دانشگاه جوهانس کپلر به ترتیب فعال ترین کشور و مؤسسه پژوهشی این حوزه بوده اند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بین تعداد نویسندگان همکار و شاخص هرش نویسندگان همبستگی در سطح یک صدم مثبت و معنادار است. تحلیل محتوای آثار تولید شده در حوزه بازیابی اطلاعات موسیقی می تواند به درک بهتر جریان های فکری و گفتمان غالب در این حوزه کمک کند.

مقدمه: هم تألیفی که یکی از نمودهای مهم همکاری علمی است باعث ایجاد شبکه های اجتماعی میان پژوهشگران می شود. با استفاده از فنون تحلیل شبکه های اجتماعی می توان به مطالعه ساختار و خصوصیات این شبکه ها پرداخت. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با استفاده از شاخص های علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شده است. جامعه پژوهش از 282 مدرک تولیدشده توسط پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی در حوزه های علوم اجتماعی، انسانی و هنر تشکیل شده است که تا 1 مارچ 2014 میلادی (10 اسفند 1392 شمسی) در پایگاه وب علوم نمایه شده اند. برای ترسیم و تحلیل شبکه های هم تألیفی از نرم افزار اکسل و نرم افزارهای تحلیل شبکه بهره گرفته شد. نحوه تکامل و پیکربندی شبکه هم تألیفی و عملکرد پژوهشگران با استفاده از شاخص های کلان و خرد تحلیل شبکه های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بررسی شاخص های کلان، نشان می دهد که شبکه هم تألیفی پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی از انسجام کافی برخوردار نیست. از سوی دیگر مطالعه شاخص های خرد بیانگر این است که حمیدرضا پوراعتماد، وحید نجاتی، محسن دهقانی، محمدعلی مظاهری و مجتبی زارعی از مرکزی ترین موقعیت برخوردار بوده اند. در بررسی شبکه های هم تألیفی دانشگاه ها نیز مشخص شد که دانشگاه های علوم پزشکی شهید بهشتی، علوم پزشکی تهران، دانشگاه تهران، تربیت مدرس و دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله از نظر شاخص های خرد، بهترین موقعیت را در شبکه هم تألیفی دانشگاه ها دارا بوده اند. نتیجه گیری: میانگین فاصله کمتر از 6 (347/4) و ضریب خوشه بندی نسبتا زیاد (779/0) شبکه هم تألیفی پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی در حوزه های مورد مطالعه بیانگر این است که شبکه، نوعی شبکه جهان کوچک محسوب می شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان استناد مقالات حوزه شیمی ایران به پروانه های ثبت اختراع در فاصله سال های 1390-1381 برای نشریات فارسی و 2011-2002 برای نشریات انگلیسی زباناست. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی– پیمایشی است که با رویکرد علم سنجی، از طریق تحلیل استنادی و با مطالعه روابط استنادی معکوس انجام شده است. جامعه پژوهش را کلیه مقالات تمام متن علمی-پژوهشی حوزه شیمی ایران نمایه شده در بانک اطلاعات نشریات کشور و پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، تشکیل می دهد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که رشد مقالات ایرانی حوزه شیمی و همچنین فهرست ارجاعات مقالات این حوزه، در طول دوره مورد بررسی از رابطه نمایی مثبت تبعیت کرده است. نتیجه گیری: رشد نامحسوس استناد به پروانه های ثبت اختراع در مقالات حوزه شیمی کشور، نشانه ای از وجود پیوند ضعیف بین علم و فناوری در این حوزه است که ممکن است به دلایل مختلف از جمله عدم توجه به کاربردی نمودن نتایج پژوهش های علمی شکل گرفته باشد. مطالعه وضعیت موجود به منظور ارائه راهکارهای مناسب برای تقویت تعامل بین جوامع علمی و صنعتی می تواند به توسعه قلمرو علم و فناوری کمک کند و در سیاستگذاری های مربوطه مفید واقع گردد.

هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی وضعیت، مقایسه و تحلیل روابط میان شاخص های سنجش سطح توسعه و سطح کمی و کیفی بروندادهای پژوهشی جوامع در 26 کشور آسیایی می باشد. روش تحقیق توصیفی مبتنی بر اطلاعات حاصل از پایگاه های اطلاعاتی UNDP، SIR و World Bank مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور ارزیابی سطح توسعه یافتگی جوامع سه شاخص توسعه انسانی، تولید ناخالص ملی و نابرابری جنسی و جهت سنجش سطح علمی دو شاخص هیرش (H-Index) و تعداد بروندادهای پژوهشی انتشار یافته مربوط به سال 2012 مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها بر مبنای روش های آماری توصیفی و تکنیک تحلیل همبستگی کانونی و با بهره گیری از نرم افزارهای آماری SPSS وSTATISTICA انجام شده است. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی کانونی نشان داد که ترکیب خطی مناسب و همبستگی معناداری میان دو مجموعه متغیرهای سنجش سطح توسعه یافتگی جوامع به عنوان متغیرهای ملاک و متغیرهای علم سنجی به عنوان متغیرهای پیش بین وجود دارد و نسبت واریانس تبیین شده شاخص های سنجش توسعه توسط شاخص های سنجش علمی، 71 درصد می باشد. با توجه به نتایج همبستگی کانونی می توان نتیجه گرفت که ایجاد شرایط و زمینه های ارتقاء سطح کمی و کیفی بروندادهای پژوهشی جوامع باعث تقویت و بالا رفتن سطح توسعه یافتگی آنها می گردد.

هدف: پژوهش حاضر با استفاده از شاخصهای تحلیل شبکه اجتماعی به بررسی و مطالعه همواژگانی 475 مقاله فارسی در حوزه کشاورزی استان کرمانشاه که در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بین سال های 1378 تا 1393 نمایه شده اند، می پردازد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع علم سنجی بوده و از روش تحلیل شبکه هم واژگانی با استفاده از شاخصهای تحلیل شبکه میپردازد. در این پژوهش از شاخصهای تحلیل شبکه همچون مرکزیت رتبه، مرکزیت بینابینی، مرکزیت نزدیکی و همچنین شاخص چگالی استفاده شده است. برای ترسیم نقشه علمی روابط و موضوعات از نرم افزار یو سی نت و نت دراو و نیز برای خوشهبندی موضوعات از نرم افزار ماتریس سازی راور ماتریس و SPSS بهره گرفته شد. یافته ها: تحلیل داده ها نشان از روند رشد صعودی تحقیقات علمی بین سالهای 1378 تا 1392 می باشد. در نقشه ی موضوعات اصلی مقالات کشاورزی، موضوعاتی مانند گندم، نخود، جو، زراعت، آب، کلزا، خشکی و ژنتیک وسایر موضوعات که در شبکه قابل رؤیت هستند، دارای بالاترین مرکزیت نزدیکی میباشند. در نقشه موضوعات اصلی مقالات حوزه ی کشاورزی استان کرمانشاه موضوعات تجزیه، زراعت، گندم، خاک، تنوع، روش های آماری و. . . مشخص شده اند.

هدف: این پژوهش به منظور تبیین وضعیت شاخص های پایش اطلاعات و سازمان های سنجش علم صورت گرفته است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی توصیفی و تحقیق کتابخانه ای است. با جستجو در پایگاه های علمی و بررسی متون و منابع مرتبط، سازمان های سنجش علم شناسایی و شاخص های علم سنجی، استخراج و در قالب سیاهه وارسی تهیه گردید. یافته ها: نتایج داده های گردآوری شده حاکی از آن است که شاخص های مورد استفاده برای پایش اطلاعات در هر گروه از پایگاه های علم سنجی متفاوت است. از بین شاخص های مورد مطالعه، شاخص «ضریب تأثیر» با استفاده در 22 پایگاه (38/52) به عنوان پرکاربردترین شاخص علم سنجی شناخته شد. پس از آن شاخص «هرش» با استفاده در 15 پایگاه سنجش علم (71/35) در رتبه دوم قرار گرفت. همچنین از بین پایگاه های مورد مطالعه، «پایگاه های رتبه بندی دانشگاه ها» بیشترین میزان استفاده از شاخص های علم سنجی (85 شاخص) را به خود اختصاص داده و «پایگاه های حاوی داده های مالی و انسانی» با استفاده از 56 شاخص رتبه دوم را کسب نموده است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که پایگاه های سنجش علم مورد مطالعه به لحاظ میزان استفاده از شاخص های علم سنجی، با یکدیگر متفاوت هستند و می توان شاخص های مشابهی برای هر گروه از پایگاه های سنجش علم ارائه داد.