فیزیولوژی و بیوتکنولوژی آبزیان
سال:1395 | دوره:4 | شماره:4 |تعداد مقالات:7

گروهی مهمی از چاپرون ها که به پروتئین های شوک حرارتی (Hsp) معروف هستند، وظیفه اصلی آن ها نظارت بر تاخوردگی پروتئین های درون سلولی است. پروتئین Hsp90 که فراوان ترین پروتئین در سلول های یوکاریوتی نیز است) حدود %2-1 از کل پروتئین های سلول) علاوه بر نقشی که ذکر شد در امور دیگر مانند ایجاد کمپلکس پروتئین های مسیرهای انتقال پیام، حائز اهمیت است. در این پژوهش Hsp90 گونه Rutilus frisii kutum ماهی سفید که گونه بومی ایران است مورد بررسی قرار گرفت. از آنجایی که اطلاعاتی در مورد توالی ژن hsp90 در ماهی سفید در دست نبود ابتدا توالی این ژن به کمک تکنیک PCR و توالی یابی محصول PCR به دست آمد. نتایج نشان داد که این توالی همولوژی بالای 97 درصد با hsp90 گونه های Cyprinus carpio و Gobiocypris rarus داشت. طول کامل ژن hsp90 مورد مطالعه 2181 نوکلئوتید مطابق با 727 ریشه آمینو اسید به دست آمد.

در میان عوامل بیماری زای آبزیان، نقش ویروس ها از همه بارزتر بوده، خسارات وارده به علت درمان ناپذیری، سرایت پذیری شدید و تشخیص دشوار مهم تر از سایر عوامل بیماری زا است. در این مطالعه اثر ضدویروسی نانوذرات نقره بر ویروس Rhabdovirus carpio، عامل ویرمی بهاره کپور (SVCV)، از طریق مواجه سازی سلول های EPC آلوده به ویروس با نانوذرات نقره بررسی شد. در ابتدا سمیت سلولی نانوذرات نقره بر روی تیره سلولی تعیین شد و از غلظت های پایین تر از غلظت نیمه سمی (0.5CC50) برای مواجه سازی استفاده شد. مواجه سازی سلول های آلوده به ویروس با نانوذرات نقره به دو روش تلقیح همزمان و تلقیح با تاخیر چهار ساعته انجام شد. سلول های تلقیح شده، به مدت شش روز، از نظر بروز آثار آسیب سلولی و تغییرات جمعیت سلول های زنده بررسی شدند. بر اساس نتایج، غلظت نیمه سمی نانوذرات نقره در سلول های  62 mg/L EPCتعیین شد. همچنین، میزان تلفات سلولی در دو تیمار تلقیح همزمان و تاخیری به ترتیب %39 و %26 بود، در حالی که در این مدت %100 سلول های شاهد آلوده با ویروس خالص تخریب شدند. بر اساس این مطالعه، نانوذرات نقره در غلظت های با سمیت کم از قابلیت مناسبی در غیرفعال سازی ویروس ویرمی بهاره کپور برخوردار است و می تواند به عنوان یک عامل ضدویروسی در مهار عفونت SVCV در آبزی پروری مدنظر قرار گیرد.

پروبیوتیک ها مکمل های غذایی زنده ای هستند که از طریق بهبود بار میکروبی روده میزبان، تاثیرات سودمندی را در آن ایجاد کرده، سبب بهبود جذب مواد غذایی از روده می شوند. هدف از این مطالعه بررسی اثر تجویز خوراکی سطوح پروبیوتیک Lactobacillus casei (PTCC1608) بر برخی آنزیم های گوارشی ماهی قزل آلای رنگین کمان است. از این رو، 4800 قطعه بچه ماهی قزل آلا، با وزن متوسط 5.5± 32.6گرم در چهار تیمار با سه تکرار به صورت تصادفی تقسیم شدند (هر تکرار با 400 قطعه ماهی). ماهیان تیمارهای A، B و C به ترتیب با جیره های غذایی حاوی 106×5 ، 107×5 و CFU/mL 108×5 L. casei به مدت 60 روز غذادهی شدند. یک تیمار نیز به عنوان تیمار شاهد با شرایط کاملا مشابه اما بدون اضافه کردن باکتری به خوراک در نظر گرفته شد. با اندازه گیری فعالیت آنزیم های آلفا آمیلاز، ترپسین و کموتریپسین در روز 60 مشخص شد تیمارهایی که از پروبیوتیک با جیره حاوی CFU/mL 106×5 L. casei تغذیه شده بودند در مقایسه با گروه شاهد اختلاف معنی دار داشتند (P<0.05). اما در سایر تیمارهایی که با غلظت های دیگر پروبیوتیک تغذیه شده بودند، اختلاف معنی داری در فعالیت این آنزیم ها نسبت به گروه شاهد مشاهده نشد (P>0.05). همچنین فعالیت آنزیم های آلکالین فسفاتاز، لیپاز و پروتئاز در تیمارهای که از پروبیوتیک با غلظت های 106×5 و CFU/mL 107×5 استفاده شده بود، افزایش معنی داری را نسبت به شاهد نشان داد (P<0.05). بر اساس نتایج این مطالعه، افزودن پروبیوتیک L. casei با غلظت CFU/mL 106×5 به خوراک ماهی قزل آلای رنگین کمان انگشت قد، به عنوان مناسب ترین غلظت، باعث بهبود فعالیت آنزیم های گوارشی ماهی قزل آلا می شود، ولی غلظت های بالاتر آن، اثرات منفی بر ماهی قزل آلا دارد.

در دهه اخیر، مطالعه نشانگرهای خنثی در برابر انواعی که نماینده تنوع سازشی هستند مورد اقبال قرار گرفته است که شاخص ترین آن ها، مجموعه ژن های MHC است. در مطالعه حاضر نشانگر MHC به همراه 8 نشانگر ریزماهواره بر روی 138 قطعه کپور نقره ای در استان های مختلف کشور شامل گلستان، مازندران، گیلان، خوزستان و نمونه های وارداتی از کشور چین، مورد بررسی قرار گرفت. میانگین غنای اللی، هتروزیگوسیتی مورد انتظار و شاخص شانون به ترتیب برای ریزماهواره ها 5.04، 0.682 و 1.32 و جایگاه4.21MHC ، 0.674 و 1.23 به دست آمد. آنالیز AMOVA در جایگاه های ریزماهواره و MHC به ترتیب 2 و 3 درصد از واریانس تنوع ژنتیکی را به تفاوت های بین جمعیتی اختصاص داد. با اجرای آزمون وضعیت تعادل در جمعیت های مورد مطالعه با استفاده از مدل SMM، بروز تنگنای ژنتیکی تایید نشد. با توجه به افزایش معنی دار هتروزیگوسیتی در هر دو نوع جایگاه در مقایسه با مدل هاردی- وینبرگ و برتری نسبی MHC در ایجاد تمایز بین جمعیت ها می توان نقش به گزینی تعادلی را به این جایگاه نسبت داد. جمع بندی نهایی مبین آن است که تنوع اللی جایگاه های مذکور در جمعیت های مورد بررسی طی چندین دوره تکثیر و پرورش حفظ شده است. غنای اللی بالاتر جایگاه MHC-DAB در میان نمونه های چینی در کنار سطح هتروزیگوسیتی و تنوع بالای درون جمعیتی می تواند به عنوان نقطه قوت این گروه به شمار آید.

این مطالعه برای ارزیابی تاثیر اسیدهای چرب بر بافت کبد و همچنین تغییرات آنزیم های کبدی سرم خون ماهی قزل آلای رنگین کمان در هنگام جایگزینی کامل روغن ماهی با روغن های گیاهی انجام شد. برای این منظور چهار تیمار شامل تیمار 1 (شاهد): جیره حاوی روغن ماهی، تیمار 2: جیره حاوی روغن سویا، تیمار 3: جیره حاوی روغن آفتاب گردان و تیمار 4: جیره حاوی روغن کانولا، در نظر گرفته شد. 25 قطعه ماهی با وزن متوسط 1.13±65.12 گرم در هر حوضچه (برای هر تیمار 2 حوضچه) به صورت تصادفی توزیع و به مدت 50 روز تغذیه شدند. با توجه به نتایج به دست آمده، اختلاف معنی داری از لحاظ وزن نهایی بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد. مقادیر آنزیم های کبدی (AST، ALT و LDH) در تیمار حاوی %100 روغن ماهی به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود. بافت کبد در تمامی تیمارها ضایعاتی از قبیل دژنرسانس چربی، هیپرتروفی، نکروز سلولی، پرخونی و خونریزی داشت. این ضایعات در تیمار شاهد بیش تر بود. با توجه به نتایج به دست آمده، اکسیداسیون روغن ماهی در جیره باعث آسیب دیدن کبد و بالا رفتن مقادیر آنزیم های کبدی سرم خون می شود. در نتیجه گیری نهایی می توان بیان کرد که حداقل بخشی از روغن جیره می تواند از منابع گیاهی تامین شود. همچنین در هنگام استفاده از روغن ماهی در جیره باید به کیفیت آن توجه زیادی شود.

استفاده از تکنولوژی نگهداری زیستی به کاهش استفاده از نگهدارنده های شیمیایی برای تولید غذاهای طبیعی با حفظ خواص ارگانولپتیکی کمک می کند. در این پژوهش، تغییرات میکروبی و کیفیت حسی گوشت چرخ شده ماهی فیتوفاگ تحت تاثیر اسانس های مرزنجوش، پونه کوهی و شوید، نایسین و اسید استیک طی نگهداری در یخچال به مدت 12 روز مورد بررسی قرار گرفتند. تیمار بندی ها شامل تیمار شاهد، گوشت تلقیح شده با اسانس های پونه کوهی، مرزنجوش و شوید در غلظت های 0.2، 0.4، 0.6، 0.8 و 1 درصد، نمک، نایسین و تیمارهای ترکیبی (مرزنجوش- پونه کوهی، پونه کوهی- اسید استیک و مرزنجوش- اسید استیک) بودند. با توجه به نتایج، مرزنجوش بیشترین قطر هاله عدم رشد و تاثیر را روی Listeria monocytogenes از خود نشان داد. همچنین میزان MIC این اسانس 2.5 mL/mL و MBC در حد 3.75 mL/mL گزارش شد. شاخص حسی کلیه نمونه ها طی نگهداری، کاهش پیدا کردند که در نمونه شاهد بیشتر از نمونه های تیمار شده با اسانس بود. در آزمایش کدورت سنجی، اثر تیمار و زمان معنی دار بود و همه تیمارها نسبت به شاهد تفاوت معنی داری نشان دادند. کمترین کدورت مربوط به اسید استیک و بیشترین کدورت مربوط به تیمار شاهد بود. بنابراین، کاربرد توام نایسین با اسانس های گیاهی برای تامین ایمنی غذایی، مطلوب و مناسب است.

این مطالعه به بررسی اثر آلاینده نوظهور نانوذره اکسید روی (ZnO) بر روی بافت کبد و آبشش ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) و به دنبال آن بررسی اثر ایمنی ویتامین C بر شکستگی DNA پس از اعمال نانوذره پرداخته است. برای این منظور از ترکیب سطوح مختلف نانوذره روی (0، 40 و 80 میلی گرم در لیتر) و ویتامین 0 (C، 400 و 800 میلی گرم در کیلوگرم) استفاده شد (9 تیمار هر یک با سه تکرار) و ماهیان با میانگین وزنی 10±170 گرم به مدت 10 روز تحت تیمار با جیره های آزمایشی قرار گرفتند. نمونه گیری در روزهای پنجم و دهم آزمایش از بافت کبد و آبشش صورت گرفت. نمونه های مورد نظر پس از جداسازی در میکروتیوپ های حاوی الکل %96 نگهداری شدند. استخراج DNA به روش شکستگی DNA با الکتروفورز انجام گرفت، سپس با ژل الکتروفورز اجرا شد و در پایان با دستگاه ژل داک عکس برداری شد. درصد شکستگی DNA با استفاده از میانگین وزنی تعیین شد. بر طبق نتایج، اثر غلظت ZnO و ویتامین C و اثر متقابل زمان- غلظت بر روی سطح آسیب DNA در بافت کبد و آبشش بین تیمارهای مختلف کاملا معنی دار بود. بیشترین آسیب در بافت کبد و آبشش در غلظت 80 میلی گرم بر لیتر نانوذره اکسید روی در روز پنجم مشاهده شد. همچنین در هر دو بافت در روز دهم میزان شکستگی DNA کاهش یافت. به علاوه، حضور ویتامین C موجب کاهش شکستگی DNA شد.