پژوهشهای بذر ایران
سال:1395 | دوره:3 | شماره:1 |تعداد مقالات:14

پرایمینگ بذر توسط میدان های مغناطیسی (مگنتو پرایمینگ) به عنوان راهکاری اکولوژیک، موثر و ارزان قیمت برای بهبود خصوصیات جوانه زنی و سبز شدن گیاهان مطرح است. به منظور بررسی رفتار جوانه زنی کنجد تحت تاثیر میدان های مغناطیسی، آزمایشی در سال 1393 به صورت طرح کاملا تصادفی با 22 تیمار (عدم قرارگیری در معرض میدان مغناطیسی (شاهد) و 21 تیمار مگنتو پرایمینگ) و با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. بذرهای کنجد به صورت توده ای درون یک کیسه پلاستیکی نازک قرار گرفته و سپس توسط میدان های مغناطیسی با شدت (25، 50، 75 و 100 میلی تسلا) و زمان های قرارگیری مختلف (10، 20، 30، 60 و 120 دقیقه برای هر شدت) تیمار شدند. به منظور بررسی خصوصیات جوانه زنی کنجد تحت تاثیر میدان مغناطیسی دائم، از نوارهای مغناطیسی با قدرت 3 میلی تسلا در زیر هر پتری در طول مدت آزمایش استفاده شد. نتایج نشان داد که میدان های مغناطیسی اثر معنی داری بر درصد جوانه زنی نهایی نداشتند. پرایمینگ بذرها با میدان مغناطیسی با شدت 50 میلی تسلا به مدت 20 دقیقه منجر به افزایش سرعت جوانه زنی نسبت به تیمار شاهد شد اما کلیه سطوح تیمار 100 میلی تسلا منجر به کاهش سرعت جوانه زنی نسبت به تیمار شاهد شدند. در این آزمایش بیشترین طول ریشه چه، طول گیاهچه و نیز شاخص طولی بنیه گیاهچه متعلق به تیمار 75 میلی تسلا به مدت 60 دقیقه و بیشترین وزن خشک گیاهچه و شاخص وزنی بنیه گیاهچه متعلق به تیمار 100 میلی تسلا برای 20 دقیقه بود. درجه بندی تیمارها نشان داد که قرار گرفتن بذرها به مدت یک ساعت در معرض میدانی با شدت 75 میلی تسلا و نیز 10 دقیقه در معرض 25 میلی تسلا بهترین نتایج را به دنبال دارند.

در این پژوهش، اثرات دزهای مختلف پرتو گاما بر فیزیولوژی و جوانه زنی بذر گیاه لگجی بررسی گردید. پرتودهی گاما با استفاده از کبالت 60 و با سرعت پرتوتابی 0.018 گری در ثانیه با 5 سطح اشعه گاما (0، 20، 40، 60، 100 گری) در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که پرتو دهی گاما، برخی خصوصیات جوانه زنی بذر را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار می دهد. به طوری که دز 100 گری در مقایسه با سایر سطوح، درصد جوانه زنی را 43.2 درصد افزایش داد. میانگین زمان جوانه زنی در تیمارهای گاما نسبت به شاهد نیز 0.91 روز کاهش نشان داد. طول ساقه چه در تیمارهای گاما نسبت به شاهد افزایش 62.3 درصدی نشان داد؛ به طوری که وزن تر و خشک ساقه چه در دز 100 گری به ترتیب نسبت به شاهد 171.4 و 27.2 درصد افزایش داشت. وزن تر و خشک ریشه چه به ترتیب 417.9 و 668 درصد نسبت به شاهد افزایش داشتند. شاخص بنیه بذر نیز در دز 100 گری در مقایسه با شاهد 32.3 درصد افزایش داشت. در بین دزهای مورد بررسی، دز 100 گری گاما با مقادیر هر چند اندک، دارای بیشترین تاثیر بر جوانه زنی و فیزیولوژی بذر گیاه لگجی بود. این تحقیق آشکار ساخت که پرتودهی گاما تاثیر قابل توجهی بر ارتقاء اکثر صفات جوانه زنی بذور لگجی ندارد.

گیاه دارویی زرشک، متعلق به تیره زرشک است. بذرهای گیاه زرشک دارای دوره خواب طولانی هستند؛ بنابراین، غلبه بر خواب و افزایش میزان جوانه زنی بذرها به روش های مختلف می تواند مفید واقع گردد. این مطالعه به صورت دو آزمایش جداگانه انجام گردید. در آزمایش اول، تاثیر سطوح مختلف اسید جیبرلیک در دمای 8 درجه سانتی گراد (0، 600 و 900 میلی گرم در لیتر) و دما (5، 10 و 25 درجه سانتی گراد به مدت 50 روز) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و در آزمایش دوم تاثیر غلظت های مختلف محیط کشت ام اس (ام اس کامل، یک دوم و یک چهارم) در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بر کشت جنین بذر چهار گونه زرشک بومی ایران (زرافشان، معمولی، راست خوشه و زالزالکی) بررسی شد. بر اساس نتایج حاصله در آزمایش اول، تیمار سرمادهی بذرها در مقایسه با تیمار اسید جیبرلیک، بیشترین اثر را در افزایش درصد جوانه زنی (88 درصد) بذرها نشان داد. در آزمایش دوم، بهترین ترکیب عناصر غذایی جهت کشت جنین، محیط کشت ام اس کامل بود. به گونه ای که در هر چهار گونه بعد از دو یا سه روز جوانه زنی 100 درصد مشاهده گردید. در مجموع بهترین روش برای جوانه زنی سریع زرشک، در همه گونه های مورد مطالعه استفاده از کشت جنین در محیط کشت ام اس کامل تشخیص داده شد.

پرایمینگ بذر یکی از روش های بسیار موثر در بهبود جوانه زنی و استقرار گیاهچه است. به منظور تعیین بهترین تیمارهای هیدروپرایمینگ و اسموپرایمینگ بر ویژگی های جوانه زنی بذر کلزا آزمایش های جداگانه ای در سال 1393 در آزمایشگاه فنآوری بذر دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام شد. آزمایش اول، هیدروپرایمینگ بذرهای سه رقم کلزا (اکاپی، زرفام و طلاییه) با بهره گیری از آب معمولی بود که در سطوح زمانی 0، 2، 6، 10، 14، 20 و 24 ساعت آبگیری انجام شد. آزمایش دوم شامل سه رقم کلزا، شش غلظت سولفات روی (0، 0.035، 0.1، 0.4، 1 و 4 گرم در لیتر) و طول دوره پرایمینگ در پنج سطح (0، 6، 10، 14 و 18 ساعت) بود. هر دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل رقم و مدت زمان هیدروپرایمینگ نشان داد که بیشترین درصد جوانه زنی در هر سه رقم اکاپی، زرفام و طلاییه به ترتیب با 99، 95 و 80 درصد در هیدروپرایم 10 ساعت مشاهده شد. همچنین در ارتباط با سرعت جوانه زنی، بهترین سرعت جوانه زنی مربوط به رقم طلاییه در هیدروپرایم 10 ساعت بود. بیشترین شاخص طولی بنیه بذر و شاخص وزنی بنیه بذر به ترتیب با 1050.55 و 4.56 در رقم اکاپی در سطح چهارم هیدروپرایم مشاهده شد. اثرات متقابل رقم، غلظت سولفات روی و مدت زمان اسموپرایمینگ بر کلیه صفات مورد بررسی بجز وزن خشک ساقه چه و شاخص وزنی بنیه بذر، اثر معنی دار نداشت. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل سه گانه نشان داد که بیشترین وزن خشک ساقه چه با 0.11، 0.057 و 0.055 گرم و همچنین شاخص وزنی بنیه بذر به ترتیب در ارقام اکاپی، زرفام و طلاییه در غلظت 0.035 گرم در لیتر سولفات روی و در مدت زمان 10 ساعت مشاهده شد. نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان داد هیدروپرایمینگ و پرایم با سولفات روی موجب بهبود کارکرد بذر کلزا می شود.

پرایمینگ بذر به عنوان یک راهکار مهم جهت افزایش سرعت و درصد جوانه زنی، افزایش کیفیت گیاهچه های تولیدی و استقرار مطلوب گیاه مطرح است. به منظور ارزیابی عکس العمل بذر عدس به مدت زمان پرایمینگ و غلظت مواد به کاررفته در پرایمینگ، آزمایشی در سال 1392 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. فاکتورها شامل مدت زمان پرایمینگ (4، 8 و 12 ساعت) و غلظت های مختلف پرایمینگ (هیدروپرایمینگ، پرایمینگ هورمونی با غلظت های 50، 100 و 150 پی پی ام هورمون های اسید جیبرلیک و اسید سالیسیلیک و بذور پرایم نشده) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل مدت زمان و غلظت پرایمینگ بر تمامی صفات مورد مطالعه به استثنای صفات بنیه بذر، درصد جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. کمترین زمان تا 5، 10 و 50 درصد جوانه زنی (2.72، 5.43 و 18.17 ساعت) از تیمار هیدروپرایمینگ در مدت زمان 12 ساعت پرایمینگ به دست آمد. بیشترین وزن تر ریشه چه از تیمار هیدروپرایمینگ در هر سه مدت زمان بود. بیشترین سرعت جوانه زنی (12.14 گیاهچه در روز) از تیمار جیبرلین 50 پی پی ام در مدت زمان 12 ساعت به دست آمد. بیشترین درصد جوانه زنی نیز از تیمار جیبرلین 50 پی پی ام به دست آمد. در این مطالعه بیشترین طول ساقه چه، طول ریشه چه وسرعت رشد نسبی مربوط به تیمار اسید جیبرلیک 100 پی پی ام در مدت زمان 8 ساعت پرایمینگ بود. به طور کلی، تیمار اسید جیبرلیک 100 پی پی ام اثر افزایشی بر اغلب صفات مورد اندازه گیری عدس داشت؛ بنابراین می توان به عنوان بهترین ترکیب تیماری در مطالعه حاضر معرفی شود.

پیش تیمار بذور با اسید سالیسیلیک نقش مهمی در بهبود جوانه زنی و افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش های محیطی دارد. به منظور بررسی اثر پیش تیمار سالیسیلیک اسید بر جوانه زنی بذر ماریتیغال تحت شرایط تنش شوری و خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح سالیسیلیک اسید (0، 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر) و تنش شوری و خشکی هر کدام با 4 سطح (0، 4-، 6- و 8- بار) بودند. نتایج نشان داد اثر متقابل پیش تیمار سالیسیلیک اسید با تنش شوری و خشکی در سطح احتمال 1% معنی دار است. سطح بالای تنش شوری (8- بار) منجر به کاهش درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، ضریب آلومتری و وزن خشک در گیاهچه های ماریتیغال شد. همچنین درصد جوانه زنی، طول ساقه چه و ضریب آلومتری در هر سه سطح تنش خشکی کاهش یافتند. پیش تیمار بذور با غلظت 200 و 300 میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید در سطوح بالای شوری (6- و 8- بار) درصد جوانه زنی را نسبت به شرایط تنش بدون پیش تیمار به طور معنی داری افزایش داد، همچنین در شرایط تنش خشکی، پیش تیمار با هر سه سطح سالیسیلیک اسید در هر سه سطح خشکی موجب افزایش معنی دار درصد جوانه زنی نسبت به شرایط تنش بدون پیش تیمار گردید. نتایج حاصله از این آزمایش نشان داد که پیش تیمار بذر با سالیسیلیک اسید می تواند منجر به افزایش معنی دار تحمل ماریتیغال نسبت به تنش شوری و خشکی در مرحله جوانه زنی گردد.

نیاز به شناسایی بذرهایی که بنیه پایین و در نتیجه سبز شدن ضعیف دارند، منجر به معرفی آزمون های مختلف بنیه بذر شده است. هدف از انجام این آزمایش نیز بررسی توانایی آزمون فرسودگی کنترل شده برای ارزیابی بنیه بذر و پیش بینی سبز شدن توده های بذر کلزا در مزرعه بود. برای این منظور، 19 نمونه بذر کلزا از 19 کشاورز مختلف استان های خراسان شمالی و رضوی که در سال زراعی 89-1388 کشت شده بودند، تهیه شد و آزمایش های جوانه زنی قبل و بعد از آزمون فرسودگی کنترل شده بر روی بذرها انجام شد. درصد سبز شدن هر توده بذر در مزرعه، 30 روز پس از کشت ارزیابی شد. همبستگی بین نتایج آزمایشگاهی قبل و بعد از آزمون فرسودگی کنترل شده با سبز شدن در مزرعه نشان داد که همبستگی جوانه زنی نهایی، گیاهچه نرمال و متوسط زمان جوانه زنی قبل از فرسودگی کنترل شده با سبز شدن در مزرعه به ترتیب با ضرایب همبستگی 0.072، 0.24 و 0.042، معنی دار نبود، ولی نتایج آزمایشگاهی بعد از فرسودگی کنترل شده همبستگی بالا و معنی داری با سبز شدن در مزرعه داشتند. به طوری که، جوانه زنی نهایی، گیاهچه نرمال و متوسط زمان جوانه زنی توده های بذر به ترتیب با ضریب 0.57، 0.51 و 0.49 قادر به پیش بینی سبز شدن توده های بذر در مزرعه بودند. همبستگی بین نتایج آزمایشگاهی بعد از فرسودگی کنترل شده با سبز شدن در مزرعه، نشان می دهد که این آزمون می تواند روشی مناسب برای ارزیابی سبز شدن بذر کلزا قبل از کشت باشد.

جوانه زنی اولین و از مهم ترین مراحل زندگی اسپرس (Onobrychis viciifolia) است که حساسیت ویژه ای به تنش های محیطی مانند تنش قلیایی دارد. پژوهش حاضر، به منظور بررسی اثر روش های مختلف آماده سازی بذر بر بهبود تحمل گیاه اسپرس به تنش قلیایی در مرحله جوانه زنی، رشد اولیه و بازیابی آن به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سال 1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. فاکتور اول شامل چهار روش آماده سازی بذر (بذر غلاف دار، بذر بدون غلاف، پیش تیمار سرمای بذر بدون غلاف و هیدروپرایمینگ بذر بدون غلاف) و فاکتور دوم شامل پنج سطح تنش قلیایی (با pH های 6.7، 7.9، 8.9، 9.8 و 10.7) بود. سطوح تنش قلیایی از ترکیب دو نمک خنثی (Na2SO4, NaCl) و دو نمک قلیائی (NaHCO3, Na2CO3) به دست آمد. نتایج نشان داد که با افزایش قلیائیت (pH) درصد جوانه زنی کاهش یافت به طوری که در سطوح 9.8 و 10.7 هیچ بذری جوانه نزد. تنش قلیایی در سطح 8.9 pH موجب کاهش جوانه زنی اولیه (51.9 درصد)، درصد جوانه زنی نهایی (51.8 درصد)، طول ساقه چه (55.7 درصد) و طول ریشه چه (72.2 درصد) گردید. در همه شرایط قلیائی، کمترین جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه در بذرهای با غلاف و پس از آن در تیمار پیش تیمار سرما مشاهده شد؛ در حالی که بیشترین جوانه زنی و رشد در تیمار هیدروپرایمینگ به دست آمد. بیشترین بازیابی در بذرهای بدون پوسته و پس از آن در هیدروپرایمینگ به دست آمد. به طورکلی، تیمارهای پیش تیمار سرما و بذرهای با غلاف تا سطح 7.9 pH و تیمارهای هیدروپرایمینگ و بذرهای بدون غلاف تا سطح 8.9 pH توانستند بخشی از اثرات منفی تنش قلیایی را بازیابی کنند؛ که پس از این سطوح توانایی بازیابی مشاهده نشد.

به منظور بررسی اثر کاربرد سالیسیلیک اسید و جیبرلیک اسید بر شاخص های جوانه زنی و تغییرات پروتئین، کاتالاز و پرولین بذر کلزا تحت شرایط تنش مس، آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی و با 3 تکرار انجام شد. عامل اول شامل 4 سطح تنش سولفات مس (صفر، 10، 20 و 30 میلی گرم در لیتر) و عامل دوم شامل 4 سطح، پیش تیمار بذر با 50 میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و جیبرلیک اسید، هیدروپرایم و بذر بدون پیش تیمار (شاهد) بود. نتایج نشان داد با افزایش در سطوح تنش سولفات مس شاخص های جوانه زنی (درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، درصد گیاهچه طبیعی، طول گیاهچه و بنیه بذر) کاهش یافت و استفاده از سالیسیلیک اسید، جیبرلیک اسید و هیدروپرایم سبب افزایش در شاخص های جوانه زنی شد. بالاترین درصد جوانه زنی (94 درصد)، سرعت جوانه زنی (30.75 بذر در روز)، درصد گیاهچه طبیعی (86.17 درصد)، طول گیاهچه (10.53 سانتی متر) و بنیه بذر (9.08) از تیمار بذر با اسید سالیسیلیک به دست آمد. تنش فلز سنگین مس (سولفات مس) سبب افزایش در میزان پرولین (35 درصد) و آنزیم کاتالاز (37 درصد) و کاهش در میزان پروتئین (65 درصد) شد ولی پیش تیمار بذر سبب افزایش در میزان پرولین و آنزیم کاتالاز و پروتئین در مقایسه با بذر پیش تیمار نشده در شرایط تنش و عدم تنش شد. در این پژوهش پیش تیمار بذر با سالیسیلیک اسید موجب افزایش شاخص های جوانه زنی، فعالیت آنزیم کاتالاز، پرولین و پروتئین نسبت به تیمار شاهد شد.

جوانه زنی کارآمد بذر و ظهور سریع و یکنواخت گیاهچه در راندمان تولید محصول مهم هستند؛ بنابراین استفاده از راهکارهایی برای بهبود جوانه زنی و استقرار گیاهچه برای بالا بردن میزان تولید محصول ضروری می باشد. هیدروپرایمینگ یک تکنیک ساده پیش از جوانه زنی است که باعث بهبود عملکرد بذر می شود. در این تحقیق تاثیر دوره های مختلف هیدروپرایمینگ (10، 24، 48 و 72 ساعت) در دماهای مختلف (10 و 25 درجه سانتی گراد) و در مقایسه با بذرهای پرایم نشده روی صفات جوانه زنی در پنج جمعیت خارمریم (اهواز، ساری، اصفهان، دزفول و گچساران) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. کیفیت جوانه زنی توسط درصد نهایی جوانه زنی، میانگین زمان جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی، شاخص تیمسون، T50 و شاخص های رشد و ویگور گیاهچه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که هیدروپرایمینگ در دمای 10 درجه سانتی گراد تاثیر بهتری روی عملکرد جوانه زنی بذور خارمریم در مقایسه با هیدروپرایمینگ در دمای 25 درجه سانتی گراد دارد. به علاوه، مقایسه پاسخ شاخص های جوانه زنی و رشد به دوره های مختلف هیدروپرایمینگ در پنج جمعیت خارمریم نشان داد که بهترین دوره هیدروپرایمینگ برای جمعیت های اهواز و گچساران 72 ساعت، برای ساری و دزفول 48 و 72 ساعت و برای اصفهان 10 و 24 ساعت می باشد؛ بنابراین، تاثیر هیدروپرایمینگ روی کیفیت جوانه زنی به جمعیت گونه گیاهی، دما و زمان هیدروپرایمینگ وابسته است و به این ترتیب انتخاب بهترین شرایط هیدروپرایمینگ به بهبود قابلیت جوانه زنی و بنیه بذر کمک می کند.

به منظور بررسی تحمل به شوری سه گیاه زینتی کروپسیس (Coreopsis grandiflora)، تاج خروس (Celosia cristata) و شب بو (Matthiola incana) در مرحله جوانه زنی، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه دانشگاه هرمزگان در سال 1394 اجرا گردید. اعمال تنش شوری با استفاده از رقیق سازی آب دریا در سطح 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر و آب مقطر به عنوان شاهد انجام شد. در این تحقیق مولفه های مختلف جوانه زنی بذر شامل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، متوسط زمان لازم برای جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک گیاهچه اندازه گیری شدند. در گیاه کروپسیس درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر و وزن خشک گیاهچه در سطوح مختلف شوری تفاوت معنی داری با شاهد نشان دادند. در گیاه تاج خروس درصد جوانه زنی، شاخص بینه بذر، طول ساقه چه تا سطح شوری 9 دسی زیمنس بر متر تفاوت معنی داری با شاهد نشان نداد؛ اما با افزایش سطح شوری (9 ds/m) کاهش معنی داری در صفات ذکر شده مشاهده شد. به طوری که درصد جوانه زنی نسبت به شاهد 24.6 درصد کاهش یافت. وزن تر و خشک گیاهچه تاج خروس در سطوح مختلف شوری تفاوت معنی داری با شاهد نشان نداند. تاثیر شوری بر درصد جوانه زنی شب بو نیز در سطوح مختلف شوری معنی داری نبود. گرچه سرعت جوانه زنی به تدریج با افزایش شوری کاهش یافت. به طوری که از 11.2 در شاهد به 6.6 در سطح شوری 12 دسی زیمنس بر متر کاهش یافت. به طور کلی بر اساس نتایج به دست آمده شب بو و کروپسیس در مقایسه با تاج خروس تحمل بیشتری نسبت به شوری نشان دادند.

علی رغم اهمیت وجود یا حذف غلاف در بذر یونجه های یک ساله، متاسفانه پژوهش های چندانی در این مورد انجام نشده است. به منظور بررسی نقش حذف غلاف بر جوانه زنی بذر، رشد گیاهچه و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در یونجه یک ساله (.Medicago scutella L) در شرایط تنش شوری، آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 انجام شد. فاکتور اول شامل وجود یا حذف غلاف در بذر و فاکتور دوم تنش شوری در 5 سطح شامل 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر با نمک کلرید سدیم و آب شهر به عنوان شاهد (0.62 دسی زیمنس بر متر) اعمال شد. نتایج نشان داد که تنش شوری سبب تغییر در ویژگی های جوانه زنی، رشد گیاهچه و فعالیت آنزیم های پراکسیداز، کاتالاز، سوپر اکسیداز دیسموتاز و آسکوربیک پراکسیداز شد. با افزایش سطوح تنش شوری کاهش معنی داری در سرعت و درصد جوانه زنی و همچنین در طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن گیاهچه مشاهده شد. با این وجود؛ افزایش سطوح تنش شوری سبب افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان گردید. جوانه زنی و رشد گیاهچه در بذرهای بدون غلاف بیشتر از بذرهای با غلاف بود؛ اما در مورد فعالیت آنزیم ها بین بذرهای با غلاف و بدون غلاف تفاوت معنی داری مشاهده نشد؛ به جز فعالیت آنزیم آسکوربیک پراکسیداز که در بذرهای بدون غلاف به طور معنی داری بیشتر از بذرهای با غلاف بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کاشت بذرهای بدون غلاف دارای مزیت های جوانه زنی و رشدی به ویژه در شرایط تنش شوری است.

به منظور مطالعه عکس العمل جوانه زنی بذر نوک لک لکی به سطوح دمایی آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار و 12 سطح دمایی (0، 3، 5، 7، 10، 12، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی گراد) انجام شد. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای مختلف دمایی روی خصوصیات جوانه زنی بذر نوک لک لکی معنی دار است به طوری که بالاترین درصد جوانه زنی در دمای 15 درجه سانتی گراد به دست آمد؛ اما با افزایش بیشتر دما این شاخص کاهش یافت و در 40 درجه سانتی گراد کاملا متوقف شد. بر اساس رگرسیون خطی بین سرعت جوانه زنی و دما، دماهای کمینه، بیشینه و بهینه نوک لک لکی به ترتیب 0، 37.18 و 15.20 درجه سانتی گراد به دست آمد. همچنین تفاوت معنی داری در طول ساقه چه در محدوده 5 تا 30درجه سانتی گراد مشاهده نشد که نشان داد در مقایسه با طول ریشه چه حساسیت کمتری به دما دارد. بالاترین وزن تر گیاهچه نیز در دمای 20 درجه سانتی گراد حاصل شد که تفاوت معنی داری با دماهای 10، 12 و 20 درجه سانتی گراد نداشت. از نتایج فوق استنباط می شود که گیاه نوک لک لکی می تواند در مناطق مختلف کشور در دامنه وسیعی از شرایط آب و هوایی رشد کند اما مناطق معتدل را ترجیح می دهد. نتایج این تحقیق جهت درک نیازهای دمایی جوانه زنی و بهبود توسعه راهکارهای مدیریتی نوک لک لکی مهم خواهد بود.

به منظور شکستن خواب بذر در هندوانه ابوجهل (Citrulus colocynthis) و خارمریم (Silybum mrianum) بذرهای این دو گونه در تابستان 1393 از رویشگاه های طبیعی آن ها در شهرستان کوهدشت (استان لرستان) جمع آوری و برای هر گونه آزمایش های جداگانه ای، در قالب طرح کاملا تصادفی با 14 تیمار و 4 تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه انجام شد. تیمارهای به کار رفته شامل تیمار سرمادهی مرطوب (شاهد، 10، 20، 30، 40، 50، 70 و 90 روزه در دمای چهار درجه سانتی گراد)، تیمار جیبرلیک اسید در غلظت های 200، 400، 600 و 800 پی پی ام، تیمار تلفیقی جیبرلیک اسید با غلظت 400 پی پی ام به همراه سرمادهی به مدت 30 روز 70 روز بودند. نتایج به دست آمده نشان داد که در هر دو گونه با افزایش مدت زمان سرمادهی و افزایش غلظت جیبرلیک اسید، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه بذر بهبود یافت و نسبت به شاهد تفاوت معنی داری پیدا کردند. بهترین تیمار شکستن خواب برای بذرهای هندوانه ابوجهل سرمادهی مرطوب 90 روزه و برای خارمریم جیبرلیک اسید 800 پی پی ام بود. نتایج حاصل از تیمارها نشان داد که بذرهای این دو گونه دارای ترکیبی از خواب فیزیولوژیکی (مربوط به مواد بازدارنده داخل بذر) و خواب فیزیکی (مربوط به پوسته سخت) بودند.