دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تهران)
سال:1379 | دوره:43 | شماره:155 |تعداد مقالات:28

بهاالدین محمد بن حسین خطیبی بلخی مشهور به بها ولد (628- 545 ق) نویسنده کتاب معارف و پدر مولانا جلال الدین محمد بلخی است.محورهای عمده فکری بها ولد را می توان در سه رکن "خداشناسی"، "جهانشناسی"، انسانشناسی" متمرکز ساخت. این مقاله پس از اشارای گذرا به گزیده افکار بها ولد پیرامون خداشناسی و جهاد شناسی، یکی از مسایل انسانشناسی او تحت عنوان "ادراک ژرف لذات و تحصیل کمال مزه ها" می پردازد. او علیرغم اینکه عارفی وارسته و متقی بود، به فقه حنفی باور داشته و طریقه اشعری را الگو قرار داده است. میل وافری به ادراک تمامی صور حیات و چشیدن ژرف لذات دنیوی دارد (که آنها را صوری از جمال الهی می داند) این ویژگی به بنده این اجازه را داد که افکار او را با آندره ژید (1869- 1951) مقایسه کنم و مشابهتهای این دو روح تشنه و وجوه تمایز آندو را بیرون کشم. بها ولد سرچشمه لذات، عشق و شهوات را کوهسار عرش الهی می داند و آن را وسیله ای برای شناخت بیشتر تلقی می کند.

ابن نباته در سیر تاریخ ادبیات عرب در دوره ای واقع شده است که دوره سقوط و انحدار و انهیار نام گرفته است او با همه استعدادی که داشت نتوانست ادبیات و شعر این دوره را از سقوط برهاند و به سوی بالندگی سوق دهد او به حد بسیاری از امروالقیس، متنبی، طغرایی، ابوتمام و بوصیری متاثر بود و این تاثیر تا سر حد تقلید کشیده شد. اشعار او پر از اصطلاحات نحوی و عروضی و بدیعی است و با توجه به آگاهی وافر او از قرآن، از شواهد قرآنی زیادی بهره برده است گرچه از نظر مذهبی از پیروان اهل سنت است ولی از شعیان با احترام یاد می کند و به اهل بیت ارادت می ورزد. و در مدح پیامبر (ص) قصاید بسیاری دارد. موضوعات بسیار کم ارزش از جمله کلید و زغال محتوای بعضی اشعار او را ساخته اند. با همه توجه اش به قرآن و مفاهیم مذهبی مجون سهم قابل توجهی از شعر او را به خود اختصاص داده است. او شاعری است که به گذشته رو کرده است ولی در گذشته باقی مانده است و خود را متعلق به حال و آینده نمی داند و در یک کلام می توان گفت که دست آوردهای او در دیدگاه نقاد ادبی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. تقلید، تکرار، بازی با الفاظ عناصر اصلی شعر او را پی ریزی کرده اند.

تحقیق عمده و عریق دانشمند فقید در حواشی ایضاح همراه با تصحیح آن کتاب از دانش فراوان آن مرحوم حکایت می کند. در این مقاله شیوه تتبّع آن شادروان در 7 بخش مورد مداقه قرار می گیرد و استشهادات ادبی موجود از اشعار عربی و امثال در هر بخش ذکر و مسایل بلاغی و ادبی آن شکافته می شود.

هاتف اصفهانی از شاعرانی است که سه قصیده به زبان عربی سروده است در دو قصیده که موضوع آنها غزل است از شاعران جاهلی و اسلامی و غزل عذری متاثر شده است و با زندگی در محیط ذهنی از شاعرانی مانند عروه بن حزام عذری و جمیل بن معمر عذری و عمر بن ابی ربیعه مخزومی تقلید کرده است و در قصیده سوم که در مدح پیامبر گرامی اسلامی (ص) سروده شده است از شاعران دوره انحطاط تاثیر پذیرفته و تا حدودی از قصیده امام بوصیری در مدح پیامبر گرامی (ص) متاثر گردیده است

ایران یکی از ده کشور برتر دنیا در زمینه جاذبه های جهانگردی، از نواحی مختلفی تشکیل شده است. استان کرمان به دلایل جغرافیایی و تاریخی یکی از پنج استان مهم تاریخی و جهانگردی کشور است. با توجه به اینکه جهانگردی یکی از ابزار کارآمد توسعه نواحی و مناصق مختلف به شمار می آید، لزوم شناخت و بررسی توانهای جهانگردی مناطق از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این بررسی ابتدا توانهای جهانگردی در شهرستان کرمان مورد شناسایی و دسته بندی قرار گرفته است. سپس ضمن توجه به زیرساختهای موجود آن به برخی از اثرات و توانهای جهانگردی که می توانند نقش موثری در جهت توسعه اقتصادی شهرستان ایفا کنند، اشاره شده است. در ادامه میزان درآمد حاصل از صنعت جهانگردی و میزان اشتغال زایی جهانگردی در شهرستان مذکور مورد محاسبه قرار گرفته و در پایان نتیجه گیری و ارایه پیشنهاد به عمل آمده است

ادعیه و اذکار بخش مهمی از ادبیات غنی شیعی است که از نظر محتوی سرشار از حکمت و معرفت و از حیث سبک و سیاق تابلوهایی نفیس و ارزشمند از زیبایی. جمال و شکوهمندی است نزدیک به تمامی پژوهشهایی که در آثار مذکور انجام یافته است مربوط به محتوی و درونمایه های دعا است و جنبه های زیبایی شناختی آن مغفول عنه مانده است.این مقاله رویکردی است زیبایی شناسانه در ادعیه و اذکار ادیبان عشق، اقطاب عرفان و اسوه های جاودانه عبودیت؛ معصومان (ع) که گوهر معرفت را در صدفهای زیبا و جذاب الفاظ فصیح و بلیغ سفتند و راز و رمز کمال را به آدمی گفتند. در این مقاله ابتدا شکوه تعبیر و ضرورت آن در ادعیه و اذکار و نیز عناصر شکوه تعبیر مطرح گردید و آنگاه ابعاد هفتگانه شکوه تعبیر با ارایه مصادیقی از ادعیه مورد پژوهش قرار گرفت و سرانجام این نتیجه بدست آمد که آثار مذکور نمادی از حکمت و بلاغت است.

در این نگاه، گذری بر گذشته خوزستان و موقعیت حساس جغرافیایی آن نمودیم و آن را گذرگاه شرق و غرب امپراتوری عظیم اسلامی در قرون اولیه اسلامی یافتیم، این موقعیت پر اهمیت بر فرهنگ و ادب خوزستان تاثیر فراوان داشته و شعر عربی شیعی را بسیار غنی ساخته است. علاوه بر این، گسترش مذهب تشیع در ایران و عراق و در نتیجه در خوزستان، فضایی مناسب برای شعر عربی شیعی به وجود آورده است و شاعران خوزستانی که غالبا از طبقه علما بوده اند در سوز و گداز عشق و ولای اهل بیت (ع) علم دفاع برافراشتند و شعرشان را از حدود خوزستان به سایر کشورهای همسایه رساندند. در این مقاله علاوه بر شرح عوامل نهضت ادبی که از قرن دهم هجری قمری آغاز شد، شعر را مورد نقد و بررسی قرار داده، ویژگیها و سبکهای آن را بیان نموده ایم، و از ذکر نام طلایه داران و نخبگان شعر غافل نبوده ایم. در خاتمه مقاله، از استادان ارجمند و محققان محترم تقاضا داریم که علاقه مندان به تحقیق در ادب اهل بیت (ع) را به سوی ادب شیعی خوزستان هدایت فرمایند

در این مقاله نگارنده ارایه مبنایی در جهت مشروعیت اقدامات تامینی و تربیتی، نشان می دهد شریعت اسلام از مساله تامین جامعه از نظر بزهکاری و اصلاح و تربیت مجرمین غفلت نکرده و بسیاری از تدابیری که امروزه در کشورهای غربی تحت عناوین اقدامات تامینی و تربیتی و مجازاتهای تکمیلی و تبعی وضع و اجرا می شود، سابقه علمی در صدر اسلام داشته است، و از نظر اسلام نه تنها مجازات مجرمین منافاتی با اصلاح و تربیت و بازپروی آنان و پیشگیری از تکرار جرم ندارد و بلکه این امور مورد تاکید و مطلوب شرع می باشند.

والت ویتمن و سهراب سپهری از نظر نوآوری و ایجاد سبک ویژه، رهایی از قید و بند وزن و ردیف و قافیه و بکارگیری کلام آهنگین و خلق زبان شعری ویژه، نکات مشترک فراوانی دارند. هر دو شاعر از جریان سیال ذهن تبعیت می کنند و با هم نهشتی تصاویر و مفاهیم نه تنها شاعران تصویرگرا و امپرسیونیست محسوب می شوند بلکه با این شیوه آنچه که در مافی الضمیر دارند بیان می کنند. وجود انرژی و حرکت و تغییر سریع صحنه ها در اشعارشان سبب می شود که عناوین برگزیده برای شعرهایشان نارسا جلوه کنند. هر دوی آنان تحت تاثیر فلسفه شرق قرار گرفته اند لذا شعر آنان اکنده از جلوه های عرفانی، انسان کیهانی و مذهب کیهانی است آنان نه تنها به انسان عشق می ورزند، بلکه نبات، حیوان و حتی جماد را به دیده تقدیس می نگرند زیرا قدرت خلاقه الهی را در همه موجودات حتی موجودات بظاهر پست مشاهده میکنند از این رو از آوردن مفاهیم غیر شاعرانه و زبان غیر فاخر و ساده و روزمره ابایی ندارند

با توجه به اهمیتی که استقبال از نظر کمی و کیفی دارد بر آن شدیم تا به اختصار این موضوع را در شعر فارسی بررسی کنیم. پس اشاره به معانی لغوی استقبال با نگاهی گذرا به تعریف اهمیت و تقسیمات به بیان لوازم و عوامل آن پرداخته ایم. سبک شناسی در قوالب شعر نیز در نظر داشته ایم. سپس به شعر یکی از غزلسرایان خوب و معروف فارسی، بابافغانی شیرازی (925 هـ.ق) نظر انداخته ایم، بدان سبب که غزل هایش بیش از دیگران مورد توجه و استقبال واقع شده است.

ابوالحارث جندح پسر حجر مشهور به "امری القیس" شاعر برجسته عصر جاهلی را یکی از مبتکران فنون شعر به شمار آورده اند. او اولین شاعری است که اخبار کاملی از وی در دست است و در میان شاعران هم عصرش به گریستن و گریاندن و ارایه تصاویر شعری دلنشین که بعدها برای دیگران الگویی معروف گردید، و همچنین به وصف های کوتاه ولی پر محتوا از سایرین ممتاز است.معروف ترین شعر امری القیس معلقه اوست. این قصیده نمادی از ویژگی های شعری وی است، زیرا صور و الفاظ و اغراضی را در بر دارد که بیانگر نگرش شاعر به طبیعت و مظاهر آن است.بر این معلقه شرحها زیاد نوشته شده است. اما این مقال تنها توانایی ها و تامل شاعر در وصف برخی از جلوه های طبیعت و خطوط ناپیدای آن، از خرد و کلان، می پردازد و علل و عوامل موثر در شکل گیری دیدگاه شاعر را مورد بررسی قرار می دهد و بیان می کند که چرا و چگونه او به نمادهای طبیعت با چنان نگرشی پرداخته است.

محمد ابراهیم بن محمد علی سبزواری خراسانی ملقب به "وثوق الحکما" متوفای حدود 1358 ه. یکی از شاگردان حاج ملا هادی سبزواری و آقا میرزا محمد امجد سبزواری است و از صاحب جواهر و شیخ نوح نجفی اجازه اجتهاد گرفته است.آثار "وثوق الحکما" عبارتند از شرح صحیفه سجادیه، شرح دعای کمیل، شرح دعای عدیله و شرح گلشن راز شیخ محمد شبستری.شارح، شرح گلشن راز را به درخواست یکی از دوستان خود نوشته و در آن از مطالب مورد اعتقاد حکما، به ویژه استاد خود حاج ملا هادی سبزواری بهره برده است. وی ابیات گلشن راز را با استناد به آیات و احادیث و اقوال عرفا و اشعار مناسب شرح و توضیح داده است.

رده شناسی شاخه ای از زبان شناسی است که به مطالعه شباهت های ساختاری بین زبانهای مختلف بدون در نظر گرفتن پیشینه آنها می پردازد تا بر اساس آن مبنایی برای طبقه بندی یا رده بندی زبانها ارایه کند. بنابراین می بایست بین مقایسه رده بنیاد و مقایسه تاریخی زبانها تمایز قائل شد.در خلال جستجو برای یافتن مبنایی برای طبقه بندی زبانها، مشترکات زبانی بوضوع جلوه گر می شوند و تحلیل رده شناختی همسو و دوشادوش مطالعات مربوط به جهانی های زبان پیش می رود.در این مقاله نگارنده تلاش کرده است تا نمونه ای از این همسویی را به خواننده معرفی نماید. در این چارچوب ملاکهای مختلف رده شناسی زبانها و جهانی هایی که در این راستا کشف و ارایه گردیده اند مورد بررسی قرار می گیرند و سپس به فرضیه های مربوط به علت وجود جهانی در زبانهای مختلف اشاره خواهد شد.

دریای خزر، بزرگترین دریاچه جهان در محل تلاقی آسیای مرکزی، قفقاز و ایران با مساحتی معادل 400.000 کیلومتر واقع شده است. این پهنه آبی یک دریای بسته محسوب شده که بین کشورهای آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، ایران و روسیه محصور شده است؛ ماقبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نظام حقوقی که طبق معاهدات 1921 و 1940 تدوین شده بود بر آن حکمفرما بود اما بعد از فروپاشی شوروی و استقلال کشور های آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان با دارا بودن مشکلات متعدد اقتصادی که به جای مانده از یک حاکمیت متمرکز در طی سالیان دراز بود در راستای سامان بخشیدن به اقتصاد خود هر کدام به شکلی متوجه دریای خزر و بهره برداری از منابع آن شدند از این رو شرایط ژئوپلتیک جدید تعیین رژیم حقوقی دریای خزر را فوریت می بخشید اما متاستفانه به دلیل اختلافات اساسی بین کشورهای حاشیه این دریا این معضلات همچنان ادامه دارد و با توجه به آسیب پذیر بودن زیست محیط این دریا تعیین نظام حقوقی جدید با در نظر گرفتن منافع تمام کشورهای حاشیه از اولویتهای این منطقه است.

قواعد زبان عربی تا قرن دوم هجری از یک انسجام و انضباط بهره نمی برد و از نضج و بلوغ کاملی برخوردار نبود تا اینکه دانشمندانی چون ابن جنی، حماد بن سلمه، خلیل بن احمد فراهیدی و سیبویه آمدند و به آن سر و سامان بخشیدند. به جرات می توان گفت که تا پیش از سیبویه کسی نبود که قواعد زبان عربی را مورد بررسی قرار داده و آن را در چهار چوب معینی به شکل جامع و کامل بیان کند و در آن دسته بندی و ترتیب منظمی ایجاد نماید. در واقع تا عصر سیبویه زبان عربی خام بود و پس از سیبویه و با دانش او بود که به نضج و بلوغ کاملی رسید. ما در این مقاله می خواهیم از دریچه های گوناگون سیبویه و کتابش را با توجه به نظرات ادیبان گذشته و حاضر در جهان ادبیات عرب مورد بحث و کنکاش قرار دهیم.

ابو هلال عسکری در میان علمای نقد و بلاغت قبل و هم عصر خود، اولین کسی است که مباحث نقد و بلاغت را در کتاب الصناعتین در هم آمیخته، ویژگی بلاغت و پیام رسانی هر سخن را مورد نقد قرار داده، معتقد است که متکلم برای الهام بخشی و تأثیر بر روح و روان مخاطب، علاوه بر نیاز به ابزار فنی، نیازمند آن است که خداوند موهبتی طبیعی و فطری در او به ودیعه نهاده باشد، و هر گونه سخنش به تکلف و تصنع متصف می گردد. به همین جهت برای تلائم میان لفظ و معنای ذاتی و تجربه شعوری و بار احساسی که بایستی مورد تعبیر قرار گیرد، می گوید: لفظ نباید متکلفانه بر زبان جاری شود، بلکه بایستی از اعماق جان نشأت گرفته، بطور طبیعی بر زبان جاری شده، و متکلم در ارائه آن دچار مشقت و خستگی نگردد؛ در غیر این صورت نه خیری بر الفاظ مترتب است و نه لطفی بر معانی. لذا سعی ما در این نوشته این است که به بیان ویژگیهای سخن مطبوع و متکلف از دیدگاه ابوهلال بپردازیم و بیان داریم که الفاظ و معانی برای الهام بخشی از چه شرایطی بایستی برخوردار باشند.

قصه ها و افسانه ها بخش مهمی از ادبیات هر ملت را تشکیل می دهند. عرب نیز همانند بسیاری از ملتها از دیرباز دارای قصه هایی بوده اند که نقل آنها گرمی بخش محافلشان بوده است. بدون شک قصه ها تصویرگر عادات، خلق و خو، اندیشه و اعتقادات مردمانی است که آنها را می سازند و نقل می نمایند و گاه از ظرافتهای خاصی نیز برخوردار می باشد.در قرن چهارم هجری در نثر عربی، فنی متداول گشت که می توان گفت درون مایه اصلی آن همین قصه ها و افسانه ها بوده است، با این ویژگی که نویسنده از روی قصد آن را در قالبی مصنوع بیان می نماید و دربردارنده حکایات، نکات، نوادر، فکاهیات و برخی جنبه های تاریخی و حکمی و ادبی است.

دین زردشتی همانند ادیان سامی به فردی که نجات بشریت به دست او خواهد بود معتقد است این فرد بنام سوشیانس است که در دوره هزار ساله قبل از خود نیز در قالب هوشیدر و هوشیدر ماه ظهور کرده است.در دوره ظهور سوشیانس حوادثی قبل و بعد از او اتفاق می افتد که بسیار جالب توجه است اما آنچه مهم است وقوع رستاخیز می باشد که با ظهور سوشیانس تحقق می پذیرد و رستاخیز واقعی بدن رخ خواهد داد و داوری بزرگ انجام خواهد گرفت و نزاع میان اشه و دروگ پایان خواهد پذیرفت.

جفری چاسر به عنوان پدر شعر انگلیسی شناخته شده و مابین قرون وسطا و جدید، پشوانه ای بزرگ برای زبان و ادبیات انگلیسی بوده است. سبکهای شعری که او بنیان گذاشت، مورد استفاده بزرگانی چون اسپنسر، شکسپیر، میلتن، درایدن و پوپ قرار گرفت. دانستن سه زبان لاتین، فرانسه و ایتالیایی، بیست و پنج سال خدمت در دبار و آشنایی نزدیک با زندگی و آداب و رسوم بزرگان انگلستان، سفرهای او به فرانسه، ایتالیا و اسپانیا و دیدارهایی که با بزرگان ادب چون بوکاچیو و پترارک داشت، و نیز مطالعه آثار آنها سبب شد که قدرت علمی و فرهنگی و دید و آگاهی فوق العاده ای را نسبت به طبقات مختلف جامعه حاصل کند و به بالاترین و حساس ترین مقام دولتی و درباری برسد. شاهکارهایی را که او خلق کرده، امروز نیز چاپ و منتشر می شود و نام وی پس از ششصد سال، هنوز زنده و جاودان باقی مانده است.

بی شک تراوش های اندیشه به عواملی بستگی دارد که بتواند ذهن و زبان و سبک بیان سخنور را تحت تاثیر قرار دهد و ممیز هنجار سخن او با سخن گویندگان دیگر شود.در مثنوی مولوی نیز انگیزه های گوناگونی مایه شورانگیزی تعبیر عارفانه می شود که خود در حوزه سبک شناسی آثار مولانا قابل تامل بسیار است. از این گونه عوامل می توان به سیمای پیامبر اکرم (ص)، حضرت علی (ع)، حسام الدین چلیی، شمس تبریزی و ... اشاره کرد و جلوه های نور، عشق، خورشید، آتش و ... را در تبیین تعابیر بلند مولانا در زمینه های گوناگون دید. این مقاله به اختصار گونه هایی از این موارد را در مثنوی نشان می دهد.

غزل مجون "بی پرده" روایی، در عصر جاهلی شکل گرفت، و امروالقیس پرچمدار آن بود، با وجود این که دین مبین اسلامی بر مسیر شعر و أدب أثر نهاد، و شاعران را به رعایت عفت کلام در غزل فراخواند، تنها یکی از شاعران موالی که اهل حبشه بود، پرچم این شیوه غزل گویی را در صدر اسلام بر دوش کشید، او به سحیم عبد بنی الحسحاس موسوم بود، و پیرو امروالقیس در سبک شاعری، و شیوه استفاده از معانی و روش سرودن أشعار مجون روایی به حساب می آمد، پافشاری او در رعایت این شیوه موجب شد که جانش را از دست بدهد، و پرچم این مکتب شاعری را به عمربن ابی ربیعه بسپارد.در این نگارش مثالهای فراوانی از اشعار ایشان برای نشان دادن همانندی آنان در این زمینه ها آورده شده است.

نگارنده در تحلیل موضوع مورد بحث، خود را ناگزیر از یاد کرد این نکته می داند که در آغاز، نخستین بیت هر قصیده، قطعه و مسمط و ابیات پراکنده این سخنور را در حوزه بحور عروضی مورد تحقیق قرار دهد، و به ذکر نام بحور اشعارش بپردازد، و ضمن تعیین اوزان اشعار او، و همخوانی اوزان با موضوعات به لطیفه انگیزی و طرفه کاری ذهن شاعرانه اش اشارت نماید. و چگونگی تلفیق موسیقی کلامش را با موضوعات در چشم انداز آفرینش هنری بررسی کند، و تاملات شاعر را در جنبه های موسیقاتی شعرش از نظر زیباپسند خوانندگان گرامی این پژوهش بگذارند.

در این مقاله سعی بر این شده است که روابط همه جانبه ایران و هند و خصوصا روابط متقابل فرهنگی این دو کشور را مورد بررسی قرار دهیم. هر چند که مردم ایران و هند چه در زمینه تاریخی و ادبی و چه در زمینه معماری و هنر و موسیقی روابط تنگاتنگی داشته اند اما در این مورد سهم اندیشه های عرفانی بسیار در خور توجه است. از این نظر در این مقاله بیشتر به تاثیرات متقابل تفکرات عرفانی هند و ایران اسلامی پرداخته شده است. لیکن متأسفانه این رابطه بسیار نزدیک، پس از عصر بابریان رو به ضعف نهاد و امیدواریم که بار دیگر در اثر کوشش فرهنگ دوستان هر دو کشور، این روابط فرهنگی از نو احیا گردد.

دربار فتحعلی شاه پس از آگاهی از این هجوم، قوایی را به فرماندهی عباس میرزا نایب السلطنه و وزارت میرزا بزرگ فراهانی به آذربایجان اعزام داشت تا به مقابله با روسها بپردازد. چند سال پس از نبردهای متعدد و در حالی که روسها از حصول به اهداف استراتژیک خویش ناکام مانده بودند، شاه قاجار به دنبال امضای معاهده فین کنشتاین با فرانسویها، مدتی نیز برای مقابله با روسها به ژنرال گاردان و مستشاران نظامی فرانسوی متکی شد، اما چون سرانجام از همراهی پنهانی فرانسوی ها با روسها مطلع گردید، در حالی که با مشکل جدی مشروعیت نبرد در اذهان ساکنان مناطق جنگی، خاصه تعدادی از خوانین محلی مواجه بود، با تلاش میرزا بزرگ (قائم مقام اول) بر آن شد تا برای حل بحران مشروعیت جنگ و جلب حمایتهای اجتماعی، به نبرد با روسها ماهیتی اعتقادی بخشد. به همین دلیل نیز ملا محمد باقر کلباسی، ماموریت یافت تا روانه عتبات عالیات و شهرهای بزرگ ایران شود و از مجتهدین و فقهای بزرگ درخواست صدور فتاوای جهادی کند.علما با توجه به اهمیت ممانعت از پیروی روسها و ضرورت جلوگیری از غلبه آنان بر سرزمین مسلمانان، به همراهی فعال با درخواست دربار قاجار پرداختند و با نگارش و ارسال فتاوای جهادی از مردم خواستند تا به مقابله با روسها پرداخته و جنگ ایران و روس را نه جنگ دو دربار، بلکه نبرد اسلام و کفر تلقی کنند.

این مقاله با یک نگرش تطبیقی بین چند زبان زنده دنیا، روش تدریس را معرفی می کند که دانشجویان را به فراگیری صرف و نحو و علوم بلاغی علاقمند می سازد. در زبان عربی پیچیدگی ها و استثنائات زیادی وجود دارد، در مورد اعلال، افعال غیر متصرف، افعال ناقص، افعال قلوب، اسماء غیر منصرف وغیره. این پیچیدگی ها و استثنائات دانشجویان را در فراگیری آن دلسرد می کند.همچنین مشکلاتی نظیر اینها در سایر زبانها نیز موجود است. برای مثال در زبان فارسی: بی قاعدگی در صرف افعال از گذشته به حال، تفاوت تلفظ یک حرف واحد در کلمات و غیره. در انگلیسی: بی قاعدگی در برخی اسامی جمع، مشکل تلفظ برخی از کلمات، مشکل افعال بی قاعده و غیره. در آلمانی: تقسیم اسامی به مذکر و مؤنث و خنثی و غیره. و بالاخره در ترکی: شیوه های کاربرد اسامی، افعال، اعداد و ضمایر و غیره. همچنین این مشکلات که در زبان های فوق الذکر وجود دارد آنها را برای فراگیری دشوار می کند.بنابراین: اگر یک مدرس زبان های فوق را بداند یا حداقل با آنها آشنا باشد، قادر است مشکلات آنها را با مسایل زبان عربی مقایسه کرده و دانشجویان ادبیات عربی را برای فراگیری آن ترغیب نماید. زبانی که زبان قرآن و پیامبر و معصومین (علیهم السلام) می باشد. در حقیقت زبان عربی وسیله مهمی برای ارتباط بین میلیون ها مسلمان در سرتاسر دنیا است.