طب جنوب
سال:1379 | دوره:3 | شماره:2 |تعداد مقالات:14

به احتمال بسیار، نخستین اثر مستقل در اسپانیای اسلامی که تمام دانش زمان را در بر می گیرد. دایره المعارف التصریف می باشد که در انتهای سده دهم توسط ابوالقاسم زهراوی نوشته شده است. نفوذ رساله سی ام این دایره المعارف که پیرامون جراحی است تا سده هجدهم بر جی ماند. در این رساله او به جراحی های گوناگون شکم، ازتوپدی، زنان و زایمان و جراحی مغز و اعصاب پرداخته است. به همین اشارت بس که اکنون جراحان در سر تا سر جهان نا آگاهانه روش ها و ابزارهایی به کار می برند که زهراوی در یک هزار سال پیش از این ابداع کرده بود ...

ارتباط هسته آرکوات هیپوتالاموس با مسیرهای مرکزی درگیر ایجاد آنالژری الکترو اکو پانکچر نشان داده شده است. به منظور بررسی نقش این هسته در مسیر نزولی کنترل درد، از درد حاصل از tail flick همراه با ثبت امواج الکترو آنسفالوگرام استفاده گردید؛ موش های نر بالغ به سه گروه تخریب الکتریکی، شم و کنترل تقسیم شدند (تعداد=6). آستانه درد ناشی از درد حرارتی، بعد از تخریب الکتریکی کاهش یافت (p<0.0001). کاهش میانگین دامنه امواج الکترو انسفالوگرام در گروه تخریب الکتریکی در مقایسه با گروه شم و کنترل در شرایط قبل از درد و بعد از اعمال محرک دردناک (P<0.05) و عدم تغییر میانگین فرکانس امواج الکترو انسفالوگرام در بین گروههای مورد آزمایش قبل از درد و بعد از درد دیده شد. مقایسه قبل از درد و بعد از درد در گروه تخریب الکتریکی و همچنین گروه کنترل، کاهش معنی داری را در میانگین فرکانس و افزایش میانگین دامنه امواج الکتروانسفالوگرام نشان داد. بنابراین هسته آرکوات هیپوتالاموس در کنترل درد در مسیرهای نزولی نقش دارد.

بتا ـ تالاسمی از شایعترین بیماریهای ارثی خونی در ایران می باشد که بیشتر در استانهای شمالی و جنوبی کشور شیوع دارد. در مطالعه حاضر از 104 بیمار غیر خویشاوند ساکن در استان نمونه خون تهیه و پس از تلخیص DNA، با استفاده از روش ARMS-PCR مورد مطالعه قرار گرفتند. برای این منظور از دوازده آغازگر ARMS استفاده شد که در نهایت در %81.73 کروموزومها، جهش شناسایی شد (170 کروموزوم از مجموع 208 کروموزوم مطالعه شده). فراوانی جهش های شناسایی شده به ترتیب؛  IvsI-5 (7.69%), Fr 8.9 (8.17%), IvsI-1 (9.13%), IvsII-1 (12.98%) IvsI 3' end (24.04%) codon 5(2.40%) IsvII-745 (3.36%), codon 39 (3.36%), codon 30 (3.36%), IvsI-110 (5.77%)  و IvsaI-6 (1.44%) بودند. بنابراین حذف 25 نوکلئوتیدی در انتهای 3 انترون اول ژن بتا ـ گلوبین شایعترین آلل در منطقه استان بوشهر می باشد. جهش codon.40 (-C) در این ناحیه مشاهده نشد.

اخیرا مناطق سازمان دهنده هستک نقره دوست شناخته (AgNORs) در تومورهای مختلف به عنوان شاخص تکثیر شناخته شده اند. این موضوع بر روی 50 بیمار20)  نفر با تومور بدخیم پستان و 30 نفر با تومورهای خوش خیم پستان) که در سالهای 1378 و 1379 به بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان مراجعه نموده بودند بررسی و ارزیابی شد. رنگ آمیزی (AgNORs) با استفاده از روش نقره پلوتون بر روی برشهای بافتی انجام گردید. برای هر نمونه تعداد(AgNORs)  داخل هسته 50 سلول توموری شمرده شد. تعداد (انحراف معیار ± میانگین) AgNORs در سرطان پستان (4.11±0.91) از تومورهای خوش خیم پستان (1.795±0.39) بیشتر بود (P<0.0001)؛ همچنین اندازه نقاط در (AgNORs) ضایعات بدخیم از ضایعات خوش خیم بزرگتر بود. در هر صورت رنگ آمیزی(AgNORs)  می تواند بعنوان روش کمکی قابل اعتماد برای افتراق توده های بدخیم از خوش خیم پستان بکار رود.

خود آزمایی پستان یک روش مطمئن در تشخیص زودرس سرطان پستان است و بایستی به عنوان یک عادت و رفتار در میان زنان مورد توجه قرار گیرد. این بررسی به منظور مقایسه تاثیر دو روش آموزشی بر مهارت و رفتار مادران شهرستان بوشهر انجام گرفته که در طی آن با استفاده از نمونه گیری تصادفی، تعداد 40 نفر از مادران دختران یک مرکز پیش دانشگاهی شهر بوشهر به عنوان نمونه انتخاب و به دو گروه 20 نفری تقسیم شدند. پس از انجام آزمون اولیه، گروه اول توسط دختران آموزش دیده خود و گروه دوم، توسط مربی، تحت تعلیم خودآزمایی پستان (BSE) قرار گرفتند. سپس مهارت کسب شده در ارتباط با نحوه انجام BSE توسط چک لیست بررسی شد و پس از سه ماه پیگیری رفتار دو گروه توسط پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین نمره گروه اول (آموزش توسط دختران 67.85±13.8) با گروه دوم (آموزش به مادران؛ 52.14 ± 22.4) در زمینه کسب مهارت اختلاف داشت (p<0.05). همچنین، مادران گروه اول، معاینه را در طی سه ماه پیگیری، بصورت مداوم تر و منظم تر از مادران گروه دوم انجام داده بودند (p<0.01). بنابراین با استفاده از دانش آموزان دختر در آموزش BSE می توان به دو هدف عمده دست یافت: درگیری نیروی عمده موجود در مدارس در انتقال مطالب بهداشتی و افزایش انتقال و تداوم انجام خود آزمائی پستان در میان مادران.

افزایش چربیهای خون (به ویژه کلسترول) یکی از عوامل خطر مهم ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی محسوب می گردد و مطالعات آینده نگر بسیاری دلالت بر همراهی این دو دارند. به منظور تعیین شیوع و مقادیر متوسط چربیهای خون در جامعه شهری بندر بوشهر، مطالعه ای توصیفی ـ مقطعی، با نمونه گیری به روش خوشه ای چند مرحله ای ـ تصادفی، با شرکت 1213 نفر از ساکنین این شهر در گروه سنی 19 سال به بالا انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد که نیمی از افراد جمعیت مورد مطالعه (%52.6 در مردان و %50.1 در زنان) دچار حداقل یکی از انواع اختلالات چربی بوده و هیپرکلسترولمی (≥200 mg/dl کلسترول تام) به عنوان شایعترین اختلال چربی در %34.1 از افراد تعیین گردید و پس از آن LDL-C≥130mg/dl در %24.5، HDL-C<35 mg/dl در %16.1، ≥200 mg/dl تری گلیسرید در 13.5% مشاهده شد. 20% از افراد دارای نسبت کلسترول تام به HDl-C مساوی یا بیشتر از 5 بودند. از نظر شیوع هیپرلیپیدمی بین زنان و مردان اختلاف معنی داری مشاهده نشد. %49 از افراد دچار اضافه وزن (%32.7) و یا چاق بودند (%16.3)؛ افزایش میزان کلسترول رابطه مستقیمی با افزایش سن، جنس مؤنث، مصرف دخانیات و BMI نشان داد. بین سطح سواد و هیپرلیپیدمی رابطه معنی داری وجود نداشت. یافته های این مطالعه، شیوع بالای هیپرکلسترولمی، اضافه وزن و یا چاقی را در جامعه شهری بوشهر نشان داد؛ این خود لزوم برنامه ریزیهای گسترده در سطح جامعه به منظور بهبود وضعیت چربیهای خون با توجه خاص بر تصمیم رژیم غذایی، افزایش فعالیت فیزیکی و ارتقای آگاهی مردم در زمینه های مربوطه را مطرح می سازد.

کمبود ید یکی از مهمترین مسایل بهداشتی درمانی کشور می باشد. کمبود ید در رژیم غذایی می تواند از اولین مراحل تشکیل حیات، زندگی فرد را با خطراتی جبران ناپذیر مواجه نماید. مناسبترین و کم هزینه ترین شیوه برای جلوگیری از عوارض ناشی از کمبود ید، روش تولید و توزیع نمک یددار می باشد. کمیته کشوری مبارزه با اختلالات ناشی از کمبود ید و مؤسسه استاندارد، میزان ید در نمک های غنی شده را 40 PPM تعیین نموده اند؛ کاهش و یا افزایش بیش از این میزان می تواند برنامه کشوری مبارزه با اختلالات ناشی از کمبود ید را با مشکل مواجه و سلامتی مردم را در معرض خطر قرار دهد. در این مطالعه توصیفی، از 14 مرکز عمده و عامل توزیع و با تولید نمک ید دار و نیز 5 نوع نمک غیر غنی شده معدنی و آبی شهر بوشهر، براساس راهنمای نمونه برداری نمک طعام موسسه استاندارد صنعتی کشور، بطور تصادفی نمونه گیری و مقدار ید در نمونه ها به روش استاندارد شماره 119 و فارماکوپه بریتانیا، با اندکی تغییر، اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که 89 درصد نمونه های نمک های غنی شده باید، از نظر میزان ید غیر استاندارد و 56 درصد از آنها از نظر بسته بندی و کیفیت نامرغوب می باشند. صد درصد از نمونه های نمک های غیر غنی شده معدنی و آبی با «ید» دارای مقادیر بسیار جزئی (0.5-3.5 PPM) ید بودند. بنابراین لازم است به تولید و توزیع نمک های ید دار بصورت تقلبی و غیر استاندارد توجه جدی شده و اقدام لازم از سوی مقالات بهداشتی و صنعتی کشور به عمل آید.

توکسوپلاسموز یکی از عفونتهای پروتوزوئری شایع در سراسر دنیاست که بواسطه انتقال آن از طریق جفت و ایجاد عفونت جنین بویژه در زنان حامله از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو 365 زن باردار (24-28 هفته حاملگی) مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی سطح شهر بوشهر، با اندازه گیری IgG و IgM ضدتوکسوپلاسماگوندی بطریق ELISA مورد بررسی سرواپیدمیولوژیک قرار گرفتند. از این تعداد 138 نفر (%37.8) واجد IgG و 21 نفر (%5.7) از آنها دارای IgM در سرم خود بودند. با توجه به این مطالعه، درصد بالایی از زنان در سنین باروری نسبت به این انگل فاقد مصونیت لازم بوده و لذا مستعد عفونت اولیه نسبت به توکسوپلاسما می باشند.

طولانی مدت شدن اسهال در ایجاد عوارضی همانند سوء تغذیه، اختلال در رشدونمو، بروز زمینه برای عفونت های متعدد موثر است. بمنظور شناخت عوامل موثر بر طول مدت اسهال کودکان زیر پنج سال جنوب شهر تهران، این مطالعه توصیفی ـ مقطعی طرح ریزی شد. در این پژوهش ابتدا با روش مصاحبه چهره به چهره ابتدا بخش نخست پرسشنامه برای 1058 کودک مبتلا به اسهال مراجعه کننده به چهار مرکز بهداشتی درمانی جنوب شهر تهران تکمیل گردید و سپس دو هفته بعد از شروع اسهال، پیگیری هر کودک به دو صورت مراجعه مستقیم به منزل مسکونی و یا از طریق تماس تلفنی صورت گرفته و بخش دوم پرسشنامه برای 987 مورد که امکان پیگیری وجود داشت تکمیل شد. تعداد 105 کودک (10.6 درصد) مبتلا به اسهال کوتاه مدت (1-3 روز)، 467 کودک (47.3 درصد) مبتلا به اسهال میان مدت (4-7 روز) و 415 کودک (42.1 درصد) نیز مبتلا به اسهال طولانی مدت (بالاتر از یک هفته) بودند. محدوده سنی 6-11 ماهگی، وضعیت نامناسب بهداشتی از لحاظ نداشتن حمام و توالت غیر بهداشتی، قطع شیر مادر در زمان ابتلا کودک به اسهال، تغییر در الگوی مصرفی شیر در دو ماه قبل از آغاز به اسهال، عدم مصرف ORS و ابتلا به اسهال موکوسی و خونی از عوامل مؤثر در افزایش زمان اسهال در کودکان مورد مطالعه بوده اند. شیوع بالای اسهال مدت دار در کودکان زیر پنج سال جنوب شهر تهران، لزوم بازنگری مجدد در ساختار سیستم بهداشتی و تدوین برنامه های مراقبتی از سوی مسوولین بهداشت را گوشزد می نماید.

درد مزمن به کاهش تولید، ناباروری شغلی، غیبت از کار و حتی بیکاری منجر می گردد. در این تحقیق همه گیر شناسی، اختلال درد مزمن در دبیران مرد استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت، روش تحقیق حاضر به صورت میدانی بود. نمونه ای به حجم 1590 نفر از بین دبیران مرد شهرهای مختلف استان خوزستان به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق برای ارزیابی درد مزمن شامل آزمون درد مزمن (اصغری مقدم، 1375) و مصاحبه بالینی سازمان یافته بود. آزمون موردنظر از لحاظ پایایی و اعتبار نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد 511(%32.3) از دبیران مورد مطالعه دچار درد مزمن بودند. کمر درد مزمن با فراوانی 30.9 درصد بالاترین ناحیه ابتلا؛ به درد را دارا بود. میان سن و نوع درد مزمن (ناحیه کمر و سر و گردن) ارتباط قابل توجه ای موجود بود. (P<0.05). همچنین درد مزمن در گروه با سابقه شغلی 10 تا 19 سال شایع بود. شیوع بالای درد مزمن در دبیران باید بطور جدی مورد توجه قرار گرفته و با تدوین روش ها و برنامه های بهداشتی در جهت کاهش و بهبود آن گامهای اساسی برداشت.

پلاسمافرز روشی است که برای جمع آوری پلاسما جهت تولید مشتقات پلاسمایی مانند ایمنوگلبولین ضد هاری به عنوان واکسن پاسیو بکار میرود. استانداردهای بین المللی بانک خون ملزم می سازند تمام فراورده های خونی قبل از مصرف باید از نظر آنتی بادی HIV منفی باشند. در این گزارش، یک مورد نتیجه مثبت الیزا از نظر آنتی بادی ضد HIV پس از واکسیناسیون هاری در یک خانم 19 ساله، ارایه میشود که به هیچیک از گروه های پر خطر تعلق نداشت و آزمایش تاییدی وسترن بلات منفی بود. این یافته می تواند نشان دهنده فیلوژنی مشترک برای ویروس  HIVو ویروس هاری باشد.

سندرم سوییت اولین بار در سال 1964 بوسیله روبرت سوییت گزارش شد که علایم آن عبارتند از تب، بروز ناگهانی پلاکهای دردناک اریتماتوز، افزایش قابل توجه سلول های پلی مورف دو درم بدون شواهد و اسکولیت. گرچه سندرم سوییت می تواند بدون بیماری همراه باشد ولی در بسیاری از موارد بیماریهای ایمنولوژیک مثل کولیت اولسرو، آن را همراهی می کنند. در بیمار ما قبل از بروز ضایعات پوستی، علایم شبه آنفولانزا موجود بوده است و سپس بیمار با علایم تیپیک سندرم سوییت مراجعه نموده است و با استرویید سیستمیک ضایعات پوستی بکلی ناپدید گردید.