محیط شناسی
سال:1389 | دوره:36 | شماره:56 |تعداد مقالات:17

در این مقاله با تاکید بر تنوع زیستی گیاهی، شبکه مناطق حفاظت شده استان کهگیلویه و بویراحمد از نظر معرفی انواع تیپ های گیاهی به منزله جانشین تنوع زیستی ارزیابی شده است. در روش «برنامه ریزی سیستماتیک حفاظت»، دو نوع هدف برای ارزیابی وضعیت حفاظت تنوع زیستی تعریف می شود: درصدی از سطح کل منطقه مورد مطالعه که می تواند به حفاظت اختصاص یابد و درصدی از هر تیپ گیاهی که مورد نظر حفاظت است. هدف نوع اول برابر با سطح مورد نیاز برای بر آورده شدن کامل اهداف تعیین شده برای تمام تیپ های گیاهی و هدف نوع دوم بر حسب ارزشهای تنوع زیستی و نادر بودن هر تیپ گیاهی محاسبه شده است. خلا های حفاظتی تیپ های گیاهی با روی هم اندازی نقشه آنها و مناطق حفاظت شده موجود تعیین شد. سپس با استفاده از سیستم پشتیبان تصمیم گیری C-Plan و واحدهای برنامه ریزی حاصل از تلفیق تیپ های گیاهی و تیپ های اراضی، شبکه ای از مناطق حفاظت شده که اهداف تعیین شده برای همه تیپ های گیاهی را برآورده کند با فرض وجود و عدم وجود مناطق حفاظت شده موجود، انتخاب و کارایی این دو شبکه بر حسب مساحت اضافی مقایسه شد. شبکه ای از مناطق حفاظت شده که با فرض عدم وجود مناطق حفاظت شده موجود انتخاب شده باشد دارای کارایی بهتری (مساحت اضافی معادل 7.29 درصد وسعت کل محدوده مورد مطالعه) خواهد بود. با این حال به دلیل ارزشهای مناطق حفاظت شده موجود بر حسب عناصری غیر از تیپ های گیاهی، اجرای شبکه ای که با فرض وجود مناطق حفاظت شده انتخاب شده باشد با وجود کارایی کمتر (مساحت اضافی معادل 10.08 درصد) پیشنهاد شد.

با افزایش جمعیت، مشکلات ایمنی شهری نیز افزایش یافته و به تبع آن سلامت شهروندان و بویژه کودکان تهدید می شود. در این بررسی توصیفی و مروری، مطالعه ایمنی و سلامت در زمینهای بازی کودکان در فضاهای شهری مورد بررسی و توجه قرار گرفته است. با استفاده از بانک اطلاعاتیPub Med ،183  مقاله ده ساله اخیر جمع آوری، که پس از اعمال محدودیت هایی در غربالگری، 10 مقاله برای مطالعه دقیق متن کامل گزینش شدند. مقالات بررسی شده بر لزوم اعمال ملاحظات ایمنی و بهداشتی در امور برنامه ریزی محیط های شهری بخصوص برای زمینهای بازی کودکان تاکید دارد. در این دسته از مقالات مرور شده، افتادن یکی از حوادث شایع منجر به شکستگی اندام در حین بازی در زمینهای بازی، معرفی شده است. شیوع این نوع آسیب 12 تا 24 مورد در هر هزار کودک گزارش شده که بیشتر در گروه سنی 5 تا 12 سال اتفاق افتاده است. بررسی نتایج مقالات مزبور حاکی از این است که اکثر حوادث در زمینهای بازی در بین ساعات 15 تا 21 رخ می دهند. در هیچ کدام از مقالات مورد بررسی، روشی خاص برای ارزیابی و ارزشیابی ایمنی زمینهای بازی کودکان در پارک ها، معرفی نشده، بجزء یک مورد که در آن روش S.A.F.E پیشنهاد شده است. در این مقاله سعی شده است با تاکید بر لزوم ممیزی ایمنی در پارک ها، برنامه ریزی محیطی برای پیشگیری از بروز صدمات و آسیب های ناشی از بازی در پارک ها مورد توجه قرا گیرد. تلفیق مهندسی ایمنی با برنامه ریزی و طراحی محیطی نیز ضروری است؛ که در این راستا توصیه می شود حداقل سه حوزه کودک، تجهیزات بازی و محیط، مورد بررسی و توجه قرار گیرند.

در این تحقیق که با هدف شناسایی و تجزیه و تحلیل ریسک های حادث از عملیات ساختمانی سد بالارود انجام شده پس از شناسایی فعالیت ها و محیط زیست محدوده مطالعاتی با توجه به شدت اثر، احتمال وقوع و پیامدهای احتمالی مواجهه آن بر انسان، محیط زیست و تجهیزات، شناسایی و طبقه بندی ریسک ها در قالب روش دلفی به انجام رسید. روشهای علمی مورد استفاده در این تحقیق، روش TOPSIS و فرایند تحلیل سلسله مراتبی بوده که از جمله روشهای تصمیم گیری چند شاخصه هستند. ابتدا در قالب روش TOPSIS و به کمک نرم افزار EXCEL، کار اولویت بندی عوامل مولد ریسک به انجام رسید. برای اولویت بندی ریسک ها بر اساس اهمیت، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و از طریق وارد کردن مقادیر ترجیحات به نرم افزار Expert Choice اقدام شد. به روش TOPSIS عامل خاکبرداری و خاکریزی، انفجار، فعالیت تجهیزات و ماشین آلات به ترتیب با وزن های 0.253، 0.159،0.114 ، به عنوان رتبه های اول تا سوم معرفی شد. همچنین در روش AHP، عامل خاکبرداری و خاکریزی با وزن نهایی 0.277، اولویت اول و عوامل حفاری و انفجار نیز، با وزن های نهایی 0.160 و 0.111، اولویت های دوم و سوم را کسب کردند. در ادامه استراتژی های اولویت بندی عوامل، برای رفع تعارض بین نتایج دو روش TOPSIS و AHP، با استفاده از روشهای ادغام (روش میانگین رتبه ها، روش بردا و روش کپ لند) انجام شد و عوامل خاکبرداری و خاکریزی، انفجار، حفاری به ترتیب به عنوان مهم ترین ریسک های محیط زیستی سد بالارود، در فاز ساختمانی معرفی شد.

همراه با افزایش تصاعدی جمعیت، کاربرد آفت کش ها نیز به منظور تامین نیاز غذایی این جمعیت رو به رشد در حال افزایش است. هدف از این تحقیق، ارزیابی تجمع زیستی آفت کش DDT و متابولیت های آن در موی سر مادران باردار نوشهر و روستاهای اطراف آن واقع در استان مازندران، با توجه به متغیرهای سن، تعداد موالید و میزان مصرف ماهی است. در این تحقیق 16 نمونه از موی سر مادران باردار نوشهر و 19 نمونه از موی مادران باردار ساکن روستاهای اطراف نوشهر جمع آوری شد و برای ثبت اطلاعاتی از قبیل سن، تعداد موالید و رژیم غذایی مادران، پرسشنامه ای در اختیار آنها قرار گرفت. پس از انجام مراحل استخراج و پاکسازی، به منظور شناسایی نوع و میزان متابولیت های مورد نظر نمونه ها به دستگاه کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز ECD تزریق شدند. داده های به دست آمده، برای انجام تجزیه و تحلیل وارد نرم افزار Exel و SPSS شدند. بر اساس نتایج این مطالعه غلظت سه ایزومر ،p'-DDE، p،p'-DDT  وp-DDT ، o از پنج ایزومر مورد بررسی در موی مادران ساکن نوشهر با روستاهای اطراف دارای تفاوت معنی دار بود  (P<0.05)در حالی که میان متغیرهای سن، تعداد موالید و میزان مصرف ماهی با غلظت DDTs در مو رابطه معنی داری یافت نشد؛ اما با افزایش تعداد موالید، غلظت DDT در موی مادران کاهش و با افزایش مصرف ماهی، غلظت DDT در موی مادران افزایش داشت. با توجه به نتایج به دست آمده لزوم کنترل بیشتر بر آفت کش های مصرفی توسط کشاورزان و پایش تجمع زیستی DDTs و سایر آفت کش ها در بدن مادران باردار ساکن نواحی روستایی احساس می شود.

غلظت جیوه کل (T-Hg) تجمع یافته در بافت عضله دو گونه ماهی کپور معمولی و کپور نقره ای سد قشلاق سنندج به عنوان پرمصرف ترین ماهی های منطقه در خلال ماه های تیر تا آذر 1388 ارزیابی شد، تا ضمن مقایسه غلظت جیوه تجمع یافته در بافت های خوراکی این ماهی ها، روند تغییرات T-Hg در خلال فصول مطالعه تعیین شود. در هر ماه 4 قطعه ماهی از هر دو گونه (مجموعا 48 نمونه) به صورت تصادفی صید و غلظت T-Hg در بافت عضله این ماهی ها با استفاده از دستگاه پیشرفته اندازه گیری جیوه(Advanced Mercury Analyzer, Model; Leco 254 AMA)  تعیین شد. میانگین (± خطای استاندراد) T-Hg در بافت عضله دو ماهی کپور معمولی و کپور نقره ای به ترتیب 67.20±233 و 43.26± 367 بر حسبppb  یا ng g-1 وزن خشک به دست آمد. مقایسه میانگین های ماهانه جیوه تجمع یافته در بافت عضله دو گونه ماهی کپور معمولی و نقره ای اختلاف معنی داری از خود نشان ندادند (F5,36=2.29, P=0.1926)، در حالی که میانگین T-Hg تجمع یافته در بافت عضله گونه کپور نقره ای به صورت معنی داری بیشتر از کپور معمولی بود (F1,36=19.70, P=0.0068). غلظت جیوه تجمع یافته در بافت عضله دو گونه کپور معمولی و نقره ای با متغیرهای زیستی طول کل، طول استاندارد و وزن، همبستگی معنی دار و مثبتی از خود نشان دادند (P<0.05).غلظت T-Hg در بافت عضله کلیه ماهی هایی که وزن آنها بیشتر از 500 گرم بود، بالاتر از استانداردEPA  و در نمونه هایی که وزن آنها بیشتر از 850 گرم بودند، بالاتر از دو استاندارد جهانی WHO وFAO  بودند.

برای تعیین پرتوزایی طبیعی مصالح ساختمانی استفاده شده و ارزیابی شاخص های مورد نظر در ارتباط با محیط زیست، بهداشت و جامعه ،14 نمونه از سنگ های آذرین استفاده شده در ایران به عنوان سنگ های گرانیتی انتخاب و پرتوزایی طبیعی نمونه ها شامل اندازه گیری اکتیویته هسته های232TH ،226R  و 40K بر حسب Bq/kg انجام شد. پرتوزایی معادل نمونه های مطالعه شده برحسب معادل رادیم Raeq برای تمام نمونه ها محاسبه شد که در محدوده 210.50-450.72 Bq/Kg است. برای ارزیابی شاخص های ریسک محیط زیست، شاخص های خطر خارجیHex ، خطر داخلی  Hinو نرخ دوز جذب شده محاسبه شدند. شاخص محاسبه شده Hin برای نمونه های مطالعه شده در محدوده بین  1.63-0.81و برای 1.22-0.57 Hex است. مقادیر توصیه شده برای شاخص پرتوگیری داخلی و خارجی به ترتیب 1.5 و 1 است. طبق استاندارد UNSCEAR میزان دوز پرتوزایی موثر سالانه بر حسب mSv/y محاسبه شد که مقدار آن برای یکی از نمونه ها 1.05 و برای بقیه نمونه ها در محدودهmSv/y 1-0.3  قرار می گیرد. طبق توصیه کمیسیون اروپا برای مصالح ساختمانی با دوز موثر سالانه بالاتر از mSv/y 1 می باید مراقبت های لازم جهت مراقبت از اشعه های پرتوزا صورت گیرد. تهویه فضاهای بسته و اتاقهای خواب از جمله اقدامات ساده و مراقبتی است که موجب کاهش غلظت گازهای پرتوزا می شود. مطالعات کانی شناسی نشانگر همبستگی مقدار رادیواکتیویته اندازه گیری شده با فراوانی کانی های فلدسپات پتاسیم، زیرکن، اسفن و آلانیت دارد و همچنین تاثیر بافت تجمعی در افزایش پرتوزایی است.

خاک اره یکی از ارزان ترین و فراوان ترین جاذب هایی است که توانایی جذب فلزات سنگین از آبها و پساب ها را دارد. از طرفی افزایش فلز کروم شش ظرفیتی(Cr6+)  در آب آشامیدنی باعث سمیت، و عوارض حاصل از آن می شود. بنابراین هدف از این تحقیق، بررسی اثر تغییر مقدار جرم جاذب خاک اره بر زمان تعادل جذب، بازده جذب و واسنجی مدل های سینتیک در حذف کروم (Cr6+) از محلول آبی است. برای این کار، خاک اره از کارگاه محلی تهیه و اندازه ذرات آن 500 میکرون انتخاب شد. سپس چهار مقدار جاذب خاک اره شامل، 1 گرم بر لیتر (SD1)،10  گرم بر لیتر (SD10)،20  گرم بر لیتر(SD20)  و 50 میلی گرم بر لیتر(SD50)  انتخاب و آزمایش های مختلف بر روی آنها انجام شد. نتایج نشان داد که برای هر چهار جاذب،pH  بهینه برابر 7 است. همچنین، با افزایش جرم جاذب زمان تعادل جذب افزایش می یابد، به طوری که حداکثر زمان تعادل جاذب SD1، SD10، SD20، و SD50 به ترتیب، 110، 105، 100 و 80 دقیقه به دست آمد. بررسی رابطه ریاضی بازده جذب با جرم جاذب و غلظت اولیه محلول نشان داد که گرچه با افزایش جرم جاذب بازده جذب افزایش می یابد، ولی در صورتی که غلظت اولیه از مقداری معین (مقدار ظرفیت جرمی جاذب) به سوی صفر میل کند، بازده کلیه جاذب ها افزایش و به سوی 100% میل می کنند. این موضوع در غلظت هایی که به سمت بی نهایت میل می کنند نیز صادق است. همچنین نتایج واسنجی نشان داد که مدل اورامی با ضریب رگرسیون 0.999 و شاخص خطای 0.036 داده های جذب را بهتر از مدل های لاگرگرن و هو و همکاران توصیف می کند.

تولید الکل از ملاس حجم زیادی از فاضلاب تولید می کند که به واسطه بار آلی و رنگ و کدورت زیاد منجر به مشکلات زیست محیطی فراوانی می شود. غلظت زیاد مواد جامد آلی موجود در این فاضلاب که به صورت محلول و یا کلوئیدی است، روشهای تصفیه متعارف فاضلاب را غیر مناسب می سازد. کمپوست کردن این نوع فاضلاب به وسیله یک فرایند بیولوژیکی گرما زای هوازی امکان پذیر است. در این مطالعه پس از بررسی امکان تولید کود کمپوست از فاضلاب الکل سازی، امکان دفع حجم بیشتری از فاضلاب به کمک تبخیر با افزایش دوره ای پساب الکل سازی به توده کمپوست بررسی شد. برای هدف فوق دو پایلوت آزمایشی با استفاده از فاضلاب کارخانه الکل سازی، خاک اره، خورده چوب و کود کمپوست یکی به شکل متعارف و دیگری با افزایش دوره ای فاضلاب مورد بررسی قرار گرفت. افزایش دوره ای فاضلاب به توده توانست 75% از کل وزن توده رادر مدت 10 روز تبخیر کند، در حالی که در سیستم متعارف کمپوست سازی فقط 28% کل وزن توده در مدت 14 روز تبخیر می شود. افزایش سرعت تبخیر در روش افزایش دوره ای نسبت به روش معمولی نشان داد که میزان کمتری از مواد پرکننده نیز برای کمپوست سازی نیاز است و همچنین حجم بیشتری از فاضلاب در واحد حجم مواد پر کننده قابل تبخیر است. تجزیه و تحلیل شیمیایی و فیزیکی کود کمپوست تولید شده نشان داد که هدایت الکتریکی کود با این روش افزایش می یابد، که باعث پایین آوردن کیفیت کود می شود و غلظت عناصر مغذی نظیر ازت و فسفر و پتاس نیز نسبت به روش متعارف افزایش نشان می دهد که موجب بهبود کیفیت کود می شود.

مقاله حاضر سه موضوع بنیادین مرتبط با فعالیتهای انسان در دنیای معاصر (جهانبینی، توسعه پایدار و شهر) را در مورد ایران با ویژگیهای خاص خود (جهانبینی اسلامی، توسعه پایدار و شهرهای بیابانی) به طور اجمال مورد بررسی قرار داده و وجوه اشتراک و ارتباط آنها را معرفی نموده است. جهانبینی اسلامی به عنوان بستر و فضای فعالیت مسلمین، نظریه توسعه پایدار به عنوان یکی از نظریات مطرح و شهرهای بیابانی ایران به عنوان یکی از بارزترین ساخته های انسان که ضمن تاثیرپذیری از جهانبینی اسلامی پاسخگوی اصول توسعه پایدار نیز بوده اند، به بحث گذارده شده اند. نگاهی به بافتهای تاریخی و معماری شهرهای بیابانی ایران نشان می دهد که ساکنان این مناطق یکی از بارزترین وجوه شناسایی قوانین حاکم بر عالم وجود و طبیعت را که منبعث از جهانبینی اسلامی می باشد. در جهت ایجاد محیطی پایدار و مناسب زندگی انسان، تجلی کالبدی بخشیده اند. بلکه همواره به عنوان عامل کامل بخشیدن به ماده نیز ایفای نقش می نمودند. به عبارت دیگر اصول شک دهنده این شهرها نه تنها پاسخگوی نیازهای انسان بودند، بلکه فراتر از آن در جهت رشد و تعالی او نیز ایفای نقش می نمودند.به عبارت دیگر اصول شکل دهنده این شهرها نه تنها پاسخگوی نیازهای انسان بودند، بلکه فراتر از آن در جهت رشد و تعالی او نیز ایفای نقش می نمود. با اتکا به تجربیات ساکنین شهرهای بیابانی ایران مقاله حاضر سعی در شناسایی آن دسته از اصولی خواهد نمود که اولا از فرهنگ و باورهای مردم نشات گرفته اند و ثانیا در دوران معاصر و در راستای تجلی توسعه پایدار نیز قابل استفاده و بهره گیری می باشند.

جذب زیستی فلزات سنگین یکی از موثرترین فناوری ها در انتقال فلزات سنگین از مکان های آلوده بوده که در دهه اخیر استفاده شده است. جمعیت و فعالیت میکربی در آبهای آلوده با فلزات سنگین تغییر یافته و کاهش می یابد. از طرف دیگر میکروارگانیسم های مقاوم به این آلاینده ها، ساز و کار های مقاومتی را ایجاد می کنند که منجر به ایجاد گونه های مقاوم با توانایی تحمل سمی بودن فلزی می شوند. پایین ترین غلظت فلز که از رشد باکتری ها جلوگیری کند، حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد باکتری در نظر گرفته شده است. در این مطالعه به منظور ارزیابی آستانه مقاومت باکتری های مقاوم به فلزات سنگین سرب، روی و کادمیوم در سه نمونه پساب صنعتی،  0.5میلی لیتر از هر نمونه، در سه رقت و دو تکرار، در محیط کشت پایه فلز، با غلظت 0.5 میلی مول فلز، به روش انتشار بر پلیت کشت شد. پس از جداسازی باکتری های مقاوم به فلز، حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد تعیین شد. میانگین حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد برای فلز سرب در پساب ها به ترتیب 2.57، 2.2 و 1.5 میلی مول بر لیتر، به دست آمد. میانگین حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد، در مورد فلز روی در پساب های مختلف، به ترتیب 2، 0 و 1.46 میلی مول بر لیتر بوده و 100% باکتری های مقاوم به کادمیوم، میانگین حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد برابر با 0.5 میلی مول بر لیتر داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده اکثر باکتری های مقاوم، از نوع گرم مثبت بودند. هدف این مقاله تعیین آستانه مقاومت باکتری ها به فلزات سنگین است که موجب دستیابی به بازده بالاتر در تصفیه پساب های صنعتی با استفاده از باکتری ها می شود.

این پ‍ژوهش در ارتباط با بررسی تغییرات غلظت نیترات، سرب، ارسنیک و کادمیوم در آبهای زیرزمینی دشت انار واقع در جنوب شرقی ایران (غرب استان کرمان) است. به این منظور تعداد 21 نمونه از چاههای سراسر دشت در اردیبهشت 1388 برداشت شد و پس از تجزیه و تحلیل و کنترل نتایج، نقشه های هم غلظت و نمودارهای مربوط ترسیم و تفسیر شد. بر این اساس غلظت کادمیوم در بخش جنوب و جنوب شرق منطقه مورد مطالعه که در مجاورت چندین معدن مس قرار دارد بالاست و در نمونه ای به حد مجاز آب آشامیدنی نزدیک می شود. غلظت آرسنیک در نمونه های واقع در جنوب شرقی دشت (در مجاورت معادن مس) و نمونه های غرب روستای بیاض بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی است. غلظت سرب در بیشتر نمونه های بخش میانی دشت بالا و در برخی نمونه ها بیش از حد مجاز آب آشامیدنی (10 ppb) است. منبع سرب این قسمت جاده اصلی منطقه (جاده کرمان-یزد) فرض می شود. بالا بودن غلظت آرسنیک، سرب و کادمیوم در یک نمونه واقع در غرب روستای بیاض به فعالیت های هیدروترمال نسبت داده نمی شود. بالا بودن دما،pH  پایین و قرارگیری در زون گسل انار موید این نکته است. به نظر می رسد منبع کادمیوم، آرسنیک و سرب موجود در نمونه های جنوب شرق منطقه، رگه های سولفیدی موجود در معادن مس باشد. غلظت نیترات در دو نمونه در مجاورت شهر انار بیش از حد مجاز آب آشامیدنی است. منبع نیترات در این نمونه ها فاضلاب های شهری است. تمرکز فعالیت های کشاورزی و مناطق مسکونی در بخش میانی دشت باعث افزایش متوسط غلظت این ترکیب در این بخش شده است.

در این مقاله، آلودگی آبهای زیرزمینی محدوده شهر کرمان در اثر فلزات سنگین، املاح حاصل از سازندهای زمین شناسی منطقه و فعالیت های انسانی بررسی شد. نمونه برداری از 43 چاه پمپاژ در منطقه صورت پذیرفت و غلظت فلزات سنگین (Pb, Cu, Zn, Cd, Cr, Mn)، یون های اصلی (Na+،Ca2+،Mg2+،Cl-،SO42- و HCO3-) و یون NO3- به علاوهTDS ، EC، TH و pH با جذب اتمی کوره گرافیتی، تیتراسیون و پتانسیومتری در آنها سنجش شد. این غلظت ها با عیار های استاندارد آب آشامیدنی و کشاورزی مقایسه شد. غلظت اکثر املاح عناصر جزیی و یون های اصلی افزایش چشمگیری در زیر شهر کرمان نشان دادند. نقشه های هم غلظت فلزات سنگین و یون های اصلی در آبهای زیرزمینی محدوده مورد مطالعه نشان داد غلظت عناصر جزیی سمی از جمله سرب، کادمیوم، کروم و منگنز در مرکز شهر بالاتر از حد مجاز آبهای آشامیدنی است که دلیل آن بر اساس ضرایب همبستگی برای عناصر سرب و کروم و منگنز آلودگی های انسانی و عنصر کادمیوم سازندهای زمین شناسی خاص موجود در منطقه است. همچنین غلظت برخی املاح مانند سولفات و نیترات در مرکز شهر از حد مجاز آبهای آشامیدنی فراتر رفته که در اثر آلودگی ناشی از فاضلاب شهری و سازندهای تبخیری موجود در زیر شهر کرمان است. غلظت عناصر مس و روی آلودگی چندانی در محدوده شهر کرمان نشان ندادند. شایان ذکر است که اکثر خاکهای کرمان حاوی مقادیر زیادی کانی های رسی و pH قلیایی بوده که باعث کاهش تحرک عناصر سمی و پاکسازی طبیعی محیط زیست شهری کرمان می شوند.

پیامدهای توسعه شهرنشینی به صورت آلودگی آب و هوا و محیط زیست شهری، تهدیدی جدی برای سلامتی و ایمنی ساکنان شهرها به شمار می رود. امروزه، مناطق شهری به عنوان کانون های جمعیتی و فعالیت های اقتصادی، با تمرکز بالای واحد های آلاینده محیط زیست مواجه شده اند، به طوری که موقعیت مکانی نامناسب و انواع آلودگی های ناشی از مشاغل مختلف در شهرهای بزرگ از جمله شهر اصفهان، سلامت و آرامش شهروندان را مورد تهدید جدی قرار داده است؛ واحد ها و مشاغلی که نوع فعالیت و مهم تر از آن، موقعیت و نحوه مدیریت آنها عامل ایجاد آلودگی و مزاحمت است. بنابراین شناسایی و ساماندهی مناسب مشاغل آلاینده و مزاحم، موضوعی مهم در مدیریت شهری است. در پژوهش حاضر، آلودگی ها و مزاحمت های ناشی از مشاغل شهر اصفهان شامل آلودگی هوا، آلودگی صوتی، ایجاد لرزش، تجمع ضایعات، و آلودگی شیمیایی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، تحلیلی و علی است و داده های مورد نیاز به روش میدانی گردآوری شده است. اولویت های ساماندهی آن دسته از واحدهای شغلی که آلاینده محیط شهری اند، با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و بهره گیری از نرم افزار Expert Choice تعیین شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از نظر انواع آلودگی ها و مزاحمت های مورد مطالعه، واحد های شغلی تعمیرگاه مکانیکی، صافکاری، کابینت و کانال سازی، تعویض روغن اتومبیل، نجاری، باتری سازی، فروشگاه میوه و سبزی، و تراشکاری وضعیت نامناسب تری دارند، درنتیجه به عنوان اولویت های نخست ساماندهی تعیین شده اند.